Ang Matuod nga Relihiyon Magwagtang sa Kahadlok—Sa Unsang Paagi?

ANG Britanikong mga awtor si Edwin ug Mona Radford nalibog. Tapos matigom ang kapin sa duha ka libong patuotuo, ilang nasayran ang parehong mga matuotuohong kahadlok sa Scotland, India, ug Uganda, ug sa Sentral Amerika usab. Sila nahibulong, ‘Unsay hinungdan niini?’ Ang magsusulat si Robertson Davies tukmang mipahayag: “Ang patuotuo daw may koneksiyon sa hugpong sa pagtuo nga nauna pa kaayo sa mga relihiyon nga atong nailhan.” Nan, unsa ang una-Kristohanong “hugpong sa pagtuo” nga mao ang gamot sa patuotuo?

Ang Gamot ug mga Sanga sa Patuotuo

Gipunting sa Bibliya ang yuta sa Shinar (ang dapit tali sa mga subang Tigris ug Euprates, nga gitawag sa ulahi nga Babilonya) ingong yutang-natawhan sa bakak relihiyosong mga pagtuo, apil ang mga patuotuo. Didto, “ang usa ka gamhanang mangangayam” nga ginganlag si Nimrod nagsugod sa pagtukod sa daotag-dungog nga Torre sa Babel. Kadto gamiton unta alang sa bakak nga pagsimba. Ugaling, gipakyas ni Jehova ang mga plano sa mga magtutukod pinaagi sa paglibog sa ilang pinulongan. Sa inanay, nahunong ang pagtukod, ug sila natibulaag. (Genesis 10:8-10; 11:2-9) Apan bisan diin sila nanimuyo, ilang gidala ang samang mga pagtuo, mga ideya, ug mga kasugiran. Bisan pa niana, ang Babel nagpabiling sentro sa bakak nga relihiyon, nga sa igong panahon nagpadako sa iyang papel isip inahan ug iwa sa salamangka, panagna, ug mga patuotuo, sama sa astrolohiya. (Itandi ang Isaias 47:12, 13; Daniel 2:27; 4:7.) Busa, ang librong Great Cities of the Ancient World nagaingon: “Ang astrolohiya gibase sa duha ka Babilonyanhong mga ideya: ang zodiac, ug ang kabalaan sa mga butang sa langit. . . . Ang mga impluwensiya nga gidahom sa usa sa ilang tinagsa ka diyos gipasidungog sa mga taga-Babilonya ngadto sa mga planeta.”

Sa unsang paagi apektado kita niining karaang mga hitabo? Ang basahong Pinadayag sa Bibliya nagapaila nga ang tibuok-kalibotan, bakak relihiyosong sistema nahulma gikan sa mga ideya sa karaang Babilonya. Kini nagalungtad hangtod sa atong adlaw ug gitawag “Dakong Babilonya.” (Pinadayag 17:5) Hinuon, ang paglabay sa panahon ug ang lokal nga mga panghitabo nakaimpluwensiya sa maong orihinal Babilonyanhong mga ideya. Ang nagkadaiya kaayong relihiyon nga makita karong adlawa mao ang resulta. Apan maingong ang nagkalainlaing mga kahoy kadaghanan motubo sa sama rang yuta, ang nagkadaiyang mga relihiyon ug patuotuo usab sa tibuok kalibotan naggikan sa samang yuta​—ang Babilonya. Ingong ilustrasyon, atong tan-awon sa unsang paagi ang usa sa mga patuotuo sa Babilonya inanayng nakasulod sa halos tanang relihiyon sa kalibotan karong adlawa.

Kahadlok sa Patay—Gibase sa Unsa?

Ang mga taga-Babilonya nagtuo nga pagkamatay sa unodnong lawas ang usa ka espirituhanong bahin sa tawo magpadayong buhi ug mobalik sa pagbenepisyo o pagdaot sa mga buhi. Busa gimugna nila ang relihiyosong mga rituwal nga gilaraw sa paghupay sa mga patay ug paglikay sa ilang panimalos. Kining pagtuoha buhi gihapon sa daghang nasod karong adlawa. Sa Aprika, pananglitan, kini “nagadulag bililhong papel sa adlaw-adlawng kinabuhi sa halos tanang . . . katilingban.”—African Religions—Symbol, Ritual, and Community.

Apektado bisan ang nag-angkong mga Kristohanon sa maong mga nasod. Pananglitan, si Henriette, usa ka 63-anyos nga babaye nga Aprikanhon ug kagikan, nag-angkon: “Bisan pag ako aktibong membro sa lokal Protestanteng simbahan, ako mahadlok sa ‘mga espiritu’ sa mga patay. Kami nagpuyo duol sa sementeryo, ug inigsingabot sa balay sa usa ka prosisyon sa paglubong, pukawon ko ang akong anak ug halogon siyag maayo hangtod moagi na ang prosisyon. Kay kon dili, ang ‘espiritu’ sa patay mosulod sa akong balay ug mokontrolar sa natulog nga bata.”

Ang maong patuotuo nakalahutay tungod kay ang pagtulon-an sa kalag nga dili mamatay nagalungtad man sa Kakristiyanohan. Ang kasaysayan nagapadayag nga ang Gregong mga pilosopo​—ilabina si Plato​—nagbatbat sa Babilonyanhong ideya sa imortalidad. Ubos sa ilang impluwensiya, misulat si John Dunnett, ang usa ka Britanikong senyor nga tiglektura sa teolohiya, “ang ideya sa pagkadili-mamatay sa kalag mikatap sa katibuk-ang Kristohanong Iglesya.” Kining Babilonyanhong pagtulon-an padayong nag-ulipon sa milyonmilyon sa matuotuohong kahadlok.

Hinuon, ang matuod nga relihiyon magwagtang sa maong kahadlok. Ngano? Kay ang matuod nga relihiyon wala ibase sa mga pagtuo nga naggikan sa Babilonya kondili sa mga pagtulon-an nga hikaplagan sa Bibliya.

Ang Kalag Sumala sa Bibliya

Ang unang basahon sa Bibliya nagatug-an kanatong ang tawo nahimong kalag, usa ka buhing persona. (Genesis 2:7) Busa inigkamatay sa usa ka tawo, ang kalag mamatay. Nagauyon si propeta Ezekiel: “Ang kalag nga makasala​—kini mismo mamatay.” (Ezekiel 18:4; Roma 3:23) Ang kalag mamatay ug dili magpadayong buhi tapos sa kamatayon. Hinunoa, sumala sa ginaingon sa Salmo 146:4: “Ang iyang espiritu mogula, siya mobalik sa iyang yuta; nianang adlawa ang iyang mga hunahuna mahanaw.” Busa, ang tiglektura nga si John Dunnett mihinapos, ang pagkadili-mamatay sa kalag “nagapabiling dili-Biblikanhong pagtuo.”

Kon walay dili-mamatay nga kalag, walay “mga espiritu” sa patay nga maghadlok sa mga tawo sa yuta. Sa ingon nahugno ang pundasyon sa matuotuohong kahadlok sa mga patay.

Kahadlok Gibase sa Panglimbong

Ang matuotuohong kahadlok sa patay lisod mapuo. Ngano? Kay mahitabo ang kahadlokang mga butang​—Sama niadtong gabii, dihang ang usa ka tigulangong babaye sa Suriname nakabating gitawag ang iyang ngalan. Wala niya kadto panumbalinga, apan unya ang dili-makitang “mga kamot” misugod sa pagkapkap kaniya, ug sa dihang siya mitutol niana, siya hapit tuoka sa dili-makitang gahom. Tingali mahibulong ka, ‘Kon ang “mga espiritu” sa mga patay dili buhi, nan kinsa man ang nagbuhat niadto?’ Sa makausa pa, ang kahibalo sa Bibliya magwagtang sa matuotuohong kahadlok.

Kini nagapatin-aw nga ang daotang espiritung mga gahom, nga gitawag mga demonyo, nagalungtad. Ang maong mga demonyo, hinunoa, dili mga kalag nga migawas. Sila mao ang mga manulonda sa Diyos nga mirebelde ug midapig kang Satanas, “nga nagalimbong sa tibuok gipuy-ang yuta.” (Pinadayag 12:9; Santiago 2:19; Efeso 6:12; 2 Pedro 2:4) Ang Bibliya nagapakitang ang mga demonyo nagakalipay sa paglimbong, paghadlok, ug paghasi sa mga tawo. Ang asoy sa Lucas 9:37-43 nagaasoy nga gihimo sa usa ka demonyo nga ang usa ka batang lalaki “naglubaglubag ug nagbola ang baba” ug gibun-og siya. Bisan pag ang batang lalaki gidala ngadto kang Jesus, “gilamba siya sa demonyo sa yuta ug naglubaglubag siya. Bisan pa niana,” nagpadayon ang asoy, “gibadlong ni Jesus ang mahugaw nga espiritu ug giayo ang bata ug gihatag siya ngadto sa iyang amahan.”

Makaiikag, ang Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature nagabatbat sa patuotuo o superstisyon ingong “pagsimba sa bakak nga mga diyos.” Busa, kon himoon nimo kanang matuotuohong mga buhat, ikaw, tingali nga wala tuyoa, nagahupay sa “bakak nga mga diyos,” o sa mga demonyo! Kanang bakak nga pagsimba usa ka seryosong sala batok kang Jehova nga Diyos.​—Itandi ang 1 Corinto 10:20 ug Deuteronomio 18:10-12.a

‘Magpasakop Kamo sa Diyos’​—Nagapasakop Ka Ba?

Makabaton ka bag kaisog sa pagtalikod sa maong mga demonyo pinaagi sa pagsalikway sa patuotuo? Tinuod, gamhanan ang mga demonyo. Apan tapos sa pagpakita nga kinahanglang mopili kita sa pag-alagad kaha kang Jehova nga Diyos o sa mga demonyo, si apostol Pablo nangutana: “Labi pa ba kitang kusgan kay kang Jehova?” (1 Corinto 10:20, 21) Dili, kita dili labi pang kusgan​—apan hinumdomi, mao usab si Satanas ug ang iyang mga demonyo! Hinunoa, ang maong mga demonyo “nagapangurog” tungod sa kahadlok kang Jehova. (Santiago 2:19) Apan ang Diyos nga Gamhanan sa Tanan nagatanyag sa iyang panalipod kon ikaw mangayo niana. Ang magsusulat sa Bibliya nga si Santiago dugang nagaingon: “Busa, magpasakop kamo sa Diyos; apan sukli ninyo ang Yawa, ug siya mokaratil sa pagdalagan gikan kaninyo.” (Santiago 4:7) Ang imong matuotuohong kahadlok samang mokaratil sa pagdalagan.

Libolibo sa tibuok yuta nga sa nangagi nagkinabuhi sa kahadlok ug kaulipnan sa matuotuohong mga kostumbre makapamatuod niana. Ang Yawa mikalagiw gikan kanila! Sa unsang paagi? Hinumdomi, ang kaaway sa matuotuohong kahadlok mao ang kahibalo. Matud ni Propesor Rudolph Brasch, usa ka eksperto bahin sa sinugdan sa mga patuotuo: “Kini maylabot sa edukasyon​—nga kon ang katawhan labaw pang maedukar, sila mahimong dili na kaayo matuotuohon.”

Busa, sa dihang si Henriette, nga gihisgotan ganina, midawat sa imbitasyon sa mga Saksi ni Jehova sa pagsugod sa libreng pagtuon sa Bibliya, sa wala madugay iyang nasabtan ang panglingla sa demonyo. Ang mga gaway sa patuotuo wala na makakupot. Siya, ug ang libolibong sama kaniya, nakasinati sa kamatuoran sa mga pulong sa Hebreohanon 2:15. Dinha, si apostol Pablo nag-ingon nga si Jesus “magpahigawas niadtong si kinsa sa tibuok nilang kinabuhi giulipon tungod sa ilang kahadlok sa kamatayon.” (New International Version) Maingon nga ang kainit sa adlaw sa mabuntag sa tropiko magpakayaw sa bagang yamog sa lasang, ang kahayag sa kamatuoran sa Bibliya magwagtang sa tanang matuotuohong kahadlok.

Karong adlawa, ang daghang kanhi ‘mahadlokong mga ulipon’ nagtangtang sa mga anting-anting gikan sa ilang mga liog ug sa mga panagang nga pulseras gikan sa ilang mga anak. Karon ang ilang pagbati maoy sama sa kang Isaac, usa ka 68-anyos kanhing tambalan sa South Africa. Tapos sa pagtuon sa Bibliya uban sa mga Saksi ni Jehova, siya miingon: “Ako nalipay kaayo ug gibating nahigawas kay ako wala na mabug-ati sa kahadlok sa mga espiritu.” Pagkamatuod ang mga pulong ni Jesus: “Kamo mahibalo sa kamatuoran, ug ang kamatuoran magapahigawas kaninyo”!​—Juan 8:32.

Oo, ang matuod nga relihiyon magwagtang sa kahadlok!

[Mga Potnot]

[Hulagway sa panid 5]

Ang mga patuotuo mikatap sa tibuok kalibotan gikan sa ilang tinubdan sa Babilonya