“Ang Kamot ni Jehova” sa Akong Kinabuhi
SUMALA SA GIASOY NI LAWRENCE THOMPSON
USA ka gabii niadtong 1946, ang akong papa ug ako naglingkod sa awto nga nagtan-aw sa talagsaong balodbalod ug naarkong mga kahayag nga mingkilab sa kalangitan. Kami naghisgot mahitungod sa pagkahalangdon ni Jehova ug sa among kagamay. Kami naghinumdom sa mga hitabo gikan sa mga tuig sa dihang ang buluhaton sa mga Saksi ni Jehova gidili sa Canada. Gisilsil ni Papa kanako kon sa unsang paagi si Jehova nagtagana ug naggiya sa Iyang katawhan latas niadtong katuigan.
BISAN pag ako nag-edad lamang ug 13, ako nakapabili sa kamatuoran sa giingon ni Papa. Gisilsil usab niya kanako ang diwa sa pagkadinalian ug pagkadako sa pagsangyaw nga buluhaton nga pagabuhaton pa. Si Papa nagkutlo sa Numeros 11:23 ug nagpasiugda kanako nga, sa pagkatinuod, ang kamot ni Jehova dili gayod mubo. Ang kakulang lamang nato sa pagtuo ug pagsalig kaniya ang maglimite sa iyang buhaton alang kanato. Kadto maoy bililhon nga panag-estoryahanay sa amahan ug anak, usa nga dili nako makalimtan.
Ang pagtuon sa mga publikasyon sa Watch Tower, ilabina ang librong Salvation, nga gipatik niadtong 1939, nakaimpluwensiya usab ug dako sa akong linghod nga kinabuhi. Dili gayod nako makalimtan ang makapahinuklog nga pangbukas nga ilustrasyon sa libro: “Ang kusog modagan nga pasaheroang tren, nga nagdasok sa mga pasahero, nagdagan sa gikusgon nga 160 kilometros matag oras. Kinahanglan kining motabok sa suba subay sa taytayan nga mikurbada ug duolag singkuwenta porsiento, mao nga ang mga tawo nga nagsakay sa likod sa tren makakita sa makina . . . Ang duha ka tawo nga nagsakay sa likod sa tren . . . nakakita nga ang pikas tumoy sa taytayan nasunog ug nagkahulog ngadto sa suba. Sila nakaamgo nga sila nag-atubang ug dakong kapeligrohan. Kadto kalit gayod nga hitabo. Ang tren ba mapahunong aron maluwas ang mga kinabuhi sa mga pasahero?”
Nga nagpadapat sa ilustrasyon, ang libro mihinapos: “Sa susama karong adlawa, ang tanang nasod ug katawhan sa yuta nag-atubang ug kinadak-ang hitabo. Sila gipasidan-an sumala sa gisugo sa Diyos, nga ang katalagman sa Armageddon anaa sa unahan. . . . Kay napasidan-an, ang matag usa nga napasidan-an kinahanglang mopili karon sa dalan nga iyang subayon.”
Ang nagdagan nga tren, ang nasunog nga taytayan, ug ang pagkadinalian sa pagsangyawng buluhaton napatik pag-ayo sa akong hunahuna.
Unang Pagsangyawng Kalihokan
Ako nagsugod pagpakig-ambit sa pagsangyawng buluhaton niadtong 1938, sa dihang ako nag-edad ug lima ka tuig. Si Henry ug Alice Tweed, duha ka payunir (bug-os panahong mga ministro), modala kanako, ug kami mogugol ug gikan sa 10 hangtod sa 12 ka oras matag adlaw nga makigsulti sa katawhan. Nalingaw gayod ako niadtong mga adlaw sa pag-alagad kang Jehova. Busa ako nalipay pagkasunod tuig sa dihang si Papa ug Mama mitugot kanako nga mahimong usa ka magmamantala ug sa aktuwal magtaho sa akong kalihokan.
Niadtong unang mga panahon, kami nakiglangkit sa mga martsa sa impormasyon, nga naglakaw sa pangunang karsada sa mga lungsod ug nagsul-ob ug mga plakard nga may eslogan nga nagyagyag sa bakak nga relihiyon ug nagmantala sa Gingharian sa Diyos. Kami naggamit usab ug mga madaladalang mga ponograpo ug nagpatokar ug binase-sa-Bibliya nga mga mensahe diha gayod sa mga ganghaan sa mga tagbalay. Kami mopatokar sa mga pakigpulong ni J. F. Rutherford, ang presidente sa Watch Tower Society, nga ang pila niini akong nasag-ulo. Tin-aw pa nakong mahinumdoman nga nadungog ko siyang nag-ingon: “Sagad nga ginaingon, Ang relihiyon usa ka lit-ag ug panglimbong!”
Ang Among Buluhaton Gidili sa Canada
Panahon sa ikaduhang gubat sa kalibotan, ang buluhaton sa mga Saksi ni Jehova gidili sa Canada, sama sa nahitabo sa Nazi nga Alemanya ug sa ubang kayutaan. Busa gigamit lamang namo ang Bibliya apan mipadayon sa among giawtorisahan-sa-Diyos nga buluhaton ingong pagsugot sa mga instruksiyon sa Bibliya. (Mateo 28:19, 20; Buhat 5:29) Kami nakakat-on sa pagsagubang sa mga pagronda sa mga polis sa among mga tigom ug sa among mga balay. Kami usab nahanas sa pagpamatuod atubangan sa mga huwes ug sa pagtubag sa mga tigsukitsukit sa korte.
Ang akong magulang nga si Jim ug ako nahimong mga eksperto sa pagpang-itsa ug mga pulyeto gikan sa nagdagan nga mga sakyanan ngadto sa mga tugkaran ug mga balkon. Dugang pa kami nagsilbing mga mensahero ug, usahay, ingong mga guwardiya alang niadtong motabok sa utlanan aron sa pagtambong sa mga kombensiyon sa Tinipong Bansa.
Ang among balay nahimutang sa daplin sa Port Arthur (karon Thunder Bay), Ontario, diha sa duolan sa usa ka ektaryang yuta nga napalibotan sa kakahoyan ug kasagbotan. Diha kami ing baye nga baka, usa ka nating baka, mga baboy, ug mga manok—ang tanan nagsilbing takoban sa among buluhaton sa pagtabang sa batan-ong mga isigka-Kristohanon nga gipangita aron bilanggoon tungod sa pagsangyaw sa Gingharian sa Diyos.
Sa gabii, ang mga awto, mga trak, ug mga treyler nga nagdala sa batan-ong mga Kristohanon mosulod ug mogawas sa gawasanan sa among nahilit nga tugkaran. Among papuy-on, tagoan, himoag takoban, ug pakan-on kining maong mga batan-on ug unya palakwon sila. Ang akong papa ug mama, kauban niadtong unang mga magbubuhat, maoy bug-os-kalag nga mga alagad kinsa naghulma sa akong batan-ong kasingkasing sa pag-alagad ug paghigugma kang Jehova nga Diyos.
Niadtong Agosto 1941, ako nagpahinungod sa akong kinabuhi ngadto kang Jehova ug gibawtismohan sa usa ka gamay nga lanaw sa kinataliwad-an sa kakahoyan. Pipila kanamo nagtigom alang niining maong hitabo sa lalom nga kagabhion sa sinug-an ug lamparilyang payag. Tin-aw nga nagduda, ang mga polis nagpatrolya, nag-aninaw sa lanaw nga dala ang mga plaslayt, apan wala makakaplag kanamo.
Daghang Dagway sa Bug-os-Panahong Pag-alagad
Niadtong 1951, ako migraduwar sa hayskul ug mibiyahe ug halos 1,600 kilometros aron sa pagdawat sa payunir nga asaynment sa Cobourg, Ontario. Ang kongregasyon gamay, ug wala ako ing kauban nga payunir. Apan kay nahinumdom nga ang kamot ni Jehova dili hamubo, ako nag-abang ug lawak, nagluto sa kaugalingong pagkaon, ug malipayong nag-alagad kang Jehova. Sa misunod nga tuig ako gidapit nga moalagad sa sangang buhatan sa Watch Tower Society sa Toronto. Didto nakakat-on akog daghang hinungdanong mga pagtulon-an nga naghashas kanako alang sa umaabot nga pag-alagad sa Gingharian.
Human ako mag-alagad ingong payunir sa Toronto ug kapin sa usa ka tuig, si Lucy Trudeau ug ako naminyo, ug sa tingtugnaw sa 1954, nakadawat kami ug payunir nga asaynment sa Levis, Quebec. Hilabihan katugnaw ang panahon, ang mga magubtanong panon ug ang pagpanghasi sa mga polis makapahadlok, ug usa ka hagit ang pagkat-on ug Pranses. Latas nianang tanan ang kamot ni Jehova wala gayod pamub-i, busa bisan kon dihay lisod nga mga panahon, kami diha usab ing mga panalangin.
Pananglitan, kami gihangyo sa pag-inspeksiyon sa duha ka barko (ang Arosa Star ug ang Arosa Kulm) nga giplanong gamiton sa Sosyedad sa pagkarga ug mga delegado ngadto sa dagkong internasyonal nga mga kombensiyon sa Uropa niadtong 1955. Kay gustong himoong kanunay nga kustomer ang Sosyedad, ang mga ehekutibo sa barko usahay mopakitag pagkamaabiabihon kanamo, nga maoy usa ka makapahimuot nga pagpahulay gikan sa mapit-osong ministeryo sa Quebec niadtong panahona.
Sa tinghunlak sa 1955, ako gidapit sa pag-alagad ingong nagapanawng magtatan-aw, ug among gigugol kadtong tingtugnaw sa pagduaw sa hilit nga mga kongregasyon sa bugnawng amihanang Ontario. Sa misunod nga tuig kami mitambong sa Watchtower Bible School of Gilead sa Tinipong Bansa, ug human niana kami giasayn ingong mga misyonaryo sa Brazil, Amerika del Sur.
Kami mainitong nagtrabaho didto sa among bag-ong asaynment ug sa wala madugay kami nakasangyaw ug nakatudlo diha sa pinulongang Portuges. Sayo sa 1957, naasayn na usab ako ingong nagapanawng magtatan-aw. Karon, inay sa tumang kabugnaw sa Amihanan, kami kinahanglang moantos sa makapagbang kainit. Makadaghan kinahanglan kaming mohunong ug kuhaon ang mainit nga balas gikan sa among mga sapatos o mamutol ug tubo aron pang-uson aron sa pagpalagsik. Apan dihay mga panalangin.
Sa lungsod sa Regente Feijo, nakigsulti ako sa hepe sa polisiya, ug iyang gimando nga sirhan ang tanang tindahan ug giingnan ang tanang tawo nga moadto sa plasa. Ilalom sa landong sa dagkog-dahon mamulak nga kahoy, nagpakigpulong ako binase sa Bibliya ngadto sa tanang lungsoranon. Karong adlawa adunay kongregasyon sa mga Saksi didto.
Pagmatuto sa Among Kabataan sa Brazil
Sa dihang nagmabdos si Lucy niadtong 1958, kami nagpuyo sa Juiz de Fora ug mialagad ingong espesyal nga mga payunir. Sulod sa misunod nga duha ka tuig, ang among mga anak babaye, si Susan ug Kim, nangatawo. Sila tinuod nga mga panalangin sa ministeryo, nga nahimong bag-ong butang sa lungsod. Samtang kami nagduso sa ilang mga karetilya subay sa binakbakan ug batong karsada, ang mga tawo mogawas ug motan-aw kanila. Sanglit dako ang panginahanglan sa mga magmamantala sa Gingharian sa Recife, sa habagatan sa ekwetor, kami mibalhin nianang hilabihan ka init nga dapit.
Niadtong 1961, dili lang kay nakatabang ako sa paghikay ug ayroplanong kasakyan sa mga Saksi nga moadto sa kombensiyon sa Saõ Paulo kondili nakatambong usab ako nianang halandumong kombensiyon. Apan human sa mga 20 minutos nga paglupad, ang ayroplano kalit nga mipatighulog, nga naglabay sa mga pasahero sulod sa kamarote. Naguba ang sulod sa ayroplano; ang mga lingkoranan nalangkat gikan sa ilang mga gakot, ug ang mga pasahero nasamdan ug nagkadugo. Ikalipay, ang piloto nakakontrol sa ayroplano gikan sa pagkahulog niini, ug kami luwas nga milanding. Walay grabeng nasamdan kanamo busa mipadayon kami sa São Paulo sakay sa laing ayroplano. Kami nakapahimulos ug talagsaong kombensiyon, apan ako miingon nga dili na gayod ako mosakay ug ayroplano!
Apan, sa dihang nahiuli na sa balay gikan sa kombensiyon, laing asaynment ang naghulat kanako. Kinahanglang atimanon nako ang kombensiyon sa kalasangan sa Teresina, Estado sa Piauí. Kinahanglan akong mosakay ug ayroplano paingon didto. Bisan ug nahadlok, gidawat nako ang asaynment, nga nagsalig sa kamot ni Jehova.
Niadtong 1962 ang among anak nga lalaki, si Greg, natawo sa Recife. Bisan dili na ako makapayunir tungod kay ako may nagkadakong pamilya, ako nakapakita ug positibong impluwensiya sa gamayng kongregasyon. Ang kabataan kanunayng ikag nga moduyog kanamo sa ministeryo, sanglit gihimo namo kanang makaiikag alang kanila. Ang matag usa kanila, gikan sa nag-edad ug tres anyos, makahimog presentasyon diha sa pultahan. Gihimo namong batasan ang dili gayod pagpakyas sa pagtambong sa mga tigom o sa pagpakig-ambit sa pag-alagad sa kanataran. Bisan kon ang usa sa pamilya masakit ug ang lain tingali magpabilin sa balay uban sa masakiton, ang uban motambong sa tigom o mopakig-ambit sa ministeryo sa kanataran.
Latas sa katuigan, kami regular nga naghisgot ingong pamilya sa mga kurso sa eskuylahan sa kabataan ug sa ilang mga tumong sa kinabuhi, nga nag-andam kanila alang sa usa ka karera uban sa organisasyon ni Jehova. Kami nag-amping nga dili sila iladlad sa makapaluyang impluwensiya, sama sa telebisyon. Wala kami ing TV sa among balay hangtod nga ang mga bata tin-edyer na. Ug bisan kon makaarang kami, wala namo sila patuyangi sa materyal nga mga butang. Pananglitan, mipalit kamig usa lamang ka bisikleta, nga pagaambitan nilang tulo.
Duyog kaming nagbuhat sa mga butang kutob sa maarangan, nga nagdulag basketbol, nanglangoy, ug nagbiyahe ingong pamilya. Ang among mga biyahe may kalabotan sa pagtambong ug Kristohanong mga kombensiyon o pagduaw sa mga balayng Bethel sa lainlaing nasod. Kining mga biyahea naghatag kanamog panahon sa duyog prangkang pakig-estoryahay aron si Lucy ug ako makahibalo kon unsay anaa sa kasingkasing sa among mga anak. Kami nagpasalamat gayod kang Jehova alang niadtong makapalipayng katuigan!
Ngadtongadto, ang among napulo ka tuig sa Tropiko duol sa ekwetor nakaapektar sa panglawas ni Lucy. Busa among gidawat ang kausaban sa asaynment ngadto sa kasarangang klima sa habagatan, sa Curitiba, Estado sa Paraná.
Pagbalik sa Canada
Niadtong 1977, human sa mga 20 ka tuig sa Brazil, si Lucy ug ako mibalik sa Canada kauban sa among kabataan aron motabang sa pag-atiman sa akong masakitong amahan. Pagkalahing kultura kadto alang sa akong pamilya! Apan wala kadto ing kalainan sa espirituwal, sanglit among gipadayon ang among samang buluhaton uban sa among mahigugmaong Kristohanong kaigsoonan.
Sa Canada ang bug-os-panahong ministeryo nahimong kalihokan sa pamilya samtang ang akong mga anak babaye nagpulipuli sa pagsulod sa bug-os-panahong payunir nga ministeryo. Kaming tanan miamot sa proyekto sa among pamilya. Ang bisan unsang kita gikan sa dili-bug-os panahong trabaho gibutang sa pundohanan sa salapi aron sa pagmentinar sa among balay ug sa tulo ka awto nga gikinahanglan sa pagkobre sa among nagkatag nga teritoryo. Matag semana, human sa among pagtuon sa Bibliya sa pamilya, among hisgotan ang among mga plano sa pamilya. Kining maong mga panaghisgot mitabang sa pagpatin-aw sa tanan kon asa kami padulong ug kon unsay among ginabuhat sa among mga kinabuhi.
Ang among anak lalaki, si Greg, sama sa iyang mga magulang nga babaye, naghimo usab sa bug-os-panahong ministeryo ingong iyang tumong. Sukad sa pag-edad niyag lima ka tuig, gipahayag niya ang iyang tinguha nga motrabaho sa sangang buhatan sa Sosyedad, nga gitawag ug Bethel. Wala gayod niya hikalimti kanang maong tumong, ug human sa paggraduwar sa hayskul, iya akong gipangutana ug ang iyang inahan: “Kamo ba naghunahuna nga angay akong moaplay sa Bethel?”
Bisan makaguol alang kanamo ang pagtugot sa among anak nga mobiya, kami wala magpanuko sa pagtubag nga: “Labi pa gayod nimong mabati ang kamot ni Jehova sa Bethel—ang kinauyokan sa organisasyon ni Jehova.” Human sa duha ka bulan miadto siya sa Bethel sa Canada. Kadto maoy niadtong 1980, ug siya nagaalagad didto hangtod karon.
Ang katuigang 1980 nagdala ug bag-ong mga hagit alang kanako ug kang Lucy. Mibalik kami sa sinugdanan—kaming duha na lamang. Nianang panahona si Susan naminyo ug nagpayunir uban sa iyang bana, ug si Kim ug Greg nag-alagad sa Bethel. Unsa may among buhaton? Ang maong pangutana daling natubag niadtong 1981 sa dihang kami gidapit sa pag-alagad sa Portuges nga sirkito, nga nakatag diha sa 2,000 kilometros nga yuta sa Canada. Kami sa gihapon nagakalipay sa nagapanawng buluhaton.
Si Kim naminyo ug nakatambong sa Gilead, ug karon siya nag-alagad uban sa iyang bana sa sirkitong buluhaton sa Brazil. Si Susan ug ang iyang bana anaa gihapon sa Canada, nga nagmatuto sa ilang duha ka anak, ug ang bana ni Susan nagapayunir. Bisan kon ang among pamilya sa di pa dugayng katuigan nagkabulag sa pisikal tungod sa among mga asaynment sa bug-os-panahong pag-alagad, kami nagpabiling suod sa espirituwal ug sa pagbati.
Si Lucy ug ako naglantaw sa unahan sa masanag nga kaugmaon uban sa among pamilya sa nahinloang yuta. (2 Pedro 3:13) Sama kang Moises sa kakaraanan, kami nakasinati sa pagkamatuod sa tubag sa retorikal nga pangutana sa Numeros 11:23: “Hamubo ba ang kamot ni Jehova? Karon tan-awon mo kong mahitabo kanimo ang akong gipamulong o dili.” Sa pagkamatuod, walay makapugong kang Jehova sa pagpanalangin sa iyang mga alagad tungod sa ilang bug-os-panahong pag-alagad.
[Hulagway sa panid 25]
Uban sa akong asawa, si Lucy