TUN-ANAN 9
Modulasyon
ANG imong paggamit sa yanong pagpasiugda sa diwa motabang sa mamiminaw nga masabtan ang imong isulti. Apan kon gamiton nimog maayo ang nagkadaiyang gikusgon, paso, ug tono sa tingog, mas kahimut-anan paminawon ang imong pakigpulong. Dugang pa niana, mahimong ipadayag niini sa imong mamiminaw kon unsay imong gibati sa imong ginasulti. Ang imong tinamdan bahin sa materyal makaimpluwensiya kon unsay ilang bation bahin niana. Tinuod kini kon mopakigpulong ka diha sa plataporma o kaha makigsulti sa usa ka tawo diha sa ministeryo sa kanataran.
Ang tingog sa tawo maoy usa ka katingalahang himan, nga mausab-usab sa daghang paagi. Kon gamiton sa hustong paagi, kini makapabuhi sa pakigpulong, makatandog sa kasingkasing, makapukaw sa mga emosyon, ug makadasig sa paglihok. Ugaling lang, kini dili mahimo pinaagig yanong pagmarka sa imong mga nota aron ipakita kon asang bahina ipasibo ang gikusgon, usbon ang paso, o palainlainon ang tono sa tingog. Ang modulasyon sumala sa maong mga marka dili natural paminawon. Inay makahatag ug kadasig ug kamabulokon sa imong pakigpulong, mahimong dili mahimutang ang imong mamiminaw. Ang hustong paggamit sa modulasyon magagikan sa kasingkasing.
Kon maalamon nga pagkagamit, ang modulasyon dili modanig sobrang pagtagad sa mamumulong. Hinunoa, motabang kini sa mamiminaw nga masabtan ang diwa sa ulohan nga ginahisgotan.
Ipasibo ang Gikusgon. Ang usa ka paagi sa pagpalahi sa ekspresyon sa imong tingog mao ang pagpasibo sa gikusgon. Apan dili angay nga kini mahimong rutina lamang sa pagpataas ug pagpaubos sa gikusgon sa tingog nga puol paminawon. Makadaot kana sa diwa sa imong ginasulti. Kon magsige kag patugbaw sa tingog, ang impresyon dili unya maayo.
Ang gikusgon sa imong tingog kinahanglang ipahiangay sa materyal. Magbasa ka man ug dinaliang sugo, sama nianang makaplagan sa Pinadayag 14:6, 7 o sa Pinadayag 18:4, o magpahayag ug hugot nga pagtuo, sama sa natala sa Exodo 14:13, 14, gisugyot ang nahiangayng pagpakusog sa tingog. Sa susama, kon magbasa ka ug puwersadong paghukom gikan sa Bibliya, sama nianang makaplagan sa Jeremias 25:27-38, ang pagpalainlain sa gikusgon sa imong tingog magpalutaw sa tinong mga ekspresyon kay sa ubang punto.
Tagda usab ang imong tumong. Gusto ba nimong agdahon ang imong mamiminaw nga molihok? Gusto ba nimong ipalutaw ang pangunang mga punto sa imong pakigpulong? Ang kusogkusog nga tingog, kon gamiton nga maalamon, motabang sa pagkab-ot nianang mga tumonga. Bisan pa niana, ang yanong pagpakusog sa imong tingog basin makadaot sa imong katuyoan. Sa unsang paagi? Ang imong ginasulti tingali magkinahanglag pagkamainiton ug pagbati inay sa kusogkusog nga tingog. Hisgotan nato kini sa Tun-anan 11.
Kon gamiton uban ang hait nga pag-ila, ang pagpahinay sa tingog makapukaw ug kahinam. Apan kasagaran nga magkinahanglan kanag mas puwersadong tono human dayon niana. Ang mas hinay nga tingog nga sundag puwersadong gikusgon magamit sa pagpaila ug kabalaka o kahadlok. Ang gipahinayang tingog magamit usab sa pagpakita nga ang ginasulti adunay segundaryong importansiya kon itandi sa konteksto niini. Apan, kon ang imong tingog kanunayng ubos, kini basin magpasabot sa pagkadili-piho o pagkakulang sa kombiksiyon sa imong bahin o pagkakulang sa tinuod nga kaikag sa imong ulohan. Dayag, ang ubos kaayong tono kinahanglang gamiton nga maalamon.
Usba ang Imong Paso. Sa matag adlawng pagpakigsulti, ang mga pulong dali rang malitok inigpahayag nato sa atong mga hunahuna. Kon kita nahinam, lagmit nga kita mosultig paspas. Kon gusto natong ang uban makahinumdom pag-ayo sa atong gisulti, mas mohinay ang paso sa atong pagsulti.
Bisan pa niana, pipila ra ka bag-ohang mga mamumulong ang mag-usab-usab sa paso sa ilang pagsulti. Ngano? Kay gipangandaman nilag maayo ang pagkabalay sa ilang pulong. Tingali gisulat ang tanang pulong. Bisan kon ang pakigpulong dili ipahayag nga gibasa sa manuskrito, ang mga pulong basin halos nasag-ulo na. Ingong sangpotanan, ang tanan gipakigpulong sa sinukod nga paagi. Ang pagkakat-on sa pagsulti ginamit ang usa ka laraw motabang nga matul-id kini nga kahuyangan.
Likayi ang kalit nga pagpaspas sa paso sa imong pagsulti nga magpahinumdom sa mamiminaw bahin sa usa ka naghimbayhimbay paglakaw nga iring nga kalit lang molayat inigkasiplat ug iro. Ug ayaw gayod pagsultig sobra ka paspas aron dili madaot ang imong paglitok.
Aron adunay pagkadaiya sa paso sa imong pagsulti, likayi ang basta lamang pagpaspas ug paghinay sa regular nga paagi. Inay panindoton niini ang materyal nga imong ipresentar, kanang estiloha sa pakigpulong makadaot niana. Ang mga kausaban sa paso kinahanglang ipauyon sa imong isulti, sa mga emosyon nga buot nimong ipadayag, ug sa imong tumong. Ipahayag ang imong pakigpulong sa kasarangang paso. Aron ipasa ang kahinam, sulti nga mas paspas, sama sa imong ginabuhat sa adlaw-adlawng kinabuhi. Tukma usab kini sa dihang mopahayag ug mga punto nga dili kaayo hinungdanon o sa dihang mag-asoy ug mga hitabo diin ang mga detalye dili bililhon. Makatampo kinig pagkadaiya ug motabang nga ang imong pakigpulong dili kay seryoso ra kaayong paminawon. Sa laing bahin, ang mas bug-at nga mga argumento, pangunang mga punto, ug kulbahinam nga mga bahin sa pakigpulong kasagarang litokon sa hinayhinay nga paso.
Palainlaina ang Imong Tono. Handurawa ang usa ka tawo nga nagtokar ug instrumento sa musika sulod sa usa ka oras o kapin pa. Sulod nianang panahona, nagpatokar siyag usa ra ka nota—sa sinugdan kusog, unya maluming, usahay paspas, dayon hinay. Nagkadaiya ang gikusgon ug paso, apan kay wala magkadaiya ang tono, ang “musika” dili gayod makapadani. Sa susama, kon dili magkadaiya ang tono, ang atong tingog dili nindot paminawon.
Angayng matikdan nga ang mga kausaban sa tono dili managsamag epekto diha sa tanang pinulongan. Sa pinulongan nga may tono o tonal language, sama sa Ininsek, ang pag-usab-usab sa tono mahimong makausab sa kahulogan sa usa ka pulong. Hinuon, bisan sa maong pinulongan, may mga butang nga mahimo sa usa ka tawo aron mas magkadaiya pa ang pagbungat sa iyang mga pulong. Mapauswag niya ang ganay sa iyang tingog samtang magpabilin ang samang nahiangayng mga eskala alang sa nagkalainlaing mga tono. Sa ingon mapatas-an niya ang taas nga tono ug mapaubsan ang ubos nga tono.
Bisan sa mga pinulongan nga walay tono, ang kausaban sa tono mahimong magpasabot ug nagkadaiyang mga ideya. Pananglitan, ang diyutayng pagtaas sa tono dinuyogan sa samang pagtaas sa gikusgon sa tingog mahimong gamiton sa pagpasiugda sa diwa. O ang kausaban sa tono mahimong usa ka paagi sa pagpaila sa kadak-on o kalay-on. Ang pagsaka sa tingog sa tumoy sa usa ka tudling-pulong basin magpaila nga ang usa ka pangutana gisukna. Ang ubang mga pinulongan tingali magkinahanglan sa pagpaubos sa tingog.
Ang kahinam ug kadasig mahimong ipahayag sa taastaas nga tono. (Sa pinulongan nga may tono, tingali magkinahanglan kanag mas taas nga ganay sa tingog.) Ang kasubo ug kabalaka tingali magkinahanglag ubos-ubos nga tono. (O sa pinulongan nga may tono, ang mubomubong ganay sa tingog.) Ang mga emosyon nga gihisgotan dinhi makatabang sa mamumulong sa pagtukbil sa kasingkasing. Kon buot mong ipahayag kana, ayaw lang isulti ang mga pulong. Gamita ang imong tingog sa paagi nga magpakita nga gibati mo usab kana.
Pagpahiluna sa Pundasyon. Asa man diay magsugod ang pag-usab-usab sa tingog? Diha sa pagpili sa materyal sa imong pakigpulong. Kon ang imong ilakip maoy mga pagpakig-ergo o pagmaymay lamang, diyutay ka ra unyag kahigayonan aron dunay pagkadaiya ang imong pakigpulong. Busa analisaha ang imong laraw, ug tinoa nga ikaw adunay mga sangkap nga gikinahanglan alang sa usa ka mabulokon, matulon-anong pakigpulong.
Ingnon ta nga sulod sa imong pakigpulong, mobati ka nga kinahanglan ang dugang nga pagkadaiya tungod kay makalaay ang imong presentasyon. Nan unsay himoon? Usba ang paagi sa pagpresentar mo sa materyal. Unsaon man? Usa ka paagi mao ang pagpakli sa Bibliya, dapiton ang mamiminaw nga buksan ang ilang kopya, ug basahon ang kasulatan inay magsige na lag sulti. O usba ang pipila ka pamulong ngadto sa usa ka pangutana, dayon hunong makadiyot aron ipasiugda. Sal-oti ug yanong ilustrasyon. Mga teknik kini nga gigamit sa eksperyensiyadong mga mamumulong. Apan way sapayan sa gidak-on sa imong kasinatian, magamit mo ang samang mga ideya sa dihang mag-andam ka sa imong materyal.
Ikaingon nga ang modulasyon mao ang lamas sa pakigpulong. Kon ang hustong matang mao ang gamiton ug diha sa hustong gidaghanon, ipalugwa niini ang kinalamiang punto sa imong materyal ug makapahimuot sa imong mamiminaw.