Ang Labing Maayong Butang nga Debotohan sa Akong Kinabuhi
SUMALA SA GIASOY NI BOB ANDERSON
Mga napulo ka tuig kanhi, ang pipila ka higala nangutana kanako: “Nganong nagpadayon kang payunir sa dugay na kaayong panahon, Bob?” “Aw,” mipahiyom ako ug miingon, “may mahunahunaan ka bang mas maayong buhaton kay sa pagpayunir?”
AKO 23 anyos niadtong 1931 sa pagsulod nako sa payunir nga pag-alagad. Karon ako anaa sa akong ika-87ng tuig ug nagapayunir gihapon. Nasayod ako nga wala nay butang mas maayo nga gihimo ko sa akong kinabuhi. Pasaysaya ako kon ngano.
Niadtong 1914 usa ka tract ang gibilin sa among balay. Gipatik kadto sa Internasyonal nga mga Estudyante sa Bibliya, sumala sa pagkatawag niadto sa mga Saksi ni Jehova. Sa pagbalik sa Saksi, gikutikuti siya pagsukna sa akong inahan bahin sa impiyernong-kalayo. Siya gimatuto ingong usa ka hugot nga Wesleyan Methodist apan dili gayod makapaharmoniya niining doktrina sa walay-kataposang pagsakit uban sa usa ka Diyos sa gugma. Sa dihang nasayran niya ang kamatuoran bahin niana, siya miingon: “Gibati ko nga mas malipayon kay sukad masukad sa akong kinabuhi!”
Ang akong inahan miundang dayon sa pagtudlo sa Methodist Sunday school ug mianib sa gamayng grupo sa mga Estudyante sa Bibliya. Misugod siya pagsangyaw sa among lungsod sa Birkenhead, nga nag-atubang sa pantalan sa Liverpool tabok sa Subang Mersey, ug sa wala madugay regular nga tigbisikleta paingon sa daghang lungsod sa duol. Siya nagsangyaw niining dakong teritoryo sa nahibilin niyang kinabuhi ug nahimong ilado kaayo, nga naghatag ug maayong panig-ingnan alang sa iyang mga anak. Namatay siya niadtong 1971 sa tigulang na kaayong edad nga 97, usa ka aktibong Saksi hangtod sa kataposan.
Ang akong magulang nga babaye, si Kathleen, ug ako gibalhin gikan sa Methodist Sunday school aron mokuyog kang Mama ngadto sa iyang mga tigom uban sa mga Estudyante sa Bibliya. Sa ulahi, sa dihang mikuyog na usab ang akong amahan, gihikay sa akong mga ginikanan ang regular nga panagtuon sa Bibliya sa pamilya sa librong The Harp of God. Ang maong panagtuon maoy usa ka bag-ong butang niadtong mga adlawa, apan ang maong sayo nga pagkatukod sa paninugdang kamatuoran sa Bibliya may tugob nga balos, sanglit ang akong igsoong babaye ug ako misulod sa payunir nga pag-alagad sa nahaigong panahon.
Si Mama nagtuo nga ang pagtan-aw sa “Photo-Drama of Creation” sa Liverpool niadtong 1920 mao ang espirituwal nga lisoanang punto alang kanamong mga bata, ug siya husto. Bisan pag ako bata pa, kadtong salidaha nagbilin ug tin-awng mga impresyon sa akong hunahuna. Mipatigbabaw sa akong panumdoman ang seksiyon nga naghulagway sa kinabuhi ni Jesus, ilabina samtang kadto nagpasundayag kaniyang naglakaw ngadto sa iyang kamatayon. Ang tibuok kasinatian nakatabang nako sa paghatag ug bug-os nga pagtagad sa labing hinungdanong buluhaton sa kinabuhi—ang pagsangyaw!
Sayo sa katuigang 1920, misugod ako pagpanagtag ug mga tract kauban sa akong inahan sa mga hapon sa Dominggo. Sa sinugdan kami gitugon sa pagbilin niana sa mga balay; sa ulahi kami gisultihan nga itunol kana ngadto sa mga tagbalay ug dayon mobalik sa pagduaw niadtong interesado. Sa kanunay giisip ko kadto ingong sayo nga patukoranan alang sa atong pagbalik duaw ug sa buluhatong pagtuon sa Bibliya, nga mabungahon kaayo karong adlawa.
Pagsulod sa Payunir nga Pag-alagad!
Si Kathleen ug ako nabawtismohan niadtong 1927. Ako nagtrabaho ingong analytical chemist sa Liverpool sa dihang, niadtong 1931, nabatian nako ang resolusyon nga sagopon ang ngalang mga Saksi ni Jehova. Sige nakong makita ang mga colporteur (karon gitawag mga payunir) sa Sosyedad nga nagasangyaw sa komersiyal nga mga teritoryo sa Liverpool, ug ang ilang panig-ingnan nakapukaw sa akong lalom nga pagtahod. Pagkadako sa akong pangandoy nga mahigawas sa kalibotanong panag-uban, aron magugol ang akong kinabuhi sa pag-alagad kang Jehova!
Panahon sa ting-init niadto mismong tuiga, ang akong higalang si Gerry Garrard nagsulti kanako nga gidawat niya ang usa ka asaynment gikan sa ikaduhang presidente sa Watch Tower Society, si Joseph F. Rutherford, sa pagsangyaw sa India. Sa dayon nang mosakay ug barko, siya miduaw kanako ug mihisgot bahin sa pribilehiyo sa bug-os-panahong pag-alagad. Samtang siya nanamilit, sa dugang iya akong gidasig pinaagi sa pag-ingon, “Segurado ako nga sa dili madugay ikaw mahimong payunir, Bob.” Ug kana mao ang nahitabo. Ako nagpalista niadtong Oktubre 1931. Pagkadakong kangaya, pagkadakong kagawasan, nga magbisikleta latas sa mga dalan sa kabanikanhan, nga magsangyaw ngadto sa nahilit nga mga komunidad! Ako nasayod niadto nga akong gisugdan ang labing hinungdanong buluhaton nga mahimo nakong buhaton.
Ang akong unang asaynment ingong payunir maoy sa South Wales diin ako mikuyog kang Cyril Stentiford. Si Cyril sa ulahi naminyo kang Kathleen, ug sila nagkauban sa pagpayunir sulod sa ubay-ubayng katuigan. Ang ilang anak babaye, si Ruth, misulod usab sa payunir nga pag-alagad. Pagka-1937, ako didto sa Fleetwood, Lancashire—ang kaubang payunir ni Eric Cooke. Hangtod niadtong panahona, ang mga payunir nagsangyaw lamang sa kabanikanhang dapit sa Britanya, sa gawas sa teritoryo sa kongregasyon. Apan si Albert D. Schroeder, nga niadto maoy responsable sa buluhaton sa sangang buhatan sa London, midesisyon nga kami balhinon ngadto sa siyudad sa Bradford, Yorkshire. Kadto ang unang panahong ang mga payunir sa Britanya naasayn nga motabang ug usa ka tinong kongregasyon.
Niadtong 1946, si Eric mitambong sa Watchtower Bible School of Gilead ug naasayn ngadto sa Southern Rhodesia, nga Zimbabwe karon, ug siya ug ang iyang asawa nagaalagad gihapon nga matinumanon ingong mga misyonaryo sa Durban, Habagatang Aprika.
Niadtong 1938 ako may laing asaynment, sa maong panahon ingong alagad sa sona (karon gitawag nga magtatan-aw sa sirkito) alang sa amihanan-kasadpang Lancashire ug sa matahom nga Lake District. Didto akong nahibalag si Olive Duckett, ug human kami naminyo, siya mikuyog dayon nako sa sirkitong buluhaton.
Irlandia sa Katuigan sa Gubat
Wala madugay human ang Britanya modeklarar ug gubat batok sa Alemanya sa Septiyembre 1939, ang akong asaynment nabalhin ngadto sa Irlandia. Ang pagrekluta sa mga sundalo nagsugod na sa Britanya apan wala sa habagatang Republika sa Irlandia, nga nagpabiling usa ka neyutral nga nasod sulod sa gidugayon sa gubat. Ang Republika sa Irlandia ug Amihanang Irlandia nahimong usa ka sirkito. Apan ang mga restriksiyon gipatuman, ug gikinahanglan ang pagkuhag mga permiso sa pagbiyahe aron mogawas sa Britanya ngadto sa bisan unsang bahin sa Irlandia. Ang mga awtoridad nagsulti kanako nga ako makalakaw, apan kinahanglang mouyon ako sa pagbalik dayon sa Inglaterra sa dihang moabot na ako sa edad nga reklutahon. Miuyon ako sa binabang paagi, apan sa akong katingala, sa pagkaisyu sa akong permiso, wala gayoy mga kondisyon nga gibutang niana!
Niadtong panahona, kapin lang ug 100 ang mga Saksi sa tibuok Irlandia. Sa pag-abot namo sa Dublin sa Nobyembre 1939, si Jack Corr, usa ka dugay nang payunir, maoy mitagbo kanamo. Giingnan niya kami nga may duha pa ka payunir sa usa ka duol nga lungsod ug pipila ka interesadong tawo sa Dublin, mga 20 ngatanan. Si Jack miabang ug usa ka kuwarto sa Dublin alang sa usa ka tigom nga diha niana ang tanan nagkauyon sa pagtigom nga regular kada Dominggo. Ang maong kahikayan nagpadayon hangtod ang kongregasyon natukod sa 1940.
Ang Amihanang Irlandia, ingong bahin sa United Kingdom, may pakiggubat sa Alemanya, busa samtang kami mibalhin paamihanan ngadto sa Belfast, kami may mga librong may mga kupon alang sa rasyong pagkaon ug pagkawalay-suga nga atubangonon. Bisan pag ang ayroplanong Nazi molupad sa gilay-ong 1,600 kilometros aron makaabot sa Belfast ug balik ngadto sa ilang mga base sa Uropa, nakahimo sila sa pagbomba sa halos tibuok siyudad. Panahon sa unang pagbomba, ang among Kingdom Hall naguba ug ang among apartment nagun-ob samtang kami nagduaw sa mga igsoon sa laing bahin sa siyudad, mao nga kami may talagsaong pag-ikyas. Niadtong gabhiona mismo, usa ka Saksing pamilya ang midalagan ngadto sa usa ka salipdanan sa pamomba. Sa pag-abot nila didto, nakita nila nga kadto puno na ug mao nga kinahanglang mobalik sa ilang balay. Ang salipdanan sa pamomba gibombahan nga direkta, ug ang tanan sa sulod niana namatay, apan ang atong mga igsoon naluwas nga may pila ka samad ug bun-og. Sulod niadtong lisod nga katuigan sa gubat, walay mausa sa atong mga igsoon ang grabeng nasamdan, nga tungod niana kami nagpasalamat kang Jehova.
Mga Suplay sa Espirituwal nga Pagkaon
Samtang nagpadayon ang gubat, ang mga restriksiyon nagkapig-ot, ug sa kataposan gipahamtang ang pagsensura sa sulat. Kadto nagpasabot nga ang The Watchtower gibabagan ug wala tugoting mosulod sa nasod. Bisan pag nahibulong kami kon unsay among mahimo, ang kamot ni Jehova dili mubo. Usa ka buntag akong nadawat ang usa ka sulat gikan sa usa ka “ig-agaw” sa Canada nga nagsulat kanako bahin sa pamilyahanong mga butang. Wala akoy ideya kon kinsa siya, apan sa usa ka pakaping linya siya miingon nga gisukip niya ang “usa ka makaiikag nga artikulo sa Bibliya” nga akong mabasa. Kadto maoy usa ka kopya sa The Watchtower, apan kay kadto may yanong hapin man, kadto wala kuhaa sa tigsensura.
Dihadiha ang akong asawa ug ako, sa tabang sa lokal nga mga Saksi, lakip si Maggie Cooper nga diha sa buluhaton sa “Photo-Drama,” misugod sa pagduplikar sa mga artikulo. Sa wala madugay giorganisar namo ang among kaugalingon aron ipadala ang 120 ka kopya sa tibuok nasod, kay ang yanog-haping mga magasing Watchtower miabot nga regular gikan sa daghang bag-ong mga igsoon sa Canada, Australia, ug sa Tinipong Bansa. Tungod sa ilang kakugi ug kalulot, kami wala gayod masipyat sa usa ka isyu sulod sa tibuok nga yugto sa gubat.
Nakapahigayon usab kamig mga asembliya. Ang kombensiyon niadtong 1941 maoy talagsaon sa dihang ang bag-ong basahong Children giluwatan. Morag ang tigsensura dili supak sa usa ka basahon nga iyang gihunahuna nga mahitungod sa mga bata, mao nga nakapasulod kami sa among suplay sa nasod nga walay suliran! Sa laing higayon, napaimprenta namo sa lokal ang pulyetong Peace—Can It Last? tungod kay imposible niadto ang pagpasulod ug mga kopya gikan sa London. Bisan pa sa tanang restriksiyon nga gipahamtang kanamo, maayo kaming pagkaatiman sa espirituwal nga paagi.
Pagbuntog sa Pagsupak
Usa ka klerigo nga nag-estar sa usa ka balay sa mga tigulang sa Belfast nga gidumala sa usa sa mga Saksi ni Jehova nagpadalag usa ka kopya sa librong Riches ngadto sa iyang asawa sa Inglaterra. Ang asawa supak sa kamatuoran, ug sa iyang tubag iya kanang gitin-aw. Iyang gipatuo usab nga kami “usa ka dili-patriotikanhong organisasyon.” Namatikdan kini sa tigsensura sa sulat ug gitaho kana ngadto sa Departamento sa Imbestigasyon sa Kriminal. Ingong sangpotanan, gipaadto ako sa baraks sa kapolisan sa paghatag ug katin-awan ug gipadalag usa ka kopya sa Riches. Makaiikag, sa dihang giuli sa kataposan ang libro, namatikdan nako nga ang mga bahin nga gilinyahan maoy bahin tanan sa Iglesya Romana Katolika. Gibati ko nga kadto hinungdanon, sanglit ako nasayod nga ang kapolisan nagbantay sa kalihokan sa IRA (Irish Republican Army).
Gisukitsukit akog maayo mahitungod sa among neyutralidad sa mga panahon sa gubat, kay nalisdan ang kapolisan sa pagsabot sa among baroganan. Apan ang mga awtoridad wala gayod mohimog aksiyon batok kanamo. Sa ulahi, sa dihang nangayo kamig permiso sa paghimog usa ka asembliya, ang kapolisan mipugos sa pagpadalag duha ka polis nga reporter. Ako miingon, “Mahinangop kaming modawat kanila!” Busa sila nangabot ug mitambong sa tigom sa hapon, nga naghimog mga notang gi-shorthand. Sa pagkahuman sa sesyon, sila nangutana, “Ngano bang gipadala man kami dinhi? Ginakahimut-an namo kining tanan!” Sila miabot na usab sa sunod adlaw ug malipayong midawat ug libreng kopya sa among pulyetong Peace—Can It Last? Ang nahibiling bahin sa asembliya milabay nga walay linaing hitabo.
Sa pagkatapos gayod sa gubat ug giluagan ang mga restriksiyon sa pagbiyahe, si Pryce Hughes gikan sa Bethel sa London miabot sa Belfast. Gikuyogan siya ni Harold King, kinsa sa ulahi naasayn sa Tsina ingong misyonaryo. Human sa unom ka tuig nga pagkanahibulag sa sangang buhatan sa London, kaming tanan nadasig pag-ayo sa mga pakigpulong nga gihatag sa maong mga igsoon. Wala madugay human niadto, si Harold Duerden, laing matinumanong payunir, gipadala gikan sa Inglaterra aron pagpalig-on sa buluhaton sa Gingharian sa Belfast.
Pagbalik sa Inglaterra
Nakaugmad kamig dakong pagmahal alang sa mga igsoong Irlandes, ug lisod ang pagbalik sa Inglaterra. Apan ang akong asawa ug ako naasayn pagbalik sa Manchester ug sa ulahi gibalhin ngadto sa Newton-le-Willows, laing Lancashire nga lungsod diin mas dako ang panginahanglan. Si Lois, ang among anak babaye, natawo sa 1953, ug makapalipay ang pagkakitang siya misulod sa payunir nga ministeryo sa edad nga 16. Human sa iyang pagkaminyo sa payunir nga si David Parkinson, sila nagpadayon sa ilang bug-os-panahong pag-alagad sa Amihanang Irlandia, nga sa daghang paagi nagsunod sa mga tikang nga gihimo ni Olive ug nako. Karon, uban sa ilang mga anak, sila nahibalik sa Inglaterra, ug kaming tanan nagaalagad sa samang kongregasyon.
Bisan sa kausaban sa among mga kahimtang, wala gayod ako mohunong sa pagpayunir—dili kana gusto ni Olive, ni gusto ko kana. Sa tanang panahon gibati ko nga ang akong rekord sa pagkapayunir tukmang maambitan sa akong asawa tungod kay kon wala ang iyang mapinadayonon, mahigugmaong pagpaluyo, ako dili gayod unta makapadayon sa bug-os-panahong pag-alagad. Dali na kaming kapoyon karon, siyempre, apan ang pagsangyaw usa gihapon ka kalipay, ilabina kon kami magkauban, nga nagadumalag mga pagtuon sa Bibliya uban sa among mga silingan. Latas sa katuigan, nakapribilehiyo kami sa pagtabang ug mga usa ka gatos ka tawo nga nahimong dedikado, bawtismadong mga alagad ni Jehova. Pagkadako kanang kalipay! Ug sa akong hunahuna kining gidaghanona sa pagkakaron kinahanglang mapilopilo pa samtang ang mga pamilya nga moabot sa ikatulo ug ikaupat nga mga kaliwatan mahimong mga Saksi usab.
Si Olive ug ako kanunay maghisgot bahin sa among daghang pribilehiyo ug mga kasinatian latas sa katuigan. Pagkamalipayon ang maong katuigan, ug pagkadali nga kana milabay! Karon nasayran ko nga wala akoy makaplagan nga mas maayo nga gihimo sa akong kinabuhi kay sa pag-alagad sa akong Diyos, si Jehova, ingong payunir niining tanang katuigan. Karon, sa paghinumdom sa kagahapon uban ang pagkamapasalamaton o paglantaw sa umaabot nga mahinamon, akong nasayrang ang mga pulong ni Jeremias dako kaayog kahulogan: “Tungod sa mga buhat sa mahigugmaong-kalulot ni Jehova nga kita wala modangat sa atong kataposan, tungod kay ang iyang mga kaluoy tinong dili matapos. Kana maoy bag-o matag buntag. . . . ‘Kana ang hinungdan nga ako magpakita ug tinamdan nga nagahulat kaniya.’”—Lamentaciones 3:22-24.
[Hulagway sa panid 26]
Si Bob ug Olive Anderson