Bethlehem—Simbolo ba sa Kristohanong Panaghiusa ug Gugma?

“ANG Bethlehem . . . maoy usa ka pamatuod sa walay kataposan nga gugma, kini usa ka pagtulon-an sa pagkamapainubsanon.”—Maria Teresa Petrozzi, awtor sa librong Bethlehem.

Ang Bethlehem ba nagakahulogan ug sama niana kanimo? Malagmit, tungod kay ginatos ka minilyong sinsero, mahigugmaon ug kalinaw nga mga tawo sa tibuok kalibotan mapasidungganong nagalantaw ngadto sa Bethlehem, ilabina sa panahon sa Pasko. Sila mahunahunaon nga kining gamayng siyudad sa Tungang Sidlakan mao ang yutang-natawhan sa “Prinsipe sa Pakigdait,” si Jesu-Kristo. Sa kasiglohan ang mga magpapanaw nagpanon dinhi aron sa pagduaw sa usa sa pinakabalaang mga dapit sa Kakristiyanohan ug tingali sa pagsimba niini. Kana mao ang Grotto sa Natividad, ang tradisyonal nga dapit nga natawhan ni Jesu-Kristo. Kini anaa sa dako, makasaysayanhong tinukod nga gitawag Simbahan sa Natividad.—Isaias 9:6; Mateo 2:1.

Apan, sa pagkamatuod, kini bang tradisyonal, balaang mga dapit nagsilbing hinungdanong mga bahin sa Kristohanong panaghiusa, gugma, ug pagkamapainubsanon? Unsay ikahinapos nimo gikan sa mosunod?

Ang Katolikong magsusulat nga si Maria Teresa Petrozzi mikomento diha Bethlehem: “Gikan sa ika-16 nga siglo, ang [Bethlehem] nag-antos sa grabe ug madugoong mga panagsangka tali sa mga Latin [mga Katolikong Romano] ug mga Grego [Ortoduksong Grego nga mga magtutuo] aron mangulo diha sa Simbahan sa Natividad. Kining balikbalik “madugoong mga panagsangka” alang sa pagkontrolar kasagarang gisentro sa bituong salapi diha sa Grotto sa Natividad, nga nalubong sa yuta, ilalom sa Simbahan sa Natividad. Ginaingon nga kining bituona maoy timaan sa aktuwal nga dapit nga natawhan ni Kristo. Si R. W. Hamilton miingon diha sa iyang librong The Church of the Nativity, Bethlehem: “Naila kaayo nga duha sa mga hinungdan sa panagbangi tali sa Pransiya ug Rusya nga misangpot sa Crimean nga gubat maylabot sa pakigtigi kon kinsa ang makapanag-iya sa mga yawi sa pangunang mga pultahan sa basilika ug sa lungib [ang Grotto sa Natividad], ug uban sa misteryosong kawatan sa usa ka gabii sa 1847 sa bituong salapi nga may Latin nga sinulat diha sa batong marmol ilalom sa altar sa Natividad.”

Ingong sangpotanan sa padayong panagbangi sa pagdominar latas sa kasiglohan bahin sa pagbaton ug mga katungod niining mga dapita, “ang mga katungod sa matag denominasyon karon sa mainampingon gibaod. Sa 53 ka mga suga sa grotto, pananglitan, ang mga Pranses may 19. Ang Altar sa Natividad gipanag-iya sa mga Grego, ug ang mga Latin wala tugoti nga mohimog mga serbisyo didto.”—Historical Sites in Israel.

Sa panahon sa Pasko, kon maayo ang kahimtang sa politika, ang tagsa-tagsa ka relihiyosong mga komunidad sa Kakristiyanohan mopasundayag sa iyang kaugalingong Misa sa Pasko ug may usa ka parada latas sa Bethlehem. Sa Disyembre 24 ug 25, ang mga Latin adunay parada ug Misa sa tungang gabii diha sa Simbahang Saint Catherine, sunod sa Simbahan sa Natividad, nga karon giambitan sa Ortoduksong Grego ug Armenianong mga simbahan. Sa Enero 6, ang Grego, Syriano, ug ang Coptic o Ehiptohanon Ortoduksong mga simbahan magsaulog sa ilang mga Misa sa Pasko. Sa Enero 18, ang Misa sa Pasko sa Ortoduksong Armeniano himoon, uban ang usa ka parada sa Enero 19.

Ang mga nahisgotan ba nagsugyot nga ang tradisyonal balaang mga dapit sa Bethlehem maoy ‘usa ka pamatuod sa walay kataposang gugma, usa ka pagtulon-an sa pagkamapainubsanon’? Dugang pa, sila ba nagabanaag sa kamatuoran mahitungod sa mga sirkumstansiya sa pagkatawo ni Jesus? Pananglitan, kanus-a siya gipanganak? Siya gipanganak ba gayod sa gitawag karong Grotto sa Natividad? Ug kinahanglan ba nga ikaw o ang uban magabalaan sa iyang dapit nga natawhan?

[Picture Credit Line sa panid 3]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.