Kinahanglan Bang ang Tradisyon Masumpaki sa Kamatuoran?

SI Martin Luther kombinsido nga siya maoy husto. Nagtuo siya nga ang Bibliya nagpaluyo kaniya. Ang Polakong astronomo nga si Copernicus, sa laing bahin, naghunahuna nga ang tradisyonal nga pagtuo sa iyang adlaw maoy sayop.

Unsang pagtuoha? Nga ang yuta mao ang sentro sa uniberso ug ang tanang butang nagtuyok libot niana. Ang kamatuoran, matod ni Copernicus, mao nga ang yuta mismo nagtuyok libot sa adlaw. Gisalikway kini ni Luther, nga nag-ingon: “Ang katawhan namati sa usa ka bag-o lang mailhing astrologo kinsa naningkamot sa pagpakita nga ang yuta nagtuyok, dili ang mga langit, ni ang adlaw ug ang bulan.”—History of Western Philosophy.

ANG tradisyonal nga mga pagtuo subsob nga nasumpaki sa mga panghitabo, sa kamatuoran. Makapahimo gani kini sa mga tawo sa pagbuhat ug makadaot nga mga butang.

Siyempre, wala kini magpasabot nga ang tradisyon kanunayng masumpaki sa kamatuoran. Sa pagkatinuod, si apostol Pablo nagdasig sa mga Kristohanon sa iyang adlaw nga padayong sundon ang mga tradisyon nga iyang gipasa kanila: “Karon ako nagadayeg kaninyo tungod kay . . . kamo nangupot pag-ayo sa mga tradisyon ingon sa akong pagpasa niini nila kaninyo.”​—1 Corinto 11:2; tan-awa usab ang 2 Tesalonica 2:15; 3:6.

Unsay gipasabot ni Pablo sa “mga tradisyon”? Ang Insight on the Scriptures, Tomo 2, panid 1118, nagpunting nga ang Gregong pulong nga iyang gigamit alang sa “tradisyon,” nga pa·raʹdo·sis, nagkahulogang usa ka butang nga “gipasa nga binaba o sinulat.” Ang Ingles nga pulong nagkahulogan ug “impormasyon, mga doktrina, o mga batasan nga napasa gikan sa mga ginikanan ngadto sa mga anak o nga nahimong naandang paagi sa paghunahuna o paglihok.”a Tungod kay ang mga tradisyon nga gipasa ni apostol Pablo naggikan sa usa ka maayong tinubdan, makaayo alang sa mga Kristohanon ang pagtuo niana.

Dayag, hinunoa, nga ang tradisyon mahimong tinuod o bakak, maayo o daotan. Ang Britanikong pilosopo nga si Bertrand Russell, pananglitan, nagdayeg sa mga tawo sama kang Copernicus sa ika-16 nga siglo kinsa nakabaton sa pagkamatinud-anon ug kaisog sa pagduhaduha sa tradisyonal nga mga pagtuo. Sila nakaugmad ug “pag-ila nga ang gituohan sukad sa karaang kapanahonan basin bakak.” Nakita ba usab nimo ang kaalam sa dili pagsunod nga binuta sa tradisyon?​—Itandi ang Mateo 15:1-9, 14.

Nan, komosta na man ang relihiyosong mga pagtuo ug mga kustombre? Hunahunaon ba nato nga kini sila maoy husto ug dili makadaot? Sa unsang paagi masayran nato? Unsay angay natong buhaton kon makaplagan nato nga ang relihiyosong mga tradisyon aktuwal nga nasumpaki sa kamatuoran? Ang mosunod nga artikulo magsusi sa maong mga pangutana.

[Footnote]

[Picture Credit Line sa panid 2]

Cover: Jean-Leon Huens © National Geographic Society

[Picture Credit Line sa panid 3]

Universität Leipzig