Unsa ka Kasaligan ang mga Tagna sa Bibliya?

DAGHAN kaayo ang mga libro sa kasaysayan karong adlawa. Kining mga asoy bahin sa kon unsay nahitabo sa miagi napamatud-ang makaiikag gayod kaayo. Samtang nagabasa kita niana, atong mahanduraw ang atong kaugalingon nga anaa sa karaan nga mga hitabo. Ang atong paghanduraw tingali mokayab samtang ang mga tawo, dapit, ug mga hitabo daw nabuhi gikan sa hilom nga mga panid.

Ang Bibliya maoy ingon niana nga libro​—usa nga puno sa makapaukyab nga mga asoy sa kasaysayan. Diha sa mga panid niini, atong makaila ang mga lalaki ug mga babaye sama kang Abraham, iyang asawa si Sarah, si Haring David, Raynang Ester, ug ang Dakong Magtutudlo, si Jesu-Kristo. Kita, sa ingon, nagalakaw uban kanila, nakadungog sa ilang gisulti, ug nakakita sa ilang nakita. Apan giisip sa kadaghanan ang Bibliya nga labaw pa kay sa usa lamang ka libro sa kasaysayan. Sila nagtuo nga nasudlan kini nianang gitawag nga kasaysayan nga gisulat nga abante. Ngano man? Tungod kay ang Bibliya puno sa mga tagna, o mga propesiya.

Bisan pa, unsa ka kasaligan ang mga tagna sa Bibliya? Kon ang mga propesiya sa Bibliya natuman sumala sa mga hitabo sa nangagi, dili ba makapaabot kita nga ang maong mga tagna bahin sa umaabot nga mga hitabo matuman gayod? Atong tagdon karon ang pipila ka pananglitan aron makita kon kasaligan ba ang mga tagna sa Bibliya.

Israel ug Asirya sa Entablado sa Kalibotan

Ang manalagna sa Diyos nga si Isaias, nga nagsugod sa pagpanagna sa mga 778 W.K.P., mitagna: “Ang mga purongpurong sa mga palahubog sa Ephraim [Israel] pagatamaktamakan. Ug ang nagakalawos nga bulak sa iyang mahimayaong katahom nga anaa sa ibabaw sa ulo sa tabunok nga walog mahisama sa unang hinog nga bunga sa igos sa dili pa ang ting-init, nga, sa higayong makit-an kini sa makakita niini, samtang anaa pa kini sa iyang kamot, kaonon niya kini.” (Isaias 28:3, 4) Busa sumala sa gitagna, sa tungatunga sa ikawalong siglo W.K.P., ang kaulohan sa Israel, ang Samaria, nahisama sa hinog nga bunga sa igos nga andam nang pupoon ug pagakaonon sa mga panon sa militar sa Asirya. Ug mao gayod kanay nahitabo sa dihang nalumpag ang Samaria sa mga Asiryanhon sa 740 W.K.P.​—2 Hari 17:6, 13, 18.

Sa ulahi panahon na usab sa Asirya sa pagmartsa ngadto sa kasaysayan. Ang kaulohan niini mao ang Nineve, nga dili-maayog dungog tungod sa mapintas nga pagtratar sa mga nabihag nga tungod niini kini gitawag “ang siyudad nga dugoon.” (Nahum 3:1) Si Jehova nga Diyos mismo ang misugo sa paglaglag sa Nineve. Pananglitan, pinaagi ni manalagnang Nahum, ang Diyos miingon: “Tan-awa! Ako batok kanimo . . . Himoon ko ikaw nga talamayon; ug himoon ko ikaw nga talan-awon. Ug mahitabo nga ang tanan nga makakita kanimo mopalayo gikan kanimo ug magaingon, ‘Ang Nineve ginalaglag!’” (Nahum 3:5-7) Gitagna usab ni Sofonias ang pagkapukan sa Asirya ug ang pagkaawaaw sa Nineve. (Sofonias 2:13-15) Kining mga tagnaa natuman sa 632 W.K.P. sa dihang, sa katingalahan, gilungkab ug gisunog sa nagkausang mga puwersa sa Babilonyanhong haring Nabopolassar ug Cyaxares nga Medianhon ang Nineve​—nga bug-os gayod nga bisan ang dapit sa siyudad wala na igdungog kapin sa 2,000 ka tuig. Ang Empiryo sa Babilonya maoy misunod diha sa entablado sa kalibotan.

Ang Kalaglagan sa Babilonya Gitagna

Ang Bibliya mitagna nga ang Empiryo sa Babilonya mapukan ug gitagna ang paagi sa pagkapukan sa kaulohan niini, ang Babilonya. Hapit duha ka siglo nga abante, ang manalagnang Isaias nagpasidaan nga ang Subang Euprates mahubsan. Kini nag-agos sa tunga sa Babilonya, ug ang mga ganghaan sa daplin sa suba mao ang dakong bahin sa mga depensa sa siyudad. Ginganlan sa propesiya si Siro nga mao ang magpupukan ug miingon nga ang “duha ka ganghaan sa atubangan” sa Babilonya dili pagatakpan alang sa mga manunulong. (Isaias 44:27–​45:7) Busa, gitino sa Diyos nga magpabiling bukas ang duha ka ganghaan sa Babilonya diha sa daplin sa Euprates sa panahon sa piyesta sa gabii nga miatake ang mga sundalo ni Siro nga Bantogan. Busa, sa kasayon, sila misulod sa siyudad nga miagi diha sa salog sa suba ug nailog ang Babilonya.

Ang manalaysay nga si Herodotus misulat: “Gipahimutang ni Siro . . . ang bahin sa iyang mga sundalo sa dapit diin nag-agos ang Euprates ngadto sa [Babilonya] ug laing mga tropa sa pikas tumoy sa dapit nga awasanan sa suba, nga gimandoan ang duha sa pagpangusog sa pag-agi sa salog sa suba inigkakita nila nga mabaw na ang tubig. . . . Pinaagi sa usa ka kinalot nga agianan iyang gipasimang ang suba ngadto sa lanaw (nga sa maong panahon usa ka kalamakan) ug niining paagiha mihubas ug dako ang tubig diha sa aktuwal nga salog sa suba nga kini matabok, ug ang Persianhong mga sundalo, nga gibilin diha sa Babilonya alang sa maong katuyoan, miubog sa suba, nga karon may igong giladmon nga abot sa paa sa lalaki, ug, miagi sila diha niana, ug nakaabot sa lungsod. . . . Nagpadayon ang piyesta niadtong tungora, ug bisan nagakapukan ang siyudad sila nagpadayon sa pagsayaw ug sa paglingawlingaw, hangtod nga ilang naamgohan kon unsa ang aktuwal nga nahitabo.”​—Herodotus—​The Histories, gihubad ni Aubrey de Selincourt.

Niadto mismong gabhiona, gipasidan-an sa manalagna sa Diyos nga si Daniel ang hari sa Babilonya sa umaabot nga katalagman. (Daniel, kapitulo 5) Ang dili-kaayo gamhanang Babilonya naglungtad sa daghang siglo human niadto. Gikan didto, pananglitan, nagsulat si apostol Pedro sa iyang unang dinasig nga sulat sa unang siglo K.P. (1 Pedro 5:13) Apan ang tagna ni Isaias nag-ingon: “Ang Babilonya . . . mahimong ingon sa Sodoma ug Gomorra sa paglumpag sa Diyos niini. Siya dili na gayod pagapuy-an.” Ang Diyos usab miingon: “Putlon ko gikan sa Babilonya ang ngalan ug ang nanghibilin ug ang mga anak ug ang mga liwat.” (Isaias 13:19-22; 14:22) Sumala sa gitagna, ang Babilonya sa kataposan nahimong mga tapok sa kagun-oban. Ang bisan unsang posible nga pagpasighiuli sa maong karaang siyudad tingalig makadani ug mga turista apan kini biyaan gihapon nga walay “mga anak ug mga liwat.”

Si Daniel​—ang manalagna ni Jehova nga didto sa panahong nahulog ang Babilonya—​may panan-awon nga nalangkit sa nagmadaogong mga Medianhon ug sa mga Persianhon. Siya nakakita ug laki nga karnero nga dunay duha ka buok sungay ug laki nga kanding nga dakog sungay sa taliwala sa iyang mga mata. Gihasmagan sa kanding ang karnero ug napatay kini, nabali ang iyang duha ka sungay. Unya ang dakong sungay sa kanding nabali, ug upat ka sungay ang mitubo puli niini. (Daniel 8:1-8) Sama sa gitagna sa Bibliya ug gipaluyohan sa kasaysayan, ang duhag sungay nga laking karnero nagbarog alang sa Medo-Persia. Ang laking kanding naghawas sa Gresya. Ug unsay ikasulti bahin sa iyang “dakong sungay”? Kini napamatud-ang si Alejandrong Bantogan. Sa dihang nabali ang mahulagwayong dakong sungay, upat ka simbolikong mga sungay (o, mga gingharian) ang mipuli niini. Tinuod sumala sa tagna, sa dihang namatay si Alejandro, ang upat sa iyang mga heneral nagpahiluna sa ilang kaugalingon diha sa gahom​—si Ptolemy Lagus sa Ehipto ug Palestina; si Seleucus Nicator sa Mesopotamia ug Syria; si Cassander sa Macedonia ug Gresya; ug si Lysimachus sa Thrace ug Asia Minor.​—Daniel 8:20-22.

Mga Tagna Bahin sa Usa ka Masanag nga Umaabot

Ang mga tagna sa Bibliya mahitungod sa maong mga hitabo sama sa pagkaawaaw sa Babilonya ug sa pagkalumpag sa Medo-Persia maoy yanong mga pananglitan lamang sa daghang tagna sa Kasulatan nga nahitabo sa miagi. Ang Bibliya nasudlan usab sa mga tagna bahin sa usa ka masanag nga umaabot nga matuman tungod sa Mesiyas, ang Usa nga Dinihogan sa Diyos.

Ang ubang Mesiyanikong mga tagna diha sa Hebreohanong Kasulatan gipadapat kang Jesu-Kristo pinaagi sa mga magsusulat sa Kristohanon Gregong Kasulatan. Pananglitan, ang mga magsusulat sa Ebanghelyo naghisgot nga si Jesus natawo sa Bethlehem, sumala sa gitagna ni manalagnang Miqueas. (Miqueas 5:2; Lucas 2:4-11; Juan 7:42) Ingong katumanan sa tagna ni Jeremias, ang gagmayng mga bata gipamatay human nga natawo si Jesus. (Jeremias 31:15; Mateo 2:16-18) Natuman ang mga pulong ni Zacarias (9:9) sa dihang misulod si Kristo sa Jerusalem nga nagsakay sa nati nga asno. (Juan 12:12-15) Ug sa dihang gibahinbahin sa mga sundalo ang sapot ni Jesus human nga siya gilansang, natuman niini ang mga pulong sa salmista: “Gibahinbahin nila ang akong sapot, ug giripahan nila ang akong mga bisti.”​—Salmo 22:18.

Ang pipila sa Mesiyanikong mga tagna naghisgot bahin sa malipayong panahon alang sa tawhanong banay. Diha sa panan-awon, si Daniel nakakita ug “usa nga sama sa anak sa tawo” nga nagadawat ug “paggahom ug himaya ug gingharian” gikan kang Jehova, “ang Karaan sa mga Adlaw.” (Daniel 7:13, 14) Mahitungod sa Mesiyanikong pagmando nianang langitnong Hari, si Jesu-Kristo, si Isaias miingon: “Ang iyang ngalan pagatawgong Kahibulongang Magtatambag, Diyos nga Makagagahom, Amahan nga Walay Kataposan, Prinsipe sa Pakigdait. Sa kauswagan sa iyang harianong pagmando ug sa pakigdait walay kataposan, ibabaw sa trono ni David ug ibabaw sa iyang gingharian aron sa pagtukod niini ug sa paglig-on niini nga may hustisya ug pagkamatarong, sukad karon ug hangtod sa walay kataposan. Ang kakugi ni Jehova sa mga panon maoy magahimo niini.”​—Isaias 9:6, 7.

Sa dili pa bug-os magsugod ang matarong nga pagmando sa Mesiyas, usa ka dakong butang ang kinahanglang mahitabo. Kini usab gitagna diha sa Bibliya. Mahitungod sa Mesiyanikong Hari, ang salmista miawit: “Itakin sa imong hawak ang imong espada, O usa nga makagagahom . . . Sa imong pagkahalangdon magmadaogon ka; pagkabayo tungod sa kamatuoran ug pagkamapaubsanon ug pagkamatarong.” (Salmo 45:3, 4) Naghisgot sa atong adlaw, ang Kasulatan usab nagtagna: “Sa mga adlaw niadtong mga haria ang Diyos sa langit magatukod ug usa ka gingharian nga dili gayod malumpag. Ug ang gingharian mismo dili mahabilin sa lain nga katawhan. Kini magadugmok ug magaut-ot niining tanang mga gingharian, ug kini molungtad sa walay kataposan.”​—Daniel 2:44.

Ang Salmo 72 nagtagana ug mga panan-awng-daan sa mga kahimtang ubos sa Mesiyanikong pagmando. Pananglitan, “sa iyang mga adlaw molambo ang matarong, ug ang kadagaya sa pakigdait hangtod nga ang bulan mahanaw na.” (Bersikulo 7) Wala na unyay pagpanglupig ug kapintasan. (Bersikulo 14) Walay na unyay gutomon, kay “adunay daghang trigo sa yuta; sa tumoy sa kabukiran adunay pag-awas.” (Bersikulo 16) Ug hunahunaa lang! Imong matagamtam kini ug ang ubang mga panalangin diha sa usa ka yutan-ong paraiso sa dihang ang presenteng sistema sa mga butang pagapulihan sa gisaad sa Diyos nga bag-ong kalibotan.​—Lucas 23:43; 2 Pedro 3:11-13; Pinadayag 21:1-5.

Nan, tino nga ang mga tagna sa Bibliya takos nimong susihon. Busa, nganong dili mohangyo sa mga Saksi ni Jehova alang sa dugang impormasyon? Ang pagtuki sa mga tagna sa Bibliya makatabang kanimo sa pagkakita kon hain na kita diha sa agos sa panahon. Kini mopalambo usab sulod sa imong kasingkasing ug dulot nga apresasyon kang Jehova nga Diyos ug sa iyang katingalahang kahikayan alang sa dayon nga panalangin sa tanan nga nahigugma ug nagasunod kaniya.

[Hulagway sa panid 5]

Nahibalo ka ba sa kahulogan sa panan-awon ni Daniel bahin sa usa ka laki nga kanding ug sa laki nga karnero?

[Hulagway sa panid 7]

Atua ka ba unya didto aron matagamtam ang katumanan sa mga tagna sa Bibliya bahin sa malipayong kinabuhi diha sa paraiso nga yuta?