ADULAM

Usa ka siyudad sa Juda diha sa tabunok nga ubos nga kayutaan o Sepela, nga nahimutang sa mga tungatungang bahin tali sa Betlehem ug Lakis. (Jos 15:35) Gituohan nga mao kini ang Tell esh-Sheikh Madhkur (Horvat ʽAdullam), mga 26 km (16 mi) sa KHK sa Jerusalem. Ang orihinal nga ngalan mopatim-awng napreserbar pinaagi sa ngalan sa kasikbit nga mga kagun-oban sa ʽId el-Ma (Miyeh). Ang nahimutangan sa Adulam nag-umbaw sa Wadi es-Sur ug sa agianan gikan sa maong dapit sa Sepela ngadto sa ilaya sa Juda, sa ingon naghimo niini nga usa ka estratehikong dapit. Kini ilabinang nailado tungod sa “langob sa Adulam,” diin mikalagiw si David gikan kang Haring Saul. Daghang langob nga anapog niining lugara.​—2Sa 23:13.

Ang Adulam dayag nga usa ka karaang siyudad. Kini unang gihisgotan sa Bibliya maylabot kang Hira nga “Adulamhanon,” kinsa nahimong kauban ni Juda sa wala pa mobalhin ang banay ni Jacob ngadto sa Ehipto. (Gen 38:​1, 2, 12, 20) Sa dihang misulong si Josue mga tulo ka siglo sa ulahi, ang Adulam maoy usa sa 31 ka gagmayng gingharian nga iyang nabuntog. (Jos 11:1-15; 12:15) Sa ulahi ang Adulam gipahat ngadto sa Juda lakip sa ubang mga siyudad sa Sepela.​—Jos 15:33-35.

Si David, nga usa ka kagiw gikan kang Haring Saul, miikyas gikan sa Filistehanong hari nga si Akis sa Gat ug miadto sa usa ka langob sa Adulam, diin sa ulahi miduyog kaniya ang mga 400 ka tawo. (1Sa 22:1-5) Mga 19 km (12 mi) sa KHK sa Betlehem, kining dapita tingali nahibal-an na ni David sukad pa sa iyang pagkamagbalantay sa karnero. Ang pagkalisod adtoon niini lagmit maoy hinungdan nga gihimo kini ni David ingong salipdanan. Sa ulahing kapanahonan, panahon sa iyang paghari gigamit kini ni David ingong kampo sa pagpakiggubat batok sa mga Filistehanon. Dinhi niining dapita nga ang tulo ka manggugubat milighot ngadto sa Betlehem aron sa pagkuha ug tubig sa atabay nga sa ulahi wala imna ni David tungod kay giisip niya kadto nga naghawas sa ilang dugo nga gipameligro sa pagkuha niini.​—1Cr 11:15-19; 12:16; 2Sa 5:​17, 18.

Ang Adulam maoy usa sa 15 ka naglumbay nga kinutaang mga siyudad nga gipalig-on ni Rehoboam sa Juda. (2Cr 11:5-12) Kining naglumbay nga kinutaang mga siyudad, nga gitukod aron sa paghatag ug proteksiyon gikan sa K ug sa H, gilaglag sa kasundalohan ni Senakerib panahon sa pagmando ni Ezequias (732 W.K.P.). (2Ha 18:13) Ang Adulam gihisgotan sa mga adlaw ni Nehemias nga lakip sa mga siyudad nga gipuy-an pag-usab sa napasig-uling mga Hudiyo nga namalik gikan sa pagkadestiyero sa Babilonya.​—Neh 11:30.