Gikalimtan ba Panahon sa Pasko si Kristo?
“Dili pa gayod nako madawat sa akong kaugalingon ang kasadyaan panahon sa Pasko. Kini alang kanako kasukwahi gayod sa kinabuhi ug pagtulon-an ni Jesus.”—Mohandas K. Gandhi.
DAGHAN ang bug-os nga mosupak kang Gandhi. ‘Unsa,’ sila mangutana, ‘ba gayoy kalibotan sa usa ka Hindu nga estadista bahin sa usa ka Kristohanong selebrasyon?’ Apan, angay admitihon nga ang Pasko mikaylap sa tibuok kalibotan, nga nakaapektar sa tanang matang sa mga kultura. Matag Disyembre, ang selebrasyon daw anaa sa matag kultura.
Pananglitan, duolan sa 145 ka milyong taga-Asia ang nagsaulog sa Pasko, labawg 40 ka milyon kay sa miaging dekada. Ug kon ang “kasadyaan” nga gipasabot ni Gandhi mao ang sekular nga bahin sa modernong-adlawng Pasko, ang grabeng pamalitay nga makita natong tanan, lisod gayod ilimod nga kining bahina sa kasaulogan sagad mao ang nangibabawg maayo. Ang magasing Asiaweek nag-ingon: “Ang Pasko sa Asia—gikan sa mga sugang-dagitabnon sa Hong Kong ngadto sa habog kaayong mga Krismas tree sa mga lawak-hulatanan sa hotel sa Beijing ngadto sa Belen sa mga distrito sa negosyo sa Singapore—sa dakong bahin maoy usa ka sekular (pulos negosyo) nga okasyon.”
Ang modernong-adlawng pagsaulog ba sa Pasko nakalimot na kang Kristo? Sa opisyal nga paagi, ang Disyembre 25 gisaulog sukad sa ikaupat nga siglo K.P., sa dihang gitudlo sa Iglesya Romana Katolika kanang adlawa alang sa relihiyosong pagsaulog sa pagkatawo ni Jesus. Apan sumala sa usa ka surbi dili pa dugay nga gikuha sa Tinipong Bansa, 33 porsiyento lamang niadtong gisurbi ang nagtuo nga ang pagkatawo ni Kristo mao ang labing hinungdanong bahin sa Pasko.
Unsay imong hunahuna? Ikaw ba usahay mobati nga tungod sa mapugsanong pagpaanunsiyo, pagpaningkamot sa pagpamalit ug mga gasa, pagdekorar sa mga Krismas tree, paghikay ug pagtambong sa mga salosalo, pagpadalag mga kard—si Jesus sa usa ka paagi nakalimtan?
Daghan daw nagtuo nga ang usa ka paagi sa pagbutang ug balik kang Kristo diha sa Pasko mao ang pagbutang ug Belen. Tingali nakakita ka na ug maong mga pundok sa mga pigurin, nga naghawas sa masusong Jesus diha sa pasungan nga gilibotan ni Maria, Jose, pipila ka magbalantay sa karnero, “tulo ka tawong maalamon,” o “tulo ka hari,” pipila ka hayop sa kuwadra, ug pipila ka tumatan-aw. Gituohan sa kadaghanan nga kining maong mga Belen nagsilbing pagpahinumdom sa mga tawo sa tinuod nga kahulogan sa Pasko. Sumala sa U.S. Catholic, “ang Belen naghatag ug mas bug-os nga larawan kay sa mahatag sa bisan unsang usa ka asoy sa ebanghelyo, bisan tuod ug gipasiugda usab niini ang dili-makasaysayanhong kinaiyahan niining mga sugilanona.”
Apan, sa unsang paagi ang usa ka Belen magpaila nga ang mga sugilanon diha sa mga asoy sa Ebanghelyo sa Bibliya dili-makasaysayanhon? Buweno, kinahanglang dawaton nga ang maayong pagkapintal nga gagmayng mga eskultora naghatag ug impresyon nga sugilambong o engkantohanon sa pagkahimugso ni Kristo. Unang gihimong popular sa usa ka monghe sa ika-13ng siglo, ang Belen kaniadto ordinaryo. Karon, sama sa daghan pang ubang mga butang nga nalangkit niining selebrasyona, ang mga Belen nahimong dakong negosyo. Sa Naples, Italya, naglinya ang mga tindahan nga namaligyag mga pigurin alang sa mga Belen, o presepi, sa tibuok tuig. Ang pipila sa mas popular nga mga pigurin naghawas, dili sa mga tawo gikan sa mga asoy sa Ebanghelyo, kondili sa iladong mga tawo sa modernong-adlaw, sama kang Prinsesa Diana, Mother Teresa, ug tigdisenyog mga sapot nga si Gianni Versace. Sa ubang dapit, ang presepi ginama sa tsokolate, pasta, mga kabhang pa gani sa kinhason. Imong masabtan kon nganong lisod maila ang kasaysayan sa maong mga pasundayag.
Nan, sa unsang paagi ang maong mga Belen naghatag ug “mas bug-os nga larawan kay sa mahatag sa bisan unsang usa ka asoy sa ebanghelyo”? Ang mga asoy ba sa Ebanghelyo dili gayod makasaysayanhon? Bisan ang lisod patuohong mga maduhaduhaon kinahanglang moadmitir nga si Jesus maoy tinuod, makasaysayanhong tawo. Busa siya gayod sa usa ka higayon maoy usa ka tinuod nga masuso, nga natawo sa usa ka tinuod nga dapit. Kinahanglang aduna gayoy mas maayong paagi sa pagkuha ug bug-os nga larawan sa mga hitabo nga naglibot sa iyang pagkahimugso kay sa yanong pagtan-aw sa Belen!
Sa pagkatinuod, aduna. Duha ka magsusulat sa kasaysayan nagsulat ug bulag nga mga asoy bahin sa pagkahimugso ni Jesus. Kon may mga panahong mobati ka nga si Kristo sa dakong bahin wala hatagig bili panahon sa Pasko, nganong dili nimo susihon mismo kining maong mga asoy? Niana, imong makita, dili mga sulosugilanon o mga sugilambong, kondili usa ka makaiikag nga estorya—ang tinuod nga estorya sa pagkahimugso ni Kristo.
[Picture Credit Line sa panid 3]
Panaplin sa mga panid 3-6, 8, ug 9: Fifty Years of Soviet Art