Ang Matuod nga Kristiyanidad Nagapatungha bag mga Panatiko?
ANG Kakristiyanohan adunay iyang kaugalingong mga panatiko—gikan sa mga tawo nga nagsunog sa ilang kaugalingon sa politikanhong pagprotesta sa mga indibiduwal nga nagabatok niadtong may lahig relihiyosong mga hunahuna. Pananglitan, ang unang Krusada gidasig sa Iglesya Katolika aron sa paglibre sa Jerusalem gikan sa mga kamot sa mga tawo nga iyang giisip nga mga erehes. Gisugdan kini uban sa tulo ka walay-disiplinang pundok sa mga tawo kansang hinagaping kabangis naglakip sa pagpamatay sa mga Hudiyo sa Rhineland. Sa dihang midaog ang puwersa militar niini nga Krusada sa pag-ilog sa Jerusalem, gihimo niining gitawag nga mga Kristohanong sundalo ang mga dalan ingong mga suba sa dugo.
Diha sa iyang librong The Outline of History, si H. G. Wells miingon mahitungod sa unang Krusada: “Makalilisang kaayo ang pagpamatay; mibanaw sa mga dalan ang dugo sa gilupig, hangtod nga mapisikag dugo ang mga tawo sa moagi sila. Sa pagkagabii, ‘nagdangoyngoy sa sobrang kalipay,’ miabot ang mga krusado sa Lubnganan gikan sa ilang paggiok sa pug-anan sa bino, ug nagginunitay sa ilang namansahan ug dugong mga kamot diha sa pag-ampo.”
Sa mas ulahi nga Krusada nga gisugo ni Papa Inosensio III, ang malinawong mga Albigenses ug Waldenses, kinsa misupak sa mga doktrina sa Roma ug sa mga paghingapin sa klero, gipamatay. Mahitungod sa panatisismo nga gipahamtang batok kanila, si Wells misulat: “Igo na kini alang sa Laterano, ug busa kita may talan-awon ni Inosensio III nga nagwalig krusada batok niining dili-bulahang mga sakop sa sekta, ug mitugot sa pagpaapil sa tanang naglibodlibod nga mga bugoy . . . ug sa pagpahamtang sa tanang maisip nga kasilag batok sa labing malinawong mga sakop sa Hari sa Pransiya. Ang mga asoy sa mga kapintasan ug mga kasilag niini nga krusada mas makalilisang pang basahon kay sa bisan unsang asoy sa pagpamatay sa mga pagano sa mga Kristohanon.”
Ang kasaysayan sa Kakristiyanohan puno sa mga asoy sa mga panatiko, ug sila kasagarang nakapatunghag mga bunga sa kapintasan. Busa makaingon kita nga ang panatisismo dili makapatunghag maayong bunga. Ang Funk and Wagnalls New Standard Dictionary of the English Language (1929 edisyon) nagbatbat sa panatisismo sa mosunod nga mga paagiha: “Sobra o tinarantadong kadasig.” Ug kini mipadayon sa pag-ilustrar niini niining mga pulonga: “Walay yugto sa kasaysayan ang nakapakitag hingaping kabangisan, pagkamapatuyangon, ug panatisismo kay sa mga Krusada.”
Makaikag usab nga mahibaloan ang pagbatbat nga gihatag sa pulong “panatiko” sa Webster’s Third New International Dictionary, 1961 nga edisyon. Kini nag-ingon: ‘Panatiko—Latin, dinasig sa usa ka diyos. 1. giyawaan; sa linangkob: kulongo, tarantado, buang. 2. gigamhan, gipatungha, o gipaila sa dako kaayong kadasig: sobra, dili-makataronganon, hingaping kasibot, ilabina mahitungod sa relihiyosong mga ulohan.’ Uban niini sa hunahuna, ikaingon ba nga ang tinuod nga mga Kristohanon mga panatiko?
Maila Pinaagi sa mga Bunga
Sama nga maila ang kahoy tungod sa bunga niini, sa ingon ang mga bunga sa mga lihok nagpaila kon unsang matanga sa mga tawo ang nagapatungha niana. Gipunting kini ni Jesu-Kristo, ang Tagmugna sa Kristiyanidad. Siya miingon: “Ang maayong kahoy dili mamunga ug bungang walay pulos, ug usab ang kahoyng walay pulos dili mamungag mga maayong bunga. Nan, sa ingon niana, maila ninyo sila pinaagi sa ilang mga bunga.”—Mateo 7:18, 20.
Gitukod ni Jesus ang tinuod nga Kristiyanidad ingong maayong kahoy. Busa, dili kini makapatunghag walay pulos nga mga bunga sa panatisismo. Ug wala gayod awhaga ni Jesus ang iyang mga sumusunod sa pagsakit sa ilang kaugalingon o sa uban. Hinunoa, sa dihang mikutlog usa sa duha ka labing dakong mga sugo, siya miingon: “Higugmaa ang imong silingan sama sa imong kaugalingon.” (Mateo 22:39) Ang iyang mga sumusunod kinahanglang magmaluluton bisan sa ilang mga kaaway. Miingon si Jesus: “Higugmaa ninyo ang inyong mga kaaway, buhati ninyog maayo ang mga nanagdumot kaninyo, panalangini ninyo ang mga magapanghimaraot kaninyo, pag-ampo kamo alang sa mga magapasipala kaninyo.”—Lucas 6:27, 28.
Ang tinuod nga mga sumusunod ni Jesus migawas taliwala sa mga katawhan sa nagkalainlaing mga yuta, dili pinaagi sa kalayo ug espada, kondili sa sinulat nga Pulong sa Diyos ug sa malinawong pagpangabig. Walay nag-uban kanilang mga sundalo sa militar ngadto sa ubang mga yuta aron sa pagpamatay, sa pagsakit, ug sa paglugos niadtong misalikway sa Kristohanong bawtismo. Hinunoa, gisunod sa mga disipulo ni Jesus ang iyang makigdaitong pananglitan sa pagwali sa maayong balita sa Gingharian sa Diyos ngadto sa tanan, nagdasig kanila sa pagpangatarongan mahitungod sa impormasyon nga gihatag gikan sa Kasulatan. Ang mga bunga sa ilang buhat naglakip sa bunga sa espiritu sa Diyos—“gugma, kalipay, kalinaw, pag-antos, kalulot, pagkamaayo, pagtuo, kalumo, pagpugong sa kaugalingon.”—Galacia 5:22, 23.
Sama gihapon ang kahimtang karon. Ang tinuod nga Kristiyanidad nagapatungha gihapon ug maayong bunga. Ang kahoy, ang Kristohanong organisasyon, nga gitanom ni Jesus kapin sa 1,900 ka tuig kanhi maayo, ug maayo gihapon kini hangtod karon. Busa kini dili gayod makabunga ug walay pulos, mabatokon, mabangis nga mga bunga sa panatisismo. Nan, ngano nga komun kaayo ang panatisismo sa Kakristiyanohan?
Si apostol Pablo miingon nga moabot ang panahon nga motungha ang mini nga mga Kristohanon. Sila magadala sa ngalang Kristohanon apan wala magkinabuhi sumala niana o mopatunghag maayong mga bunga niana. Iyang gisultihan ang mga ansiano sa Efeso: “Ako nahibalo nga sa makagikan na gani ako, pagasudlon kamog mabangis nga mga lobo nga dili maluoy sa mga panon, ug gikan ra gayod kaninyo adunay managpanindog nga mga tawo nga magasultig mga binalit-ad aron sa pagpamira sa mga tinun-an ngadto kanila.” (Buhat 20:29, 30) Gikan niining mga apostata mibangon ang Kakristiyanohan uban sa gatosgatos ka nagkasumpaking relihiyosong mga organisasyon niini nga nagapanudlog mga butang nga gipresentar ingong Kristohanon. Sa pagkatinuod, kini maoy “mga binalit-ad” nga mga ideya sa mga tawo ug dili sa kamatuoran sa Pulong sa Diyos. Gikan niining bakak nga mga Kristohanon nga ang walay pulos nga bunga sa panatisismo nagpadayag.
Panatisismo ba ang Kristohanong Kadasig?
Tinuod nga ang panatisismo maoy usa ka porma sa kadasig. Apan ang panatisismo maoy usa ka “sobra o tinarantadong kadasig,” usa ka “dili-makataronganon” nga kadasig. Dili ingon niini ang tinuod nga Kristiyanidad.
Sa masubsob, gitambagan sa Bibliya ang mga Kristohanon nga magmakataronganon. Pananglitan, ang Filipos 4:5 nag-ingon: “Ipakita sa tanang mga tawo ang inyong pagkamakataronganon.” Ug gitambagan ang mga Kristohanon sa “dili pagsultig daotan mahitungod kang bisan kinsa, dili makiglalison, nga magmakataronganon, magapakita sa hingpit nga kalumo ngadto sa tanang tawo.”—Tito 3:2.
Tungod kay nagaduaw ang mga Saksi ni Jehova sa mga tawo diha sa ilang mga baly sa pagpakigsulti mahitungod sa maayong balita sa Gingharian sa Diyos, lahi sila gikan sa kadaghanan nga nag-angkong mga Kristohanon. Ang ilang kadasig diha sa Kristohanong ministeryo dili pasukaranan sa pag-isip kanila nga mga panatiko. Makataronganong kadasig kini alang sa buluhaton nga gihimo ug gisugo ni Jesus nga maoy buhaton sa iyang mga sumusunod. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Dili panatiko ang tawo nga nagpadaplin sa daghan-makausik sa panahong personal nga mga kalihokan aron sa paggugol ug daghang panahon kutob sa maarangan sa buluhaton sa pagmantala sa Gingharian. Hinunoa, siya nagpakitag pagpabili sa pagkadinalian sa pagtabang sa uban sa pagkakat-on mahitungod sa makahatag kinabuhing mga kamatuoran sa Pulong sa Diyos sa mubong panahong nanghibilin aron matapos kining buluhatona. Kini makataronganon ug mapuslanon.
Imbes usa ka buhat sa pagkapanatiko nga makadaot sa uban, kining kalihokana makatukod sa pagtuo diha sa Diyos ug sa iyang Pulong. Kini nagahatag ug paglaom niadtong nakabsan ug paglaom, nagahatag kagawasan gikan sa relihiyosong mga patuotuo ug pagkawalay hibangkaagan, ug nagabag-o sa dili-maisip imoral ug mapintas nga mga tawo ngadto sa mahinlo sa moral ug makigdaitong mga Kristohanon. Kining maayong mga bunga nagpakita ug maayong organisasyon.
Diha sa kapin sa 200 ka yuta ang mga Saksi ni Jehova nagapabilin sa ilang pagkamaunongon sa Gingharian sa Diyos, bisan pa mailalom sila sa pagdili sa kagamhanan diha sa daghang mga dapit. Ang ilang pagkamaunongon sa Diyos, ang Supremong Soberano, dili gayod maisip nga panatisismo. Siya mao ang labing labaw nga Awtoridad, ug kon magkasumpaki ang iyang mga balaod sa balaod sa tawhanong kagamhanan, ang tinuod nga Kristohanon obligado sa pagsunod kaniya. Ilalom sa tawhanong mga kagamhanan, ang lokal nga mga balaod usahay ipanulo tungod kay nagkasumpaki kini sa pederal nga mga balaod. Sa susama, alang sa tinuod nga mga Kristohanon ang mga balaod sa tawo mapanulo kon magkasumpaki sa balaod sa Soberano sa Uniberso, si Jehova nga Diyos. Sanglit dili makasunod ang tinuod nga mga Kristohanon sa duha ka nagkasumpaking mga balaod, siya nagahimo sa gihimo sa mga apostoles. Sila miingon: “Maoy among unahon pagsugot ang Diyos inay ang mga tawo.” (Buhat 5:29) Kini makataronganon.
Ang samang pagkamataronganon gipakita sa mga Saksi ni Jehova mahitungod sa nasodnon ug relihiyosong mga selebrasyon nga supak sa Pulong sa Diyos. Dili panatisismo ang pagbalibad sa pakigbahin sa gisaulog sa kadaghanan sa nasod. Ang pagkahimong lahi tungod sa ilang relihiyosong konsensiya nagbutang sa mga Saksi sa samang kategoriya sa unang mga Kristohanon, kinsa wala makigbahin sa popular nga mga selebrasyon sa ilang panahon. Ug ang mga Saksi ni Jehova malipay sa paghatag Kasulatanhong katarongan sa ilang dili-apil.—1 Pedro 3:15.
Gilantaw sa ubang mga tawo ang mga Saksi nga mga panatiko tungod sa ilang pagdumili sa pagpadugang ug dugo, usa ka paagi nga popular sa kadaghanang mga doktor. Dinhi may kalabotan na usab ang pagsunod sa kasugoan sa Diyos. Ang tinuod nga mga sumusunod ni Jesu-Kristo gisugo sa “pagpahilayo . . . gikan sa dugo.”—Buhat 15:28, 29.
Panatiko ba ang tawo tungod, kay alang sa konsensiya, iyang balibaran ang paagi sa pagtambal nga popular karon? Ang ubang mga tawo nga dili mga Saksi ni Jehova nagdumili sa pagpadugang ug dugo tungod sa kahadlok nga matakdan sa AIDS o ubang mga sakit. Busa dili ba makataronganon alang sa mga Saksi sa paghangyo ug medikal nga tambal nga dili makalapas sa ilang konsensiya?
Nan, unsa karon ang ikahukom gikan niini? Nga ang mga Saksi ni Jehova dili mga panatiko tungod kay lahi sila gikan sa kadaghanan ug nagainsister sa pagsunod sa Diyos. Bisag may kadasig sila alang sa Diyos, sila walay “sobra o tinarantadong kadasig” ingon nga daw giyawaan, ni may panagway sila nga “kulongo, tarantado,” o “buang.” Dili gayod sila mohatag ug mapintas nga kadaot sa uban o sa ilang kaugalingon. Hinunoa, kaharmoniya sa gipamulong sa Bibliya mahitungod sa tinuod nga mga Kristohanon, sila “makigdaiton sa tanang tawo.”—Roma 12:18.
Busa ang Kristohanong organisasyon nga gisugdan ni Jesu-Kristo sa unang siglo ingong maayong kahoy nagapadayon karon nga nagapamungag maayong bunga lamang. Bisa, imposible gayod alang sa tinuod nga Kristiyanidad sa pagpatunghag mga panatiko.
[Blurb sa panid 30]
Walay katarongan ang paglantaw sa mga Saksi ni Jehova nga mga panatiko tungod sa ilang kadasig sa Kristohanong ministeryo