Ang Iglesia sa Latin Amerika Nabalaka​—Nganong Milyonmilyon ang Nagapamiya?

GIKAN sa amihanang utlanan sa Mexico ngadto sa habagatang tumoy sa Chile, halos walay usa ka siyudad o balangay sa Latin Amerika nga walay makitang simbahan sa Romano Katoliko sa dagkong plasa niini. Bisan pa, “usa ka dakong kausaban ang nagakahitabo sa Latin Amerika,” miadmiter si Joseph E. Davis, ang direktor sa programa sa usa ka institusyon nga nagapasiugdag Katolikong mga kalihokan. Siya usab miangkon nga ang Latin Amerika, nga usa ka dapit nga sa kapin sa tulo ka siglo impluwensiyado sa Romano Katolikong Iglesia, sa karon anaa na sa ngilit sa dakong kausaban.

Dili tinagoan nga ang impluwensiya sa Katolikong Iglesia kusog nga nagkahuyang. Sa dili pa dugay, ang gidaghanon sa aktibong Katoliko gibanabana nga 15 porsiento lamang sa bug-os nga gidaghanon sa populasyon sa Latin Amerika. Ang 1991 Britannica Book of the Year mitaho: “Ang mga Obispo sa Romano Katoliko ug ang papa mismo mipahayag ug kahadlok nga sa makasaysayanhon ang Katolikong Latin Amerika delikadong nagpalayo gikan sa daang pagtuo.” Nganong nagakahitabo man kini? Nganong daghan ang namiya sa Katolikong panon? Unsay nahitabo niadtong nahisalaag?

Ang Pagpangitag Katin-awan

Gipasangil sa Katolikong mga lider ang ilang mga suliran diha sa pagdagsang “sa mga sekta.” Usa ka pari sa Uropa nga nagtrabaho sa Bolivia mireklamo: “Ang simbahan nahisama sa usa ka kahoy kansang kusog gipaluya sa samag-bunglayong mga sekta.”

Sa Argentina, 140 ka bag-ong relihiyon ang ginataho matag tuig, nga tingali maoy nakaingon sa pagkunhod sa mga membro sa Katolikong Iglesia gikan sa 90 porsiento ngadto sa 60 o 70 porsiento sukad sa tunga-tunga sa mga tuig 1970. Sa Tijuana, Mexico, 10 porsiento sa duha ka milyong molupyo ang mibalhin ngadto sa 327 ka dili-Katolikong mga relihiyon didto. Ang magasing Time mitaho: “Sa katingalahan, halos mas daghang Protestante sa Brazil ang anaa sa simbahan sa mga adlawng Dominggo kay sa mga Katoliko.” Dili ikahibulong nga, sama sa giingon sa usa ka mantalaan, sa dihang “ang mga kardinal sa Latin Amerika nakigkita sa papa sa Vatican City sa paghisgot sa duha ka butang nga hinungdanon kaayo alang sa simbahan karong adlawa,” ang usa niini mao “ang suliran bahin sa mga sekta.”

Diha sa usa ka miting sa mga obispo sa Mexico, ang papa miingon nga ang kalamposan sa daghang bag-ong mga relihiyon “maoy tungod sa kawalay-pagtagad ug sa kawalay-interes sa mga anak sa simbahan nga wala makatuman sa misyong pang-ebanghelyo.” Nganong “ang mga anak sa simbahan” walay-interes sa pagtagana ug espirituwal nga mga panginahanglan sa mga taga Latin Amerika dihang daghan kanila nagatahod man sa Bibliya? Usa ka editoryal sa Última Hora, sa La Paz, Bolivia, nagpatin-aw: “Ingon na nianang sukora nga nalangkit ang simbahan sa kalibotan nga sa matag adlaw daw dugang giabandonar niini ang iyang mismong dapit. Dili katingalahan nga kita makakita, nga sa pagkatinuod maoy nagakahitabo, nga ang mga pari mas maikagon pa sa sosyolohiya, ekonomiya, panulat, o sa politika kay sa ilang pagkahimong mga klero.”

Mas Nailhan ba nga Politiko Kay sa mga Magwawali?

Ang pag-apil-apil sa simbahan sa politika sa mga tuig ’70 ug ’80 dayag maoy nakaamot sa kayugot nga gibati karon sa daghang taga Latin Amerika sa Katolisismo. Usa ka pagtuon nga gipatik sa 1985 ang mihimo sa mosunod nga obserbasyon mahitungod sa Maryknoll, ang Catholic Foreign Mission Society sa Amerika, uban sa daghang misyon niini sa Latin Amerika: “Milampos ang Maryknoll sa pagpadawat sa publiko sa Marxista-Leninista nga mensahe sa mabangis nga rebolusyon tungod kay kini gitugotan sa paglihok ingong bahin sa Katolikong Iglesia. Ang mensahe niini nakaabot dili lamang sa kasarangang mga magsisimba, kondili sa dagkong mga magbabalaod usab sa Amerika.”

Palandonga usab ang gitawag nga hugawng gubat nga, sa katingalahan, gikan sa 10,000 ngadto sa 30,000 ka taga Argentina ang gidagit ug gipatay nga walay husay sa korte sa ulahing bahin sa katuigang ’70. Usa ka editoryal sa National Catholic Reporter, ubos sa ulohang “Namansahan sa Dugo ang Simbahan sa Argentina,” miingon: “Ginaagoman sa Argentina ang samang buhat sa Katolikong simbahan sa Nazi Alemanya, kini nakabangon pag-usab ug pangutana kon kaha ang gahom mas hinungdanon sa simbahan kay sa Ebanghelyo nga gikinahanglan aron mahimong saksi sa kamatuoran.”

Ang tinguha sa simbahan ug gahom diha sa mga kagamhanan sa kalibotan dayag nagatimaan nga kini dili higala sa Diyos. Ang Bibliya nag-ingon: “Wala ba kamo masayod nga ang pagpakighigala sa kalibotan nagahimo kaninyo nga mga kaaway sa Diyos? Ang bisan kinsa nga mopili sa kalibotan nga iyang higala nagahimo sa iyang kaugalingon nga kaaway sa Diyos.” (Santiago 4:​4, Katolikong Jerusalem Bible) Nan, dili ikahibulong nga daghan ang wala na maglantaw sa Katolikong Iglesia alang sa espirituwal nga paggiya. Apan unsay nahitabo sa mga tawong mibiya sa Katolikong panon?

Mga Karnero nga Walay Magbalantay

Sila sama gayod sa mga tawo nga gipasagdan sa espirituwal nga mga lider sa Judaismo sa unang siglo. Ang Bibliya nag-ingon nga si Jesus “naluoy kanila tungod kay sila gisakit ug gisalikway, sama sa mga karnero nga walay magbalantay.” (Mateo 9:​36, JB) Daghan ang mibulag gikan sa Katolikong Iglesia ngadto sa gitawag ebanghelistikanhong mga relihiyon. Giatiman ba usab niinig maayo ang nahisalaag nga mga karnero? Ang mga Protestante ba mas andam sa pagsunod sa gipamulong ni Jesus bahin sa iyang matuod nga mga sumusunod: “Sila dili bahin sa kalibotan, maingon nga ako dili bahin sa kalibotan”?​—Juan 17:14.

Daghang dili-Katolikong mga relihiyon naningkamot sa pagpasundayag nga masinugtanon sa Bibliya imbes mga sumusunod sa relihiyosong mga tradisyon. Kasagaran sa atubangan lamang kini. Ang pasukaranang mga doktrina sa mga organisasyon sa Protestante susama kaayo nianang sa Katolikong Iglesia nga daghang tigpaniid makasulti dayon sa panultihon sa Andes: “Es la misma cholita con otra pollera” (Mao ra kanang bataa nga Indian nga nagasul-ob lang ug laing sayal).

Pananglitan, halos tanang mga grupong Protestante nagtudlo nga Trinidad ang Diyos, apan dili kini usa ka pagtulon-an sa Bibliya. Ang The Encyclopedia of Religion miangkon: “Ang mga kritiko sa mga sinulat ug mga teologo karong adlawa nagkauyon nga ang Hebreohanong Bibliya walay doktrina nga Trinidad . . . Walay makita usab diha sa Bag-ong Tugon ang dayag nga doktrina sa Trinidad.”a

Ang mga Protestante tin-aw nga nalangkit niining kalibotana ug sa mga politika niini sama gayod sa mga Katoliko. Ang Encyclopedia of Latin America nag-ingon: “Ang Protestantismo sa Latin Amerika misunod usab sa . . . pagpamolitika alang sa intereses sa botante. Ang lumad nga mga pastor sagad nahimong mga kliyente sa mga politiko ug nagataganag mga butos baylo sa mga pabor sa kagamhanan alang sa ilang mga simbahan.” Ang Latin American Research Review nag-ingon: “Ang Protestantismo nalangkit sa politika sa Guatemala sukad pa sa unang pag-abot niini sa nasod,” midugang nga kini “maoy usa ka kasangkapan sa paghatod sa politikal ug sosyal nga mga pamatasan ingong usa ka matang sa relihiyon.”

Ang pag-apil-apil sa Protestante sa politika subsob mitultol sa pag-apil sa Protestante sa gubat. Si anhing Harry Emerson Fosdick, giisip nga usa sa labing impluwensiyal nga klero sa Protestante sa kasaysayan sa Amerika, miangkon: “Ang atong kasaysayan sa Kasadpan maoy panaggubatay kanunay. Kita nagpasanay ug mga lalaki alang sa gubat, nagbansay sa mga lalaki alang sa gubat; atong gihimaya ang gubat; atong gihimong bayani ang mga sundalo ug bisan diha sa atong mga simbahan nagbutang kita ug mga bandira sa gubat . . . Sa usa ka ngilit sa atong baba gidayeg nato ang Prinsipe sa Pakigdait ug sa pikas gihimaya nato ang gubat.”

Unsa ang Angay Nimong Buhaton?

Human gihubit ang bakak nga relihiyon ingong usa ka mahulagwayong bigaon nga nakighilawas uban sa mga kagamhanan sa yuta, ang basahon sa Bibliya sa Pinadayag nag-ingon: “Gumula kamo, akong katawhan, gikan kaniya, aron kamo dili makaambit sa iyang mga krimen ug magaantos sa samang mga hampak.”​—Pinadayag 18:​4, JB.

Daghan ang nahibalo nga daghan kaayo ang kadunotan sa simbahan, apan nagpanuko gihapon sila sa pagbiya tungod kay karaan na sa kasaysayan ang Romanong Iglesia. Apan, hinumdomi nga ang sistema sa pagsimba sa Hudaismo karaan na kaayo; bisan pa gisalikway sa Diyos ang mga Hudiyo ingong iyang piniling katawhan sa dihang mibiya sila sa iyang matuod nga mga pagtulon-an. Ang matinumanong mga alagad sa Diyos mibiya sa Hudaismo sa dihang ilang nahibaloan nga ang Diyos migamit na karon sa Kristohanong kongregasyon. Sa unsang paagi maila mo ang matuod Kristohanong kongregasyon karong adlawa?

Duolan sa usa ka milyong taga Latin Amerika ang nahimong mga Saksi ni Jehova sa miaging duha ka dekada. Nganong ilang gihimo kini nga kausaban? Gituki sa mantalaan sa Martínez de la Torre, Mexico, kining pangutanaha. Kini nag-ingon: “Kining mga estudyante sa Bibliya gilangkoban ug halos 100 porsiento sa kanhing mga aktibista sa nagkalainlaing mga relihiyon, kadaghanan mga Katoliko, nga nakamatikod sa pagkaanod sa relihiyon ngadto sa politika ug sa pagdawat ug sa pag-uyon niini sa dili-kasulatanhong mga batasan sama sa pagsagol sa lainlaing relihiyon, imoralidad, ug kapintasan. Tuboran sa katagbawan kanila ang pagpahiuyon sa mga prinsipyo sa Kasulatan bahin sa paggawi nga dili na kinahanglang modangop pa sa idolatriya o mga tradisyon nga hanap ug gigikanan. Kini nakahatag kanila ug dalayegong panaghiusa sa pagtuo nga nagpaila kanila bisan asa man sila makita.”

Ang laing peryodiko sa Latin Amerika miingon niining paagiha: “Ang mga Saksi ni Jehova maoy makugihon, matinud-anon, mahadlokon sa Diyos nga katawhan. Sila konserbatibo ug mahigugmaon sa tradisyon ug ang ilang relihiyon ginapasukad sa mga pagtulon-an sa Bibliya.” Ikaw among gidapit sa pagtuon sa Bibliya uban sa mga Saksi ni Jehova kon diin ka man nagpuyo. Imong makat-onan nga ang ilang paglaom ug ang ilang tibuok nga paagi sa pagkinabuhi gipasukad sa Bibliya. Oo, imong makat-onan kon unsaon sa pagsimba sa Diyos “sa espiritu ug kamatuoran.”​—Juan 4:​23, 24.

[Footnote]

[Chart sa panid 21]

MGA SAKSI NI JEHOVA SA MGA NASOD SA LATIN AMERIKA

1971 1992

Nasod Mga Magmamantala Mga Magmamantala

Argentina 20,750 96,780

Bolivia 1,276 8,868

Brazil 72,269 335,039

Chile 8,231 44,067

Colombia 8,275 55,215

Costa Rica 3,271 14,018

Dominican Republic 4,106 15,418

Ecuador 3,323 22,763

El Salvador 2,181 20,374

Guadeloupe 1,705 6,830

Guatemala 2,604 13,479

Honduras 1,432 6,583

Mexico 54,384 354,023

Panama 2,013 7,732

Paraguay 901 4,115

Peru 5,384 43,429

Puerto Rico 8,511 25,315

Uruguay 3,370 8,683

Venezuela 8,170 60,444

BUG-OS GIDAGHANON 212,156 1,143,175