JOPE
[Matahom (Maanindot) [nga Siyudad]].
Usa ka karaang dunggoanan nga mga 55 km (34 mi) sa KAK sa Jerusalem. Ang modernong Yafo (sa Arabiko, Jaffa; gihiusa uban sa Tel Aviv niadtong 1950 ug sa pagkakaron gitawag ug Tel Aviv-Yafo) nag-okupar niining karaan nga dapit. Ang siyudad nahimutang ibabaw sa batoon nga bungtod nga may gihabogon nga mga 35 m (115 p). Ang bugtong kinaiyanhon nga dunggoanan niini nga nahimutang tali sa Bukid sa Carmelo ug sa utlanan sa Ehipto, naporma pinaagi sa mugbong naglawis nga mga bato nga mga 100 m (330 p) gikan sa baybayon. Ang dunggoanan mahimong sudlon agi sa usa ka hiktin nga kal-ang diha sa milawis nga mga bato o kaha diha sa hawan apan mabaw nga agianan dapit sa amihanang tumoy. Tungod sa mga bato nga nakababag ang habagatan niini dili maagian.
Ang Jope nahimutang sa utlanan sa orihinal nga teritoryo sa Dan, bisan tuod dili gayod usa ka bahin niini. (Jos 19:40, 41, 46) Apan, ang Maghuhukom 5:17 naghisgot sa Dan may kalabotan sa mga barko, ug kini hayan nagpasabot nga ang mga Danhanon nagkontrolar gayod sa dunggoanan sa Jope.
Tungod sa dakong pamatigayon ni Haring Solomon sa ubang mga nasod (1Ha 10:22, 28, 29), lagmit nga napauswag ang mga pasilidad sa dunggoanan sa Jope. Didto sa Jope gidala sa mga taga-Tiro ang mga gakit nga troso gikan sa kalasangan sa Lebanon, nga gigamit sa pagtukod sa templo. (2Cr 2:16) Sa ulahi, ang manalagnang si Jonas, nga buot mokalagiw gikan sa iyang asaynment, misakay ug barko didto sa Jope aron moadto sa Tarsis. (Jon 1:3) Human sa pagkadestiyero didto sa Babilonya, ang Jope nahimo na usab nga dunggoanan aron sa pagdawat sa mga kahoyng sedro gikan sa Lebanon nga gamiton sa pagtukod pag-usab sa templo.—Esd 3:7.
Sa unang siglo K.P., dihay usa ka Kristohanong kongregasyon sa Jope. Si Dorcas (Tabitha), usa ka babaye nga “daghag maayong mga buhat ug mga gasa sa kaluoy,” nakig-uban sa maong kongregasyon. Sa dihang siya namatay, si Pedro nga gikan sa kasikbit nga Lida gihangyo nga moadto, ug human niadto iyang gibanhaw si Dorcas. Sa dihang ang balita bahin niini nga milagro mikaylap sa tibuok Jope, daghan ang nahimong mga magtutuo. (Buh 9:36-42) Sulod sa ubay-ubayng mga adlaw, si Pedro miestar sa Jope, ug giabiabi sa usa ka Simon, usa ka magtitinag-panit, nga may balay daplin sa dagat. (Buh 9:43; 10:6) Didto sa atop sa balay ni Simon, si Pedro, samtang napunawan, nakadawat ug pinadayag gikan sa Diyos nga nag-ingon kaniya nga angay nang walihan ang mga dili-Hudiyo, nga atol gayod nga siya moabiabi na sa mga mensahero nga gipadala sa Hentil nga si Cornelio. Busa, si Pedro wala magpanuko sa pag-adto sa Cesarea uban niini nga mga mensahero. Ang unom usab ka igsoong Hudiyo, lagmit gikan sa Jope, mikuyog kaniya.—Buh 10:9-45; 11:5-14.