HAZOR
[Sawang; Balangay].
1. Ang pangunang siyudad sa amihanang Canaan sa panahon sa pagpanakop sa Israel ubos ni Josue. (Jos 11:10) Gituohan nga ang Hazor mao ang Tell el-Qedah (Tel Hazor) nga nahimutang nga mga 11 km (7 mi) sa HHS sa gisugyot nga dapit sa Kedes. Matod sa arkeologo nga si Yigael Yadin, nga nangulo sa mga pagpangubkob sa maong dapit sukad sa 1955 hangtod sa 1958 ug sukad sa 1968 hangtod sa 1969, ang Hazor sa panahon ni Josue may sakop nga luna nga mga 60 ekt (150 akre) ug mahimong kapuy-an ug mga 25,000 hangtod sa 30,000 ka molupyo.
Si Jabin nga hari sa Hazor nanguna sa hiniusang kasundalohan sa amihanang Canaan batok kang Josue apan nakaagom ug makauulawng kapildihan. Ang Hazor mao lamang ang siyudad nga gisunog nianang dapita nga gitukod ibabaw sa usa ka bungdo. (Jos 11:1-13) Bisag gipahat sa ulahi ngadto sa tribo ni Neptali (Jos 19:32, 35, 36), ang Hazor, sa panahon ni Debora ug Barak, gimandoan sa laing gamhanang Canaanhon nga hari nga gitawag usab ug Jabin.—Huk 4:2, 17; 1Sa 12:9.
Sa ulahing yugto, ang Hazor, sama sa Gezer ug Megido, gipalig-on ni Haring Solomon. (1Ha 9:15) Ang arkeolohikanhong mga kaplag nagpakita nga ang mga ganghaan niining tulo ka siyudad pareho ang pagkahimo. Nagtaho bahin sa mga pagpangubkob didto sa Hazor, si Yigael Yadin, diha sa iyang librong The Art of Warfare in Biblical Lands (1963, Tomo II, p. 288), misulat: “Sa dihang ang unang timailhan sa ganghaan niini nga paril migimaw gikan sa abog ug sa yuta nga hinayhinayng gikubkob, nahingangha kami sa pagkaamgid niini sa ‘Ganghaan ni Solomon’ nga nadiskobrehan didto sa Megido. Sa wala pa mopadayon sa pagkubkob, naghimo kami ug temporaryong mga marka sa yuta sumala sa among gibanabana nga plano sa ganghaan ginamit ingong sumbanan ang ganghaan sa Megido. Ug dayon gisultihan namo ang mga trabahante sa pagpadayon sa pagkubkob ug sa pagkuha sa mga ginun-ob. Sa dihang natapos na sila, gitan-aw nila kami nga may kahingangha, nga maorag kami mga salamangkero o mga mananag-an. Kay diha sa among atubangan mao ang ganghaan nga ang dagway niini mao kadtong among gilatid, nga usa ka hulad sa ganghaan sa Megido. Kini nagpamatuod nga dili lamang kining duha ka ganghaan hinimo ni Solomon kondili nagsunod usab sa usa lamang ka pangatibuk-ang plano.”
Kapin sa 200 ka tuig human mamatay si Solomon, panahon sa paghari ni Haring Peka sa Israel, ang Asiryanhong hari nga si Tiglat-pileser III nagsakop sa Hazor ug nagdestiyero sa mga molupyo niini.—2Ha 15:29.
2. Usa ka Judeanhong siyudad sa Negeb, lagmit mao ang el-Jebariyeh, nga nahimutang mga 24 km (15 mi) sa SAS sa gituohang dapit sa Kades-barnea (lagmit mao ra usab ang Kedes).—Jos 15:21, 23.
3. Laing ngalan sa Keriot-hezron, usa ka lungsod sa Juda nga gituohan sa kadaghanan nga mao ang Khirbet el-Qaryatein (Tel Qeriyyot), nga nahimutang mga 20 km (12 mi) sa H sa Hebron.—Jos 15:21, 25.
4. Usa ka lungsod nga nahimutang sa teritoryo sa Benjamin. (Neh 11:31, 33) Ang Khirbet Hazzur, mga 7 km (4.5 mi) sa AK sa Patukoranan sa Templo didto sa Jerusalem, gituohan nga lagmit mao ang nahimutangan niini.
5. Usa ka rehiyon sa Desyerto sa Arabia sa sidlakan sa Jordan nga gihisgotan sa tagna ni Jeremias nga pagalaglagon sa Babilonyanhon nga si Haring Nabucodonosor.—Jer 49:28-33.