Usa ka Kalibotan nga Walay Gubat​—Kanus-a?

ANG Karta sa Hiniusang Kanasoran miepekto niadtong Oktubre 24, 1945. Kini ang labing masakopong plano alang sa kalinaw sa kalibotan nga nadesinyo sukad sa mga tawo. Uban sa unang 51 ka membrong Estado niini, ang Hiniusang Kanasoran nahimong ang kinadak-ang internasyonal nga organisasyon sa kasaysayan sa kalibotan. Gawas pa, sa una gayong higayon, ang usa ka internasyonal nga organisasyon makagamit ug usa ka armi aron ipatuman ang kalinaw ug kasegurohan ug ipatungha ang usa ka kalibotan nga walay gubat.

Karong adlawa, uban sa 185 ka membrong Estado, ang Hiniusang Kanasoran mas malig-on kay sukad masukad. Nan, nganong ang labing gamhanang internasyonal nga organisasyon sa kasaysayan wala makatuman sa bug-os sa hamiling mga tumong niini?

Relihiyon​—Usa ka Dakong Babag

Ang usa ka dakong komplikasyon mao ang bahin sa relihiyon diha sa mga kahikayan sa kalibotan. Tinuod, sukad sa pagsugod sa Hiniusang Kanasoran, ang pangunang mga relihiyon sa kalibotan misaad sa ilang suportar sa maong organisasyon. Sa pagpunting sa ika-50ng kasumaran niini, gitawag ni Papa Juan Paulo II ang Hiniusang Kanasoran nga “ang kinamaayohang galamiton aron mapausbaw ug mapanalipdan ang kalinaw.” Ang iyang mga pagbati mao usab ang gibati sa tibuok-yutang komunidad sa relihiyosong mga lider. Apan ang maong mataktikanhong panagkonsabo sa relihiyon ug gobyerno dili makatago sa kamatuorang ang relihiyon nahimong babag ug kasamok sa Hiniusang Kanasoran.

Sa kasiglohan ang relihiyon may pangunang bahin sa pagpausbaw o pagpaluyo sa nasyonalistikanhong dinumtanay, mga gubat, ug mga paglaglag sa rasa. Sa di pa dugayng katuigan, nga nagpakaaron-ingnong relihiyosong kadasig, ang managsilingan nagpinatyanay. Ang terminong “etnikong panghinlo” kaylap nga gigamit bahin sa gubat sa kayutaang Balkan. Bisan pa niana, ang mapintasong pagdumot nga gihambin sa daghan didto alang sa usag usa maoy gumikan sa relihiyosong pagtuo inay sa rasa, sanglit kadaghanan kanila samag etnikong kagikan. Oo, ang relihiyon kinahanglang magdawat sa kinadak-ang tulubagon sa pagbanaw sa dugo sa kanhing Yugoslavia, ug ang Hiniusang Kanasoran wala makapugong niana.

Sa pagkaangay, usa ka propesor sa kolehiyo karong bag-o mipahayag nga “human sa bugnawng-gubat nga kalibotan nga adunay mausbawong relihiyosong mga panag-away, ang usa ka pag-usisa sa relihiyon ug paglaglag sa usa ka rasanhong grupo tingali maoy usa sa atong labing dinaliang mga priyoridad, bisan pa sa kagil-as nga ipatungha niini.” Ang bag-ong kaamgohan kon giunsa sa relihiyon pagbabag sa mga paningkamot alang sa kalinaw sa kalibotan maoy dayag karong adlawa.

Usa ka 1981 HK nga deklarasyon nagpahayag: “Kay nabalaka sa mga pagpadayag sa pagkadili-matinugoton ug paglungtad sa pagkamapihigon sa mga butang labot sa relihiyon o pagtuo nga dayag pa diha sa pila ka bahin sa kalibotan, Gihukman nga sagopon ang tanang kinahanglanong mga lakang alang sa madaling pagwagtang nianang pagkadili-matinugoton sa tanang dagway ug mga pagpadayag niini ug aron mapugngan ug mapukgo ang pagkamapihigon gumikan sa relihiyon o tinuohan.”

Nahiuyon sa ilang deklarasyon, ang Hiniusang Kanasoran nagpahayag sa 1995 isip Tuig sa Pagkamatinugoton. Hinuon, sa matinud-anong pagkasulti, posible ba gayod nga makab-ot ang kalinaw ug kasegurohan diha sa usa ka kalibotang nabahin sa relihiyon?

Ang Umaabot sa Relihiyon

Usa ka tagna sa basahong Pinadayag sa Bibliya ang mohatag sa tubag. Gihisgotan niini ang usa ka simbolikong “dakong bigaon” nga naglingkod nga samag “usa ka hara” ug adunay “usa ka gingharian ibabaw sa mga hari sa yuta.” Ang maong bigaon nagkinabuhi “sa makauulaw nga kaluhoan” ug nakighilawas uban sa mga kagamhanan sa kalibotan. Ang maong mga kagamhanan gihulagway ingong “usa ka mapulag-kolor nga mapintas nga mananap,” nga sa kaharuhay gisakyan sa bigaon. (Pinadayag 17:1-5, 18; 18:7) Nga nailhang “Dakong Babilonya,” kining gamhanan ug imoral nga babaye ginganlan sumala sa karaang Babilonya, ang gigikanan sa idolatrosong relihiyon. Sa kahaom, karong adlawa ang bigaon naghawas sa tanang relihiyon sa kalibotan, nga nakiglangkit sa mga kahikayan sa mga kagamhanan.

Ang asoy nagpadayon sa pag-ingon nga, sa nahaigong panahon, ibutang sa Diyos nganha sa mga kasingkasing sa militaryong mga bahin sa mapintas nga mananap ang paglihok. Kini sila “magadumot sa bigaon ug magahimo kaniya nga pinayhag ug hubo, ug magakaon sa iyang unod nga mga bahin ug magaugdaw kaniya pinaagi sa kalayo.” (Pinadayag 17:16)a Sa ingon si Jehova nga Diyos mismo maoy manguna sa paglihok pinaagi sa pagmaneobra sa gamhanang mga nasod ngadto sa usa ka kampanya sa pagwagtang sa bakak nga relihiyon. Ang tibuok-kalibotang relihiyosong sistema, uban sa maluhong mga templo ug mga halaran niini, bug-os nga magun-ob. Ang relihiyosong babag sa pagpatunghag kalinaw ug kasegurohan mawagtang na unya. Apan bisan sa maong panahon, aduna ba unyay tinuod nga kalinaw ug kasegurohan sa yuta?

Dili-Hingpit nga Tawhanong Kinaiyahan

Aduna bay garantiya nga ang pagpapas sa relihiyon mosangpot gayod sa usa ka kalibotan nga walay gubat? Wala. Ang Hiniusang Kanasoran mopadayon sa pag-atubang ug katingad-anang kahimtang. Sa usa ka bahin, gusto sa katawhan ang kalinaw ug kasegurohan. Apan, sa laing bahin, ang katawhan mao ang labing dakong hulga sa kalinaw ug kasegurohan. Ang pagdumot, garbo, pagpasigarbo-sa-kaugalingon, kahakog, ug kaignorante maoy tawhanong mga kinaiya nga maoy hinungdan sa tanang panagbangi ug mga gubat.​—Santiago 4:1-4.

Gitagna sa Bibliya nga sa atong adlaw ang katawhan mahimong “mga mahigugmaon sa kaugalingon, mga mahigugmaon sa salapi, mapasiatabon-sa-kaugalingon, mapahitas-on, mga tigpasipala, dili-masinugtanon sa mga ginikanan, dili-mapasalamaton, dili-maunongon, walay kinaiyanhong pagbati, dili ikasabot sa bisan unsa, mga tigbutangbutang, walay pagpugong-sa-kaugalingon, mabangis, walay gugma sa pagkamaayo, mga mabudhion, gahig-ulo, managburot sa garbo.”​—2 Timoteo 3:1-4.

Si Sekretaryo-Heneral Boutros Boutros-Ghali miila nga “ang kalibotan nagaantos sa usa ka katilingbanon ug moral nga krisis nga, sa daghang katilingban, labihan ka dagko.” Ang bisan unsang diplomatikanhong mga maneobra dili makapukgo sa daotang mga taras sa dili-hingpit nga tawhanong kinaiyahan.​—Itandi ang Genesis 8:21; Jeremias 17:9.

Si Jesu-Kristo​—Ang Prinsipe sa Pakigdait

Tin-aw, ang Hiniusang Kanasoran walay katakos sa pagpatunghag kalinaw sa kalibotan. Ang mga membro ug mga tigpaluyo niini ngatanan maoy dili-hingpit nga mga tawo, bisan pa sa ilang hamiling mga tumong. Ang Bibliya nag-ingon nga “dili iya sa yutan-ong tawo ang iyang dalan. Dili iya sa tawo nga nagalakaw bisan ang pagtultol sa iyang lakang.” (Jeremias 10:23) Dugang pa, ang Diyos nagpasidaan: “Ayaw ibutang ang imong pagsalig sa mga hamili, ni sa anak sa yutan-ong tawo, nga kaniya walay kaluwasan.”​—Salmo 146:3.

Ang Bibliya nagtagna kon unsay ipalampos ni Jehova pinaagi sa iyang Anak, ang “Prinsipe sa Pakigdait.” Ang Isaias 9:6, 7 nag-ingon: “Adunay usa ka bata nga natawo alang kanato, adunay usa ka anak lalaki nga gihatag kanato; ug ang prinsipinhong pagmando mahipatong sa iyang abaga. Ug ang iyang ngalan pagatawgong Kahibulongang Magtatambag, Diyos nga Gamhanan, Amahan nga Dayon, Prinsipe sa Pakigdait. Sa kadagaya sa prinsipinhong pagmando ug sa pakigdait walay kataposan.”

Ang kanasoran sa kalibotan gipul-an na sa 50 ka tuig sa pakyas nga mga paningkamot. Sa dili na madugay ilang laglagon ang samag-bigaong relihiyosong mga organisasyon. Unya si Jesu-Kristo, ang “Hari sa mga hari ug Ginoo sa mga ginoo,” ug ang iyang panon sa mga manggugubat magwagtang sa tanang tawhanong mga kagamhanan ug magpatay sa tanan nga nagsalikway sa pagkasoberano sa Diyos. (Pinadayag 19:11-21; itandi ang Daniel 2:44.) Sa maong paagi ipatungha ni Jehova nga Diyos ang usa ka kalibotan nga walay gubat.

[Kahon sa panid 7]

ANG KRISTOHANONG PANUD-ONG SA HINIUSANG KANASORAN

Sa tagna sa Bibliya, ang tawhanong mga kagamhanan sagad gisimbolohan sa mapintas nga mga mananap. (Daniel 7:6, 12, 23; 8:20-22) Busa, sulod sa daghang dekada gipaila sa magasing Bantayanang Torre ang mapintas nga mga mananap sa Pinadayag kapitulo 13 ug 17 nga mao ang kalibotanong mga kagamhanan karong adlawa. Kini naglakip sa Hiniusang Kanasoran, nga gihulagway sa Pinadayag kapitulo 17 ingong usa ka mapulag-kolor nga mananap nga pitog ulo ug napulog sungay.

Bisan pa niana, kining Kasulatanhong baroganan wala magkonsentir sa bisan unsang dagway sa dili-pagtahod sa mga kagamhanan o sa ilang opisyales. Ang Bibliya tin-awng nag-ingon: “Magpasakop ang tanang kalag sa labaw nga mga awtoridad, kay walay awtoridad gawas nga pinaagi sa Diyos; ang nagalungtad nga mga awtoridad napahimutang diha sa ilang relatibong mga posisyon pinaagi sa Diyos. Busa siya nga nagasupak sa awtoridad mibarog batok sa kahikayan sa Diyos; kadtong kinsa mibarog batok niini makadawat ug paghukom nganha sa ilang kaugalingon.”​—Roma 13:1, 2.

Uyon niana, ang mga Saksi ni Jehova, kinsa nagahupot ug estriktong politikanhong neyutralidad, dili manghilabot sa tawhanong mga kagamhanan. Dili gayod sila mosiba sa rebolusyon o makig-apil sa malapasong mga buhat ngadto sa gobyerno. Hinunoa, giila nila nga ang usa ka matang sa kagamhanan gikinahanglan aron mahuptan ang balaod ug kahusay diha sa tawhanong katilingban.​—Roma 13:1-7; Tito 3:1.

Giisip sa mga Saksi ni Jehova ang organisasyong Hiniusang Kanasoran sama sa ilang pag-isip sa ubang mga organisasyong panggamhanan sa kalibotan. Giila nila nga ang Hiniusang Kanasoran padayong naglungtad tungod sa pagtugot sa Diyos. Nahiuyon sa Bibliya, ang mga Saksi ni Jehova naghatag ug nahiangayng pagtahod ngadto sa tanang kagamhanan ug nagsugot kanila basta ang maong pagsugot wala mangayo nga sila makasala batok sa Diyos.​—Buhat 5:29.