Ang mga Ebanghelyo—Kamatuoran o Sugilanon?

ANG gitawag nga higher critics o labawng mga kritiko dugay nang nag-atake sa mga asoy sa Ebanghelyo bahin sa kinabuhi ni Jesus sa daghang bahin: Sila nag-ingon nga kining mga sugilanona puno sa mga kontradiksiyon ug gisulat sa dugay nang panahon tapos sa mga hitabo aron mahimong tinuod nga kasaysayan. Ilang gisalikway ang milagrosong mga elemento ingong mga tumotumo lamang.

Diha sa iyang librong Caesar and Christ, ang manalaysayng si Will Durant naningkamot sa pagtuki sa mga asoy sa Ebanghelyo sa bug-os matumonganong hunahuna​—ingong mga dokumento sa kasaysayan. Miadmiter nga adunay daw mga kontradiksiyon ug mga problema sa mga asoy sa Ebanghelyo, siya miingon: “Ang mga kontradiksiyon diyutay lamang [gamayng mga detalye], dili importante; bahin sa importanteng mga butang ang synoptikong mga ebanghelyo tagsaong nagkauyon, ug naghatag ug mapinadayonong paglarawan kang Kristo.”

Apan komusta ang mga pangangkon sa labawng mga kritiko nga ang mga Ebanghelyo wala makaabot sa sukdanan sa tinuod nga kasaysayan? Si Durant mipadayon: “Sa kaikag tungod sa mga natukian niini ang Higher Criticism migamit diha sa Bag-ong Tugon ug masangkarong mga pagtuki sa pagkakatuohan nga alang kanila ang ginatos ka karaang bantogang mga tawo​—sama kang Hammurabi, David, Socrates​—nahimong sugilambong na lamang. Bisan pa sa mga pagpinig ug sa gituohang daang ideya sa teolohiya sa mga ebanghelisador, ilang girekord ang daghang mga hitabo nga tagoon sa mga tig-imbento​—ang pag-ilogay sa mga apostol alang sa hataas nga dapit diha sa Gingharian, ang ilang pagkalagiw human nga gidakop si Jesus, ang paglimod ni Pedro . . . Walay usa nga nagabasa niining mga hitaboa ang makaduhaduha sa pagkatinuod sa tawo luyo kanila.”

Ang manalaysayng si Durant mitapos: “Nga pipila sa simpleng tawo sa usa ka kaliwatan ang nakamugnag gamhanon kaayo ug madanihong personalidad, may hataas kaayog prinsipyo ug makadasig kaayong panan-awon sa tawhanong panag-igsoonay, maoy usa ka milagro nga mas katuohan kay sa bisan unsang natala diha sa mga Ebanghelyo. Tapos sa duha ka siglo sa Higher Criticism ang mga gambalay sa kinabuhi, kinaiya, ug pagtulon-an ni Kristo, nagpabiling matin-aw, ug nalangkoban sa labing makawiwiling kinaiyahan sa kasaysayan sa tawo sa Kasadpan.”