Gahom sa Paglaglag—“Si Jehova Maoy Gamhanang Manggugubat”

1-3. (a) Unsang kapeligrohan ang giatubang sa mga Israelinhon? (b) Sa unsang paagi si Jehova nakig-away alang sa iyang katawhan?

ANG mga Israelinhon wala nay kaikyasan! Sa ilang tuo ug wala, naay habog nga mga pangpang. Sa ilang atubangan, naa ang Pulang Dagat. Dayon sa ilang luyo nagkaanam ka duol ang pintas nga Ehiptohanong kasundalohan nga gustong mopatay nila.a Bisan pa niana, giingnan ni Moises ang katawhan sa Diyos nga dili mawad-ag paglaom. “Si Jehova mismo ang makig-away para ninyo,” iya silang gipasaligan.—Exodo 14:14.

² Pero posibleng miampo si Moises kang Jehova, ug ang Diyos mitubag: “Nganong nagsige kag pangayog tabang nako? . . . Iisa ang imong sungkod ibabaw sa dagat ug pikasa kini.” (Exodo 14:15, 16) Imadyina ang sunod nga nahitabo. Gisugo dayon ni Jehova ang iyang anghel, ug ang haligi sa panganod mibalhin sa luyo sa katawhan, nga samag paril nga mibabag sa mga Ehiptohanon sa pag-atake nila. (Exodo 14:19, 20; Salmo 105:39) Giisa ni Moises ang iyang kamot. Ug ang kusog nga hangin mitunga sa dagat. Ang tubig mipondo ug mitindog samag mga paril, diin sa tunga niini naporma ang dakong dalan maong nakatabok ang tanang Israelinhon sa Pulang Dagat.—Exodo 14:21; 15:8.

³ Dihang nakita sa Paraon ang maong milagro, angay unta niyang sultihan ang iyang kasundalohan nga mohunong sa paggukod sa mga Israelinhon. Pero ang hambogirong Paraon mimando hinuon sa pag-atake. (Exodo 14:23) Ang mga Ehiptohanon nagdalidali sa paggukod sa mga Israelinhon pero nangatangtang ang ligid sa ilang mga karo maong wala sila molampos. Sa dihang ang mga Israelinhon luwas nga nakatabok sa pikas nga tampi, gisugo ni Jehova si Moises: “Iisa ang imong sungkod ibabaw sa dagat aron mobalik ang mga tubig ug matabonan ang mga Ehiptohanon, ang ilang mga karo nga panggubat, ug ang ilang mga mangangabayo.” Ang duha ka paril sa tubig nahugno maong natabonan ang Paraon ug ang iyang kasundalohan!—Exodo 14:24-28; Salmo 136:15.

4. (a) Unsay napamatud-an ni Jehova didto sa Pulang Dagat? (b) Unsa kahay bation sa uban nga gigamit ni Jehova ang iyang gahom sa pagpakiggubat?

⁴ Ang pagluwas ni Jehova sa nasod sa Israel didto sa Pulang Dagat maoy talagsaong hitabo sa kasaysayan sa pagpakiglabot sa Diyos sa katawhan. Gipamatud-an ni Jehova nga siya maoy “gamhanang manggugubat.” (Exodo 15:3) Pero unsay imong bation dihang imong mahibaloan nga gigamit ni Jehova ang iyang gahom sa pagpakiggubat? Tinuod, daghang tawo ang nag-antos tungod sa gubat. Mibati ba ka nga dili na lang makigsuod sa Diyos kay gigamit niya ang iyang gahom sa paglaglag?

Mga Gubat sa Diyos Batok sa Tawhanong mga Away

5, 6. (a) Nganong haom man nga ang Diyos tawgong “Jehova sa mga panon”? (b) Sa unsang paagi ang pagpakiggubat sa Diyos lahi kay sa tawhanong pagpakiggubat?

⁵ Sa orihinal nga mga pinulongan sa Bibliya, ang Diyos gihatagan sa titulong “Jehova sa mga panon” sa kapig 250 ka beses diha sa Hebreohanong Kasulatan ug duha ka beses diha sa Kristohanon Gregong Kasulatan. (1 Samuel 1:11) Isip Soberanong Magmamando, si Jehova nagmando sa dako kaayong pundok sa panon sa mga anghel. (Josue 5:13-15; 1 Hari 22:19) Ang katakos sa pagpanglaglag sa maong kasundalohan makapahingangha. (Isaias 37:36) Ang paglaglag sa mga tawo dili nindot nga pamalandongon. Bisan pa niana, atong hinumdoman nga ang mga gubat sa Diyos maoy lahi sa way hinungdan nga tawhanong mga away. Ang militaryo ug politikanhong mga pangulo tingali moingon nga naa silay maayong motibo sa pagpakiggubat. Apan ang kadalo ug kahakog tinong nalangkit sa tawhanong pagpakiggubat.

⁶ Sa kasukwahi, si Jehova molihok sa makataronganong paagi. Ang Deuteronomio 32:4 nagpahayag: “Ang Bato, walay ikasaway sa iyang kalihokan, kay ang tanan niyang ginahimo hustisya. Diyos siya nga kasaligan ug walay inhustisya kaniya; matarong ug matul-id siya.” Ang Pulong sa Diyos nagsaway sa walay pugong nga kasuko, kapintasan, ug kabangisan. (Genesis 49:7; Salmo 11:5) Busa si Jehova dili gayod molihok nga walay katarongan. Siya panagsa rang mogamit sa iyang gahom sa paglaglag ug ingon nga kataposang solusyon. Kini maoy sumala sa iyang gipahayag pinaagi sa iyang propetang si Ezequiel: “‘Malipay ba ko sa kamatayon sa tawong daotan?’ miingon ang Soberanong Ginoong Jehova. ‘Dili ba mas gusto nakong motalikod siya sa iyang mga dalan ug magpabiling buhi?’”—Ezequiel 18:23.

7, 8. (a) Unsa ang sayop nga gihinapos ni Job bahin sa iyang mga pag-antos? (b) Giunsa pagtul-id ni Elihu ang panghunahuna ni Job bahin niini? (c) Unsang leksiyon ang atong makat-onan gikan sa kasinatian ni Job?

⁷ Nan, nganong si Jehova mogamit man sa gahom sa paglaglag? Sa dili pa motubag, atong hinumdoman ang matarong nga tawong si Job. Si Satanas naghagit kon si Job, o si bisan kinsa, makahupot ba sa iyang integridad dihang mailalom sa pagsulay. Si Jehova nagtubag sa maong hagit pinaagi sa pagtugot kang Satanas sa pagsulay sa integridad ni Job. Ingong resulta, si Job nakaagom ug sakit, nawad-ag katigayonan, ug namatyag mga anak. (Job 1:1–2:8) Kay wala mahibalo sa mga isyung nalangkit, si Job sayop nga mihinapos nga ang iyang pag-antos maoy dili makataronganong silot gikan sa Diyos. Iyang gipangutana ang Diyos kon nganong Iyang gihimo siya nga usa ka ‘puntirya,’ usa ka “kaaway.”—Job 7:20; 13:24.

⁸ Usa ka batan-ong lalaki nga ginganlag Elihu nagyagyag sa sayop nga pangatarongan ni Job, nga miingon: “Kombinsido ba kaayo ka nga husto ka mao nga moingon ka, ‘Mas matarong ko kay sa Diyos’?” (Job 35:2) Oo, dili maalamon ang paghunahuna nga kita mas nahibalo kay sa Diyos o ang pagtuo nga siya molihok nga dili makataronganon. “Ang matuod nga Diyos dili gayod mobuhat ug daotan, ug ang Labing Gamhanan dili gayod mohimog sayop nga binuhatan!” mipahayag si Elihu. Sa ulahi, siya miingon: “Dili nato bug-os masabtan ang bahin sa Labing Gamhanan; siya gamhanan kaayo, ug dili gayod niya tuison ang iyang hustisya ug isalikway ang iyang pagkamatarong.” (Job 34:10; 36:22, 23; 37:23) Makaseguro kita nga sa dihang ang Diyos makig-away, siya adunay maayong rason sa pagbuhat niana. Busa susihon nato ang pipila sa mga katarongan kon nganong ang Diyos sa kalinaw usahay makiggubat.—1 Corinto 14:33.

Kon Nganong ang Diyos sa Kalinaw Kinahanglang Makig-away

9. Nganong makig-away ang balaang Diyos?

⁹ Human gidayeg ni Moises ang Diyos ingong “gamhanang manggugubat,” siya miingon: “Kinsa sa mga diyos ang sama kanimo, Oh Jehova? Kinsa ang sama kanimo nga balaan kaayo?” (Exodo 15:11) Ang propetang si Habacuc susamang misulat: “Putli kaayo ang imong mga mata nga dili nimo maantos nga motan-aw sa daotan, ug dili nimo konsentihon ang pagkadaotan.” (Habacuc 1:13) Bisan pag si Jehova maoy Diyos sa gugma, siya usab maoy Diyos sa pagkabalaan, pagkamatarong, ug hustisya. Usahay, tungod sa maong mga hiyas kinahanglan siyang mogamit sa iyang gahom sa paglaglag. (Isaias 59:15-19; Lucas 18:7) Busa dihang ang Diyos makig-away, wala na magpasabot nga dili siya balaan. Hinunoa, siya makig-away tungod kay siya balaan.—Exodo 39:30.

10. Unsa lang ang paagi nga mahusay ang panag-away nga gitagna sa Genesis 3:15, ug unsang mga panalangin ang madawat sa matarong nga katawhan?

¹⁰ Hunahunaa ang kahimtang nga mitungha human sa pagrebelde sa unang tawhanong magtiayon, si Adan ug Eva. (Genesis 3:1-6) Kon walay himoong aksiyon si Jehova sa ilang pagrebelde, madaot ang iyang posisyon ingong Soberano sa Uniberso. Isip matarong nga Diyos, obligado siya sa pagsilot kanilag kamatayon. (Roma 6:23) Sa unang tagna sa Bibliya, iyang gitagna nga ang panag-away maglungtad tali sa iyang mga alagad ug sa mga sumusunod sa “halas,” si Satanas. (Pinadayag 12:9; Genesis 3:15) Sa kataposan, ang maong panag-away mahusay lamang pinaagi sa pagdugmok kang Satanas. (Roma 16:20) Apan ang maong buhat sa paghukom moresultag talagsaong mga panalangin alang sa matarong nga katawhan, nga mahinloan ang yuta sa impluwensiya ni Satanas ug mabuksan ang dalan ngadto sa tibuok yuta nga paraiso. (Mateo 19:28) Hangtod nga naa pa si Satanas, kadtong midapig niya padayong magpameligro sa pisikal ug espirituwal nga kaayohan sa katawhan sa Diyos. Usahay, si Jehova kinahanglang mangilabot.

Ang Diyos Molihok Aron Wagtangon ang Pagkadaotan

11. Nganong kinahanglang ipahinabo sa Diyos ang tibuok kalibotang lunop?

¹¹ Ang Lunop sa adlaw ni Noe maoy usa ka pananglitan sa maong pagpangilabot. Ang Genesis 6:11, 12 nag-ingon: “Sa panan-aw sa matuod nga Diyos ang yuta nadaot, ug napuno kini sa kapintasan. Oo, nakita sa Diyos nga nadaot ang yuta; ang tanang tawo sa yuta daotan kaayo.” Itugot ba sa Diyos nga ang mga daotan magwagtang sa pipila ka matarong nga tawo nga nahibilin sa yuta? Dili. Gibati ni Jehova nga obligado siya sa pagpahinabo sa tibuok yutang lunop aron wagtangon gikan sa yuta kadtong hilig kaayo sa kabangisan ug imoralidad.

12. (a) Unsay gitagna ni Jehova bahin sa “kaliwat” ni Abraham? (b) Nganong gilaglag ang mga Amorihanon?

¹² Susama ang paghukom sa Diyos batok sa mga Canaanhon. Gipadayag ni Jehova nga maggikan kang Abraham ang usa ka kaliwat nga pinaagi niana mapanalanginan ang tanang pamilya sa yuta. Nahiuyon sa maong katuyoan, mihukom ang Diyos nga ihatag ngadto sa mga kaliwat ni Abraham ang yuta sa Canaan, usa ka yutang gipuy-an sa katawhang gitawag nga mga Amorihanon. Makataronganon ba nga laglagon sa Diyos kini nga katawhan? Gitagna ni Jehova nga maghulat siyag 400 ka tuig ayha niya “silotan ang mga Amorihanon.”b (Genesis 12:1-3; 13:14, 15; 15:13, 16; 22:18) Sulod nianang yugtoa, ang mga Amorihanon mas migrabe pa gyod ka daotan. Ang Canaan nahimong yuta sa idolatriya, sa pag-ulag dugo, ug sa seksuwal nga imoralidad. (Exodo 23:24; 34:12, 13; Numeros 33:52) Ang mga molupyo sa yuta nagpatay pa sa mga bata diha sa kalayonhong mga halad. Ang balaang Diyos magtugot ba sa iyang katawhan nga magpuyo uban sa maong mga daotan? Dili! Siya mipahayag: “Hugaw ang yuta, ug silotan nako ang mga namuyo niini tungod sa ilang sala, ug ang yuta magsuka kanila.” (Levitico 18:21-25) Hinuon, si Jehova wala magpatay sa tanang katawhan. Ang matarong ug kasingkasing nga mga Canaanhon, sama ni Rahab ug sa mga Gabaonhon, giluwas.—Josue 6:25; 9:3-27.

Pagpakig-away Tungod sa Iyang Ngalan

13, 14. (a) Nganong obligado si Jehova sa pagbalaan sa iyang ngalan? (b) Sa unsang paagi gihinloan ni Jehova ang iyang ngalan gikan sa kaulawan?

¹³ Tungod kay si Jehova balaan, ang iyang ngalan maoy balaan. (Levitico 22:32) Si Jesus nagtudlo sa iyang mga tinun-an nga moampo: “Balaanon unta ang imong ngalan.” (Mateo 6:9) Ang pagrebelde sa Eden nagpasipala sa ngalan sa Diyos, nga nagpatunghag mga pagduhaduha bahin sa dungog ug paagi sa pagmando sa Diyos. Dili gayod mokonsentir si Jehova sa maong pagbutangbutang ug pagrebelde. Obligado siyang hinloan ang iyang ngalan gikan sa kaulawan.—Isaias 48:11.

¹⁴ Pamalandonga na usab ang mga Israelinhon. Kon magpabilin silang mga ulipon sa Ehipto, ang saad sa Diyos kang Abraham nga mapanalanginan ang tanang pamilya sa yuta pinaagi sa iyang kaliwat morag imposibleng matuman. Apan pinaagi sa pagluwas kanila ug pagtukod kanila ingong usa ka nasod, gihinloan ni Jehova ang iyang ngalan gikan sa kaulawan. Maong si propetang Daniel miingon diha sa pag-ampo: “Oh Jehova nga among Diyos, ikaw nga nagpagawas sa imong katawhan gikan sa Ehipto pinaagig gamhanang kamot ug naghimo sa imong ngalan nga mailhan.”—Daniel 9:15.

15. Nganong giluwas ni Jehova ang mga Hudiyo gikan sa pagkabihag sa Babilonya?

¹⁵ Makapainteres, si Daniel nag-ampo niining paagiha, sa panahon nga ang mga Hudiyo nagkinahanglan kang Jehova aron molihok pag-usab tungod sa Iyang ngalan. Ang dili masinugtanong mga Hudiyo nabihag, niadtong higayona sa Babilonya. Ang ilang kaugalingong kaulohang siyudad, ang Jerusalem, nagun-ob. Si Daniel nahibalo nga ang pagpasig-uli sa mga Hudiyo ngadto sa ilang yutang natawhan magbayaw sa ngalan ni Jehova. Busa si Daniel miampo: “Oh Jehova, pasayloa mi. Oh Jehova, dungga ug luwasa mi! Oh akong Diyos, para sa imong ngalan, ayaw paglangan, kay ang imong siyudad ug ang imong katawhan gitawag sa imong ngalan.”—Daniel 9:18, 19.

Pagpakig-away Tungod sa Iyang Katawhan

16. Ipatin-aw kon nganong ang pagdepensa ni Jehova sa iyang ngalan wala magpasabot nga siya dili mabination ug naghunahuna lang sa kaugalingon.

¹⁶ Ang pagdepensa ba ni Jehova sa iyang ngalan nagpasabot nga siya dili mabination ug naghunahuna lang sa kaugalingon? Dili, tungod kay pinaagi sa paglihok nga nahiuyon sa iyang pagkabalaan ug gugma sa hustisya, siya magpanalipod sab sa iyang katawhan. Konsideraha ang Genesis kapitulo 14. Dinhi atong mabasa ang bahin sa upat ka misulong nga mga hari nga nagkidnap sa pag-umangkon ni Abraham nga si Lot, uban ang pamilya ni Lot. Sa tabang sa Diyos, napildi ni Abraham ang kusgan kaayong mga kasundalohan! Ang asoy sa maong kadaogan lagmit mao ang unang narekord nga hitabo diha sa “basahon sa Mga Gubat ni Jehova,” lagmit usa ka basahong nagpamatuod usab sa pipila ka militaryong mga panag-away nga wala irekord diha sa Bibliya. (Numeros 21:14) Daghan pang kadaogan ang misunod.

17. Unsay nagpakita nga si Jehova nakig-away alang sa mga Israelinhon sa pagsulod nila sa yuta sa Canaan? Paghatag ug mga pananglitan.

¹⁷ Sa dihang ang mga Israelinhon hapit nang mosulod sa yuta sa Canaan, gipasaligan sila ni Moises: “Si Jehova nga inyong Diyos ang mag-una kaninyo ug makig-away para ninyo, parehas sa inyong nakita nga iyang gibuhat didto sa Ehipto.” (Deuteronomio 1:30; 20:1) Sugod sa mipuli ni Moises, si Josue, ug padayon sa panahon sa mga Maghuhukom ug sa matinumanong mga hari sa Juda, si Jehova nakig-away gayod alang sa iyang katawhan, nga naghatag kanilag daghang talagsaong kadaogan batok sa ilang mga kaaway.—Josue 10:1-14; Maghuhukom 4:12-17; 2 Samuel 5:17-21.

18. (a) Nganong mapasalamaton kita nga si Jehova wala mausab? (b) Unsay mahitabo sa dihang ang panag-away nga giingon sa Genesis 3:15 moabot sa sangkoanan niini?

¹⁸ Si Jehova wala mausab; ni nausab ang iyang katuyoan sa paghimo niining planetaha nga usa ka malinawong paraiso. (Genesis 1:27, 28) Ang Diyos nagdumot gihapon sa pagkadaotan. Sa samang higayon, siya nagmahal pag-ayo sa iyang katawhan ug sa dili madugay molihok alang kanila. (Salmo 11:7) Sa pagkamatuod, ang panag-away nga giingon sa Genesis 3:15 gidahom nga sa dili madugay moresultag bangis ug bayolente nga pag-atake sa katawhan sa Diyos. Aron mabalaan ang iyang ngalan ug mapanalipdan ang iyang katawhan, si Jehova sa makausa pa mahimong “gamhanang manggugubat”!—Zacarias 14:3; Pinadayag 16:14, 16.

19. (a) Iilustrar kon nganong ang paggamit sa Diyos sa gahom sa paglaglag makapasuod nato kaniya. (b) Unsay atong bation nga andam ang Diyos nga makig-away para nato?

¹⁹ Pamalandonga ang usa ka ilustrasyon: Imadyina nga ang pamilya sa usa ka tawo giatake sa usa ka bangis nga hayop. Giluwas sa maong tawo ang iyang pamilya ug gipatay ang maong hayop. Maghunahuna ba ka nga ang iyang asawa ug mga anak mopalayo niya kay iyang gipatay ang maong hayop? Dili. Hinuon, mapasalamaton kaayo sila sa iyang dakong gugma ug sa pagpanalipod kanila. Sa susamang paagi, ang paggamit sa Diyos sa gahom sa paglaglag, dili angayng makapalayo nato kaniya. Ang iyang kaandam nga makig-away aron panalipdan ta angayng makapasamot sa atong gugma kaniya. Ang atong pagtahod sa iyang walay kinutobang gahom angayng molalom usab. Busa “kita makahatag sa Diyos ug sagradong pag-alagad nga may kahadlok ug pagtahod.”—Hebreohanon 12:28.

Pakigsuod sa “Gamhanang Manggugubat”

20. Sa dihang magbasa kita sa mga asoy sa Bibliya bahin sa pagpakiggubat sa Diyos nga tingali dili nato bug-os masabtan, unsay angay natong pagsanong, ug ngano?

²⁰ Hinuon, ang Bibliya wala magpatin-aw sa tanang detalye bahin sa mga desisyon ni Jehova mahitungod sa iyang pagpakiggubat. Apan makapaneguro kita niini: Si Jehova dili gayod mogamit ug gahom sa paglaglag sa paagi nga daotan, pintas, o dili patas. Kasagaran, ang pagpamalandong sa konteksto sa usa ka asoy sa Bibliya o diyutayng impormasyon bahin sa kahimtang makatabang kanato nga masabtan kini. (Proverbio 18:13) Bisan pag wala nato mabatoni ang tanang detalye, ang pagkahibalo ug dugang bahin kang Jehova ug pagpamalandong sa iyang bililhong mga hiyas makatabang kanato sa pagwala sa mga pagduhaduha nga tingali motungha. Kon atong himoon kini, kita may igong katarongan sa pagsalig sa atong Diyos, si Jehova.—Job 34:12.

21. Bisag usahay si Jehova maoy “gamhanang manggugubat,” unsay wala ipasabot niini?

²¹ Bisan pag si Jehova maoy “gamhanang manggugubat” sa dihang gikinahanglan kini, wala kini magpasabot nga hilig siyang makiggubat. Sa panan-awon ni Ezequiel sa langitnong karo, si Jehova gihulagway ingong andam makig-away batok sa iyang mga kaaway. Bisan pa niana, nakita ni Ezequiel nga ang Diyos gilibotan ug usa ka balangaw—usa ka simbolo sa pakigdait. (Genesis 9:13; Ezequiel 1:28; Pinadayag 4:3) Tin-aw, si Jehova maoy malinawon ug makigdaiton. “Ang Diyos gugma,” misulat si apostol Juan. (1 Juan 4:8) Ang tanang hiyas ni Jehova hingpit nga pagkatimbang. Nan, pagkabulahan nato nga makahimo sa pagpakigsuod sa maong gamhanan apan mahigugmaong Diyos!