Tan-awa ang Maunongon!

”Kinsa ba gayod ang dili mahadlok kanimo, Jehova, ug magahimaya sa imong ngalan, tungod kay ikaw lamang ang maunongon?”​—PINADAYAG 15:4.

1. Unsang pamatuod ang gihatag ni J. F. Rutherford bahin sa pagkamaunongon sa iyang gipulihan, si C. T. Russell?

SI Joseph F. Rutherford, nga maoy mipuli ni C. T. Russell ingong presidente sa Watch Tower Society sa 1917, nagsugod sa iyang mga pulong sa serbisyo sa paglubong ni Russell pinaagi sa pag-ingon: “Si Charles Taze Russell maunongon sa Diyos, maunongon kang Kristo Jesus, maunongon sa kawsa sa Mesiyanikong gingharian. Siya maunongon kaayo​—oo, maunongon bisan hangtod sa kamatayon.” Matuod, kadto maoy usa ka maayong pasidungog nga himoon alang sa usa ka matinumanong alagad ni Jehova nga Diyos. Walay mas dakong pasidungog ang atong ikahatag sa kang bisan kinsa nga tawo kay sa pag-ingon nga iyang nasagubang ang hagit sa pagkamaunongon, nga siya maunongon​—maunongon kaayo.

2, 3. (a) Nganong usa ka hagit ang pagkamaunongon? (b) Kinsa usab ang gipahimutang batok sa matuod nga mga Kristohanon sa ilang mga paningkamot nga mahimong maunongon?

² Malisod ang pagkahimong maunongon. Ngano? Tungod kay ang pagkamaunongon magkasumpaki sa interes-sa-kaugalingon. Panguna sa mga dili-maunongon sa Diyos mao ang klero sa Kakristiyanohan. Maingon man, usab, wala pa sukad nga adunay kaylap kaayo nga pagkadili-maunongon sa relasyon sa kaminyoon karon. Kasagaran na ang panapaw. Ang pagkadili-maunongon kaylap usab sa kalibotan sa negosyo. Mahitungod niini, kita gisultihan: “Daghang manedyer ug mga propesyonal . . . nagtuo nga mga buangbuang ug mga ignorante lamang ang maunongon sa ilang mga kompaniya karon.” Ang mga tawong “maunongon kaayo” gibiaybiay. “Kinahanglang maunongon ka lamang sa imong kaugalingon” matod pa sa usa ka presidente sa kompaniya nga naghatag ug mga tambag sa ubang mga kompaniya bahin sa pagdumala ug sa pagpakiglabot sa mga ehekutibo. Apan, ang paghisgot ug pagkamaunongon sa kaugalingon maoy pagdaot sa kahulogan sa pulong. Kini makapahinumdom kanato sa gipamulong sa Miqueas 7:2: “Ang usa nga maunongon nawagtang sa yuta.”

³ Sa mas dako nga sukod, si Satanas ug ang iyang mga demonyo gipahimutang batok kanato, determinado sa paghimo kanato nga dili-maunonongon sa Diyos. Maoy hinungdan nga gisultihan ang mga Kristohanon sa Efeso 6:12: “Kita adunay pakigdumog, dili batok sa dugo ug unod, apan batok sa mga kagamhanan, batok sa mga awtoridad, batok sa mga magmamando sa kalibotan niini nga kangitngit, batok sa tuman-kadaotang mga puwersa nga espirituhanon diha sa langitnong mga dapit.” Oo, kinahanglang mamati kita sa pasidaan: “Padayong hupti ang inyong panimuot, magmabinantayon. Ang inyong kontra, ang Yawa, nagasuroysuroy sama sa usa ka liyon nga nagangulob, nga nagapangita ug usa nga matukob.”​—1 Pedro 5:8.

4. Unsang mga hilig ang nagpahimo sa pagkamaunongon nga malisod kaayo?

⁴ Ang nagpalisod usab sa pagkahimong maunongon mao ang unodnong mga kiling nga atong napanunod sa atong mga ginikanan, sumala sa gihisgotan sa Genesis 8:21: “Ang hilig sa kasingkasing sa tawo daotan”​—ug hakog​—“sukad sa iyang pagkabata.” Kitang tanan adunay suliran nga giangkon ni apostol Pablo nga iyang nabatonan: “Ang maayo nga buot ko wala ko buhata, apan ang daotan nga dili ko buot mao ang akong ginabuhat.”​—Roma 7:19.

Ang Pagkamaunongon Maoy Usa ka Linain nga Butang

5, 6. Unsay ikaingon bahin sa kon unsa ang pagkamaunongon, ug sa unsang paagi kini gihubit?

⁵ Ang “pagkamaunongon” maoy usa ka linain kaayong pulong. Busa ang Insight on the Scriptures nag-ingon: “Mopatim-aw nga walay Ingles nga mga pulong ang eksaktong makapahayag sa bug-os nga kahulogan sa Hebreohanon ug Gregong mga pulong, apan ang ‘pagkamaunongon,’ lakip sa ideya sa debosyon ug pagkamatinumanon, kon gamiton may kalabotan sa Diyos ug sa iyang pag-alagad, magsilbi na ingong duolduol nga kahulogan.”a Mahitungod sa “pagkamaunongon” Ang Bantayanang Torre kas-a nag-ingon: “Pagkamatinumanon, katungdanan, gugma, kaakohan, pagdapig. Unsay gikausahan niining mga pulonga? Kini maoy lainlaing mga bahin sa pagkamaunongon.” Oo, daghan kaayo ang maayong mga hiyas apan lahi kaayo gikan sa mga bahin sa pagkamaunongon. Maayong matikdan gayod kon unsa ka subsob gilangkit sa Kasulatan ang pagkamaunongon ug pagkamatarong.

⁶ Makatabang usab ang mosunod nga mga paghubit: ‘Ang pagkamaunongon mahimong magpakita ug padayon, kasaligang pagkamatinumanon ug pagdapig, malig-on batok sa pagduhaduha o tentasyon.’ ‘Ang pagkamaunongon nagpasabot ug pagkamatinumanon sa gipanaad sa usa o padayon nga pagdapig sa institusyon o sa mga prinsipyo nga ang usa mibati nga may moral nga obligasyon; ang termino nagsugyot dili lamang sa pagsunod kondili sa pagdumili nga makabig ug madani niana nga pagsunod.’ Busa, ang mga tawo nga magpadayon sa pagkamatinumanon bisan pa sa mga pagsulay, pagsupak, ug paglutos takos nga pagatawgong “maunongon.”

7. Unsay kalainan sa pagkamaunongon ug pagkamatinumanon?

⁷ Hinunoa, bahin niini tingali maayong ilarawan ang kalainan tali sa pagkamaunongon ug pagkamatinumanon. Sa kasadpang Tinipong Bansa, adunay usa ka geyser didto nga nagabugwak ug tubig halos matag oras. Kini regular gayod nga nagabugwak nga sa ingon kini gitawag ug Old Faithful o Karaang Matinumanon. Ang Bibliya naghisgot sa maong walay kinabuhing mga butang sama sa bulan ingong matinumanon, kay kini kasaligan. Ang Salmo 89:37 naghisgot bahin sa bulan ingong “usa ka matinumanong saksi sa kalangitan.” Ang mga pulong sa Diyos ginaingong matinumanon. Ang Pinadayag 21:5 nag-ingon: “Ang Usa nga naglingkod sa trono miingon: ‘Tan-awa! Ginabag-o ko ang tanang butang.’ Usab, siya nagaingon: ‘Isulat, tungod kay kining mga pulonga kasaligan ug matuod.’” Kining tanan matinumanon, kasaligan, apan kini walay katakos sa pagbati ug pagbaton ug moral nga mga hiyas, sama sa pagkamaunongon.

Si Jehova, ang Pangunang Usa nga Maunongon

8. Unsang pamatuod sa Kasulatan ang nagpakita sa labing maayong panig-ingnan sa pagkamaunongon?

⁸ Sa walay duhaduha, si Jehova nga Diyos mao ang labing maayong panig-ingnan sa pagkamaunongon. Si Jehova maunongon sa tawhanong rasa, nagtagana pa gani sa iyang Anak aron ang mga tawo makadawat ug kinabuhing walay kataposan. (Juan 3:16) Sa Jeremias 312, atong mabasa: “‘Bumalik ka, Oh mabudhion nga Israel,’ nag-ingon si Jehova. ‘Dili ako magmug-ot sa kasuko batok kaninyo, kay ako maunongon.’” Dugang nagpamatuod sa pagkamaunongon ni Jehova mao ang mga pulong nga narekord sa Pinadayag 16:5: “Ikaw, ang Usa kinsa mao ang karon ug ang kaniadto, ang Usa nga maunongon, maoy matarong.” Unya usab, sa Salmo 145:17, kita gisultihan: “Si Jehova matarong sa tanan niyang mga dalan ug maunongon sa tanan niyang mga buhat.” Sa pagkamatuod, si Jehova talagsaon kaayo sa iyang pagkamaunongon nga ang Pinadayag 15:4 nag-ingon: “Kinsa ba gayod ang dili mahadlok kanimo, Jehova, ug magahimaya sa imong ngalan, tungod kay ikaw lamang ang maunongon?” Si Jehova nga Diyos maunongon sa kinalabwang sukod.

9, 10. Unsang rekord sa pagkamaunongon ang nahimo ni Jehova sa iyang mga pagpakiglabot sa nasod sa Israel?

⁹ Ang kasaysayan sa nasod sa Israel ilabina daghan kaayog pamatuod sa pagkamaunongon ni Jehova sa iyang katawhan. Sa mga adlaw sa mga Maghuhukom, ang Israel mitalikod gikan sa matuod nga pagsimba sa daghang higayon, apan masubsob nga nagbasol si Jehova ug nagluwas kanila. (Maghuhukom 2:15-22) Sa tibuok nga lima ka siglo nga may mga hari ang Israel, si Jehova nagpakita sa iyang pagkamaunongon niadtong nasora.

¹⁰ Ang pagkamaunongon ni Jehova naghimo kaniya nga mapailobon sa iyang katawhan, sumala sa giingon sa 2 Cronicas 36:15, 16: “Si Jehova ang Diyos sa ilang mga amahan padayong nagpadala batok kanila pinaagi sa iyang mga mensahero, balikbalik nga nagpadala, tungod kay siya naluoy sa iyang katawhan ug sa iyang puloy-anan. Apan padayon nilang gibiaybiay ang mga mensahero sa matuod nga Diyos ug nanagtamay sa iyang mga pulong ug nagpanamastamas sa iyang mga manalagna, hangtod misilaob ang kaligutgot ni Jehova batok sa iyang katawhan, hangtod nga dili na matabang.”

11. Unsang pasalig o paglipay ang gihatag kanato sa pagkamaunongon ni Jehova?

¹¹ Sanglit labaw kaayong maunongon si Jehova, si apostol Pablo nakasulat, ingon sa narekord diha sa Roma 8:38, 39: “Ako kombinsido nga dili ang kamatayon ni kinabuhi ni mga anghel ni mga kagamhanan ni mga butang nga ania karon ni mga butang nga moabot ni mga gahom ni gihabogon ni giladmon ni bisan unsang ubang linalang ang makahimo sa pagbulag kanato gikan sa gugma sa Diyos nga anaa kang Kristo Jesus nga atong Ginoo.” Oo, si Jehova nagpasalig kanato: “Dili ko gayod ikaw pagabiyaan ni sa bisan unsa mang paagi magatalikod kanimo.” (Hebreohanon 13:5) Tinuod, makalipay ang pagkasayod nga si Jehova nga Diyos kanunayng maunongon!

Si Jesu-Kristo, ang Maunongong Anak

12, 13. Unsay atong pamatuod sa pagkamaunongon sa Anak sa Diyos?

¹² Ang hingpit nga nagsundog kang Jehova sa pagsagubang sa hagit sa pagkamaunongon kaniadto ug karon mao si Jesu-Kristo. Tukma kaayong pagkakutlo ni apostol Pedro ang Salmo 16:10 ug gipadapat kini kang Jesu-Kristo diha sa Buhat 2:27: “Dili mo biyaan ang akong kalag sa Hades, ni tugotan mo ang imong maunongong usa nga makakitag pagkadunot.” Si Jesu-Kristo takos nga pagatawgong ang “maunongong usa.” Sa tanang paagi, siya maunongon sa iyang Amahan ug sa gisaad nga Gingharian sa Diyos. Si Satanas misulay una sa pagbungkag sa integridad ni Jesus pinaagi sa paggamit ug mga tentasyon, nga makadani sa interes-sa-kaugalingon. Napakyas niana, ang Yawa midangop sa paglutos, sa kataposan nagpahinabo sa kamatayon ni Jesus diha sa patyanang estaka. Si Jesus wala gayod matarog sa iyang pagkamaunongon sa iyang langitnong Amahan, si Jehova nga Diyos.​—Mateo 4:1-11.

¹³ Si Jesu-Kristo maunongon sa iyang mga sumusunod sa pagtuman sa saad nga narekord sa Mateo 28:20: “Tan-awa! ako uban kaninyo sa tanang mga adlaw hangtod sa katiklopan sa sistema sa mga butang.” Sa pagtuman niadtong saara, siya maunongon nang nagapanguna sa iyang kongregasyon sukad sa Pentekostes 33 K.P. hangtod sa presenteng panahon.

Mga Tawong Dili-Hingpit nga Maunongon

14. Unsang panig-ingnan sa pagkamaunongon ang gihatag ni Job?

¹⁴ Karon, komosta ang mga tawong dili-hingpit? Sila mahimo bang maunongon sa Diyos? Kita adunay talagsaon kaayong pananglitan labot kang Job. Gihimo ni Satanas ang isyu nga dayag kaayo sa iyang kaso. Si Job maunongon ba kang Jehova nga Diyos, o nag-alagad ba lamang siya tungod sa interes-sa-kaugalingon? Si Satanas nagpasiatab nga iyang mapatalikod si Job gikan kang Jehova pinaagi sa paghatag ug kalisod kang Job. Sa dihang nawad-an si Job sa tanan niyang mga kabtangan, tanan niyang mga anak, ug bisan ang iyang maayong panglawas, ang iyang asawa miawhag kaniya: “Tungloha ang Diyos ug magpakamatay!” Apan si Job maunongon, kay iyang giingnan siya: “‘Ikaw nagasulti sama sa usa ka buangbuang nga babaye. Modawat ba lamang kita ug maayong butang gikan sa matuod nga Diyos ug dili modawat sa daotan?’ Niining tanan si Job wala makasala pinaagi sa iyang mga ngabil.” (Job 2:9, 10) Ngani, ngadto sa iyang mga tigpahalipay kunohay, si Job miingon: “Bisan pag siya [Diyos] magalaglag kanako, ako magalaom gihapon kaniya.” (Job 13:15, New International Version) Dili ikahibulong nga nadawat ni Job ang pag-uyon ni Jehova! Busa, gisultihan ni Jehova si Eliphaz nga Temanihanon: “Ang akong kasuko misilaob batok kanimo ug sa imong duha ka kauban, tungod kay kamo wala magsulti sa tinuod mahitungod kanako ingon sa gihimo sa akong alagad nga si Job.”​—Job 42:7, 10-16; Santiago 5:11.

15. Unsay atong pamatuod sa Kasulatan bahin sa pagkamaunongon sa daghang alagad ni Jehova nga Diyos?

¹⁵ Ang tanang mga lalaki ug mga babaye sa pagtuo nga gibatbat sa Hebreohanon kapitulo 11 mahimong matawag ingong mga maunongon. Dili lamang sila matinumanon kondili usab maunongon atubangan sa mga kalisod. Busa, atong mabasa ang bahin niadtong “kinsa pinaagi sa pagtuo . . . mipatak-om sa baba sa mga liyon, mipahunong sa puwersa sa kalayo, nakaikyas sa sulab sa espada . . . Oo, ang uban nakadawat sa ilang pagsulay pinaagig mga pagyagayaga ug mga paglapdos, sa pagkatinuod, labaw pa niana, pinaagig mga gapos ug mga prisohan. Sila gibato, sila gisulayan, sila gipamutol pinaagig paggabas, sila nangamatay pinaagig pagpatay sa espada, sila nahadiindiin ug lakaw nga nagsul-ob sa mga panit sa karnero, sa mga panit sa kanding, samtang nga sila anaa sa kawalad-on, sa kasakitan, ilalom sa pagmaltratar.”​—Hebreohanon 11:33-37.

16. Unsang panig-ingnan sa pagkamaunongon ang gihatag ni apostol Pablo?

¹⁶ Ang Kristohanong Gregong Kasulatan nagtagana usab ug makapukawng panig-ingnan ni apostol Pablo. Siya tukmang nakaingon ngadto sa mga Kristohanon sa Tesalonica mahitungod sa iyang ministeryo: “Kamo mga saksi, mao man usab ang Diyos, kon sa unsang paagi kami napamatud-ang maunongon ug matarong ug dili-masaway nganha kaninyo nga mga magtutuo.” (1 Tesalonica 2:10) Kita adunay dugang pamatuod sa pagkamaunongon ni Pablo diha sa iyang mga pulong nga narekord sa 2 Corinto 6:4, 5, diin atong mabasa: “Sa tanang paagi among ginarekomendar ang among kaugalingon ingong mga ministro sa Diyos, pinaagi sa daghang pag-agwanta, sa mga kasakitan, sa mga pagkananginahanglan, sa mga kalisdanan, sa mga pagbunal, sa mga pagpriso, sa mga kasamok, sa mga kahago, sa mga gabiing walay-tulog, sa mga panahong walay pagkaon.” Kining tanan nagpamatuod sa pagkabaton ni apostol Pablo ug pagtahod-sa-kaugalingon tungod kay siya maunongon.

Mga Maunongon sa Modernong mga Panahon

17. Unsang mga pulong ni J. F. Rutherford ang nagpakita sa iyang determinasyon sa pagpabiling maunongon?

¹⁷ Kon bahin sa modernong mga panahon, kita adunay maayong pananglitan nga gihisgotan na sa atong introduksiyon. Tagda ang ginaingon sa librong Worldwide Security Under the “Prince of Peace,” sa panid 146 ubos sa sub-ulohang “Maunongon Panahon sa Pagkabilanggo.” Didto kini nagaingon: “Nagpasundayag sa pagkamaunongon sa organisasyon ni Jehova panahon sa iyang pagkabilanggo, ang presidente sa Watch Tower Society, si Joseph F. Rutherford, sa Disyembre 25, 1918, misulat sa mosunod: ‘Sanglit midumili ako sa pagkompromiso sa Babilonya, apan matinumanong naningkamot sa pag-alagad sa akong Ginoo, ako nabilanggo, nga niini ako mapasalamaton. . . . Mas palabihon ko ang Iyang pahiyom sa pag-uyon ug pagkabilanggo, kay sa mokompromiso o modungo sa Mananap ug malibre sa bilanggoan ug makabaton sa mga pagdayeg sa tibuok kalibotan.’”b

18, 19. Unsay atong maayong mga panig-ingnan sa pagkamaunongon sa modernong mga panahon?

¹⁸ Kita adunay maayo kaayong mga panig-ingnan sa pagkamaunongon sa daghang uban pang mga Kristohanon nga nakalahutay sa paglutos. Taliwala niadtong maunongong mga indibiduwal mao ang Alemang mga Saksi ni Jehova panahon sa rehimeng Nazi, sumala sa gipasundayag sa video nga Purple Triangles, nga makaylapong naapod-apod sa pinulongang Ingles. Hinungdanong matikdan usab ang daghang maunongon nga Aprikanong mga Saksi ni Jehova, sama niadtong anaa sa Malawi. Didto, usa ka guwardiya sa prisohan nagpamatuod sa pagkamaunongon sa mga Saksi, nga nag-ingon: “Sila dili gayod mokompromiso. Modaghan lamang sila.”

¹⁹ Ang usa dili makabasa sa bag-o pang mga Yearbook of Jehovah’s Witnesses nga dili makadayeg sa pagkamaunongon nga gipasundayag sa matuod nga mga Kristohanon, sama niadtong anaa sa Gresya, Mozambique, ug Polandiya. Daghan kanila nag-antos ug grabe kaayo nga pagsakit; ang uban gipatay. Ang panid 177 sa 1992 Yearbook nagpasundayag ug mga larawan sa siyam ka Kristohanong lalaki sa Etiopia nga nakasagubang sa hagit sa pagkamaunongon hangtod sa punto nga gipatay. Ingong mga Saksi ni Jehova, dili ba kita malipay nga adunay daghan kaayong maayo nga mga panig-ingnan sa pagdasig kanato sa pagsagubang sa hagit sa pagkamaunongon?

20. Unsay mahitabo kon kita magpabiling maunongon?

²⁰ Pinaagi sa maunongong pagsukol sa mga tentasyon ug mga kalisod, atong matukod ang atong pagtahod-sa-kaugalingon. Nan, kang kansang kiliran sa isyu sa pagkamaunongon nga kita buot makita? Pinaagi sa pagsagubang sa hagit sa pagkamaunongon, modapig kita kang Jehova nga Diyos sa isyu ug pamatud-an si Satanas nga Yawa nga mao ang kinagrabehan, kinadaotang bakakon! Sa ingon atong maangkon ang pag-uyon sa atong Maglalalang, si Jehova nga Diyos, ug ang ganti nga walay kataposang kinabuhi diha sa kalipay. (Salmo 37:29; 144:15b) Kon unsay gikinahanglan aron makasagubang sa hagit sa pagkamaunongon maoy pagahisgotan sa sunod.

[Mga footnote]

Ang duha-ka-tomong ensiklopediya sa Bibliya nga gipatik sa Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.

Unsay Imong Tubag?

◻ Nganong usa ka hagit ang pagkamaunongon?

◻ Nganong ikaingon nga ang “pagkamaunongon” maoy usa ka linain kaayo nga pulong?

◻ Unsay atong mga panig-ingnan sa Kasulatan labot sa mga tawong dili-hingpit nga nahimong maunongon?

◻ Unsay atong maayong modernong-adlawng mga panig-ingnan sa pagkamaunongon?

[Hulagway sa panid 11]

Si Charles Taze Russell

[Hulagway sa panid 12]

Si Jesus tinuod gayod nga “maunongong usa” ni Jehova

[Hulagway sa panid 13]

Si Job, bisag dili-hingpit, nagpamatuod nga maunongon sa Diyos

[Hulagway sa panid 14]

Si Pablo nagpakitag maayong panig-ingnan sa pagkamaunongon kang Jehova