Ang Bibliya—Usa ka Praktikal nga Giya Alang sa Modernong Tawo
“Ang tibuok kasulatan maoy dinasig sa Diyos ug mapuslanong magamit . . . sa pagtultol sa mga kinabuhi sa mga tawo.”—2 Timoteo 3:16, “The Jerusalem Bible.”
KINING kasulatana nagpatin-aw sa usa ka pangunang katarongan nga praktikal ang Bibliya alang sa atong adlaw. Dinasig kini sa Diyos. Sanglit ang Diyos maoy naglalang kanato, walay usang mas nahibalo sa atong mga lawas, mga kaisipan, mga pagbati, ug mga panginahanglan kay kaniya. Ang Israelinhong haring si David kas-a miingon mahitungod kang Jehova nga Diyos: “Nakakita ang imong mga mata bisan sa dihang ako usa pa ka binhi, ug ang tanang bahin niini gisulat diha sa imong basahon.” (Salmo 139:16) Kon ang atong Maglalalang daghan kaayo ug nasayran bahin kanato, nan makataronganon nga ang iyang pahimangno ug tambag bahin sa kon sa unsang paagi kita magmalipayon ug magmalamposon sa kinabuhi angay gayod nga tukion.
Ang kasinatian nagpadayag nga ang mga prinsipyo sa Bibliya maoy praktikal ug realistiko alang sa atong adlaw. Kini sila maoy espisipiko usab. Ang mosunod maoy upat ka pananglitan nga naghulagway sa matag-adlawng pagkapraktikal sa Bibliya.
Tawhanong mga Pakiglabot ug Personal nga Kagawian: Ang Bibliya nagpasiugda sa maayong hugpong sa kalagdaan sa personal nga pamatasan nga mahimong mosangpot sa maayo, malamposong mga pakiglabot sa uban. Pananglitan, ang nasod sa Israel gisugo: “Ayaw pagpanimalos o pagbaton ug pagdumot . . . ug kinahanglang higugmaon mo ang imong isigkatawo sama sa imong kaugalingon.” (Levitico 19:18) Bisan tuod kita dili ilalom sa Israelinhong kasugoan, ang pagsunod sa Biblikanhong mga prinsipyo niini makatabang kanato sa pagpakigdait sa atong isigkatawo. Handurawa, pananglitan, kon pila ka suliran ang masulbad kon maningkamot ang matag usa sa pag-ugmad sa espirituhanong mga hiyas nga makaplagan sa Galacia 5:22, 23: “Ang mga bunga sa espiritu mao ang gugma, kalipay, pakigdait, hataas-nga-pailob, kalulot, pagkamaayo, pagtuo, kalumo, pagpugong-sa-kaugalingon. Walay kasugoan ang supak nianang mga butanga.”—Itandi ang Roma 8:5, 6.
Ikasubo, sa dihang mosamot ang mga kalisdanan sa kinabuhi, kasagarang motungha ang kabug-at sa pagbati ug panagbingkil. Nianang mga kahimtanga, ang pagpadapat sa mga pulong sa pasidaan nga makaplagan sa Proverbio 29:11 makapagawas kanato gikan sa daghang suliran. “Ang usa ka buangbuang nagapagawas sa tanan niyang kasuko, apan siya nga maalamon nagahupot nianang malinawon hangtod sa kataposan.”—Itandi ang Proverbio 15:1; Mateo 7:12; Colosas 3:12-14.
Maayong tambag—apan mosaler ba gayod kini sa tinuod nga kinabuhi? Tagda ang kaso sa usa ka lalaki sa Pransiya nga may seryosong suliran sa iyang kinaiya. Sa di-maihap nga panahon siya mosangko nga masugamak sa problema, nga mabilanggo pa, tungod sa pagkalangkit sa mga away. Ang pagkamaayo niyang boksingero nakapagrabe sa kahimtang. Sa usa ka okasyon misilaob ang panag-away tali sa maong lalaki ug sa iyang amahan. Nga wala lang niya hiamgohi, ang iyang amahan nahilukapa sa salog sa usa niya ka pagsuntok. Misangpot ang mapait nga kadaot sa ilang relasyon.
Kasamtangan, kining tawhana nahibalag sa mga Saksi ni Jehova ug misugod sa pagkakat-on sa mga prinsipyo sa Bibliya. Kadto nagtukmod niya sa pagsusi nga seryoso sa iyang pagpakiglabot sa uban. Uban sa dakong paningkamot misugod pagkausab ang personal niyang kagawian, ug siya nahimong mas makigdaiton. Unya usa ka adlaw ang lalaki mibalik ngadto sa iyang amahan sa pagpakig-uli sa buot. Ang iyang amahan nahibulong kaayo sa kausaban nga nahimo sa iyang anak lalaki nga ang ilang relasyon napasig-uli.
Kini maoy usa sa daghang pananglitan nga nagapamatuod sa mga pulong ni apostol Pablo: “Kay ang pulong sa Diyos buhi ug gamhanan ug hait pa kay sa duhay-sulab nga espada . . . ug makaila sa mga hunahuna ug mga tuyo sa kasingkasing.”—Hebreohanon 4:12.
Pamilyahanong Kinabuhi: Ang inyong pamilya malipayon ba? Daghang pamilya ang dili. “Tino na karon nga ang pamilyahanong kinabuhi ingong usa ka institusyon gihulga,” komento sa The Natal Witness, nga usa ka mantalaan sa Habagatang Aprika, nga midugang nga “ang mga bata karon gipanganak nganha sa usa ka nagakausab nga katilingban.”
Hinuon, ang Bibliya punog praktikal nga tambag nga gilaraw sa pagtabang sa mga pamilya nga molampos bisan pag motungha ang mga suliran. Pananglitan, mahitungod sa papel sa mga bana ang Bibliya nag-ingon: “Ang mga bana angay maghigugma sa ilang mga asawa sama sa ilang kaugalingong mga lawas.” Sa dihang ang bana motuman sa maong panginahanglan, malipay ang iyang asawa sa pagbalos pinaagi sa pagbatog “halalom nga pagtahod alang sa iyang bana.” (Efeso 5:25-29, 33) Ang relasyon tali sa mga ginikanan ug mga anak gikomentohan diha sa Efeso 6:4: “Ug kamo, mga amahan, ayaw ninyo pagpasuk-a ang inyong mga anak, apan matutoa sila sa disiplina ug pagdumala-sa-kaisipan nga iya ni Jehova.” Kini, sa baylo, magmugnag pamilyahanong palibot nga ang mga anak mas sayonan sa pagsunod sa sugo sa Bibliya ug magmasinugtanon sa ilang mga ginikanan.—Efeso 6:1.
Ang nag-unang impormasyon maoy usa lang ka pananglitan sa komentaryo sa Bibliya mahitungod sa pamilyahanong kinabuhi. Pinaagi sa pagsunod sa giya sa Diyos, ang daghan nakakaplag sa kalamposan ug nakatagamtam sa kalipay diha sa panimalay. Si Edward, usa ka amahan nga duhag anak, misaysay sa mga kaayohan nga natagamtam niya pinaagi sa pagpadapat sa mga prinsipyo sa Bibliya. “Ang akong kaminyoon nagkabugto,” nahinumdom siya. “Wala ako ing panahon sa pagbatog makahuloganong relasyon uban sa akong mga anak. Ang bugtong butang nga nakapahiusa kanamo ingong pamilya mao ang among pagpadapat sa ginaingon sa Bibliya mahitungod sa pamilyahanong kinabuhi.”—Proverbio 13:24; 24:3; Colosas 3:18-21; 1 Pedro 3:1-7.
Kahimsog sa Hunahuna, Lawas, ug Emosyon: Ang panukiduki nagpadayag nga, sa usa ka sukod, ang lawasnong kahimsog sa usa ka tawo nalangkit sa kahimtang sa kahimsog sa iyang hunahuna ug emosyon. “Ang kasagarang mga ilhanan sa kabug-at sa pagbati,” matud sa The World Book Encyclopedia, “nag-apil sa mikusog nga pinitik sa kasingkasing, mas taas nga presyon sa dugo, panghugot sa unod, kaluya sa hunahuna, ug kawalay-katakos sa paghatag ug bug-os nga pagtagad.” Hinuon, ang pipila nagtuo nga ang pagsundog sa mabangisong mga lihok maoy usa ka paagi sa pagpahuwas sa kabug-at sa pagbati. “Ang pagboksing mahimong magpakunhod sa kabug-at sa pagbati,” miangkon ang mantalaan sa Habagatang Aprika, ang The Star. Kini mikutlo sa mga pulong sa konsultant bahin sa maayong panglawas nga si Jannie Claasens: “Kon ang usa ka babaye nakasinatig pakyas kaayong adlaw, siya makahupay sa iyang bug-at nga pagbati pinaagi sa pagsuntok sa putos nga sumbaganan.”
Ugaling, dili ba labi pang maayo nga makakat-on sa pagdumala sa lintunganayng hinungdan sa kapakyasan? Sa magasing Stress—The Modern Scourge, si Dr. Michael Slutzkin miingon nga “ang pag-ila sa kabug-at sa pagbati . . . hinungdanon, tungod kay daghan sa mga hinungdan mahimong masulbad.” Midugang siya nga ang “pagkontrolar sa kabug-at sa pagbati . . . mahimo pang mopausbaw sa palakaw sa pagkaayo diha sa nagkalainlaing mga kahimtang.”
Ang Bibliya nagpatin-aw sa usa ka epektibo kaayong paagi sa pagdumala sa kabug-at sa pagbati: “Ayaw kamo kabalaka mahitungod sa bisan unsa, apan sa tanang butang . . . ipahibalo ninyo ang inyong mga hangyo sa Diyos; ug ang kalinaw sa Diyos nga molabaw sa tanang hunahuna magabantay sa inyong mga kasingkasing ug inyong mga gahom sa panghunahuna pinaagi ni Kristo Jesus.” (Filipos 4:6, 7) Ang pagbuntog sa kabug-at sa pagbati niining paagiha adunay daghang bentaha—bisan sa lawasnong paagi. Usa ka proverbio sa Bibliya nagpahayag niini niining paagiha: “Ang kasingkasing nga malinawon mao ang kinabuhi sa unod.” (Proverbio 14:30) Ang laing proverbio nagpahayag: “Ang kasingkasing nga malipayon maoy usa ka maayong tambal, apan ang espiritu nga masulob-on nagapauga sa mga bukog.”—Proverbio 17:22.
Sa paninguha sa paglingkawas sa kabug-at ug kapit-os, ang daghan nagdepende sa tabako, alkoholikong ilimnon, mga droga. Ang kadaot nga ipahinabo sa maong pagkagiyan napamatud-ag maayo. Bisan pa niana, ang Bibliya kanunayng nagpasiugda sa pagpabiling hinlo gikan sa “tanang kahugawan sa unod.” (2 Corinto 7:1; itandi ang Proverbio 23:29-35.) Sa pagkatinuod, ang paglikay nianang daotang mga bisyo maoy usa ka praktikal nga panalipod sa kalibotan karong adlawa.
Trabaho, Salapi, ug Kamatinud-anon: Ang pagkataspokan dili gayod makahatag kaayohan sa usa ka tawo. “Tungod sa tingtugnaw ang tapolan dili modaro; siya magpakilimos sa panahon sa ting-ani, apan wala siyay bisan unsa,” matud sa Proverbio 20:4. Ang pagkugi, sa laing bahin, mapuslanon. “Ayaw na papangawata ang kawatan,” matud sa Efeso 4:28. Kining kasulatana nagdugang nga labi pang maayo nga ang usa magbuhat sa “hagong buluhaton, nga magabuhat pinaagi sa iyang mga kamot kon unsay maayong buluhaton, aron siya adunay ikahatag sa mga nanginahanglan.”—Itandi ang Proverbio 13:4.
Nahibalo ka ba nga ang mga prinsipyo sa Bibliya ikapadapat bisan sa mga relasyon diha sa dapit-trabahoan? Ang mga trabahante, sama sa “mga ulipon” sa panahon sa Bibliya, magbuhat ug maayo “sa pagkamasinugtanon sa tanang butang niadtong si kinsa maoy [ilang] mga agalon sa unodnong diwa.” Ang mga amo, o “mga agalon,” sa laing bahin, kinahanglang “magpadayon sa pagbuhat kon unsay matarong ug makiangayon” ngadto sa ilang mga empliyado.—Colosas 3:22-24; 4:1; itandi ang 1 Pedro 2:18-20.
Daghan ang giingon diha sa Bibliya mahitungod sa matinud-anong mga kalihokang pamatigayon. Bisan tuod ikasubong nakulang karong adlawa, ang kamatinud-anon kasagarang giila ug gipabilhan ingong usa ka maayong hiyas. Kini maoy gipasiugda sa Bibliya. Si Jesus kas-a miingon: “Ang tawong matinumanon sa labing gamay, matinumanon usab sa dako, ug ang tawong dili matarong sa labing gamay dili usab matarong sa dako.”—Lucas 16:10; itandi ang Proverbio 20:10; 22:22, 23; Lucas 6:31.
Sa usa ka Aprikanhong nasod, may daghang pangawat ug korapsiyon sa industriya sa diamante. Nahukman nga laing tawo ang ibutang nga tagdumala. Ang mga ministro sa gobyerno gipangayoan nga mohatag ug mga ngalan niadtong ilang gihunahuna nga angayan sa katungdanan. Sa dihang ang gabinete nagtigom aron sa pagdesisyon, ang mga ngalan tagsatagsang gihikling, tungod ilabina sa korapsiyon. Sa kataposan, sila nahiabot sa kataposang ngalan sa listahan—ang gipili sa presidente.
“Apan dili siya membro sa partido!” tutol sa usa ka ministro.
Ang presidente mitubag nga kadto dili usa ka politikanhong katungdanan.
“Usa siya sa mga Saksi ni Jehova,” miingon ang lain.
“Ug kana ang hinungdan nga siya ang makaangkon sa trabaho,” matud sa presidente. Unya siya midugang: “Kita nasayod nga sila matinud-anon, ug kini ang matang sa tawo nga atong gikinahanglan. Kita nasayod nga makasalig kita kaniya.”
Oo, kadtong nagpadapat sa mga prinsipyo sa Bibliya kasagarang makadiskobre nga kini maoy sa ilang bentaha bisan sa kalibotan karong adlawa.
Mahala ang Praktikal nga Kaalam
Nahisgotan na nato ang gamay lang nga pananglitan kon unsay kahulogan sa “pagkakaplag sa kahibalo mismo sa Diyos.” (Proverbio 2:1-9) Ang daghang angay, praktikal nga tambag hikaplagan diha sa Bibliya. Ang mga prinsipyong maylabot sa kahinlo, pagkakugihan, komunikasyon, sekso, diborsiyo, pagbayad ug buhis, pagdumala sa mga kabangian sa personalidad, ug pagsagubang sa kakabos maoy pipila lang sa mga bahin sa kinabuhi nga gitagad sa Bibliya. Minilyon mopamatuod nga ang kalainan tali sa kalamposan ug kapakyasan diha sa ilang mga kinabuhi nag-agad sa gidak-on sa ilang pagpadapat sa mga prinsipyo sa Bibliya.
Samtang ang dihadihang pagkapraktikal sa Bibliya maoy garantisado, kini nagtanyag usab sa kalaoman sa daghang layog-tagal nga mga kaayohan. Pananglitan, ang Bibliya nagsaad nga ang lintunganayng mga hinungdan sa kasakit ug kalisdanan sa kalibotan karong adlawa duol nang tul-iron pinaagi sa balaanong pagbalda.—Daniel 2:44; 2 Pedro 3:11-13; Pinadayag 21:1-5.
Busa, gidasig ka namo sa pagkat-on sa labing daghan kutob sa imong maarangan bahin sa Bibliya. Kon wala ka pay kopya, seguroa ang pagbatog kopya. Ang mga magpapatik niining magasina malipay sa pagtabang kanimo. Maingong daghan nga uban pa ang nakabenepisyo pinaagi sa pagpadapat sa praktikal nga mga sugyot gikan sa Bibliya, ikaw usab matabangan sa pag-apresyar sa bili sa Pulong sa Diyos, karon ug sa umaabot.
[Hulagway sa panid 7]
Ang Bibliya maoy praktikal nga giya sa paghimo sa pamilyahanong kinabuhi nga malipayon