“Unsa man Unya ang Ilhanan sa Imong Pagkaanaa?”
“Kanus-a man kining mga butanga mahitabo, ug unsa man unya ang ilhanan sa imong pagkaanaa ug sa katiklopan sa sistema sa mga butang?”—MATEO 24:3.
1, 2. Unsay nagpakita nga ang mga tawo interesado sa umaabot?
KADAGHANAN sa mga tawo interesado sa umaabot. Ikaw ba? Sa iyang librong Future Shock, si Propesor Alvin Toffler mibatbat sa “kalit nga pagdagsang sa mga organisasyon nga madasigong nagtuon sa umaabot.” Siya midugang: ‘Nakita nato ang pagpanungha sa mga organisasyon nga nagtuon bahin sa umaabot; ang pagtungha sa mga basahon mahitungod sa umaabot sa Inglaterra, Pransiya, Italya, Alemanya ug Tinipong Bansa; ang pagkaylap sa mga kurso sa unibersidad labot sa pagpanagna.’ Si Toffler nakahinapos: “Siyempre, walay mausa ang ‘masayod’ sa umaabot sa bisan unsang bug-os nga kahulogan.”
2 Ang librong Signs of Things to Come nag-ingon: “Ang panghimalad, pagbasa ug bolang kristal, astrolohiya, pagbasag baraha, I Ching tanantanan maoy mga paagi nga may lainlaing kakuti sa paghatag kanatog ideya kon unsay madahom sa atong partikular nga umaabot.” Apan inay moliso ngadto sa tawhanong mga paagi, angay hinuong motan-aw kita sa usa ka napamatud-ang tinubdan—si Jehova.
3. Nganong haom nga motan-aw sa Diyos alang sa kahibalo bahin sa umaabot?
3 Ang matuod nga Diyos nag-ingon: “Ingon sa akong nahunahuna, ingon niana ang mahitabo; ug ingon sa akong gitinguha, mao man ang mamatuman.” (Isaias 14:24, 27; 42:9) Oo, si Jehova nakatambag sa katawhan kon unsay mahitabo, nga kasagaran naghimo niana pinaagi sa tawhanong mga tigpamaba. Usa niining maong mga manalagna nagsulat: “Si Jehova dili magbuhat sa bisan unsa gawas kon ang iyang tinago ipadayag niya sa iyang mga alagad ang mga manalagna.”—Amos 3:7, 8; 2 Pedro 1:20, 21.
4, 5. (a) Nganong si Jesus makatabang kon bahin sa umaabot? (b) Unsang daghag bahin nga pangutana ang gisukna sa iyang mga apostol?
4 Si Jesu-Kristo mao ang pangunang manalagna sa Diyos. (Hebreohanon 1:1, 2) Ibug-os nato ang atong pagtagad sa usa lamang sa daghang pangunang tagna ni Jesus nga nagtagna sa mga butang nga nagakahitabo sa atong palibot karon. Kining tagnaa nagahatag usab kanato ug salabotan kon unsay mahitabo sa dili madugay samtang ang presente daotang sistema matapos ug kana ilisan sa Diyos ug yutan-ong paraiso.
5 Gipamatud-an ni Jesus nga siya usa ka manalagna. (Marcos 6:4; Lucas 13:33; 24:19; Juan 4:19; 6:14; 9:17) Mao nga, masabtan kon nganong ang iyang mga apostoles, nga naglingkod uban kaniya sa Bukid sa mga Olibo nga nagdungaw sa Jerusalem, nangutana kaniya bahin sa umaabot: “Kanus-a man kining mga butanga mahitabo, ug unsa man unya ang ilhanan sa imong pagkaanaa ug sa katiklopan sa sistema sa mga butang?”—Mateo 24:3; Marcos 13:4.
6. Unsay kalangkitan sa Mateo 24, Marcos 13, ug Lucas 21; ug unsang pangutana ang makapaikag gayod kanato?
6 Imong mabasa ang ilang pangutana ug ang tubag ni Jesus diha sa Mateo kapitulo 24, Marcos kapitulo 13, ug Lucas kapitulo 21.a Sa daghang bahin ang mga asoy nalangkit sa usag-usa, apan dili magkapareho. Pananglitan, si Lucas lamang ang mihisgot sa ‘mga kamatay sa lainlaing dapit.’ (Lucas 21:10, 11; Mateo 24:7; Marcos 13:8) Makataronganon, angay kitang mangutana, Si Jesus ba nagtagna sa mga hitabo sulod lamang sa kinabuhi sa iyang mga tigpaminaw, o giapil ba niya ang atong panahon ug kon unsay gitagana sa umaabot alang kanato?
Gustong Mahibalo ang mga Apostoles
7. Bahin sa unsa ang partikular nga gipangutana sa mga apostoles, apan unsay gilapdon sa tubag ni Jesus?
7 Mga adlaw lamang una siya patya, gipahibalo ni Jesus nga gisalikway sa Diyos ang Jerusalem, ang kaulohan sa mga Hudiyo. Ang siyudad ug ang dakong templo pagalaglagon. Ang pila ka apostoles niadtong tungora nangayo ug usa ka ‘ilhanan sa pagkaanaa ni Jesus ug sa katiklopan sa sistema sa mga butang.’ (Mateo 23:37–24:3) Sa walay duhaduha ang gihunahuna nila mao ang Hudiyohanong sistema ug ang Jerusalem, kay wala nila masabti ang gidak-on sa naghulat sa unahan. Apan sa pagtubag kanila si Jesus nagtan-aw saylo pa sa kon unsay mahitabo kutob ug lakip sa 70 K.P. sa dihang gilaglag sa mga Romano ang Jerusalem.—Lucas 19:11; Buhat 1:6, 7.
8. Unsa ang pila ka hitabo nga gitagna ni Jesus?
8 Ingon sa imong mabasa diha sa tulo ka asoy sa Ebanghelyo, si Jesus naghisgot bahin sa nasod nga motindog batok sa laing nasod ug gingharian batok gingharian, mga kanihit sa pagkaon, mga linog, makalilisang nga mga talan-awon, ug mga ilhanan sa langit. Sa mga tuig tali sa paghatag ni Jesus bahin niana nga ilhanan (33 K.P.) ug sa pagkalaglag sa Jerusalem (66-70 K.P.), motungha ang bakak nga mga manalagna ug mini nga mga Kristo. Pagalutoson sa mga Hudiyo ang mga Kristohanon, nga nagsangyaw sa mensahe ni Jesus.
9. Sa unsang paagi natuman ang tagna ni Jesus sa unang siglo K.P.?
9 Kining mga bahina sa ilhanan nahitabo gayod, ingon sa gipamatud-an sa historyador nga si Flavius Josephus. Siya nagsulat nga una pa miatake ang mga Romano, ang mini nga mga Mesiyas nagpukaw ug pag-alsa. Dihay makalilisang nga mga linog sa Judea ug sa ubang dapit. Ang mga gubat mingbuto sa daghang bahin sa Romanhong Empiryo. Diha bay dagkong mga gutom? Oo, diha gayod. (Itandi ang Buhat 11:27-30.) Unsay ikasulti bahin sa buluhatong pagwali sa Gingharian? Sa tuig 60 o 61 K.P., sa dihang gisulat ang basahong Colosas, “ang paglaom bahin nianang maayong balita” sa Gingharian sa Diyos kaylap nang nadunggan sa Aprika, Asia, ug Uropa.b—Colosas 1:23.
“UNYA” ang Kataposan
10. Nganong kinahanglang atong tagdon ang Gregong pulong toʹte, ug unsay kahulogan niini?
10 Sa pila ka bahin gipresentar ni Jesus ang mga hitabo sumala sa pagkasunodsunod niini. Siya miingon: “Kining maayong balita sa gingharian igawali . . . , ug unya moabot ang kataposan.” Ang mga Bibliya subsob nga naggamit ug “unya” nga may yanong kahulogang “busa” o “apan.” (Marcos 4:15, 17; 13:23) Hinuon, sa Mateo 24:14, ang “unya” gipasikad sa Gregong adberbio nga toʹte.c Ang mga eksperto sa Grego nagpatin-aw nga ang toʹte maoy usa ka “matudloong adberbio sa panahon” nga gigamit “aron ipailaila ang mosunod sa panahon” o “aron ipailaila ang sunod nga hitabo.” Sa ingon si Jesus nagtagna nga adunay mahitabong pagwali sa Gingharian ug unya (‘human niana’ o ‘sunod niana’) moabot “ang kataposan.” Unsa nga kataposan?
11. Sa unsang paagi gibug-os ni Jesus ang pagtagad sa mga hitabo nga direktang nalangkit sa pagkalaglag sa Jerusalem?
11 Ang usa ka katumanan sa tagna ni Jesus makaplagan diha sa mga hitabo nga mosangpot sa kataposan sa Hudiyohanong sistema. Ang mga gubat, mga linog, mga kanihit sa pagkaon, ug uban pa, nga gitagna ni Jesus nahitabo latas sa yugto nga tulo ka dekada. Apan, sugod sa Mateo 24:15, Marcos 13:14, ug Lucas 21:20, makabasa kitag mga hitabo nga direktang nalangkit sa nagkahiduol nga kalaglagan, sa dihang ang kataposan anaa na sa pultahan.—Matikdi ang usa ka linya nga tulbok sa tsart.
12. Sa unsang paagi nalangkit ang Romanong kasundalohan sa katumanan sa Mateo 24:15?
12 Mibalos sa pag-alsa sa mga Hudiyo niadtong 66 K.P., ang mga Romano ubos ni Cestius Gallus misulong sa Jerusalem, gilikosan kining siyudara nga giisip sa mga Hudiyo nga balaan. (Mateo 5:35) Bisan pa sa mga pagkontra-atake sa mga Hudiyo, ang mga Romano mipugos sa pagsulod sa siyudad. Mao nga sila misugod “pagtindog sa usa ka balaang dapit,” tukma sa gipanagna ni Jesus sa Mateo 24:15 ug Marcos 13:14. Unya dihay katingad-ang nahitabo. Bisan pag ilang nalikosan ang siyudad, ang mga Romano kalit nga misibog. Ang mga Kristohanon dihadiha nakaila sa katumanan sa tagna ni Jesus, ug ang pagsibog mitugot kanila sa pagkalagiw gikan sa Judea ngadto sa mga bukid tabok sa Jordan. Sumala sa kasaysayan ila kadtong gihimo.
13. Nganong ang mga Kristohanon nakaarang pagtuman sa pasidaan ni Jesus sa pagkalagiw?
13 Apan kon ang mga Romano misibog gikan sa paglikos sa Jerusalem, nganong kinahanglan pang mokalagiw? Ang mga pulong ni Jesus nagpakita nga ang hitabo nagpamatuod ‘nga ang kalaglagan sa Jerusalem haduol na.’ (Lucas 21:20) Oo, kalaglagan. Siya nagtagna ug ‘usa ka dakong kasakitan nga ang ingon niana wala pa mahitabo sukad sa sinugdan ug dili na mahitabo pag-usab.’ Mga tulo ug tunga ka tuig sa ulahi, niadtong 70 K.P., ang Jerusalem aktuwal nga nakasinatig “dakong kasakitan” gikan sa Romanong kasundalohan ubos ni Heneral Tito. (Mateo 24:21; Marcos 13:19) Apan, nganong si Jesus mibatbat niini ingong usa ka kasakitan nga mas dako pa kay sa bisan unsang nahitabo una o sukad niini?
14. Nganong ikaingon nato nga ang nahitabo sa Jerusalem sa 70 K.P. mao ang “dakong kasakitan” nga ang ingon wala pa mahitabo kaniadto ni nahitabo sukad?
14 Ang Jerusalem gilaglag sa mga Babilonyanhon sa 607 W.K.P., ug ang siyudad nakaagig makalilisang nga panag-away sa atong presenteng siglo. Sa gihapon, ang nahitabo niadtong 70 K.P. maoy talagsaong dakong kasakitan. Sulod sa mga lima ka bulan nga pag-atake, gipildi sa mga manggugubat ni Tito ang mga Hudiyo. Sila nakapatay ug mga 1,100,000 ug nakadalag mga 100,000 sa pagkabihag. Dugang pa, gigun-ob sa mga Romano ang Jerusalem. Kini nagpamatuod nga ang Hudiyohanong sistema nga kanhi inuyonang pagsimba nga nasentro sa templo gitapos na sa dayon. (Hebreohanon 1:2) Oo, ang mga hitabo sa tuig 70 K.P. tukmang maisip nga ‘kasakitan nga ang ingon niana wala pa mahitabo [nianang siyudara, nasod, ug sistema] sukad sa sinugdan sa kalibotan, dili, ni mahitabo pa kini pag-usab.’—Mateo 24:21.d
Ingon sa Gitagna, Labaw pa ang Mosunod
15. (a) Unsang matanga sa mga hitabo ang gitagna ni Jesus nga moabot human sa kasakitan sa Jerusalem? (b) Labot sa Mateo 24:23-28, unsay atong mahinapos bahin sa katumanan sa tagna ni Jesus?
15 Hinuon, wala ilimiti ni Jesus ang iyang tagna sa kasakitan sa unang siglo. Ang Bibliya nagpakita nga daghan pa ang mosunod niadtong maong kasakitan, ingon sa gisugyot sa paggamit sa toʹte, o “unya,” sa Mateo 24:23 ug Marcos 13:21. Unsay mahitabo sa yugto human sa 70 K.P.? Human sa kasakitan sa Hudiyohanong sistema, daghan pang mini nga mga Kristo ug bakak nga mga propeta ang motungha. (Itandi ang Marcos 13:6 sa 13:21-23.) Ang kasaysayan nagpamatuod nga ang maong mga indibiduwal mitungha sa pagdagan sa daghang siglo sukad nalaglag ang Jerusalem niadtong 70 K.P., hinuon wala nila mapahisalaag ang mga tawong may mahait nga panan-aw sa espirituwal ug kinsa naghulat sa “pagkaanaa” ni Kristo. (Mateo 24:27, 28) Bisan pa, kining mga hitaboa human sa dakong kasakitan sa 70 K.P. nagpamatuod nga si Jesus nagpanan-aw saylo pa niadtong maong kasakitan, nga usa lamang sa unang katumanan.
16. Unsang bahin ang gidugang sa Lucas 21:24 diha sa tagna ni Jesus, ug unsay kahulogan niini?
16 Kon atong itandi ang Mateo 24:15-28 ug Marcos 13:14-23 sa Lucas 21:20-24, atong makita ang ikaduhang pamatuod nga ang tagna ni Jesus maoy saylo pa sa pagkalaglag sa Jerusalem. Hinumdomi nga si Lucas lamang ang mihisgot ug mga kamatay. Sa susama, siya lamang ang mitiklop niining bahina pinaagi sa mga pulong ni Jesus: “Ang Jerusalem pagayatakan sa kanasoran, hangtod ang tinudlong mga panahon sa kanasoran [“mga panahon sa mga Hentil,” King James Version] matuman.”e (Lucas 21:24) Gitangtang sa mga Babilonyanhon ang kataposang hari sa mga Hudiyo sa 607 W.K.P., ug human niana, ang Jerusalem, nga naghawas sa Gingharian sa Diyos, giyatakan. (2 Hari 25:1-26; 1 Cronicas 29:23; Ezekiel 21:25-27) Diha sa Lucas 21:24, gipaila ni Jesus nga ang kahimtang magpadayon ngadto sa umaabot hangtod moabot ang panahon nga tukoron pag-usab sa Diyos ang usa ka Gingharian.
17. Unsa ang atong ikatulong pamatuod nga ang tagna ni Jesus mahitabo pa sa halayong umaabot?
17 Ania ang ikatulong pamatuod nga si Jesus nagpunting usab sa halayong katumanan: Sumala sa Kasulatan, ang Mesiyas kinahanglang mamatay ug pagabanhawon, diin inigkahuman molingkod siya sa tuong kamot sa Diyos hangtod ang Amahan magsugo kaniya sa pagpangdaog. (Salmo 110:1, 2) Ang gipasabot ni Jesus mao ang iyang paglingkod sa tuong kamot sa iyang Amahan. (Marcos 14:62) Si apostol Pablo nagpamatuod nga ang nabanhawng si Jesus didto sa tuong kamot ni Jehova nga naghulat sa panahon nga mahimong Hari ug Tiglaglag sa Diyos.—Roma 8:34; Colosas 3:1; Hebreohanon 10:12, 13.
18, 19. Unsay kalabotan sa Pinadayag 6:2-8 mahitungod sa susamang tagna diha sa mga Ebanghelyo?
18 Alang sa ikaupat ug pangataposang pamatuod nga ang tagna ni Jesus mahitungod sa konklusyon sa sistema sa mga butang aplikado saylo pa sa unang siglo, mahimong tan-awon nato ang Pinadayag kapitulo 6. Nagsulat mga dekada human sa 70 K.P., gihubit ni apostol Juan ang usa ka makapukaw nga talan-awon sa aktibong mga mangangabayo. (Pinadayag 6:2-8) Kining matagnaong talan-awon ngadto sa “adlaw sa Ginoo”—ang adlaw sa iyang presensiya—nagpaila sa atong ika-20ng siglo ingong usa ka panahon sa talagsaong panaggubat (bersikulo 4), kaylap nga kanihit sa pagkaon (bersikulo 5 ug 6), ug “makamatay nga hampak” (bersikulo 8). Tin-aw, kining mga asoya popareho sa giingon ni Jesus diha sa mga Ebanghelyo ug nagpamatuod nga ang iyang tagna may mas dakong katumanan niining “adlaw sa Ginoo.”—Pinadayag 1:10.
19 Gidawat sa may kasayorang mga tawo nga ang daghag-bahing ilhanan nga gitagna sa Mateo 24:7-14 ug Pinadayag 6:2-8 dayag kaayo sukad sa unang pagbuto sa gubat sa kalibotan niadtong 1914. Ang mga Saksi ni Jehova nagpahibalo sa tibuok kalibotan nga nagakatuman na karon ang tagna ni Jesus sa ikaduha ug mas dako niini nga katumanan, ingon sa gipamatud-an sa mapintas nga mga gubat, malumpagong mga linog, makamatay nga mga gutom, ug kaylap nga mga sakit. Niining ulahing punto, ang U.S.News & World Report (Hulyo 27, 1992) nag-ingon: “Ang epidemya sa AIDS . . . nagahatod sa minilyong biktima ngadto sa ilang kamatayon ug sa dili madugay mahimong ang labing gastoso ug malaglagong hampak sa kasaysayan. Ang Itom nga Kamatayon mipatay ug duolan sa 25 ka milyong nagaantos nga mga tawo niadtong ika-14ng siglo. Apan sa tuig 2000, 30 milyones ngadto sa 110 milyones ka tawo ang matakdan ug HIV, ang kagaw nga nagapahinabog AIDS, miabot ug mga 12 ka milyon karon. Kay walay tambal, ang tanan nagaatubang sa seguradong kamatayon.”
20. Unsay masakop sa unang katumanan sa Mateo 24:4-22, apan unsang laing katumanan ang dayag?
20 Nan, unsay atong ikahinapos bahin sa paagi sa pagtubag ni Jesus sa pangutana sa mga apostoles? Ang iyang tagna tukmang nagtagna sa mga butang nga misangpot sa ug naglakip sa pagkalaglag sa Jerusalem, ug naghisgot kinig pila ka butang nga mahitabo human sa 70 K.P. Apan kadaghanan niini may ikaduha ug mas dakong katumanan sa umaabot, nga motultol ngadto sa usa ka dakong kasakitan nga motapos sa presenteng daotang sistema sa mga butang. Kini nagkahulogan nga ang panagna ni Jesus sa Mateo 24:4-22, ug sa susamang mga tagna diha sa Marcos ug Lucas, nangatuman gikan sa 33 K.P. hangtod sa kasakitan sa tuig 70 K.P. Apan, ang mao gihapong mga bersikulo may ikaduhang katumanan, nga maglakip sa mas dakong kasakitan sa umaabot. Kining mas dakong katumanan ania na kanato; makita nato kini kada adlaw.f
Nagatultol Ngadto sa Unsa?
21, 22. Asa nato makaplagan ang matagnaong pamatuod nga adunay umaabot nga dugang katumanan?
21 Wala taposa ni Jesus ang iyang tagna pinaagi sa paghisgot sa bakak nga mga manalagna nga nagahimog malimbongong mga ilhanan sulod sa hataas nga yugto una pa ‘ang tinudlong mga panahon sa kanasoran matuman.’ (Lucas 21:24; Mateo 24:23-26; Marcos 13:21-23) Siya mipadayon pagsugilon bahin sa ubang makakurat nga mga butang nga mahitabo, mga butang nga maobserbahan sa tibuok yuta. Kini malangkit sa pag-anhi sa Anak sa tawo diha sa gahom ug himaya. Ang Marcos 13:24-27 maoy hawas niining iyang nagpadayong tagna:
22 “Apan nianang mga adlawa, human niana nga kasakitan, ang adlaw mongitngit, ug ang bulan dili mohatag sa kahayag niini, ug ang mga bituon mangahulog gikan sa langit, ug ang mga gahom nga anaa sa kalangitan mangatay-og. Ug unya ilang makita ang Anak sa tawo nga magaanhi sa mga panganod uban ang dakong gahom ug himaya. Ug unya iyang ipadala ang mga anghel ug tigomon ang iyang mga pinili gikan sa upat ka hangin, gikan sa tumoy sa yuta hangtod sa tumoy sa langit.”
23. Nganong makalaom kita nga matuman ang Mateo 24:29-31 paglabay sa hataas nga panahon human sa unang siglo K.P.?
23 Ang Anak sa tawo, ang nabanhawng si Jesu-Kristo, wala moabot nianang talagsaong paagi human sa malaglagong kataposan sa Hudiyohanong sistema niadtong 70 K.P. Tino ang tanang tribo sa yuta wala makaila kaniya, sumala sa gipahayag sa Mateo 24:30, ni natigom niadto sa langitnong mga manulonda ang tanang dinihogang mga Kristohanon gikan sa tibuok yuta. Busa kanus-a kining dugang bahin sa kahibulongang tagna ni Jesus mamatuman? Kini ba may katumanan diha sa nagakahitabo sa atong palibot karon, o kini ba, hinuon, naghatag balaang salabotan ngadto sa mga butang nga atong madahom sa haduol nga umaabot? Tino nga buot kita nga masayod, kay si Lucas nagtala sa pahamangno ni Jesus: “Inigsugod pagkahitabo niining mga butanga, tindog nga tul-id ug ihangad ang inyong mga ulo, tungod kay ang inyong kaluwasan nagakaduol na.”—Lucas 21:28.
[Mga footnote]
a Ang mga bahin niining mga kapituloha makaplagan sa tsart sa mga panid 14 ug 15; ang mga linya sa tulbok nagtimaan sa managsamang mga seksiyon.
b Alang sa makasaysayanhong mga asoy bahin niining mga hitaboa, tan-awa Ang Bantayanang Torre sa Hunyo 15, 1970, mga panid 427-433.
c Ang toʹte mabasa kapin sa 80 ka higayon sa Mateo (9 ka beses sa kapitulo 24) ug 15 ka beses sa basahon ni Lucas. Si Marcos migamit sa toʹte unom ka beses lamang, apan upat niana nalangkit sa “ilhanan.”
d Ang Britanikong awtor nga si Mateo Henry mikomento: “Ang pagkalaglag sa Jerusalem sa mga Caldeanhon grabe kaayo, apan gilabwan pa niini. Kini naghulga sa pagkapuo sa tanang . . . Hudiyo.”
e Sa asoy ni Lucas daghan ang nakakita sa pagbalhin sa pasiugda human sa Lucas 21:24. Si Dr. Leon Morris nag-ingon: “Si Jesus mipadayon paghisgot bahin sa mga panahon sa mga Hentil. . . . Sa opinyon sa kadaghanang iskolar ang pagtagad karon gibalhin ngadto sa pag-anhi sa Anak sa tawo.” Si Propesor R. Ginns nagsulat: “Ang Pag-anhi sa Anak sa Tawo—(Mat 24:29-31; Mar 13:24-27). Ang paghisgot bahin sa ‘mga panahon sa mga Hentil’ nagsilbing usa ka pasiuna niini nga tema; ang panglantaw [ni Lucas] gipaabot karon saylo pa sa kagun-oban sa Jerusalem ngadto sa umaabot.”
f Si Propesor Walter L. Liefeld nagsulat: “Kita makatuo nga ang mga tagna ni Jesus may duha ka hugna: (1) ang mga hitabo sa A.D. 70 may kalabotan sa templo ug (2) kadtong sa halayong umaabot, nga gihubit sa mas matagnaong mga pulong.” Ang komentaryo nga giedit ni J. R. Dummelow nag-ingon: “Daghan sa labing malisod nga kakulian bahin niining iladong pakigpulong mawala sa dihang kini masabtan nga ang gihisgotan dinhi sa atong Ginoo dili sa usa ka hitabo kondili duha, ug nga ang una maoy hulad sa ikaduha. . . . Ilabina ang [Lucas] 21:24, nga naghisgot bahin sa ‘mga panahon sa mga Gentil,’ . . . nagbutang ug walay katinoang kal-ang sa panahon tali sa pagkapukan sa Jerusalem ug sa kataposan sa kalibotan.”
Nakahinumdom Ka Ba?
◻ Ang tubag ni Jesus sa pangutana sa Mateo 24:3 may unsang katumanan nga mitultol ngadto sa 70 K.P.?
◻ Sa unsang paagi ang paggamit sa pulong toʹte nakatabang kanato sa pagsabot sa tagna ni Jesus?
◻ Sa unsang diwa nga may unang-siglong “dakong kasakitan” nga ang ingon wala pa mahitabo sukad?
◻ Si Lucas mihisgot ug unsang duha ka talagsaong bahin sa tagna ni Jesus nga naglangkit kanato karong adlawa?
◻ Unsang mga timailhan ang nagpunting ngadto sa ikaduha ug mas dakong katumanan sa tagna sa Mateo 24:4-22?
[Chart sa panid 14, 15]
4 “Si Jesus miingon kanila: ‘Pagbantay nga walay magpahisalaag kaninyo; 5 kay daghan ang motungha pinasukad sa akong ngalan, nga magaingon, “Ako mao ang Kristo,” ug daghan ang pahisalaagon. 6 Makadungog kamog mga gubat ug mga taho sa mga gubat; tinoa nga dili kamo malisang. Kay kining mga butanga kinahanglang mahitabo, apan dili pa mao ang kataposan.
7 “‘Kay ang nasod motindog batok nasod ug gingharian batok gingharian, ug aduna unyay mga kakulang sa pagkaon ug mga linog sa nagkalainlaing dapit. 8 Kining tanang mga butanga maoy sinugdanan lamang sa kasakit.
9 “‘Unya ang mga tawo magtugyan kaninyo sa kasakitan ug magpatay kaninyo, ug kamo mahimong mga dulumtanan sa tanang kanasoran tungod sa akong ngalan. 10 Unya, usab, daghan ang mangapandol ug magbudhiay sa usag usa ug magdumtanay sa usag usa. 11 Ug manungha ang daghang bakak nga mga propeta ug magpahisalaag sa daghan; 12 ug tungod sa pag-uswag sa kalapasan mobugnaw ang gugma sa kadaghanan. 13 Apan siya nga nakalahutay hangtod sa kataposan mao ang maluwas. 14 Ug kining maayong balita sa gingharian igawali sa tibuok gipuy-ang yuta ingong usa ka pagsaksi ngadto sa tanang kanasoran; ug unya moabot ang kataposan.
------------------------------------------------------------------
15 “‘Busa, sa dihang inyong malantawan ang dulumtanang butang nga magpahinabog pagkaawaaw, ingon sa gipamulong ni Daniel nga propeta, nga magabarog diha sa balaang dapit, (paggamitag mailahong pagpangisip ang magbabasa,) 16 unya silang anaa sa Judea pakalagiwa na ngadto sa kabukiran. 17 Ang tawong anaa sa atop ayaw na pakanaoga aron kuhaon ang iyang mga butang; 18 ug ang tawo nga anaa sa uma ayaw na pabalika sa balay aron kuhaon ang iyang panggawas nga bisti. 19 Alaot ang mga babayeng mabdos ug sila nga nagapasuso nianang mga adlawa! 20 Padayon sa pag-ampo nga ang inyong pagkalagiw dili unta mahitabo sa tingtugnaw, ni sa adlaw nga igpapahulay; 21 kay aduna unyay dakong kasakitan ingon nianang wala pa mahitabo sukad sa sinugdan sa kalibotan hangtod karon, dili, ni mahitabo pa pag-usab. 22 Sa pagkatinuod, gawas kon kanang mga adlawa pamub-on, walay unod nga maluwas; apan tungod sa mga pinili kanang mga adlawa pagapamub-on.
------------------------------------------------------------------
23 “‘Unya kon adunay moingon kaninyo, “Tan-awa! Ania ra ang Kristo,” o, “Atua didto!” ayaw pagtuo niini. 24 Kay manungha ang bakak nga mga Kristo ug bakak nga mga propeta ug maghatag ug dagkong mga ilhanan ug mga katingalahan aron mopahisalaag, kon posible, bisan sa mga pinili. 25 Tan-awa! Ako nagpasidaan nang daan kaninyo. 26 Busa, kon moingon ang mga tawo kaninyo, “Tan-awa! Atua siya sa kamingawan,” ayaw kamo paggula; “Tan-awa! Atua siya sa sulod nga mga lawak,” ayaw pagtuo niini. 27 Kay maingon nga ang kilat nagagula sa sidlakang mga bahin ug nagasidlak hangtod sa kasadpang mga bahin, mao man usab unya ang pagkaanaa sa Anak sa tawo. 28 Kon hain gani ang patayng lawas, didto magkatigom ang mga agila.”
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
29 “‘Dihadiha pagkahuman sa kasakitan nianang mga adlawa ang adlaw mongitngit, ug ang bulan dili mohatag sa kahayag niini, ug ang mga bituon mangahulog gikan sa langit, ug ang mga gahom sa kalangitan mangatay-og. 30 Ug unya ang ilhanan sa Anak sa tawo magpakita sa langit, ug unya ang tanang tribo sa yuta magapukpok sa ilang kaugalingon sa pagminatay, ug ilang makita ang Anak sa tawo nga moanhi diha sa mga panganod sa langit uban ang gahom ug dakong himaya. 31 Ug iyang ipadala ang iyang mga anghel uban ang usa ka dakong tingog sa trompeta, ug ilang tigomon ang iyang mga pinili gikan sa upat ka hangin, gikan sa usa ka tumoy sa mga langit hangtod sa ilang laing tumoy.’”
5 “Busa misugod si Jesus sa pag-ingon kanila: ‘Pagbantay nga walay magpahisalaag kaninyo. 6 Daghan ang motungha pinasukad sa akong ngalan, nga magaingon, “Ako mao siya,” ug daghan ang pahisalaagon. 7 Dugang pa, inigkadungog ninyo sa mga gubat ug mga taho sa mga gubat, ayaw kamo kalisang; kining mga butanga kinahanglang mahitabo, apan dili pa mao ang kataposan.
8 “‘Kay ang nasod motindog batok nasod ug gingharian batok gingharian, aduna unyay mga linog sa usa ka dapit human sa laing dapit, aduna unyay mga kakulang sa pagkaon. Kini sila maoy sinugdanan lamang sa kasakit.
9 “‘Mahitungod kaninyo, bantayi ang inyong kaugalingon; ang mga tawo magtugyan kaninyo sa lokal nga mga korte, ug pamunalan kamo diha sa mga sinagoga ug pabarogon atubangan sa mga gobernador ug mga hari tungod ug alang kanako, ingong usa ka pagsaksi ngadto kanila. 10 Usab, sa tanang kanasoran ang maayong balita kinahanglan nga mawali una. 11 Apan dihang ila kamong taralon aron itugyan kamo, ayaw una pagkabalaka kon unsay inyong isulti; apan bisan unsa nga ihatag kaninyo nianang taknaa, isulti kini, kay dili kamo ang mamulong, kondili ang balaang espiritu. 12 Dugang pa, ang igsoong lalaki motugyan sa igsoong lalaki ngadto sa kamatayon, ug ang amahan sa anak, ug ang mga anak motindog batok sa mga ginikanan ug magpapatay kanila; 13 ug kamo mahimong mga dulumtanan sa tanang katawhan tungod sa akong ngalan. Apan siya nga nakalahutay hangtod sa kataposan mao ang maluwas.
14 “‘Apan, sa dihang inyong malantawan ang dulumtanang butang nga magpahinabog pagkaawaaw nga nagabarog sa dapit nga dili siya angay (pagamitag mailahong pagpangisip ang magbabasa), unya silang anaa sa Judea pakalagiwa na ngadto sa kabukiran. 15 Ang tawong anaa sa atop ayaw na pakanaoga, ni pasudlon man aron mokuhag bisan unsa gikan sa iyang balay; 16 ug ang tawo nga anaa sa uma ayaw na pabalika sa mga butang sa likoran aron kuhaon ang iyang panggawas nga bisti. 17 Alaot ang mga babayeng mabdos ug sila nga nagapasuso nianang mga adlawa! 18 Padayon sa pag-ampo nga dili unta kini mahitabo sa tingtugnaw; 19 kay kanang mga adlawa maoy mga adlaw sa usa ka kasakitan ingon nianang wala pa mahitabo sukad sa sinugdan sa kalalangan nga gilalang sa Diyos hangtod niana nga panahon, ug dili na mahitabo pag-usab. 20 Sa pagkatinuod, gawas kon pamub-on ni Jehova ang mga adlaw, walay unod nga maluwas. Apan tungod sa mga pinili nga iyang napili iyang gipamubo ang mga adlaw
------------------------------------------------------------------
21 “‘Unya, usab, kon adunay moingon kaninyo, “Tan-awa! Ania ra ang Kristo,” “Tan-awa! Atua ra siya,” ayaw pagtuo niini. 22 Kay manungha ang bakak nga mga Kristo ug bakak nga mga propeta ug maghatag ug mga ilhanan ug mga katingalahan aron magpahisalaag, kon mahimo, sa mga pinili. 23 Nan, pagbantay kamo; gisulti ko nang daan kaninyo ang tanang butang.
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
24 “‘Apan nianang mga adlawa, human niana nga kasakitan, ang adlaw mongitngit, ug ang bulan dili mohatag sa kahayag niini, 25 ug ang mga bituon mangahulog gikan sa langit, ug ang mga gahom nga anaa sa kalangitan mangatay-og. 26 Ug unya ilang makita ang Anak sa tawo nga magaanhi sa mga panganod uban ang dakong gahom ug himaya. 27 Ug unya iyang ipadala ang mga anghel ug tigomon ang iyang mga pinili gikan sa upat ka hangin, gikan sa tumoy sa yuta hangtod sa tumoy sa langit.’”
8 “Siya miingon: ‘Pagbantay nga dili kamo mapahisalaag; kay daghan ang motungha pinasukad sa akong ngalan, nga magaingon, “Ako mao siya,” ug, “Ang takdang panahon miabot na.” Ayawg adto sunod kanila. 9 Dugang pa, inigkadungog ninyo sa mga gubat ug mga kasamok, ayaw kamo kalisang. Kay kining mga butanga kinahanglang mahitabo una, apan ang kataposan dili pa mahitabo dihadiha.’
10 “Unya siya mipadayon sa pag-ingon kanila: ‘Nasod motindog batok nasod, ug gingharian batok gingharian; 11 ug aduna unyay dagkong mga linog, ug sa usa ka dapit human sa lain mga kamatay ug mga kakulag pagkaon; ug aduna unyay makalilisang nga mga talan-awon ug gikan sa langit dagkong mga ilhanan.
12 “‘Apan sa dili pa kining tanang butanga ang mga tawo magadakop kaninyo ug magalutos kaninyo, nga magatugyan kaninyo ngadto sa mga sinagoga ug mga prisohan, nga magtaral kaninyo atubangan sa mga hari ug sa mga gobernador tungod ug alang sa akong ngalan. 13 Mosangpot kini kaninyo ingong usa ka pagsaksi. 14 Busa pihoa diha sa inyong mga kasingkasing nga dili mag-ensayo daan kon unsaon sa paghimo ninyog depensa, 15 kay ako magahatag kaninyo ug baba ug kaalam, nga ang tanan ninyong mga kaaway sa tingob dili makahimo sa pagsukol o makalalis. 16 Dugang pa, kamo igatugyan bisan gani sa inyong mga ginikanan ug mga igsoon ug mga paryente ug mga higala, ug ilang patyon ang pipila kaninyo; 17 ug kamo mahimong mga dulumtanan sa tanang katawhan tungod sa akong ngalan. 18 Apan walay usa ka buhok sa inyong mga ulo nga sa bisan unsang paagi mahanaw. 19 Pinaagi sa pag-agwanta sa inyong bahin kamo makabaton sa inyong mga kalag.
------------------------------------------------------------------
20 “‘Dugang pa, inigkakita ninyo sa Jerusalem nga malibotan sa nagkampong kasundalohan, unya hibaloi nga ang paghimong awaaw niya haduol na. 21 Unya silang anaa sa Judea pakalagiwa na ngadto sa kabukiran, ug kadtong anaa sa iyang taliwala pabiyaa, ug kadtong anaa sa banikang mga dapit ayaw na pasudla ngadto kaniya; 22 tungod kay kini maoy mga adlaw sa pagpadapat sa hustisya, aron ang tanang butang nga nahisulat mamatuman. 23 Alaot ang mga babayeng mabdos ug ang mga nagapasuso nianang mga adlawa! Kay aduna unyay dakong panginahanglan nganha sa yuta ug kapungot niini nga katawhan; 24 ug sila mangapukan pinaagi sa sulab sa espada ug pagadad-ong bihag ngadto sa tanang kanasoran;
------------------------------------------------------------------
ug ang Jerusalem pagayatakan sa kanasoran, hangtod ang tinudlong mga panahon sa kanasoran matuman.
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
25 “‘Usab, aduna unyay mga ilhanan sa adlaw ug bulan ug mga bituon, ug sa ibabaw sa yuta tumang kasakit sa kanasoran, nga wala masayod sa lingkawasanan tungod sa pagdinaguok sa dagat ug pagkaukay niini, 26 samtang ang mga tawo panguyapan sa kahadlok ug sa pagpaabot sa mga butang nga moabot diha sa gipuy-ang yuta; kay ang mga gahom sa langit mangatay-og man. 27 Ug unya ilang makita ang Anak sa tawo nga magaanhi sa usa ka panganod uban ang gahom ug dakong himaya. 28 Apan inigsugod pagkahitabo niining mga butanga, tindog nga tul-id ug ihangad ang inyong mga ulo, tungod kay ang inyong kaluwasan nagakaduol na.’”
[Hulagway sa panid 10]
Ang kasakitan sa 70 K.P. maoy kinadak-an nga naagoman sa Jerusalem ug sa Hudiyohanong sistema