Ang Katawhan Tinuod Bang Nagkinahanglan ug Mesiyas?
“KALIBOTAN NGA NAGKINAHANGLAG MESIYAS, MATUD SA OPISYAL”
Kanang maong ulohan migula sa The Financial Post sa Toronto, Canada, niadtong 1980. Ang opisyal nga gikutlo mao si Aurelio Peccei, presidente ug magtutukod sa inilang organisasyon sa panukiduki nga gitawag ug Club of Rome. Sumala sa Post, si Peccei nagtuo nga “usa ka makapadaning pangulo—siyentipikanhon, politikanhon, o relihiyoso—mao lamang ang kaluwasan sa kalibotan gikan sa sosyal ug ekonomikanhong mga kagubot nga lagmit molumpag sa sibilisasyon.” Unsay imong hunahuna? Kining kalibotana tinuod ba nga anaa sa grabeng kalisod nga ang katawhan nagkinahanglag Mesiyas? Tagda ang usa lang sa mga sulirang giatubang niining kalibotana—ang kagutmanan.
DUHA ka dagko, brawon nga mga mata mitutok kanimo gikan sa usa ka hulagway sa usa ka mantalaan o magasin. Sila ang mga mata sa usa ka bata, nga usa ka batang babaye nga wala pa magsingko anyos. Apan ang maong mga mata dili makapahimo nimo sa pagpahiyom. Kana walay kamagilakon, walay malipayong pagbati sa kahingangha, walay inosentehong kamasaligon nga iya sa usa ka bata. Hinunoa puno kana sa malibogong kasakitan, kahapdos, way-paglaom nga kagutmanan. Ang bata gigutom. Ang iyang nahibaloan mao lang ang kasakitan ug kagutmanan.
Tingali, sama sa daghan, dili nimo gustong motan-aw ug dugay nianang mga hulagwaya, mao nga imo dayong paklion ang panid. Dili ingon nga ikaw dili matinagdanon, apan ikaw mobatig kapakyasan kay natahap ka nga ulahi na kaayo alang nianang bataa. Ang yagpison nga mga bukton ug mga bitiis ug dakong tiyan mga ilhanan nga ang iyang lawas nagsugod paghigos. Sa panahong imong nakit-an ang iyang hulagway, basin ug patay na siya. Daotan pa, ikaw nasayod nga ang iyang kaso dili gayod linain.
Unsa ka kanat ang suliran? Aw, mahanduraw ba nimo ang 14 ka milyong bata? Kadaghanan kanato dili makahanduraw; ang gidaghanon labihan ka dako aron mahanduraw. Nan, handurawa ang usa ka estadyum nga mopalingkod ug 40,000 ka tawo. Karon handurawang puno kanag mga bata—nagsunod nga mga lumbay, sunodsunod nga ang-ang, naglawod nga mga nawong. Bisan kana lisod mahanduraw. Bisan pa, gikinahanglan ang 350 samang mga estadyum nga punog mga bata aron moabot ug 14 ka milyon. Sumala sa UNICEF (United Nations Children’s Fund), kana ang makalisang nga gidaghanon sa mga bata nga ubos sa singko anyos nga mamatay sa kakulang ug pagkaon ug sa dali untang masanta nga mga sakit sa matag tuig diha sa nagkaugmad nga kanasoran. Kana tumbas sa halos usa ka estadyum sa mga bata nga mamatay kada adlaw! Idugang niini ang gidaghanon sa gigutom nga mga hingkod na, ug imong mabatonan ang tibuok-kalibotan nga katibuk-ang gidaghanon nga duolag usa ka bilyong katawhan nga kulang kanunay ug pagkaon.
Nganong Adunay Kagutmanan?
Pagkakaron kining planetaha nagpatunghag daghang pagkaon kay sa ginakaon karon sa mga tawo, ug kini may katakos sa pagpatunghag mas daghan pa. Bisan pa niana, matag minuto, 26 ka bata mamatay gumikan sa kakulang sa pagkaon ug sa sakit. Sulod sa mao mismong minuto, ang kalibotan mogastog mga $2,000,000 sa pagpangandam alang sa gubat. Mahanduraw ba nimo kon unsay mahimo nianang tanang salapi—o tipik lamang niana—alang nianang 26 ka bata?
Tin-aw, ang kagutmanan sa kalibotan yanong dili ikapasangil sa kakulang sa pagkaon o sa salapi. Ang suliran maoy lalom pa. Sumala sa pagpahayag niini ni Jorge E. Hardoy, usa ka taga-Argentina nga propesor, “ang kalibotan sa katibuk-an adunay mapinadayonon nga kawalay-katakos sa pagpaambit sa kahamugaway, gahom, panahon, katigayonan ug kahibalo sa uban nga labawng nagkinahanglan niining mga butanga.” Oo, ang suliran nahiluna, dili sa katigayonan sa tawo, kondili diha sa tawo mismo. Ang kadalo ug kahakog daw maoy nagpatigbabaw nga mga puwersa sa tawhanong katilingban. Ang kinadatoan nga ikalimang bahin sa populasyon sa yuta nagpahimulos ug 60 ka pilo nga mas daghang manggad ug mga serbisyo kay sa kinapobrehang ikalimang bahin.
Tinuod, ang pipila sinserong naningkamot nga ikapaabot ang pagkaon ngadto sa mga gigutom, apan kadaghanan sa ilang paningkamot mababagan sa mga hinungdan nga gawas sa ilang kagahom. Ang kagutmanan kasagaran mohampak sa kanasoran nga gisip-ak sa gubat sibil o rebelyon, ug sagad ang magkaatbang nga mga puwersa mopugong sa hinabang nga mga abiyo nga makaabot ngadto sa mga nagkinahanglan. Ang duha ka kiliran mahadlok nga pinaagi sa pagtugot nga ang pagkaon makaabot sa gigutom nga mga sibilyan diha sa kaawayng teritoryo, sila magapakaon sa ilang mga kaaway. Ang mga gobyerno mismo nagagamit sa pagpagutom ingong usa ka politikanhong hinagiban.
Walay Kasulbaran?
Sa kaalaot, ang suliran sa gigutom nga minilyon dili mao lamang ang krisis nga nagasakit sa tawo karon. Ang kaylap nga pagdaot ug paghilo sa kalikopan, ang walay-undang nga pagsakit sa gubat nga mohunos ug minilyon nga kinabuhi, ang mabangisong krimen nga mopasanay sa kahadlok ug kawalay-salig sa bisan diin, ug ang kanunay-nagkadaotang moral nga kahimtang nga daw mao ang lintunganay sa daghan niining mga sulirana, kining tanang tibuok-yutang mga krisis nagkuptanay, ingnon ta, ug nagalig-on sa samang dili-malalis nga kamatuoran—ang tawo dili mahimong molampos sa pagmando sa iyang kaugalingon.
Sa walay duhaduha kanay hinungdan nga daghang tawo nawad-ag paglaom nga makakitag kasulbaran sa mga suliran sa kalibotan. Ang uban mibati sama ni Aurelio Peccei, ang Italyanong eskolar nga gihisgotan sa sinugdan. Kon aduna may usa ka sulbad, sila nangatarongan, kini nagagikan gayod sa usa ka talagsaon—tingali labaw-tawhanon pa—nga tinubdan. Sa ingon ang ideya bahin sa mesiyas adunay kusganong pangdani. Apan matinud-anon ba ang paglaom diha sa usa ka mesiyas? O kana bang paglaoma mao lamay binutang paglaom?
[Picture Credit Line sa panid 2]
Mga letrato sa hapin: Itaas: Letrato sa U.S. Naval Observatory; Ubos: Letrato sa NASA
[Picture Credit Line sa panid 3]
Letrato sa WHO ni P. Almasy
[Picture Credit Lines sa panid 4]
Letrato sa WHO ni P. Almasy
Letrato sa U.S. Navy