Mga Pangutana Gikan sa mga Magbabasa

Niining panahon nga malisod ang kahimtang sa ekonomiya, nagkadaghang tawo ug mga kompaniya ang nagadangop sa pagdeklarar nga nahapay. Uyon ba sa Kasulatan nga mag-aplay ang usa ka Kristohanon ug pagkahapay?

Ang tubag niining pangutanaha maoy usa ka maayong ilustrasyon kon sa unsang paagi ang Pulong sa Diyos naghatag kanato ug praktikal nga giya bahin sa mga butang nga hayan dayag nga moderno. Daghang kayutaan ang adunay mga balaod bahin sa pagkahapay. Ang mga balaod lainlain gikan sa nasod ngadto sa nasod, ug dili katungdanan sa Kristohanong kongregasyon ang paghatag ug legal nga tambag bahin niini. Apan atong sayron ang legal nga probisyon sa pagkahapay.

Usa ka katarongan kon nganong ang mga gobyerno nagtugot sa mga indibiduwal ug sa mga negosyo sa pagdeklarar nga nahapay mao nga kini nagahatag ug sukod sa panalipod niadtong nagpahulam ug salapi o nagpautang (mga tigpautang) gikan sa mga tawo o mga negosyo nga nanghulam ug salapi o nangutang (mga utangan) apan dili mobayad sa ilang nautang. Alang sa mga tigpautang daw ang kadaganan lamang mao ang pag-apelar sa husgado aron ideklarar ang utangan nga nahapay aron ang mga kabtangan sa utangan mabahinbahin ingong parsiyal nga bayad sa utang.

Ang laing paagi nga nagaobra ang pagdeklarar nga nahapay maoy ingong usa ka panalipod sa mga utangan nga dili gayod makabayad sa ilang mga tigpautang. Ang utangan mahimong tugotan sa pag-aplay ug pagkahapay, diin ang iyang mga tigpautang makaimbargo sa pipila niya ka kabtangan. Bisan pa, ang balaod mahimong magtugot kaniya sa paghupot sa iyang balay o sa pipila ka gagmayng mga kabtangan ug unya makapadayon sa kinabuhi nga wala nay kapeligrohan nga mawad-an o maimbargohan sa iyang kabtangan sa iyang kanhing mga tigpautang.

Nan, dayag nga kining mga balaora gilaraw sa paghatag ug sukod sa panalipod sa duha ka kiliran sa mga transaksiyon sa panalapi o sa negosyo. Hinuon, atong tagdon kon unsang makatabang nga tambag ang gihatag sa Bibliya.

Wala gayoy mobasa sa Bibliya gikan sa hapin ngadto sa hapin nga dili makasabot nga kini wala magdasig sa pagpangutang. Atong makita ang mga pasidaan sama sa Proverbio 22:7: “Ang adunahan magahari ibabaw sa kabos, ug ang tighulam mao ang ulipon sa nagapahulam.”

Hinumdomi, usab, ang ilustrasyon ni Jesus sa Mateo 18:23-34 nga nalangkit sa usa ka sulugoon nga dako kaayog utang. “Ang iyang agalon mimando nga siya ug ang iyang asawa ug ang iyang mga anak ug ang tanan niyang butang ibaligya,” apan unya ang agalon, nga usa ka hari, nalukmay ug nagpakitag kaluoy. Sa dihang sa ulahi ang maong ulipon napamatud-ang dili-maluloy-on, mimando ang hari sa ‘pagtugyan kaniya ngadto sa mga tigbilanggo, hangtod nga iyang kabayran ang tanang nautang.’ Dayag, ang labing maayong paagi, ang gisugyot nga pagahimoon, mao ang paglikay sa pagpanghulam ug salapi.

Ang mga alagad sa Diyos sa karaang Israel may mga negosyo, ug usahay mahitabo ang paghulam ug pag-utang. Unsay gitambag ni Jehova nga ilang himoon? Kon ang usa ka tawo gustong manghulam ug kuwarta aron magsugod o magpadako sa negosyo, legal ug normal alang sa usa ka Hebreohanon ang pagpatanto. Hinuon, giawhag sa Diyos ang iyang katawhan nga dili-maghinakog sa dihang magpahulam sa nanginahanglang Israelinhon; sila gidid-an nga magpaganansiya gikan sa malisod nga kahimtang pinaagi sa pagsukot ug tanto. (Exodo 22:25) Ang Deuteronomio 15:7, 8 nag-ingon: “Sa dihang usa sa imong mga igsoon mahimong kabos . . . , sa kamanggihatagon bukha ang imong kamot ngadto kaniya ug sa tanang paagi pahulama siya nga adunay pasalig sa igo sa iyang panginahanglan, diin siya nanginahanglan.”

Ang samang kalulot o konsiderasyon nabanaag diha sa mga reglamento nga ang mga tigpautang dili makaimbargo sa mga pangunang mga kinahanglanon sa kinabuhi gikan sa nanghulam, sama sa galingan sa pamilya o sa gikinahanglang bisti aron dili matugnawan ang tawo sa gabii.​—Deuteronomio 24:6, 10-13; Ezekiel 18:5-9.

Siyempre, dili tanang Hudiyo midawat ug mipadapat sa espiritu niining mahigugmaong mga balaod gikan sa ilang dakong Maghuhukom ug Magbabalaod. (Isaias 33:22) Mapig-otong gitratar sa ubang hakog nga mga Hudiyo ang ilang mga igsoon. Karong adlawa, usab, ang pipila ka mga tigpautang mapig-oton ug dili-makataronganon sa ilang mga pangayo, bisan sa sinserong Kristohanon nga sa maong panahon dili makabayad tungod kay naagoman niya ang pila ka wala damhang mga panghitabo. (Ecclesiastes 9:11) Tungod sa ilang pagkawalay-konsiderasyon nga pagpamugos, basig pugson sa kalibotanong mga tigpautang ang utangan ngadto sa usa ka kahimtang diin iyang bation nga kinahanglang panalipdan niya ang iyang kaugalingon. Sa unsang paagi? Sa pila ka kaso ang butang lamang nga giila sa mga tigpautang mao ang legal nga lakang sa pagkahapay. Busa ang usa ka Kristohanon, nga dili hakog o wala magpasagad sa iyang mga utang, mahimong modangop sa pag-aplay alang sa pagkahapay.

Hinuon, kinahanglang mahibalo kita sa pikas nga kiliran sa suliran. Ang usa ka Kristohanon tingalig nakautang tungod kay yanong wala siya magpugong-sa-kaugalingon bahin sa kon unsa o pila ang iyang gastohon o tungod kay wala niya gamita ang makataronganong paglantaw-daan sa iyang mga desisyon sa negosyo. Dili ba lang niya balebalehon ang iyang utang ug magdalidali sa pagpangitag lutsanan pinaagi sa pagkahapay, sa ingon nagahatag kadaot sa uban tungod sa iyang dili maayong panghukom? Supak ang Bibliya sa pagkairesponsable bahin sa pinansiyal nga mga butang. Kini nag-awhag sa alagad sa Diyos sa paghimo sa iyang oo nga oo. (Mateo 5:37) Hinumdomi, usab, ang mga komento ni Jesus mahitungod sa pagkuwenta sa gastos sa dili pa magsugod sa pagtukod sa torre. (Lucas 14:28-30) Nahiuyon niana, kinahanglang palandongon pag-ayo sa usa ka Kristohanon ang posibleng dili maayong resulta una pa siya mangutang. Sa dihang siya mangutang, angay nga mahibalo siya nga iyang responsabilidad ang pagbayad sa mga tawo o sa mga kompaniya nga iyang giutangag kuwarta. Kon daghang tawo ang nakamatikod nga ang usa ka Kristohanon iresponsable o dili-kasaligan, basin ug iyang nabulingan ang maayong dungog nga iyang gipaningkamotan ug busa wala nay maayong reputasyon gikan sa taga-gawas.​—1 Timoteo 3:2, 7.

Hinumdomi kon unsay giingon kanato sa Salmo 15:4 mahitungod sa matang sa tawo nga ginadawat ni Jehova. Atong mabasa: “Siya [ang usa nga inuyonan sa Diyos] nagapanumpa batok sa iyang kaugalingon, ug siya dili mag-usab.” Oo, ang Diyos nagadahom nga tratahon sa mga Kristohanon ang ilang mga tigpautang sama sa ilang gusto nga maoy itratar kanila.​—Mateo 7:12.

Busa, sa pagsumaryo, ang Bibliya wala magsalikway sa posibilidad nga sa grabeng kahimtang, mahimong pahimuslan sa usa ka Kristohanon ang panalipod nga gihatag sa balaod ni Cesar bahin sa pagkahapay. Apan, ang mga Kristohanon kinahanglang talagsaon kon bahin sa pagkadili-limbongan ug pagkakasaligan. Busa, sila kinahanglang mahimong maayong panig-ingnan sa ilang sinserong tinguha sa pagbayad sa ilang pinansiyal nga mga obligasyon.