Ang Pagsabot sa Prinsipyo Mosumbalik-Silaw sa Pagkahamtong
ANG daotang pakig-uban modaot sa mapuslanong mga batasan. Imong anihon kon unsay imong gipugas. (1 Corinto 15:33; Galacia 6:7) Sa pisikal man o espirituwal nga paagi, ang tagsa ka pahayag maoy usa ka pananglitan sa pasukaranang kamatuoran—usa ka prinsipyo—ug ang kada usa nagtaganag basehanan alang sa mga balaod. Apan, ang mga balaod mahimong temporaryo, ug may pagkalimitado. Sa pikas nga bahin, ang mga prinsipyo malangkobon, ug sila mahimong molungtad sa walay kataposan. Busa, ang Pulong sa Diyos nagdasig kanato nga maghunahuna sa mga prinsipyong nalambigit sa tanang higayon.
Ang Webster’s Third New International Dictionary naghubit sa prinsipyo ingong “usa ka malangkobon o pasukaranang kamatuoran: usa ka masakopon ug pasukaranang balaod, doktrina, o pagtuo nga gibasehan sa uban o gikan niini gikuha ang uban.” Pananglitan, tingali ang usa mohatag ug balaod ngadto sa usa ka bata, “Ayawg hikapa ang kosinilya.” Apan ang pagsulti ngadto sa usa ka hamtong nga, “Init ang kosinilya” igo na nga pasidaan. Matikdi nga ang ulahi maoy mas malangkobong pahayag. Tungod kay makaapektar kini kon unsay himoon sa usa—tingali pagluto, paghudno, o pagpalong sa kosinilya—sa usa ka diwa mahimo kini nga usa ka prinsipyo.
Tinuod, ang yawing mga prinsipyo sa kinabuhi maoy espirituwal; mag-apektar sila sa atong pagsimba sa Diyos ug sa atong kalipay. Apan, ang uban mosibog gikan sa paningkamot nga gikinahanglan aron mangatarongan binase sa prinsipyo. Ilang palabihon ang kasayon sa usa ka lagda sa dihang mahiatubang sa usa ka desisyon. Kini dili maalamon ug sukwahi sa panig-ingnan nga gipahimutang sa matinumanong mga tawo sa una sa mga panahon sa Bibliya.—Roma 15:4.
Mga Tawong Dunay Diyosnong Prinsipyo
Taliwala sa dili-hingpit nga mga tawo, si Abel ang mahimong tawgong unang tawo mismo nga may diyosnong prinsipyo. Mahimong iyang gipalandong pag-ayo ang saad bahin sa “binhi” ug nasabtan nga ang pagtubos gikan sa sala naglakip ug usa ka halad sa dugo. (Genesis 3:15) Busa iyang gihalad sa Diyos ang “pipila ka panganay sa iyang panon sa kahayopan.” Ang prase nga “bisan ang mga tambok niini” nagpakita nga gihatag ni Abel ang iyahang kinamaayohan kang Jehova. Apan, kapin pa sa duha ka libo ka tuig human sa kamatayon ni Abel nga giklaro sa Diyos ang detalyadong mga kinahanglanon maylabot sa mga halad. Sukwahi sa mahadlokon sa Diyos nga de-prinsipyong tawo nga si Abel, ang iyang igsoong si Cain taphaw rang mihalad sa Diyos. Apan dili maayo ang iyang tinamdan, ug dunay usa ka butang bahin sa iyang paghalad nga nagpaila ug usa ka kasingkasing nga walay prinsipyo.—Genesis 4:3-5.
Si Noe usab usa ka tawong dunay diyosnong prinsipyo. Samtang ang rekord sa Bibliya nagpakita nga ang Diyos tinong nagmando kaniya sa pagtukod ug arka, wala kitay mabasang mando nga pasangyawon siya sa uban. Bisan pa niana, si Noe gitawag nga “usa ka magwawali sa pagkamatarong.” (2 Pedro 2:5) Bisan pa tingalig gisugo sa Diyos si Noe nga magsangyaw, walay duhaduhang ang iyang pagpabili sa prinsipyo ug ang iyang gugma sa iyang isigkatawo nagtukmod usab kaniya sa paghimo sa ingon. Tungod kay nagkinabuhi kita sa mga panahong susama sa panahon ni Noe, atong sundogon ang iyang maayong tinamdan ug panig-ingnan.
Dili sama sa klero sa iyang panahon, si Jesus nagtudlo sa katawhan nga maghunahuna mahitungod sa mga prinsipyo. Ang iyang Wali sa Bukid maoy usa ka pananglitan. Ang katibuk-ang hiyas niini maoy usa ka pag-awhag bahin sa prinsipyo. (Mateo, mga kapitulo 5-7) Si Jesus nagtudlo niining paagiha tungod kay, sama ni Abel ug Noe nga una kaniya, siya nakaila gayod sa Diyos. Bisan pa niadtong bayongbayong pa siya, iyang gitahod ang pasukaranang kamatuoran: “Dili . . . sa tinapay lamang kondili sa tagsatagsa ka butang nga magagula gikan sa baba ni Jehova mabuhi ang tawo.” (Deuteronomio 8:3; Lucas 2:41-47) Oo, ang yawi sa pagkahimong tawo nga dunay diyosnong prinsipyo mao ang pagkaila gayod kang Jehova, sa iyang mga gusto, sa mga dili niya gusto, ug sa iyang mga katuyoan. Kon kini nga mga prinsipyo bahin sa Diyos mag-apektar sa atong mga kinabuhi, ingong sangpotanan, mahimo sila nga buhing mga prinsipyo.—Jeremias 22:16; Hebreohanon 4:12.
Mga Prinsipyo ug ang Kasingkasing
Posible ang pagtuman sa usa ka balaod nga may pagpanuko, tungod tingali sa kahadlok nga silotan tungod sa pagsupak. Apan, ang pagsugot sa usa ka prinsipyo wala maglakip sa maong tinamdan, tungod kay anaa sa kinaiya mismo sa mga prinsipyo nga kon gamhan ka niini kinasingkasing ka nga mosanong. Tagda si Jose nga, sama ni Abel ug Noe, nabuhi sa wala pa ang katukoran sa pakigtugon sa Moisesnong Kasugoan. Sa dihang gitental siya sa asawa ni Potipar, si Jose mitubag: “Unsaon ko paghimo kining dakong pagkadaotan ug makasala batok sa Diyos?” Oo, si Jose nahibalo sa prinsipyo nga ang bana ug asawa “usa ka unod.”—Genesis 2:24; 39:9.
Ang kalibotan karon walay matarong nga mga prinsipyo. Samag ulitan kinaon niini ang kabangisan ug imoralidad. Ang kapeligrohan mao nga ang usa ka Kristohanon tingalig matental nga mokitkit, tingalig sa sekreto, sa maong madanihon apan walay biling pagkaon—mga sine, mga video, o mga libro. Busa, pagkadalayegon kon sama kita ni Jose nga mosalikway sa daotan binase sa prinsipyo, nga maghinumdom nga ang mga maunongon lamang ang luwason sa Diyos lahos sa umaabot nga “dakong kasakitan.” (Mateo 24:21) Oo, ang atong paggawi sa pribado, dili sa publiko, ang magpadayag kon unsa gayod ang atong pagkatawo.—Salmo 11:4; Proverbio 15:3.
Ang sangpotanan mao nga kon kita gigiyahan sa mga prinsipyo sa Bibliya, dili kita mangitag gipakaingong mga lutsanan sa mga balaod sa Diyos; ni sulayan nato kon asa taman kitang makapadayon sa atong buhat nga dili sa aktuwal makasupak sa usa ka tinong balaod. Ang maong hunahuna makadaot kanato sa personal; kita ang masakitan sa kaulahiay.
Tan-aw Luyo sa Balaod
Tinuod, ang mga balaod dunay hinungdanong papel sa kinabuhi sa usa ka Kristohanon. Sama silag mga guwardiya nga nagtabang pagpanalipod kanato, ug sa ilang pundasyon anaa ang daghang hinungdanong prinsipyo. Ang pagkapakyas sa pag-ila niining mga prinsipyoha mahimong makapakunhod sa atong gugma sa nalambigit nga mga balaod. Gipasundayag kini sa karaang nasod sa Israel.
Gihatag sa Diyos ang Napulo ka Sugo sa Israel, ang una niini nagdili sa pagsimba sa bisan unsang diyos gawas kang Jehova. Nga si Jehova ang naglalang sa tanang butang maoy usa ka pasukaranang kamatuoran luyo niini nga kasugoan. (Exodo 20:3-5) Apan nagkinabuhi ba ang nasod sumala niining prinsipyoha? Si Jehova mismo ang nagtubag: “‘Ikaw ang among amahan’ [nag-ingon ang mga Israelinhon] ngadto sa usa ka bloke sa kahoy ug [sila mituaw ug] ‘Inahan’ ngadto sa usa ka bato. Apan ako [Jehova] ilang gitalikdan ug gilikay nila gikan kanako ang ilang mga nawong.” (Jeremias 2:27, The New English Bible) Pagkawalay-pagbati ug walay-prinsipyong kabuangan! Ug nakapasakit gayod kini sa kasingkasing ni Jehova!—Salmo 78:40, 41; Isaias 63:9, 10.
Ang mga Kristohanon usab dunay mga kasugoan gikan sa Diyos. Pananglitan, angay nilang likayan ang idolatriya, seksuwal nga imoralidad, ug ang dili hustong paggamit sa dugo. (Buhat 15:28, 29) Kon imong hunahunaon kini, atong masabtan ang nagpahiping mga prinsipyo, sama sa: ang Diyos takos sa atong linaing debosyon; angay kita nga magmaunongon sa atong kapikas; ug si Jehova mao ang atong Maghahatag-Kinabuhi. (Genesis 2:24; Exodo 20:5; Salmo 36:9) Kon atong masabtan ug dulot nga pabilhan ang mga prinsipyo luyo niini nga mga pagtultol, atong makita nga alang sila sa atong kaugalingong kaayohan. (Isaias 48:17) Alang kanato, ‘ang mga sugo sa Diyos dili man mabug-at.’—1 Juan 5:3.
Samtang ang mga Israelinhon sa milabay wala manumbaling sa mga kasugoan sa Diyos, pag-abot sa panahon ni Jesus ang ilang “mga batid sa balaod,” ang mga eskriba, nalabian sa laing direksiyon. Nakamugna sila ug daw bukid nga mga mando ug mga tradisyon nga nakababag sa putling pagsimba ug nagtago sa diyosnong mga prinsipyo. (Mateo 23:2, NEB) Ang mga tawo mibating nakadawat na sa kapakyasan, pagkawalay-paglaom, o pagkasalingkapaw. (Mateo 15:3-9) Ug daghan sa gihimog-tawo nga mga mando ang walay konsiderasyon. Sa dihang hapit nang moayo sa nakuyos nga kamot sa usa ka tawo, si Jesus nangutana sa mga Pariseong presente: “Subay ba sa balaod panahon sa igpapahulay ang pagbuhat ug maayong buhat?” Ang ilang kahilom nagpadayag nga ang ilang tubag maoy dili, nga naghimo kang Jesus nga “bug-os naguol tungod sa kakubol sa ilang mga kasingkasing.” (Marcos 3:1-6) Ang mga Pariseo tingalig motabang sa natanggong o nasamdang binuhing mananap (usa ka pinansiyal nga puhonan) sa Igpapahulay apan dili gayod sa usa ka lalaki o usa ka babaye—gawas lang kon nameligro na ang kinabuhi. Sa pagkatinuod, nagamhan sila pag-ayo sa tawhanong mga lagda ug legal nga mga detalye nga samag mga hulmigas nga nagkapagkapag sa usa ka dibuho, sila wala makakita sa tibuok hulagway—ang balaang mga prinsipyo.—Mateo 23:23, 24.
Apan, bisan ang mga batan-on, kon tim-os ang ilang mga kasingkasing, makapasidungog kang Jehova pinaagi sa ilang pagpabili sa mga prinsipyo sa Bibliya. Ang magtutudlo sa 13-anyos nga si Rebecca nangutana sa klase kon kinsa ang mosugal. Ang kadaghanan miingon nga dili sila mohimo niini. Apan, sa dihang gihisgotan ang nagkadaiyang mga kahimtang, ang tanan gawas kang Rebecca ang miadmitir nga mosugal sila. Ang magtutudlo nangutana kang Rebecca kon mopalit ba siyag 20-cent nga tiket sa ripa alang sa usa ka takos nga kawsa. Midumili si Rebecca ug mihatag sa iyang Kasulatanhong mga katarongan kon nganong ang pagbuhat sa ingon usa ka matang sa pagsugal. Dayon ang iyang magtutudlo miingon ngadto sa tibuok klase: ‘Sa akong opinyon, si Rebecca lamang dinhi ang dunay gitawag nakong “mga prinsipyo” sa tinuod nga diwa sa pulong.’ Oo, si Rebecca yano ra untang makatubag nga, “Supak kini sa akong relihiyon,” apan naghunahuna siya ug mas lalom pa niana; makatubag siya kon nganong sayop ang pagsugal ug nganong midumili siya sa pag-apil niini.
Ang mga panig-ingnan sama ni Abel, Noe, Jose, ug Jesus nagpakita kanato kon sa unsang paagi kita makabenepisyo pinaagi sa paggamit sa atong “katakos sa panghunahuna” ug atong “gahom sa pagpangatarongan” sa pagsimba sa Diyos. (Proverbio 2:11; Roma 12:1) Ang Kristohanong mga ansiyano maayong mosundog kang Jesus samtang sila ‘magbantay sa panon sa Diyos nga anaa sa ilang pag-atiman.’ (1 Pedro 5:2) Sama sa maayong gipakita ni Jesus, ang mga mahigugmaon sa diyosnong mga prinsipyo mao ang mouswag ilalom sa pagkasoberano ni Jehova.—Isaias 65:14.