Nakita Ko nga Kini Mitubo sa Habagatang Aprika
Sumala sa giasoy ni Robert Albert McLuckie
ANG buluhatong pagwali sa Gingharian sa South Africa sa kahamili nagapadayon. Gikan sa usa ka gatos o labaw pa nga nagwali sa hinapos sa katuigang 1920, karon may mga 45,000 nga nagamantala sa maayong balita sa South Africa. Ug ang laing 150,000 o labaw pa nagawali diha sa ubang nasod nga gidumala sa nangagi sa among sangang-buhatan sa South Africa.
Nakabaton ako sa kalipay nga makita kining kahibudngang pag-uswag sa habagatang Aprika sa miaging 60 ka tuig! Pasugira ako bahin niini sa daklit ug sa bahin nga napribilehiyong nahuptan sa akong pamilya ug nako niini.
Nagsugod Kadto sa Trahedya
Niadtong Hunyo 22, 1927, ang pinangga kong asawa, si Edna, namatay, nga gibiyaan ang among anak babaye, si Lyall, nga nag-edad ug tres anyos ug among anak lalaki, si Donovan, nga nag-edad ug dos anyos. Ako 26 anyos pa lang niadto. Ang iyang kamatayon nakapaguol kaayo ug nakapalibog kanako. Hain na kaha siya? Kay wala magtuo nga tua siya sa impiyerno, nahupayan akog diyutay sa magabii sa pagdamgo nga tua siya sa langit.
Sa pagka Hulyo gitunolan ako sa batang si Donovan sa usa ka pulyetong lain ug adres apan nasagol sa among mga sulat. Naundan kadto sa diskurso ni Joseph Rutherford, ang ikaduhang presidente sa Watch Tower Society. Naikag kaayo ako sa unod nga giorder ko dayon ang tanang basahon nga nalista. Wala ko hiamgohi niadto nga kadto mag-usab sa akong kinabuhi.
Apil sa mga pulyetong miabot, ang usang nag-ulohang Hell—What Is It? Who Are There? Can They Get Out? nakakuha sa akong pagtagad. Pagkadako sa akong kalipay sa pagkakita niadtong pulyeto! Tapos sa duha o tulo lang ka panid, ako tinuod nahikatawa sa kalipay.
Kay naikag nga ipaambit ang akong nahibaloan, ako misulat o nakigsulti sa akong mga ginikanan ug sa ubang membro sa pamilya. Ingong resulta, ang akong upat ka igsoon, si Jack, Percy, William, ug Sydney, sa wala madugay nainteresado ug nagsugod sa pagsangyaw ngadto sa uban. Katuigan sa ulahi, ang akong amahan, inahan, ug duha ka igsoong babaye, si Connie ug si Grace, midawat usab sa pagtuo.
Wala akoy nakaplagan nga laing Estudyante sa Bibliya, ingon nga nailhan niadto ang mga Saksi ni Jehova, sa among bahin sa South Africa. Ako mibalhin ngadto sa Southern Rhodesia, nga karon Zimbabwe, ug nagtrabaho sa mga usa ka tuig sa usa ka rantso sa baka uban sa akong igsoong si Jack. Ingong resulta sa pagbasa sa mga basahon sa Watch Tower Society, wala magdugay nga gibati ko ang dinaliang tinguha nga mosulod sa bug-os-panahong ministeryo.
Wala pa ako niadto makatagbo sa mga isigkamagtutuo gawas niadtong akong gisangyawan. Busa gihimo ko ang 2,300 kilometrong biyahe sa tren ngadto sa sangang-buhatan sa Sosyedad sa Cape Town, South Africa. Pagkamainiton ang pag-abiabi kanako ni George Phillips, kinsa maoy nagdumala sa buluhaton sa habagatang Aprika! Niadtong Enero 10, 1930, ako nabawtismohan.
Unang mga Tuig sa Pagpayunir
Bisan pag nakasulti ngadto sa ginatos ka tawo bahin sa Bibliya sa nangaging tulo ka tuig, ako wala makaapil sa balay-balay nga pagsangyaw. Bisan pa niana, ako nahitala sa bug-os-panahong ministeryo ingong usa ka payunir. Walay programa sa pagbansay niadtong mga adlawa. Sa pagkamatuod, ang mga magmamantala talagsa rang magkauban sa pag-adto sa samang balay. Sanglit diyutay kaayo ang mga magmamantala, mipatim-aw nga dili praktikal nga himoon kana.
Kinaiyanhon lamang, ako nabalaka sa kaayohan sa akong mga anak, si Lyall ug Donovan, nga giatiman sa ilang mga apohan. Sanglit sila giatiman man pag-ayo, gibati ko niadto nga tukma ang paghago sa akong kaugalingon sa pagpakaylap sa mensahe sa Gingharian ngadto sa uban. Busa mao kanay akong gibuhat.
Sa sunod tulo ka tuig nga pagpayunir, ako nakabatog lima ka kauban, apil ang akong igsoong lalaki si Syd. Sa ulahi siya nataptan sa tipos samtang diha sa payunir nga buluhaton ug namatay. Dili sayon ang pagpayunir niadtong unang mga adlaw. Migamit kamig komersiyal nga van nga may gitukod nga mga higdaan, nga mahimong pik-on sampig sa bisan haing kiliran sa van. Kadto nakapaarang namo sa pagkatulog, paglingkod, pagluto, ug pagkaon sa sulod.
Ang labing talagsaong hitabo sa unang mga adlaw sa akong pagpayunir maoy sa dihang nadawat namo ang among bag-ong ngalan, ang mga Saksi ni Jehova, sa 1931, uban ang pulyetong The Kingdom—The Hope of the World. Tin-aw pang akong mahinumdoman nga gibati kong nalisang sa hunahuna nga gamiton kanang dalayegong ngalan, nga nahibulong kon magamit ko kana sa angayang paagi.
Ang laing halandumong hitabo niadtong unang katuigan mao ang pagbawtismo sa akong igsoong si Jack ug iyang asawa, si Dorrell, sa punog-buayang katubigan sa Nuanetsi nga Suba sa Southern Rhodesia. Una sa pagtuslob, gilabayan namog pila ka bato ang suba aron hadlokon ang nagpahiping mga buaya. Sa ulahi, sa katuigang 1950, gibawtismohan ko ang akong inahan sa usa ka banyera.
Sa Ubang Kanasoran
Niadtong 1933 ang ikalima kong kauban, si Robert Nisbet, ug ako naasayn sa bag-o, wala-matandog nga teritoryo—ang mga isla sa Mauritius ug Madagascar sa habagatan-silangang baybayon sa Aprika. Gipalabay namo ang kinadak-ang bahin sa upat ka bulan nianang duha ka isla, nga nananom sa mga binhi sa kamatuoran sa Bibliya. Pagkamakalipay ang pagkakita karon nga ang Mauritius dunay mga 800 ka magmamantala sa Gingharian ug ang Madagascar mga 3,000! Sa pagbalik nako sa South Africa, si Robert ug ako nagbulag. Sa ulahi siya mipayunir kauban sa akong igsoong si Syd ug sa ulahi pa nag-alagad nga magtatan-aw sa sangang-buhatan sa Mauritius.
Una kami mobalik sa South Africa, gihikay nako nga makigkita kang Lyall ug Donovan didto sa balay sa akong amahan. Tapos moduaw kanila, miabot ang di-kalikayang panagbulag, nga inubanan sa mga luha. Ako mibiyahe padayon aron makigkita sa magtatan-aw sa sangang-buhatan, si Brader Phillips, aron sa pagdawat sa akong sunod nga asaynment. Kadto ang Nyasaland, karon Malawi. Ang usa ka 1929 model nga Chevrolet gipalit aron akong magamit didto.
Busa, sa 1934, ako mibiyahe sa 1,900 kilometros, sa kadaghanan ibabaw sa mga karsadang dili sementado, gikan sa Johannesburg, South Africa, paingon sa Zomba, ang kaulohan sa Nyasaland. Sa kataposan ako nakaabot sa akong destinasyon, ang balay sa usa ka Aprikanong igsoon, si Richard Kalinde. Siya nahimong akong suod nga kauban ug maghuhubad sa akong pag-estar sa Nyasaland. Sa wala madugay, nakakuha akog duha ka kuwarto sa usa ka daang otel nga wala na gamita. Ang usa akong gigamit nga bodega, ug ang lain para puy-anan.
Ang akong asaynment sa Nyasaland mao ang paghusay sa gubot nga mga kahimtang nga misangpot gikan sa gitawag mga kalihokang Watchtower. Katuigan nga nangagi, ang usa ka Aprikano, nga nasinati sa mga sinulat sa unang presidente sa Watch Tower Society, si Charles Taze Russell, maoy hinungdan sa pagkaugmad sa maong mga kalihokan, bisan pag siya mismo wala gayod mahimong usa sa mga Saksi ni Jehova.—Tan-awa ang 1976 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, mga panid 71-4.
Giduaw nako ang mga kongregasyon nga naggamit sa mga basahon sa Watch Tower ug nagbasa sa usa ka resolusyon bahin sa among bag-ong ngalan, mga Saksi ni Jehova. Ang tanang pabor sa resolusyon gihangyo sa pagpaila niana pinaagi sa pagpataas sa mga kamot. Bisan pag ang kinabag-an nagpaila niana, daghan ang wala sa bug-os makasabot kon unsay tinuod nga nalangkit. Busa, latas sa katuigan, bisan tuod ang pipila napakyas sa pag-uswag sa espirituwal, ang uban nagsibog sa bug-os sa ilang pagsuportar gikan sa usang giisip nilang pangulo ug nahimong tinuod nga mga Saksi ni Jehova.
Tapos sa mga unom ka bulan sa Nyasaland, ako miadto sa Mozambique, diin ang mensahe sa Gingharian wala pa mahimantala. Didto akong nahibalag ang usa ka batan-ong Portuges nga polis kinsa nakontak ni Robert Nisbet ug nako sa barko padulong sa Mauritius. Gidapit niya ako nga mangaon, ug ako nakahimo sa dugang pagpakigsulti kaniya.
Sa laing higayon, samtang didto sa usa ka balangay sa amihanang Mozambique, ang usa ka sakyanan mihunong tapad nako. Misangpot nga siya mao ang gobernador sa lugar. Nangutana siya kon siya makatabang ba ug gidapit ako sa iyang balay, diin gidawat niya ang daghang basahon sa Watch Tower. Bisan pag ang buluhatong pagsangyaw karon gidili sa Mozambique ug Nyasaland (Malawi), makalilipay kanako ang pagkasayod nga daghang matinumanong igsoong lalaki ug babaye ang karon aktibo.
Mga Pribilehiyo sa Bethel
Sa akong paghibalik sa Nyasaland, pagkadakong sorpresa ang akong nadawat! Ako giimbitar sa pagduyog sa mga trabahante sa sangang-buhatan sa South Africa sa Cape Town, ug ang akong manghod nga lalaki si William gipadala sa pagpuli nako sa Nyasaland. Busa gisugdan ko ang 3,500 kilometros nga biyahe sa Chevrolet. Sa dalan akong giduaw si Donovan ug Lyall. Sila 11 ug 12 anyos na sa maong panahon, ug sa sunod na pong tuig ako silang makita pag-usab.
Ako natudlo sa pagdumala sa sangang-buhatan sa dihang si Brader Phillips, ang magtatan-aw sa sangang-buhatan, wala diha. Bisan pag ako wala makaanib nga regular sa bisan hain sa kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova sukad makakat-on sa kamatuoran sa siyam ka tuig nga nangagi, niadtong 1936 ako natudlo nga nagadumalang magtatan-aw sa Kongregasyon sa Cape Town, nga gilangkoban sa mga 20 ka magmamantala.
Kausaban sa Kahimtang
Dili ko buot isakripisyo ang akong mga pribilehiyo sa pag-alagad, apan si Lyall ug Donovan hapit na niadto nga matin-edyer, ug ako nabalaka sa ilang kaayohan, apil ang ilang espirituwal nga kaayohan. Salamat na lang, ang usa ka solusyon sa butang haduol na niadto.
Sa Hunyo 6, 1936, si Brader Phillips nagpailaila kanako ngadto sa mga bag-ong abot gikan sa Australia, si Sister Seidel ug ang iyang madanihong 18-anyos nga anak babaye, si Carmen. Sulod sa tuig si Carmen ug ako naminyo. Busa nagbaton akog sekular nga trabaho ug nagtukod sa usa ka panimalay.
Sulod sa usa ka tuig ako nagbatog trabaho sa South Africa, apan unya si Carmen ug ako ug ang among anak nga lalaki, si Peter, mibalhin ngadto sa Southern Rhodesia, diin ang akong igsoong si Jack nagdapit kanako nga moduyog kaniya sa usa ka proyekto sa pagminag bulawan. Tapos nga kami makapahiluna na, si Lyall ug Donovan, nga nagpabilin uban sa inahan ni Carmen, miduyog kanamo.
Pag-atubang sa Paglutos sa Panahon sa Gubat
Sa Septiyembre 1939, miulbo ang Gubat sa Kalibotan II, ug sa sunod tuig gidili ang among mga basahon sa Bibliya. Gihukom namo nga sulayon ang pagkalegal sa balaod pinaagi sa pagpanagtag sa mga basahon bisan kon unsay mahitabo. Misunod ang mga pagdakop ug mga hukom sa pagkasad-an, ug ang among mga basahon ug mga Bibliya giilog ug gisunog.
Usa ka buntag tapos sa among pagsangyaw, kami gidapit sa usa ka detektib nga kuhaon ang among mga anak sa estasyon sa polisiya diin didto sila gidala. Mibalibad kami, nga mipunting nga sanglit ang mga bata lagmit gidakop, naa ra sa polis ang pag-atiman kanila. Niadtong hapona, tapos mahibalik gikan sa pagsangyaw, among nakaplagan ang mga bata sa balay nga luwas apan walay usa ka polis nga makita!
Sa laing higayon, sa 1941, si Carmen nasentensiyahag tulo ka bulan sa prisohan bisan pag siya mabdos. Hinuon, si Estrella natawo sa wala pa si Carmen makasugod sa pagsilbi sa iyang sentensiya. Inay nga ibilin kanako ang bata sa balay, gipalabi ni Carmen ang pagdala kaniya sa prisohan. Busa, si Estrella nakabatog yaya nga usa ka Aprikanang babaye nga nagbuno sa iyang bana. Sa dihang nakagawas si Carmen, ang mamumuno naguol kaayo nga siya mihilak sa mapait. Lain pay ato, si Estrella misugod sa pagpayunir sa 1956 sa edad 15. Sa ulahi, naminyo siya kang Jack Jones ug sa kapig 20 anyos na karon nagaalagad uban sa iyang bana sa South Africa ug karon anaa sa hedkuwarter sa Watch Tower Society sa Brooklyn, New York.
Sa wala madugay ako migugol usab ug ubay-ubayng bulan sa prisohan tungod sa pagsangyaw. Samtang didto ako, sa Enero 1942, si Joseph Rutherford namatay. Mitulo ang pila ka lusok sa akong luha niadtong gabhiona sa pribasiya sa akong atob. Ako may kahigayonan sa pagsangyaw, ug usa ka buntag sa Dominggo, samtang ang tanan didto sa gawas nga hawan alang sa ehersisyo, gibawtismohan ko ang kaubang priso nga misanong sa mensahe sa Gingharian.
Usa ka Bag-ong Sangang-Buhatan
Tapos sa akong pagkagawas sa prisohan, ako nakatrabaho sa tren sa Bulawayo. Si Carmen nakatuon sa pagtahig bestida sa prisohan ug nakagamit sa kahanas sa pagtabang sa pagbuhi sa pamilya. Si Lyall miuli gikan sa South Africa, diin siya didto nagpayunir, ug mitabang usab sa galastohan. Ingong sangpotanan, sa wala madugay kami may kinitaang labaw kay sa amo gayod nga gikinahanglan, mao nga kami nagsabotsabot, ug nagkauyon nga makasulod na usab ako sa bug-os-panahong ministeryo.
Kay ako may pass man sa tren, niadtong 1947 ako mibiyahe pinaagig tren ngadto sa Cape Town aron makigkita kang Brader Phillips. Sa dako nakong katingala, ako naasayn sa pag-ablig bodega sa pagdumala sa mga basahon sa Sosyedad sa Bulawayo. Dayon, sa sunod nga tuig, si Nathan H. Knorr, ang ikatulong presidente sa Watch Tower Society, miduaw ug mihikay nga ang bodega mahimong sangang-buhatan sa Septiyembre 1, 1948, uban kang Eric Cooke ingong magtatan-aw sa sangang-buhatan sa Southern Rhodesia. Sa sunod 14 anyos, ako nakapribilehiyo sa pagtrabaho sa sangang-buhatan samtang, siyempre, nagpuyo sa balay kauban sa among nagdakong pamilya. Ako mapasalamaton kaayo sa materyal nga suportar nga gihatag ni Carmen ug sa among mas dagkong mga anak, nga tungod niana ako nakapadayon sa pagtrabaho sa sangang-buhatan.
Laing Asaynment nga Sangyawanan
Sa pagka 1962 si Carmen ug ako nagtinguha nga makaabot pag layo sa kanataran ug makatrabaho diin mas dako ang panginahanglan. Mao nga gibaligya namo ang among balay ug gidala si Lindsay ug si Jeremy, among duha ka pinakabatang anak—ang ubang lima dagko na ug namahawa na sa balay—ug mipadulong sa Seychelle Islands.
Sa sinugdan, kami mibiyahe pinaagig kotse, nga kadaghanan ubay sa mga karsadang dili sementado, sulod sa mga 2,900 kilometros, nga miabot sa Mombasa, Kenya. Gibilin namo ang kotse sa usa ka igsoon ug misakayg barko para sa Seychelles. Ang usa ka tawong interesado nagpailaila kanamo ngadto sa uban, ug sa wala madugay kami may mga tigom nga nagpadayon halos sa landong sa balay sa obispo. Gihimo namo ang ubang mga tigom sa duol nga pulo sa usa ka balay nga bangka nga gilibotan sa tag-as nga mga kahoyng palma ug uban sa lapya sa mga balod sa baybayon.
Sa wala madugay nahibaloan ang among mga kalihokan, ug ang mga awtoridad sa kataposan nagmando nga kami mohunong sa pagsangyaw, butang nga yanong dili kami makauyon. (Buhat 4:19, 20) Busa kami, sa pagkamatuod, gipalagpot, apan kasamtangan kami nakabawtismog lima ka tawo. Panahon sa among lima ka bulang pag-estar sa Seychelles, si Carmen nagmabdos kang Andrew, ang among kinamanghorang anak. Sa among pagbalik sa South Rhodesia, ang among anak babaye si Pauline nagdapit kanamo nga moipon kaniya ug sa iyang bana samtang wala pa matawo si Andrew.
Mga Panalangin ug mga Katagbawan
Malipay ako sa pag-ingon nga ang tanang walo namo ka anak, apil si Lyall ug Donovan, nakapayunir sa usa o laing panahon. Sa pagkamatuod, upat sa among mga anak lalaki ug mga umagad-nga-lalaki karon maoy mga ansiano, ug ang duha ministeryal nga mga alagad. Dugang pa, pagkamalipayon namo nga daghan sa among mga apo ug mga apo-sa-tuhod kauban sa ilang mga ginikanan nagamantala sa makapalipayng balita sa upat ka nasod ug tinagkawhaan pa ka membro sa pamilyang McLuckie nagaalagad usab kang Jehova. Ang maong mga resulta, ako kombinsido, maoy tungod sa makanunayong pagtambong sa pamilya sa mga tigom ug regular nga pag-apil sa buluhatong pagsangyaw.
Karon sa 89 anyos, ako may pribilehiyo gihapon sa pagkaansiano sa among kongregasyon sa Pietermaritzburg, South Africa. Kini magahatag kanakog matuod nga katagbawan sa paglingi sa kapig 60 anyos sa bulahang pag-alagad kang Jehova. Ilabina nga kini panalangin sa pagkakita sa lima ka kaliwatan sa among pamilya, apil ang akong mga ginikanan nga nagadalag pagdayeg kang Jehova, ang dakong Diyos sa tibuok nga uniberso.