Ang Kalag Magpabilin Bang Buhi Tapos sa Kamatayon?

“KALAG: Ang espirituwal nga bahin sa tawo nga gihunahunang magpabiling buhi tapos sa kamatayon ug mobati sa kalipay o kasakitan sa umaabot nga kahimtang.” (The Compact Edition of the Oxford English Dictionary) Kadaghanang relihiyon kapin kun kulang nagauyon sa maong kahubitan. Ang New Catholic Encyclopedia nagaingon: “Ang doktrina nga ang tawhanong kalag dili mamatay ug mopadayon sa paglungtad tapos sa pagkamatay sa tawo . . . maoy usa sa mga batong-pamag-ang sa Kristohanong pilosopiya ug teolohiya.”

Nan, tingali ikaw matingala nga kining pamag-ang nga pagtuo gikuha gikan sa paganong pilosopiya. Dugay na sa wala pa matawo si Jesus, gituohan nga ang kalag maoy butang dili mahikap nga mahimong maglungtad nga bulag sa lawas. Sa ingon kini magpabiling buhi sa pagkamatay sa lawas, nga magpadayong buhi diha sa dagway sa usa ka kalagkalag, o espiritu.

Gipasiugda sa mga Grego kining pagtuoha diha sa pinilosopong mga termino. Si Socrates, ang bantogang Gregong pilosopo, nakutlo nga nag-ingon: “Ang kalag, . . . kon kini mobulag nga putli, nga walay dad-on niini nga iya sa lawas, . . . mopadulong ngadto sa butang nga sama sa kaugalingon, ngadto sa dili-makita, balaan, dili-mamatay, ug maalamon, ug inig-abot niini didto kini malipayon, nahigawas sa kasaypanan ug kabuangan ug kahadlok . . . ug sa tanang ubang tawhanong sakit, ug . . . nagakinabuhi sa kamatuoran hangtod sa hangtod uban sa mga diyos.”—Phaedo, 80, D, E; 81, A.

Dili Usa ka Pagtulon-an sa Bibliya

Nan, naunsa ba nga kining paganong pagtuo sa pagkadili-mamatay sa kalag gitudlo man diha sa Kakristiyanohan ug sa Judaismo?

Ang New Catholic Encyclopedia nagkulang sa pagsaysay sa mga butang sa nagaingon kini: “Ang ideya bahin sa kalag nga magpabiling buhi tapos sa kamatayon dili daling masabot diha sa Bibliya.” Labi pang tukma ang pag-ingon nga ang doktrina sa pagkadili-mamatay sa kalag dili gayod makita diha sa Bibliya! Ang maong ensiklopedia nagaadmitir: “Ang pagtuo sa tawhanong kalag mismo dili pareho diha sa D[aang] T[estamento] ingon man diha sa Grego ug modernong pilosopiya.”

Sa gitawag Daang Testamento, ang Hebreohanong pulong neʹphesh, nga kasagarang gihubad nga “kalag,” makita sa 754 ka beses. Diha sa gitawag Bag-ong Testamento, ang Gregong pulong psy·kheʹ, nga kasagarang gihubad usab nga “kalag,” makita sa 102 ka beses. Inigsusi nato kon giunsa paggamit ang maong mga pulong diha sa Bibliya, mogawas ang katingalahang hulagway.

Sa Genesis 2:7 atong mabasa nga ang Diyos naghuyop sa mga ilong ni Adan sa gininhawa sa kinabuhi, ug si Adan “nahimong usa ka buhing kalag [Hebreohanon, neʹphesh].” Matikdi: Si Adan wala hatagig usa ka buhing kalag; siya nahimong usa ka kalag. Sa laing mga pulong, ang bag-ong nalalang nga Adan maoy usa ka kalag! Dili katingad-ang ang New Catholic Encyclopedia nagahinapos: “Ang kalag diha sa D[aang] T[estamento] nagkahulogan nga dili usa ka bahin sa tawo, kondili ang tibuok nga tawo—ang tawo ingong usa ka buhing linalang.”

Ang ubang kasulatan nagapamatuod niini. Pananglitan, ang Levitico 7:20 nagatumong sa “kalag nga nagakaon sa unod sa halad sa kaambitan.” Ang Levitico 23:30 nagaingon: “Mahitungod sa bisan unsang kalag nga mobuhat sa bisan unsang matang sa buluhaton.” Ang Proverbio 25:25 nagaingon: “Ingon sa bugnaw nga tubig diha sa gikapoy nga kalag, mao man ang usa ka maayong taho gikan sa halayong yuta.” Ug ang Salmo 105:18 nagasulti kanato: “Gipasakitan nila ang iyang mga tiil pinaagi sa mga sepo nga puthaw; nahibutang ang iyang kalag sa mga puthaw nga talikala.” Karon, unsa ba kana nga makakaon ug unod, makabuhat ug buluhaton, matagbaw sa tubig, ug mabutang sa mga puthaw nga talikala? Kini ba ang bulag, espiritung bahin sa tawo, o kini ba ang tawo mismo? Ang tubag dayag.

Makaiikag, ang pagkakalag dili kay iya sa tawo lamang. Ang Genesis 1:20 nagasugilon kanato nga sa usa ka yugto sa paglalang, ang Diyos miingon: “Dumagsang sa katubigan ang panon sa buhing mga kalag.” Oo, bisan ang mga isda maoy mga kalag! Sa laing yugto sa paglalang, gipaila sa Diyos nga ang “domestikong hayop ug nagakamang nga hayop ug ihalas nga mananap” maoy mga kalag!—Genesis 1:24; itandi ang Levitico 11:10, 46; 24:18; Numeros 31:28; Job 41:21; Ezekiel 47:9.

Busa, ang “kalag” diha sa Bibliya wala magtumong sa daw-landong espiritung butang nga mogula sa lawas tapos sa kamatayon. Kini nagkahulogan sa usa ka tawo o usa ka hayop, o ang kinabuhi nga gipahimuslan sa usa ka tawo o usa ka hayop.

Unsay Mahitabo Tapos sa Kamatayon?

Nan, tin-aw nga ang Bibliya nahasupak sa paganong ideya nga ang tawo nagbaton sa dili-mamatay nga kalag. Kinsa, sa imong hunahuna, ang nagtudlo sa kamatuoran niining bahina? Ang paganong Gregong mga pilosopo o kaugalingong katawhan sa tugon sa Diyos? Sa pagkamatuod, mao ang katawhan sa Diyos, nga gihatagan niya sa iyang dinasig nga Pulong.

Bisan pa niana, ang pangutana nagapabilin, Unsay mahitabo sa kalag tapos sa kamatayon? Sanglit ang kalag mao ang tawo, tin-aw, ang kalag mamatay inigkamatay sa tawo. Sa laing mga pulong, ang usa ka tawong patay maoy usa ka kalag nga patay. Ang kawhakawhaang kasulatan nagapamatuod niini. “Ang kalag nga nagapakasala, kini mismo mamatay,” nagaingon ang Ezekiel 18:4. Sa Maghuhukom 16:30 atong mabasa: “Ug si Samson miingon: ‘Pasagding ang akong kalag mamatay uban sa mga Pilistehanon.’” Ang ubang kasulatan nagapakita nga ang mga kalag mahimong pagaputlon (Genesis 17:14), mapatay pinaagi sa espada (Josue 10:37), maput-an (Job 7:15), ug malumos (Jonas 2:5). Ang usa ka mipanaw nga kalag, o namatay nga kalag, maoy usa ka tawong patay.—Levitico 19:28; 21:1, 11.

Nan, unsa ang kahimtang sa patayng mga kalag? Yanong pagkasulti, ang kamatayon mao ang kaatbang sa kinabuhi. Ang tanan natong sentido nalangkit sa atong mga lawas. Ang atong katakos sa pagtan-aw, pagdungog, ug paghunahuna nagadepende sa tukmang pag-obra sa atong mga mata, mga igdulongog, ug utok. Kon wala ang mga mata kita dili makakita. Kon walay mga igdulongog kita dili makadungog. Kon walay utok kita dili makabuhat sa bisan unsa. Inigkamatay sa usa ka tawo, kining tanang mga organo sa lawas mohunong sa pag-obra. Kita mohunong na sa paglungtad.

Nahiuyon niini, ang Ecclesiastes 9:5, 10 nagaingon: “Mahitungod sa mga patay, sila walay bisan unsang hunahuna . . . Walay buluhaton ni lalang ni kahibalo ni kaalam sa Sheol [ang lubnganan], ang dapit nga imong pagaadtoan.” Sa susama, ang Salmo 146:3, 4 nagaingon: “Ayaw pag-ibutang ang imong pagsalig sa mga hamili, ni sa anak sa yutan-ong tawo, nga kaniya walay kaluwasan. Ang iyang espiritu [gahom sa kinabuhi] mogula, siya mobalik sa iyang yuta; nianang adlawa ang iyang mga hunahuna mahanaw.” Busa sa dihang ang mga tawo (mga kalag) mamatay, sila yanong mohunong sa paglungtad.

Gikan sa Paganong Pagtulon-an Ngadto sa Doktrina sa Simbahan

‘Apan dili ba ang Bag-ong Testamento nagatudlo sa pagkadili-mamatay sa kalag?’ tingali ang pipila mangutana. Dili gayod. Ang New Catholic Encyclopedia nagaadmitir: “Ang B[ag-ong] T[estamento] hugot nagasunod sa maong [Daang Testamento] nga pagsabot sa kamatayon.” Sa laing mga pulong, ang “Bag-ong Testamento” nagatudlo nga ang kalag mamatay. Gipasundayag ni Jesu-Kristo nga siya wala magtuo nga ang kalag dili mamatay. Siya nangutana: “Sumala ba sa kasugoan sa igpapahulay ang pagbuhat sa usa ka maayong buhat o pagbuhat sa usa ka daotang buhat, sa pagluwas o sa pagpatay sa usa ka kalag?” (Marcos 3:4) Ang Kristohanong apostol Pablo susamang nagduso sa “Daang Testamento” nga pagtuo sa kalag pinaagi sa pagkutlo sa Genesis 2:7: “Kini nahisulat: ‘Ang unang tawo si Adan nahimong usa ka buhing kalag.’”—1 Corinto 15:45.

Nan, sa unsang paagi ang Platonikong hunahuna nahimong doktrina sa simbahan? Ang Encyclopædia of Religion and Ethics, ni James Hastings, nagpatin-aw: “Sa dihang ang Kristohanong ebanghelyo nahanaw agi sa ganghaan sa Hudiyohanong sinagoga pasulod sa hawanan sa Romanhong Imperyo, ang ideya bahin sa kalag nga sa panguna maoy Hebreohanon nabalhin ngadto sa palibot sa Gregonhong kaisipan, nga dakog sangpotanan sa lakaw sa pagpahiangay.” Ang mga magtutudlo sa simbahan naningkamot sa paghimo sa ilang mensahe nga “masabot sa Gregog-panghunahuna nga kalibotan” pinaagi sa paggamit sa “establisadong mga termino ug mga ideya sa Gregong sikolohiya.” Ang Hudiyong mga teologo misugod usab sa pagpasundayag sa “kusog nga mga impluwensiya sa Platonismo” diha sa ilang mga sinulat.—Encyclopædia Judaica.

Ang Biblikanhong pagtulon-an bahin sa kalag sa ingon gisalindot ug gipulihan sa usa ka doktrina nga pagano gayod. Kini dili ikapakamatarong pinasukad sa mga katarongan nga sa pagbuhat sa ingon ang Kristiyanidad labi pang madanihon sa mga masa. Sa dihang nagwali sa Atenas, ang sentro mismo sa Gregong kultura, si apostol Pablo wala magtudlo sa Platonikong doktrina sa kalag. Sa katugbang, siya miwali sa Kristohanong doktrina sa pagkabanhaw bisan pag daghan sa iyang Gregong mga mamiminaw nalisdan sa pagtuo sa iyang gipamulong.—Buhat 17:22-32.

Sa pagkamatuod, si apostol Pablo nagpasidaan batok sa pagsagol sa gibase-sa-Bibliya nga kamatuoran ug sa paganismo sa miingon siya: “Unsang pakigkombuya ang nabatonan sa kahayag uban sa kangitngit? Dugang pa, unsang panag-uyon ang anaa tali kang Kristo ug kang Belial?” (2 Corinto 6:14, 15) Walay pagduhaduha nga sa pagtugot nga ang usa ka paganong pagtulon-an nahimong usa sa mga pamag-ang sa iyang pilosopiya ug teolohiya, ang Kakristiyanohan nagdalag pakaulaw sa Diyos mismo!

Paglaom sa mga Namatay

Ang mga tawo may kagawasan sa pagtuo kon unsay ilang gusto. Bisan pa niana, dili ikalimod nga ang doktrina sa pagkadili-mamatay sa kalag maoy dili kasulatanhon. Nan, ang mga tawo wala bay paglaom sa kinabuhi tapos sa kamatayon?

Human mangutana si Job sa pangutana, “Ang [tawo] mabuhi ba pag-usab?” siya mipahayag sa dinasig nga tubag. Siya miingon: “Ikaw [Jehova] mosangpit, ug ako mismo motubag kanimo. Alang sa buhat sa imong mga kamot ikaw mangandoy.” (Job 14:14, 15) Oo, ang Bibliya nagatanyag sa paglaom sa pagkabanhaw alang sa tanang anaa sa handumanan sa Diyos. Nangandoy siya sa pagbanhaw sa kinabuhi sa matinumanon niyang mga alagad, sama kang Job! Si Kristo Jesus naglig-on sa kamatuoran niining paglaoma, nga miingon: “Ayaw kahibulong niini, kay ang takna nagasingabot nga ang tanang anaa sa handumanang mga lubnganan makadungog sa iyang tingog ug manggula, kadtong nagbuhat sa maayong mga butang ngadto sa pagkabanhaw sa kinabuhi, kadtong nagbuhat sa daotang mga butang ngadto sa pagkabanhaw sa paghukom.”—Juan 5:28, 29.

Sa pag-abot sa panahon nga matuman ang maong tagna, ang Isaias 25:8 nagaingon, ang Diyos “magalamoy sa kamatayon sa walay kataposan.” Kini nagkahulogan sa usa ka kalibotan diin, sumala sa pagpahayag niini sa Pinadayag 21:4, “ang kamatayon mawala na.” Buot ba nimong mopuyo sa usa ka kalibotan nga walay mga paglubong o mga punerarya, walay mga lapida o mga lubnganan, walay mga luha sa kaguol kondili mga luha lamang sa kalipay?

Tinuod, ikaw tingali gimatuto sa pagtuo sa doktrina sa kalag nga dili mamatay. Apan pinaagi sa pagtuon sa Bibliya, maugmad nimo ang pagtuo sa makahatag-kagawasan nga mga saad sa Bibliya.a Makat-onan usab nimo kon unsay kinahanglang imong buhaton aron makapanunod sa saad sa Bibliya, dili ang pagpadayong buhi ingong kalag nga dili mamatay, apan sa pagdawat sa “kinabuhing walay kataposan” diha sa Paraiso sa yuta!—Juan 17:3; Lucas 23:43.

[Footnote]