Ang Iglesya—Mga Kausaban ug Kalibog
“Many believers are disturbed by the changes imposed upon them.” —L’Histoire, July/August 1987.
“Itugot nga ang usa ka sumpay mabugto . . . ug ang katukoran sa bug-os dili na hisabtan. . . . Ibutang ang ostiya [‘ang gibalaan nga tinapay’ nga gigamit sa Misa] sa kamot inay sa baba, ug imong ‘magun-ob ang pagtuo sa daghang Pranses nga katawhan.’”—Voyage à l’intérieur de l’Église Catholique.
“Sa pagbag-o sa liturhiya ug paggamit sa lokal nga pinulongan, ang simbahan maorag nawad-an sa kinabag-an sa mga maninimba [si kinsa] nagmahal sa pila ka tradisyon nga giisip nga dili-mabag-o. . . . Sa kalit, nabugkas ang panabot sa katungdanan, ug ang pagtuo nauyog.”—Nord Eclair, Abril 24-25, 1983.
ANG nag-unang mga pagkutlo tin-awng nagpakita nga ang kalibog anaa sa kaisipan sa daghang Katoliko. Ang usa ka pangutana nagbalikbalik pagtungha: “Ang among mga ginikanan ug mga apohan nagtambong ug Misa nga gihimo sa Latin ug nag-ampo sa usa ka linaing paagi. Naunsa ba nga ang maong paagi sa paghimo sa mga butang kalit nahimong imbalido?”
Ang bag-ong pakiglabot sa iglesya nganha sa ubang relihiyon lain usab nga tinubdan sa mga suliran. Nagsaysay ang Pranses nga mantalaang Le Monde: “Ang daghang magtutuo mibati nga giilad. Sa daghang beses gisultihan sila nga ang ilang relihiyon mao lamang ang tinuod, o labing menos ang kinamaayohan.” Tinuod, daghang Katoliko dapig sa ideya mahitungod sa mga panaghisgot uban sa ilang “nahimulag nga mga igsoon,” kon kaha Ortodokso o Protestante. Apan ang maong kausaban sa tinamdan bahin sa ubang mga relihiyon wala hisabti sa daghan nga sa nangagi natudloan nga ‘walay kaluwasan sa gawas sa simbahan.’ Kining bag-ong tinamdan sa simbahan maoy nakaingon ilabina sa dipag-uyonay tali sa Batikano ug sa mga tradisyonalista, kansang espirituwal nga pangulo, ang bag-ong namatay nga arsobispo nga si Marcel Lefebvre, giekskomunikar ni Papa Juan Paulo II sa 1988.
Awtoridad Gisalikway
Ang mga Katoliko kadaghanan mopahayag sa ilang kalibog pinaagi sa pagduhaduha sa awtoridad sa simbahan. Bisan pag si Juan Paulo II giapresyar tungod sa iyang baroganan dapig sa hustisya sa kalibotan, daghang Katoliko wala magsunod sa moral nga kalagdaan nga iyang gipasiugda diha sa iyang katilingbanong mga pakigpulong. Sa ingon, ang dakong bahin sa Katolikong mga magtiayon mogamit ug mga kontra-pagsamkon nga gisaway sa simbahan. Ang uban naghimo sa aborsiyon.
Ang awtoridad sa simbahan giduhaduhaan sa tanang hut-ong. Ang kamatuoran nga ang papa ug ubang tag-as-ranggong klerigo nagbaton ug linaing baroganan bahin sa usa ka ulohan wala makapugong sa ginsakpan, sa mga pari, ug bisan sa mga obispo sa pagsupak kanila. Ang librong La Réception de Vatican II misaysay: “Gikan sa maong punto de vista, ang kahimtang nga namugna sa konsilyo nakaabot sa kinabuhi sa simbahan. Ang Iglesya Romana Katolika karon mao ang dapit sa permanente, mainitong mga panaglalis. Bisan ang mga rekomendasyon sa papa gilantugian ug subsob kaayong gisaway. Ang gidaghanon sa mga Romano Katoliko nga nag-ingong sila dili makadawat sa pila ka pahayag sa papa—sa bahin o sa bug-os—nagadaghan.”
Gidawat sa pila ka Katoliko ang mga kausaban tungod sa pagkamatinumanon ngadto sa iglesya ug nagpadayon sa pagtuman sa iyang mga rituwal. Ang uban mibatig kapikal bahin sa kahimtang ug kontento nga magpabiling mga membro nga dili mouyon sa tanang ideya sa simbahan. Sumala sa mga estadistika karon, anaa usab ang dakodakong ikatulong grupo sa mga Katoliko sa ngalan nga wala na magsuportar sa simbahan.
Ang relihiyosong kalibog wala lang mahitabo sa Iglesya Katolika sa Pransiya. Sa Netherlands usab, mitungha ang mga krisis alang sa managsamang mga Katoliko ug mga Protestante, sumala sa isaysay sa atong sunod artikulo.
[Kahon/Hulagway sa panid 9]
Gubat Sibil sa Iglesya sa Inglaterra?
Sinulat sa koresponsal sa Pagmata! sa Britanya
BUTANG nga lagmit dili mahitabo? Dili kay ingon sumala sa The Sunday Times sa London. “Ang Iglesya sa Inglaterra Nabungkag,” kini mipatugbaw. “Nabahing Iglesya Nagpaingon sa Gubat Sibil.” Unsay nagdala sa establisadong iglesya sa Inglaterra nganha nianang alaot nga kahimtang? Ang gisugyot nga ordinasyon sa mga babaye.
Sa usa ka makasaysayanhong desisyon sa miaging Nobyembre, ang konsilyo sa Iglesya sa Inglaterra mibotar pinaagi sa dos-tersiyang mayoriya sa pag-ordinar ug mga babaye ingong mga pari. Mga 3,500 ka klerigo, un-tersiya sa katibuk-ang gidaghanon sa simbahan, giingon nga supak sa desisyon, ug ang pipila namiya na sa iglesya nga may kalibog. Ang uban, ubos sa pagdumala sa kanhi obispo sa London, buot mohawid sa ilang Anglikanong ilhanan samtang nagtinguhang “makiglabot sa Papado,” sa Roma.
Ang Arsobispo sa Canterbury maoy nanguna sa kampanya sa pagpabor sa kausaban. “Ang ordinasyon sa mga babaye sa pagkapari,” matud niya, “dili mag-usab sa usa ka pulong diha sa mga doktrina, sa kasulatan o sa pagtuo sa atong Simbahan.” Siya midugang: “Sa pagkatinuod basin kini makatabang sa pagkamatuohan sa simbahan sa hunahuna sa uban sa kalibotan. Sa pagkatinuod kini maoy pagpadapat kon unsay gipamulong niini mahitungod sa pagkamanagsama.”
Apan dili mouyon ang tanan. Ang usa ka sakop, nga gitawag ang desisyon sa konsilyo nga “apostasiya,” mibiya dayon sa iglesya aron mahimong Romano Katoliko sa dihang nahibaloan ang hukom. “Ang desisyon sa pag-ordinar ug mga babaye nakapakurat pag-ayo. Adunay espirituwal nga kaguliyang. Daghang tawo ang wala masayod kon unsay buhaton,” mimulo ang usa ka klero sa London. Kasamtangan, ang Batikano, bisan tuod mapanagan-ong nagdawat sa mga mibulag, nagsabot sa lagda ingong “usa ka bag-o ug lisod nga babag sa tibuok nga proseso sa panag-uliay.”
Ang gibanabanang 1,400 ka babaye nagapaabot nga maordinahan, apan ang Britanikong Parliamento kinahanglang mag-aprobar pa sa desisyon, nga unya kinahanglang makadawat sa Harianong Pag-uyon sa Hara. Kining tanan dangtan pag duha ka tuig. Makaiikag ang pagtan-aw kon unsa unya ang kahimtang sa Iglesya sa Inglaterra.
[Picture Credit Line sa panid 7]
Camerique/H. Armstrong Roberts