Magpadayon sa Paglikay sa Lit-ag sa Kadalo
“Magbantay kamo sa tanang matang sa kadalo, kay bisan pag ang usa ka tawo may kadagaya, ang iyang bahandi dili mohatag kaniyag kinabuhi.”—LUCAS 12:15, The New English Bible.
1. Nganong ang pasidaan ni Pablo batok sa kadalo tukma sa panahon?
KITA nagapuyo sa kalibotang nagasimba sa materyal nga kabahandianon. Ang komersiyal nga intereses makadani sa kahakog sa mga tawo sa pagpadato sa ilang kaugalingon. Ang kalamposan kasagaran sukdon sa gidak-on sa suweldo. Busa, ang daghang pasidaan sa Bibliya batok sa kadalo ug sa langkit nga daotang kinaiya sa pagkamaibogon maoy tukma sa panahon. (Colosas 3:5; 1 Timoteo 6:10) Sumala sa diksiyonaryo, ang kadalo ug pagkamaibogon nagbaton sa samang elemento sa “pagbaton o pagpadayag sa dakong tinguha sa mga kabtangan ug ilabina sa materyal nga kabtangan.” Ang kadalo mahimong sama ka seryoso sa pakighilawas o pagsimbag diyosdiyos, kay nagpasidaan si Pablo: “Hunong na kamo sa pagpakig-uban kang bisan kinsa nga gitawag usa ka igsoon nga makihilawason o tawong dalo o tigsimbag diyosdiyos o tigpasipala o palahubog o tikasan, nga dili gani makigsalo sa maong tawo.”—1 Corinto 5:11; Efeso 5:3, 5.
2. Unsang mga pasidaan ang gihatag ni Jesus ug ni Jehova kanato batok sa pagkamaibogon?
2 Gipasidan-an ni Jesus ang iyang mga sumusunod: “Pagbantay sa tanang matang sa pagkamaibogon.” (Lucas 12:15) Ug giapil mismo ni Jehova ang usa ka sugo batok niining daotang kinaiya sa Napulo ka Sugo: “Dili ka maibog sa balay sa imong isigkatawo. Dili ka maibog sa asawa sa imong isigkatawo, ni sa iyang ulipong lalaki ni sa iyang ulipong babaye ni sa iyang torong baka ni sa iyang asno ni sa bisan unsa nga iyaha sa imong isigkatawo.”—Exodo 20:17; Roma 13:9.
Walay Mausa ang Makapalugak
3. Sa unsang paagi si Eva naapsan sa kadalo ug sa kaulahian ang mga Israelinhon?
3 Ang matuod, walay mausa ang makahunong sa iyang pagbantay batok sa kadalo ug pagkamaibogon. Sa nakasala si Eva sa tanaman sa Eden, kadto maoy tungod sa kadalo: “Nakita sa babaye nga ang kahoy maayo nga pagakan-on ug kadto butang mapangandoy sa mga mata, oo, ang kahoy maayo nga tan-awon.” (Genesis 3:6) Sa usa ka higayon sa kamingawan, gipadayag sa mga Israelinhon ang mangil-ad nga pagkadalo. Sa dihang, ingong tubag sa ilang mga reklamo nga manna lamang ang ilang makaon, gitagana ni Jehova ang dagayang buntog, sila milihok samag mga ulitan ug gisilotang grabe.—Numeros 11:4-6, 31-33.
4. Unsang ubang mga panig-ingnan sa kasaysayan ang nagapakita sa mga kapeligrohan sa kadalo?
4 Sa kaulahian, sa gubat sa Jerico, ang kadalo maoy mitukmod kang Akan sa pagpangawat sa pipila ka salapi ug bulawan ug sa mahalong biste gikan sa mga inagaw sa siyudad. (Josue 7:20, 21) Tungod sa kadalo si Gehazi, ang sulugoon ni Eliseo, misulay sa pagpanapi gikan sa milagrosong pagkaayo sa sanla ni Naaman. (2 Hari 5:20-27) Si Haring Ahab maoy laing tawong dalo. Iyang gitugotan si Jesebel, ang iyang paganong asawa, sa paglaraw sa kamatayon ni Naboth, nga iyang silingan, aron iyang maagaw ang parrasan ni Naboth. (1 Hari 21:1-19) Sa kataposan, si Judas Iskariote, nga suod nga kauban ni Jesus, sa kadalo migamit sa iyang katungdanan sa pagpangawat gikan sa komung pondo sa salapi. Ug tungod sa kadalo iyang giluiban si Jesus alang sa 30 ka buok salapi.—Mateo 26:14-16; Juan 12:6.
5. Unsay atong makat-onan gikan sa mga kasinatian sa nagkalainlaing mga matang sa katawhang nahulog sa lit-ag sa kadalo?
5 Kining tanang mga tawong dalo gisilotan. Apan namatikdan mo ba ang nagkalainlaing mga matang sa katawhang nahulog sa lit-ag sa kadalo? Si Eva usa ka hingpit nga babayeng nagpuyo sa Paraiso. Si Akan ug ang mga Israelinhon sa personal nakasaksi sa mga milagro ni Jehova. Si Ahab maoy usa ka hari, tingali ang labing datong tawo sa nasod. Si Gehazi ug si Judas gipanalanginan sa tugob espirituwal nga asosasyon ug hatag-as nga mga pribilehiyo sa pag-alagad. Apan silang tanan nahimong dalo. Busa si bisan kinsa—bisan unsa ka dato, bisan unsa ka taas ang iyang pribilehiyo sa pag-alagad, bisan unsa ang iyang kasinatian—mahimong mahulog niining lit-aga. Dili katingalahang si Jesus nagpasidaan: “Pagbantay kamo batok sa tanang matang sa pagkamaibogon”!—Lucas 12:15.
6. Unsay gikinahanglan aron malikayan nato ang lit-ag sa kadalo?
6 Apan sa unsang paagi kita makahimo niana? Pinaagi lamang sa pagpugong-sa-kaugalingon ug kanunay nga pagsusi-sa-kaugalingon. Ang kadalo mosugod sa kasingkasing. Sa paglikay sa lit-ag sa kadalo, kinahanglang susihon nato kanunay ang atong mga kasingkasing sa pagsusi kon nagsugod sa paggamot dinha ang kadalo. Ang Bibliya motabang kanato sa pagbuhat niana. Sa unsang paagi? Sa usa ka butang, kini nagatala sa giingon ni Jesus ug sa iyang mga tinun-an mahitungod sa kadalo. Kon atong susihon kining mga komentoha, kini sila nagasugyot sa pila ka mautingkayong mga pangutana nga angay natong isukna sa atong kaugalingon sa pagsusi kon hain kita nagabarog kon bahin sa kadalo.
Pagsusi sa Atong mga Motibo
7. Sa unsang paagi ang tubag ni Jesus ngadto sa tawong nalangkit sa away sa kabilin motabang kanato sa pagsusi sa atong kaugalingon?
7 Ang pasidaan ni Jesus batok sa pagkamaibogon natukmod sa usa ka hangyo gikan sa usa sa iyang mga tigpatalinghog: “Magtutudlo, sultihi ang akong igsoon nga bahinan niya ako sa kabilin.” Si Jesus mitubag: “O tawo, kinsa bay nagtudlo kanako nga maghuhukom o magbabahin ibabaw kaninyo?” (Lucas 12:13, 14) Unya siya mipadayon sa pagpasidaan batok sa pagkamaibogon. Dili buot ni Jesus nga malangkit sa away tungod sa materyal nga mga butang, tungod sa hinungdanong espirituwal nga buluhatong iyang gianhi aron tumanon. (Juan 18:37) Apan ang maong kabildohay nagapaila sa mautingkayong mga pangutana nga atong isukna sa atong kaugalingon. Pananglitan kon kita walay linaing panginahanglan, apan atong gibati nga kita may katungod sa gilalisang kabtangan o bahandi, o sa gilalisan nga kabilin. Sa unsang gidak-on kita makig-away aron molampos sa atong kaso? Sa unsang gidak-on atong isakripisyo ang atong pag-alagad kang Jehova o ang atong relasyon uban sa atong mga igsoon aron modaog sa butang atong giisip nga atong mga katungod?—Proverbio 20:21; 1 Corinto 6:7.
8. Sa unsang paagi kita makalikay nga mahisama sa mga eskriba nga gihisgotan ni Jesus sa Lucas 20:46, 47?
8 Palandonga ang laing komento ni Jesus. Iyang gipasidan-an ang iyang mga sumusunod: “Pagbantay sa mga eskriba si kinsa . . . magalamoy sa mga balay sa mga babayeng balo.” (Lucas 20:46, 47) Pagkamapintas nga pasundayag sa kadalo! Siyempre, ang mga Kristohanon obligado sa pag-atiman sa mga babayeng balo, dili sa pagpanghimulos kanila. (Santiago 1:27) Apan, pananglitan ikaw may kailang usa ka babayeng balo nga nakadawat ug dakong bayad sa seguro o insurance, ug kinahanglanon nimo sa madali ang salapi alang sa emerhensiya. Imo bang unang mahunahunaan ang pagduol sa babayeng balo, kay imong gibati nga siya labing sayon nga maimpluwensiyahan, o tungod kay siya angay motabang kay ‘siya daghan ug salapi’? O pananglit ikaw nakahulam nag salapi, ug karon gilisdan sa pagbayad niana. Bation ba nimong makataronganon nga dili una bayran ang babayeng balo kay siya ‘dili kaayo mosamok,’ o tingali kay naghunahuna ka nga ‘dili bitaw niya gikinahanglan ang salapi’? Kinahanglang kita mag-amping nga dili matuis ang atong panghunahuna bahin sa mga prinsipyo sa dihang atubangon nato ang mga suliran sa salapi.
9. Sa unsang paagi kita tingali mahulog sa lit-ag sa ‘pagdayeg ug mga pagkatawo alang sa atong kaugalingong kaayohan’?
9 Gibatbat usab ni Judas ang usa ka paagi nga ang kadalo maglit-ag kanato. Siya namulong mahitungod sa mga tawong nakasulod sa Kristohanong kongregasyon ug nagdaot niana tungod sa ilang kadalo ug sa malaw-ayng kagawian, “nga nagapanghimakak sa atong bugtong Tag-iya ug Ginoo, si Jesu-Kristo.” (Judas 4) Usab, sila “nanagdayeg sa mga pagkatawo tungod sa ilang kaugalingong kaayohan.” (Judas 16) Dili nato gustong mahisama niana. Apan palandonga: Nagapalabi ba kita sa pagpakig-uban sa mas datong mga Kristohanon ug dili kaayo motagad sa mga kabos sa kongregasyon? Kon mao, mahimo kahang kita nagalaom nga makabatog kaayohan sa usa ka paagi? (Itandi ang Buhat 20:33; 1 Tesalonica 2:5.) Kon kita magpakitag pagkamaabiabihon sa mga may katungdanan diha sa organisasyon, ato bang ginabuhat kana tungod sa gugma o tungod kay nagalaom kita alang sa pipila ka pribilehiyo ingong balos? Kon tungod sa naulahi, basin kita, usab, ‘nagadayeg sa mga pagkatawo alang sa atong kaugalingong kaayohan.’
10. Sa unsang mga paagi posible ang pagpanapi sa atong pagsimba kang Jehova? Kon buhaton nato kini, kansang panig-ingnan ang atong ginasunod?
10 Ang usa ka timailhan sa kadalo nga nakapikal pag-ayo kang Jesus maoy sa dihang iyang “nakaplagan sa templo ang mga nagbaligyag mga baka ug mga karnero ug mga salampati ug mga tig-ilis sa salapi diha sa ilang mga lingkoranan.” Tungod sa kadasig alang sa balay ni Jehova iyang gipadlas sila gikan sa templo ug mipatugbaw siya: “Hunong na kamo sa paghimo sa balay sa akong Amahan nga usa ka balay sa patigayon!” (Juan 2:13-17) Kita ba may susamang kadasig? Nan maayo ang pagsukna sa atong kaugalingon: Makighisgot ba ako sa mga butang maylabot sa patigayon sa sulod sa Kingdom Hall? Ako nagapasiugda ba sa mga proyekto sa patigayon taliwala sa kaubang mga Kristohanon tungod kay ang ilang pagkaigsoon sa pagtuo makapalisod sa pagbalibad? Gigamit ko ba ang daghang higala nga akong nabatonan sa organisasyon sa pagpauswag sa akong mga kontak sa patigayon? Sa pagkamatuod, sa kadalo kinahanglang dili nato panapion ang atong relasyon sa atong mga igsoon.
11. Unsang Kristohanong mga prinsipyo ang motabang kanato sa paghupot ug matarong nga tinamdan kon kita makignegosyo sa usag usa?
11 Nagkahulogan ba kanang ang mga Kristohanon dili gayod makiglabot sa patigayon? Wala. Ang ipasabot lamang mao nga adunay panahon ug dapit alang sa patigayon, ug laing panahon ug dapit alang sa pagsimba. (Ecclesiastes 3:1) Ugaling, kon ang mga Kristohanon dunay mga kalabotan sa patigayon, angay dili nila paghikalimtan ang mga prinsipyo sa Bibliya. Kon ang Kristohanon mohimog mga kasabotan sa patigayon, dili angay nga siya mangitag legal nga mga lutsanan aron makagawas sa iyang moral nga mga obligasyon. (Mateo 5:37) Ni mahimo siyang walay kaluoy o mapanimaslon kon madaot ang patigayon ug maalkansi siya. Misulat si apostol Pablo ngadto sa mga taga-Corinto: “Sa pagkamatuod, kini nagkahulogan ug kapildihan alang kaninyo kon kamo adunay mga buruka sa usag usa. Nganong dili ninyo itugot nga kamo buhatan ug daotan? Nganong dili ninyo itugot nga kamo limbongan?” (1 Corinto 6:7) Mahimo ba nga ikaw, tungod sa kongregasyon, makapalabi nga limbongan inay moadto sa korte?
12. Unsang mga prinsipyo sa Bibliya ang motabang niadtong may negosyo sa paglikay sa lit-ag sa kadalo?
12 Si bisan kinsang Kristohanon nga may patigayon kinahanglang mag-amping pag-ayo. Karong adlawa daghang batasan sa patigayon nga maindigon kaayo, apan ang mga Kristohanon dili makagawi nga sama niana. Dili gayod niya angay hikalimtang siya tinun-an ni Kristo. Dili niya buot ang dungog sa pagkalimbongan o pagliso ngadto sa malalangong mga buhat. (Itandi ang Proverbio 20:14; Isaias 33:15.) Ug dili gayod niya hikalimtan ang pasidaan ni Jesus batok sa paghimo sa bahandi nga usa ka diyos, o ang pasidaan ni Juan batok sa “pangibog sa unod ug pangibog sa mga mata ug pagpagawal sa pangabuhian sa usa.” (1 Juan 2:16; Mateo 6:24) Ingong Kristohanong negosyanteng lalaki o babaye, makasukol ka ba sa tentasyon nga pahimuslan ang kadalo sa ubang tawo sa pagpadako sa halin? O pahimuslan ba nimo ang ilang garbo sa pagpauswag sa imong negosyo? Ginahimo mo ba ang imong sekular nga trabaho sa paagi nga dili ka maulaw sa pagpakigsulti kang Jehova mahitungod niana diha sa imong mga pag-ampo?—Mateo 6:11; Filipos 4:6, 7.
13, 14. (a) Unsang katimbang ang pagahuptan sa datong mga Kristohanon? Ug kadtong dili dato? (b) Sa unsang paagi ang pag-ampo sa Proverbio 30:8 motabang kanato sa pagkat-on sa pagkamataronganon kon bahin sa bahandi?
13 Sa kataposan, misulat si Pablo kang Timoteo: “Kadtong nagatinguha nga madato mahulog sa panulay ug sa lit-ag ug sa daghang binuang ug makadaot nga mga tinguha, nga magabalhog sa mga tawo ngadto sa kalaglagan ug sa kadaotan.” (1 Timoteo 6:9) Ang pagkadato dili sala, bisan tuod ang bahandi dunay iyang mga suliran ug mga tentasyon. (Mateo 19:24-26) Ang kapeligrohan mao ang ‘pagtinguha nga madato.’ Pananglitan, usa ka ansiano miingon: “Ang suliran subsob motungha sa dihang motan-aw ang usa ka tawo sa iyang datong Kristohanong igsoon ug moingon: ‘Nganong ako dili man sama kaniya?’”
14 Ang Bibliya nagaawhag: “Pasagding ang imong pagkinabuhi mahigawas sa gugma sa salapi, samtang matagbaw ka sa mga butang karon. Kay siya miingon: ‘Dili ko gayod ikaw pagabiyaan ni pagapasagdan.’” (Hebreohanon 13:5) Kon ikaw dato, giisip mo ba kana ingong gasa, butang imong magamit sa pag-alagad kang Jehova? Sa usa ka okasyon, giingnan ni Jesus ang usa ka ulitawong dato nga kon buot niyang mosunod kaniya, kinahanglang iyang ihatag ang tanan niyang bahandi. Kon si Jesus moingon niana kanimo, palabihon ba nimo ang pagtipig sa imong bahandi kun pagsunod kang Jesus? (Mateo 19:20-23) Kon dili ka dato, matagbaw ka ba niana? Makalikay ka ba sa lit-ag sa pagkamaibogon? Andam ka bang mosalig sa saad ni Jehova: “Dili ko gayod ikaw pagabiyaan ni pagapasagdan”?—Tan-awa usab ang Proverbio 30:8.
Magmadato Ngadto sa Diyos
15, 16. (a) Unsang ilustrasyon ang gigamit ni Jesus sa paglig-on sa iyang tambag mahitungod sa pagkamaibogon? (b) Unsa ang paninugdang suliran sa tawo sa sambingay ni Jesus?
15 Sa gipasidan-an ni Jesus ang iyang mga mamiminaw nga “magbantay batok sa tanang matang sa pagkamaibogon,” siya mipadayon sa pagsugilon mahitungod sa usa ka mag-uuma kansang mga uma maayo kaayog abot. Ang tawo “misugod sa pagpangatarongan sa iyang kaugalingon, nga miingon, ‘Unsa bay akong buhaton, karon nga ako walay kabutangan sa akong mga abot?’ Busa siya miingon, ‘Buhaton ko kini: Akong gub-on ang akong mga kamalig ug tukoron ang labi pang dagko, ug didto akong tigomon ang tanan kong trigo ug ang tanan kong maayong mga butang; ug magaingon ako sa akong kalag: ‘Kalag, ikaw adunay daghang butang gitagana alang sa daghang katuigan; magpahulay ka, kumaon ka, uminom ka, ug magsadya ka.’” Ugaling, nianang gabhiona mismo namatay ang tawo. Ang tanan niyang natigom nga bahandi wala makatabang kaniya bisan diyutay. Mihinapos si Jesus: “Mao usab sa tawong nagatigom ug bahandi sa iyang kaugalingon apan dili bahandianon ngadto sa Diyos.”—Lucas 12:16-21.
16 Kadto bang tawhana nakahimog dayag nga sala, sama sa panikas o pangawat? Ang sambingay wala magpahayag niana. Bisan pa niana, siya may suliran. Misalig siya sa iyang bahandi alang sa may-kasegurohang palaaboton ug nahikalimot sa butang labi pang hinungdanon: ang “pagkabahandianon ngadto sa Diyos.” Sa tukma maoy tungod kay ang matuod nga mga Kristohanon nagahimo sa ilang relasyon sa Diyos nga labing hinungdanong butang sa ilang mga kinabuhi nga makalikay sila sa lit-ag sa kadalo ug sa ingon dili bahin sa kalibotan.—Juan 17:16.
17. Sa unsang paagi ang timbang nga Kristohanon magaisip sa suliran sa pagpangitag pangabuhi?
17 Si Jesus kas-a mitambag: “Ayaw gayod kamo pagkabalaka ug magaingon, ‘Unsay atong pagakan-on?’ o, ‘Unsay atong pagaimnon?’ o, ‘Unsay atong igasul-ob?’ Kay kining tanang butanga maikagong gitinguha sa kanasoran.” (Mateo 6:31, 32) Matuod, kitang tanan nagaatubang sa samang mga suliran nga giatubang sa “kanasoran.” Ang kadaghanan kanato kinahanglang maghago alang sa pangabuhi aron makapalit sa kinahanglanong mga butang nga kan-on, imnon, ug isul-ob. (2 Tesalonica 3:10-12) Apan dili nato tugotang ang maong mga kabalaka magalandong sa atong “pagkabahandianon ngadto sa Diyos.”
18. Sa unsang paagi ang pagsalig kang Jehova makapaarang kanato sa paglikay sa lit-ag sa kadalo?
18 Si Jehova mao ang tinubdan sa tanang bahandi. (Buhat 14:15, 17) Iyang gisaad nga atimanon sa linain ang iyang mga alagad. Miingon si Jesus: “Ang inyong langitnong Amahan nahibalo nga gikinahanglan ninyo kining tanang butanga. Nan, magpadayon kamo sa pagpangita pag-una sa gingharian ug sa iyang pagkamatarong, ug kining tanang ubang butang igadugang ra kaninyo.” (Mateo 6:32, 33; Salmo 37:25) Nagtuo ka ba nianang saara? Masaligon ka ba nga atimanon ka ni Jehova? Matagbaw ka ba sa mga tagana nga ginatagana ni Jehova? Kon mao, makaarang ka sa paglikay sa lit-ag sa kadalo. (Colosas 3:5) Ang imong pag-alagad kang Jehova ug imong relasyon kaniya sa kanunay magbaton sa unang dapit, ug ang tibuok nimong pagkinabuhi mahimong pasundayag sa imong pagtuo kaniya.
Nahinumdom Ka Ba?
◻ Unsang mga matang sa katawhan ang maapektahan sa kadalo?
◻ Sa unsang paagi kita makabantay batok sa kadalo?
◻ Sa unsang paagi ang kadalo usahay mopadayag sa kaugalingon?
◻ Unsang mga pangutana ang motabang kanato sa pagsusi kon kaha kita nagalikay sa lit-ag sa kadalo o wala ba?
◻ Unsa ang dakong panalipod batok sa kadalo?
[Blurb sa panid 19]
Kon makignegosyo, ang mga Kristohanon angay dili gayod mahikalimot sa mga prinsipyo sa Bibliya