PABOREYAL
[Heb., tuk·ki·yimʹ (plural)].
Usa kini ka dakong langgam nga sanag ug bulok nga kapamilya sa pheasant, nga halos parehog gidak-on sa pabo. Ang paboreyal (Pavo muticus ug Pavo cristatus) nailhan ilabina sa maanindot, sanag-berde ug bulawanon ug bulok nga balhibo sa ikog niini nga may asul ug dagkong samag-mata nga puntikpuntik. Puwedeng bukharon sa paboreyal ang ikog niini aron mahimong maanindot nga linginong salipod, o paypay, nga modapat sa yuta ang isigkatumoy. Pakurogon sa paboreyal ang mibukad nga ikog niini, ug kini mokanaas ug ang mga balhibo mopatunghag lainlain, magilawong mga kolor. Ang liog ug dughan niini nindot usab ug bulok nga sinawong berde ug asul. Tungod sa talagsaon kaayong katahom niini, kining langgama bililhon kaayo sukad pa sa karaang kapanahonan.
Sa panahon ni Haring Solomon, ang iyang panon sa mga barko sa Tarsis nga molawig kausa sa matag tulo ka tuig, magdalag “bulawan ug plata, garing, ug mga aliwas ug mga paboreyal.” (1Ha 10:22) Samtang ang pipila ka barko ni Solomon milawig paingon sa Opir (lagmit sa dapit sa Pulang Dagat; 1Ha 9:26-28), ang 2 Cronicas 9:21 naghisgot sa mga barko nga “mag-adtoan sa Tarsis” (lagmit sa Espanya) nga nagdala sa mga butang nga gihisgotan, lakip ang mga paboreyal. Busa, dili tino kon diing dapita giimportar ang mga paboreyal. Kining maanindot nga mga langgam gituohan nga lumad sa HS sa Asia ug kini daghan sa India ug Sri Lanka. Ang uban nagtuo nga ang Hebreohanong ngalan (tuk·ki·yimʹ) angayng ilangkit sa pulong nga tokei, ang Karaang Tamil nga ngalan sa paboreyal. Ang panon sa mga barko ni Solomon lagmit nga nakakuhag mga paboreyal sa dihang ang mga barko milawig subay sa ilang naandan nga ruta ug mihapit sa pipila ka sentro sa negosyo nga may mga kontak sa India. Makaiikag usab ang giingon sa The Animal Kingdom, ni Frederick Drimmer: “Sulod sa mga kasiglohan ang mga siyentipiko nagtuo nga walay paboreyal sa Aprika—ang nahibaloang puy-anan niini mao ang Sidlakang India ug habagatan-sidlakang Asia. Kini nga pagtuo sa mga naturalista nausab niadtong 1936, sa dihang ang paboreyal sa Congo [Afropavo congensis] nakaplagan didto sa Belgian Congo.”—1954, Tomo II, p. 988.
Ang uban mipabor nga ilangkit ang Hebreohanong pulong nga tuk·ki·yimʹ sa Ehiptohanong pulong nga ky, usa ka matang sa aliwas.