“Ang Imong Mahigugmaong Kalulot Mas Maayo Kay sa Kinabuhi”
Sumala sa giasoy ni Calvin H. Holmes
Disyembre 1930 kadto, ug bag-o pa lang akong nahuman sa paggatas sa mga baka sa dihang si Papa mipauli gikan sa pagduaw sa usa ka silingan sa duol. “Mao kini ang libro nga gipahulaman ni Wyman kanako,” siya miingon samtang gihulbot niya ang usa ka asul nga publikasyon gikan sa iyang bulsa. Nag-ulohan kadto ug Deliverance, nga gipatik sa Watch Tower Bible and Tract Society. Si Papa, nga panagsa rang mobasa ug bisan unsa, mibasa sa maong libro hangtod sa lawom nga kagabhion.
SA ULAHI, mihulam si Papa ug laing mga libro, nga may mga ulohang sama sa Light ug Reconciliation, sa mao gihapong mga magpapatik. Napalgan niya ang karaang Bibliya ni Mama ug namulaw aron basahon sa kahayag sa suga nga kingki. Usa ka dakong kausaban ang nahitabo kang Papa. Nianang tingtugnawa nakigsulti siya kanamo sulod sa daghang oras—sa akong inahan, sa akong tulo ka igsoong babaye, ug kanako—samtang nagtapok kami palibot sa among karaang kahoy-ug-sugnod nga pugon.
Si Papa miingon nga ang mga tawo nga nagpatik niining mga libroha gitawag ug mga Estudyante sa Bibliya ug nga, sumala kanila, nagkinabuhi kita sa “kataposang mga adlaw.” (2 Timoteo 3:1-5) Iyang gisaysay nga ang yuta dili laglagon sa kataposan sa kalibotan kondili ilalom sa Gingharian sa Diyos mahimo kining usa ka paraiso. (2 Pedro 3:5-7, 13; Pinadayag 21:3, 4) Nakapainteres gayod kadto kanako.
Si Papa nagsugod sa pagsulti kanako samtang kami magkauban sa pagtrabaho. Nahinumdoman nako nga nagpakpak kami sa mais sa dihang gipatin-aw niya nga ang ngalan sa Diyos maoy Jehova. (Salmo 83:18) Busa, sa tingpamulak sa 1931, sa dihang ako 14 anyos pa lang, mibarog ako dapig kang Jehova ug sa iyang Gingharian. Miampo ako kang Jehova sa karaang kamansanasan sa likod sa balay ug kinasingkasing nga misaad nga moalagad ako kaniya sa walay kataposan. Ang akong kasingkasing natandog na sa mahigugmaong kalulot sa atong kahibulongang Diyos.—Salmo 63:3.
Nagpuyo kami sa usa ka uma mga 30 kilometros gikan sa St. Joseph, Missouri, T.B.A., ug duolan sa 65 kilometros gikan sa Siyudad sa Kansas. Natawo si Papa sa usa ka balay nga troso nga gitukod sa akong apohan sa tuhod diha sa uma sa sayong bahin sa ika-19ng siglo.
Pagbansay Alang sa Ministeryo
Sa ting-init sa 1931, ang among pamilya nakadungog sa radyo sa pakigpulong publiko nga “Ang Gingharian, ang Paglaom sa Kalibotan,” nga gipahayag ni Joseph Rutherford, kanhing presidente sa Watch Tower Society, sa usa ka kombensiyon sa Columbus, Ohio. Nagpalihok kadto sa akong kasingkasing, ug nalipay ako sa pagpakig-ambit uban kang Papa sa pag-apod-apod taliwala sa among mga kaila sa pulyeto nga naundan niining hinungdanong pakigpulong publiko.
Sa tingpamulak sa 1932, mitambong ako sa akong unang tigom sa mga Saksi ni Jehova. Ang among silingan nagdapit kang Papa ug kanako nga maminaw sa usa ka pakigpulong sa St. Joseph ni George Draper, usa ka nagapanawng magtatan-aw sa mga Saksi ni Jehova. Sa pag-abot namo, katunga na sa tigom ang nahuman, ug nakakaplag ako ug dapit nga kalingkoran luyo sa lig-on, lapad nga likod ni J. D. Dreyer, nga may hinungdanong bahin sa akong kinabuhi.
Sa Septiyembre 1933, mitambong ako ug asembliya kauban ni Papa sa Siyudad sa Kansas, diin una akong nakig-ambit sa publikong pagsangyaw. Gihatagan ako ni Papa ug tulo ka pulyeto ug gitudloan ako sa pag-ingon: “Usa ako sa mga Saksi ni Jehova nga nagasangyaw sa maayong balita sa Gingharian sa Diyos. Sa walay duhaduha nadungog nimo si Huwes Rutherford sa radyo. Ang iyang mga pakigpulong gisibya sa kapin sa 300 ka estasyonan sa matag semana.” Unya akong gitanyag ang pulyeto. Nianang gabhiona, samtang gigatasan nako ang mga baka didto sa uma, akong gihunahuna nga mao kadto ang labing halandomong adlaw sa akong kinabuhi.
Sa wala madugay nagsugod ang tingtugnaw, ug dili kami makasigeg biyahe. Apan si Brader Dreyer ug ang iyang asawa miduaw ug nangutana kon buot ko bang moadto sa ilang balay sa gabii sa Sabado ug magpalabay sa kagabhion. Ang 10 kilometros nga pagbaktas paingon sa panimalay sa mga Dreyer takos gayod sa paningkamot tungod kay nakauban ako kanila sa ministeryo sa pagkasunod adlaw ug nakatambong sa Pagtuon sa Bantayanang Torre sa St. Joseph. Sukad niadto, panagsa ra kong makapalta sa pagpakig-ambit sa ministeryo sa ma-Dominggo. Ang pagbansay ug tambag ni Brader Dreyer napamatud-ang bililhon.
Sa Septiyembre 2, 1935, sa kataposan nagpasimbolo ako sa akong pahinungod kang Jehova pinaagi sa pagpabawtismo sa tubig panahon sa usa ka asembliya sa Siyudad sa Kansas.
Pagsugod sa Tibuok-Kinabuhing Karera
Sayo sa 1936, miaplay ako aron sa pag-alagad ingong payunir, o bug-os-panahong ministro, ug ako gilakip sa lista niadtong nangitag kauban nga payunir. Wala madugay human niadto nakadawat akog sulat gikan kang Edward Stead sa Arvada, Wyoming. Iyang gisaysay nga siya nag-wheelchair ug nagkinahanglag tabang aron makapayunir. Gidawat dayon nako ang iyang tanyag ug gitudlo ako nga payunir sa Abril 18, 1936.
Sa wala pa ako mobiya sa pag-uban kang Brader Stead, ang akong inahan nakigsulti kanako sa pribado. “Anak, segurado ka ba nga mao kini ang gusto nimong buhaton?” nangutana siya.
“Walay pulos ang kinabuhi kon dili ingon niini ang akong buhaton,” ako mitubag. Naapresyar nako nga ang mahigugmaong-kalulot ni Jehova labi pang hinungdanon kay sa bisan unsang butang.
Ang pagpayunir uban kang Ted, ingon sa pagtawag namo kang Brader Stead, maoy ekselenteng pagbansay. Natugob siya sa kasibot ug may madanihon kaayong paagi sa pagtanyag sa mensahe sa Gingharian. Apan ang mahimo lamang ni Ted mao ang pagsulat ug pagsulti; ang tanan niyang mga lutahan dili makalihok tungod sa rheumatoid arthritis. Mobangon ko ug sayo ug ligoon ug barbasan siya, mag-andam sa pamahaw, ug pakan-on siya. Unya ako siyang ilisan ug andamon siya alang sa pagsangyaw. Nianang maong ting-init nagpayunir kami sa Wyoming ug Montana, nga nagkampo sa magabii. Si Ted natulog sa linaing katulganan nga gihimo diha sa iyang pik-ap trak, ug ako matulog sa yuta. Sa ulahing bahin nianang tuiga mibalhin ako sa habagatan aron sa pagpayunir sa Tennessee, Arkansas, ug Mississippi.
Sa Septiyembre 1937, mitambong ako sa akong unang dakong kombensiyon sa Columbus, Ohio. Didto ang mga kahikayan gihimo aron sa pagpanguna sa buluhatong pagsangyaw ginamit ang ponograpo. Gitaho namo ang matag panahon nga gigamit namo ang ponograpo nga usa ka setup. Sa usa ka bulan diha akoy kapin sa 500 ka setup, ug kapin sa 800 ka tawo ang naminaw. Human magsangyaw sa daghang lungsod sa sidlakang Tennessee, Virginia, ug West Virginia, gidapit ako sa pag-alagad ingong espesyal payunir sa usa ka bag-ong kapasidad, nga nagtrabaho duyog sa alagad sa sona, ingon sa pagtawag kaniadto sa nagapanawng mga magtatan-aw.
Miduaw ako ug mga kongregasyon ug hilit nga mga grupo sa West Virginia—nga migugol ug duha ngadto sa upat ka semana sa matag usa—ug nanguna sa ministeryo sa kanataran. Unya, sa Enero 1941, gitudlo ako nga alagad sa sona. Nianang panahona si Mama ug ang akong tulo ka igsoong mga babaye—si Clara, Lois, ug Ruth—mibarog dapig sa Gingharian. Busa ang among tibuok pamilya mitambong sa dakong kombensiyon sa St. Louis nga magkauban sa maong ting-init.
Wala madugay human sa kombensiyon, ang mga alagad sa sona gipahibalo nga ang buluhaton sa sona matapos sa kataposan sa Nobyembre 1941. Sa pagkasunod bulan ang Tinipong Bansa miapil sa Gubat sa Kalibotan II. Giasayn ako sa espesyal payunir nga pag-alagad, nga nagkinahanglang mogugol ug 175 ka oras kada bulan diha sa ministeryo.
Espesyal nga mga Pribilehiyo sa Pag-alagad
Sa Hulyo 1942, nakadawat ako ug sulat nga nangutana kon andam ba akong mag-alagad sa laing nasod. Human mitubag ug apirmatibo, gidapit ako sa Bethel, ang tibuok-kalibotang hedkuwarter sa mga Saksi ni Jehova, sa Brooklyn, New York. Mga 20 ka ulitawo nga mga igsoon ang gitawag alang sa espesyal nga pagbansay sa samang panahon.
Si Nathan H. Knorr, kanhing presidente sa Watch Tower Society, mipatin-aw nga ang kalihokang pagsangyaw mihinay ug bansayon kami aron sa pagpalig-on sa mga kongregasyon sa espirituwal. “Dili lang kay buot namong masayran ang mga suliran sa kongregasyon,” siya miingon, “apan kon unsay inyong gibuhat bahin niana.”
Samtang didto kami sa Bethel, si Fred Franz, kinsa mipuli kang Brader Knorr ingong presidente sa 1977, mipakigpulong nga niana miingon siya: “Ang Gubat sa Kalibotan II matapos, ug ang dakong buluhatong pagsangyaw pagabuksan. Sa walay duhaduha minilyon pa ang tigomon ngadto sa organisasyon ni Jehova!” Ang maong pakigpulong bug-os nga nag-usab sa akong panglantaw. Sa dihang gihimo ang mga asaynment, nahibaloan nako nga akong duawon ang mga kongregasyon sa mga estado sa Tennessee ug Kentucky. Gitawag kami ug mga alagad sa mga igsoon, usa ka termino nga nausab na ngadto sa magtatan-aw sa sirkito.
Misugod ako sa pag-alagad sa mga kongregasyon sa Oktubre 1, 1942, sa dihang ako 25 anyos pa lamang. Nianang panahona ang bugtong paagi sa pag-abot sa mga kongregasyon maoy pinaagi sa pagbaktas o pagsakay sa kabayo. Usahay matulog ako sa samang lawak kauban sa pamilya nga nagpasaka kanako.
Sa dihang nag-alagad ako sa Kongregasyon sa Greeneville sa Tennessee sa Hulyo 1943, nakadawat ako ug imbitasyon nga motambong sa ikaduhang klase sa Watchtower Bible School of Gilead. Sa Gilead, akong nahibaloan kon unsa gayoy kahulogan sa ‘paghatag ug labaw pa kay sa kasagarang pagtagad sa mga butang nga nadungog’ ug kanunay nga adunay “daghang buhaton diha sa buluhaton sa Ginoo.” (Hebreohanon 2:1; 1 Corinto 15:58) Ang lima ka bulang kurso sa tunghaan dali rang milabay, ug miabot ang adlaw sa graduwasyon sa Enero 31, 1944.
Canada ug Ngadto sa Belgium
Ubay-ubay kanamo ang giasayn sa Canada, diin bag-o lang gitapos ang pagdili sa kalihokan sa mga Saksi ni Jehova. Giasayn ako sa nagapanawng buluhaton, nga nagkinahanglang mokobre ug lagyong panaw tali sa pipila ka kongregasyon. Samtang ako nagbiyahe, usa ka kalipay nga makadungog ug mga kasinatian mahitungod sa kon sa unsang paagi ang among buluhatong pagsangyaw ginahimo panahon sa pagdili sa Canada. (Buhat 5:29) Daghan ang nag-asoy bahin sa giingong blitz sa dihang panahon sa gabii, ang usa ka pulyeto gipahimutang sa halos matag pinuy-anan gikan sa usa ka tumoy sa Canada ngadto sa laing tumoy. Pagkamaayong balita nga mahibaloan sa Mayo 1945 nga natapos na ang gubat sa Uropa!
Nianang maong ting-init, samtang nag-alagad sa usa ka kongregasyon sa gamayng lungsod sa Osage, Saskatchewan, nakadawat ako ug sulat gikan kang Brader Knorr, nga nag-ingon: “Akong gihatag kanimo ang pribilehiyo nga moadto sa Belgium. . . . Daghan kaayong angayng buhaton sa maong nasod. Usa kana ka nasod nga nagusbat sa gubat, ug ang atong mga igsoon nagkinahanglag tabang, ug morag angayang magpadala ug usa ka tawo gikan sa Amerika aron sa paghatag kanila ug angayang tabang ug paghupay nga ilang gikinahanglan.” Mitubag dayon ako, nga midawat sa asaynment.
Sa Nobyembre 1945, didto ako sa Bethel sa Brooklyn nga nagtuon ug Pranses uban kang Charles Eicher, usa ka tigulang nga Alsatianong igsoon. Nakadawat usab ako ug dinaliang pagbansay sa pagpalakaw sa sangang buhatan. Una molarga paingon sa Uropa, miduaw ako makadiyot sa akong pamilya ug mga higala sa St. Joseph, Missouri.
Sa Disyembre 11, mibiya ako sa New York sakay sa Queen Elizabeth, ug upat ka adlaw sa ulahi miabot ako sa Southampton, Inglaterra. Nagpabilin akog usa ka bulan sa sangang buhatan sa Britanya, diin nakadawat ako ug dugang nga pagbansay. Human niana, sa Enero 15, 1946, mitabok ako sa English Channel ug mikawas sa Ostend, Belgium. Gikan didto nagtren ako paingon sa Brussels, diin ang tibuok pamilyang Bethel misugat kanako sa estasyonan sa tren.
Gipauswag nga Kalihokan Human sa Gubat
Ang akong asaynment mao ang pagdumala sa buluhaton sa Gingharian sa Belgium, apan dili gani ako makasulti sa pinulongan. Sa mga unom ka bulan, nakakat-on ako ug igoigong Pranses aron makapakigsulti. Usa ka pribilehiyo nga magtrabaho duyog sa mga tawo nga mirisgo sa ilang mga kinabuhi aron sa pagpadayon sa buluhatong pagsangyaw sulod sa lima ka tuig nga okupasyon sa Nazi. Ang pipila kanila bag-o lang gipagawas gikan sa mga kampong konsentrasyon.
Ang mga igsoon naghinamhinam sa pag-organisar sa trabaho ug pagpakaon niadtong gigutom sa kamatuoran sa Bibliya. Busa ang mga kahikayan gihimo aron sa paghimog mga asembliya ug alang sa mga nagapanawng mga magtatan-aw sa pagduaw sa mga kongregasyon. Diha usab kamiy makapadasig nga mga pagduaw ni Nathan Knorr, Milton Henschel, Fred Franz, Grant Suiter, ug John Booth—ngatanan mga hawas gikan sa hedkuwarter sa Brooklyn. Niadtong unang mga adlaw, nag-alagad ako ingong magtatan-aw sa sirkito, magtatan-aw sa distrito, ug magtatan-aw sa sanga. Sa Disyembre 6, 1952, human sa duolan sa pito ka tuig nga pag-alagad sa Belgium, gipangasawa ko si Emilia Vanopslaugh, kinsa nagtrabaho usab sa sangang buhatan sa Belgium.
Pipila ka bulan sa ulahi, sa Abril 11, 1953, gipatawag ako sa lokal nga estasyon sa polis ug gipahibalo nga ang akong presensiya peligroso sa seguridad sa Belgium. Miadto ako sa Luxembourg aron magpaabot samtang giapelar ang akong kaso ngadto sa Konseho sa Estado.
Sa Pebrero 1954 ang Konseho sa Estado sa Belgium mipaluyo sa mando nga ang akong presensiya peligroso sa nasod. Ang pamatuod nga gitagana mao nga sukad sa akong pag-abot sa Belgium, ang gidaghanon sa mga Saksi sa nasod miuswag pag-ayo—gikan sa 804 sa 1946 ngadto sa 3,304 sa 1953—ug nga, ingong resulta, ang seguridad sa Belgium nameligro tungod kay daghang batan-ong mga Saksi ang mibarog nga malig-on dapig sa Kristohanong neyutralidad. Busa, si Emilia ug ako giasayn sa Switzerland, diin nagsugod kami sa sirkitong buluhaton sa nagsultig Pranses nga seksiyon.
Ang Tunghaan sa Ministeryo sa Gingharian—usa ka tunghaan nga nagtagana ug mauswagong pagbansay alang sa Kristohanong mga ansiyano—gitukod sa 1959 sa South Lansing, New York. Gidapit ako didto aron bansayon sa pagtudlo sa mga klase niining maong tunghaan sa Uropa. Samtang didto ako sa Tinipong Bansa, giduaw nako ang akong pamilya sa St. Joseph, Missouri. Didto nakita nako ang akong minahal nga inahan sa kataposang higayon. Namatay siya sa Enero 1962; si Papa namatay sa Hunyo 1955.
Ang Tunghaan sa Ministeryo sa Gingharian sa Paris, Pransiya, nagsugod sa Marso 1961, ug si Emilia mikuyog kanako. Ang mga magtatan-aw sa distrito, mga magtatan-aw sa sirkito, mga magtatan-aw sa kongregasyon, ug mga espesyal payunir miabot aron sa pagtungha gikan sa Pransiya, Belgium, ug Switzerland. Sulod sa misunod nga 14 ka bulan, nagdumala ako ug 12 ka klase niining upat-ka-semana nga kurso. Human niana, sa Abril 1962, nahibaloan namo nga mabdos si Emilia.
Pagpasibo sa mga Kahimtang
Mibalik kami sa Geneva, Switzerland, diin may mga permiso kami nga mopuyo nga permanente. Bisan pa niana, dili sayon ang pagpangitag dapit nga kapuy-an, sanglit dihay grabeng kakulang sa puy-anan. Ang pagpangitag trabaho dili usab sayon. Sa kataposan nakakita ako ug trabaho sa usa ka dakong tindahan sa sentro sa Geneva.
Nagugol nako ang 26 ka tuig sa bug-os-panahong ministeryo, busa ang among nausab nga mga kahimtang nagkinahanglag dakong pagpasibo. Sulod sa 22 ka tuig nga nagtrabaho ako sa tindahan ug mitabang sa pagmatuto sa among duha ka anak babaye, si Lois ug Eunice, ang among pamilya kanunayng nag-una sa mga intereses sa Gingharian. (Mateo 6:33) Human sa akong pagretiro gikan sa sekular nga trabaho niadtong 1985, nagsugod ako sa pag-alagad ingong kapuling magtatan-aw sa sirkito.
Maluyahon kaayo si Emilia, apan gibuhat niya ang iyang maarangan diha sa ministeryo. Si Lois nag-alagad ingong payunir sulod sa mga napulo ka tuig. Pagkakulbahinam nga espirituwal nga kasinatian nga makapahimulos uban kaniya sa labing kahibulongang internasyonal nga kombensiyon sa Moscow panahon sa ting-init sa 1993! Wala madugay human niadto, sa pagbakasyon sa Senegal, Aprika, namatay si Lois samtang naligo sa dagat. Ang gugma ug kalulot sa among mga igsoong Aprikano ug sa mga misyonaryo dako kaayong kahupayan kanako sa dihang mibiyahe ako ngadto sa Senegal aron sa pag-atiman sa paglubong. Gipangandoy ko gayod nga makita si Lois sa pagkabanhaw!—Juan 5:28, 29.
Mapasalamaton ako nga nakapahimulos sulod sa kapin sa upat ka dekada sa maunongong pagpaluyo sa usa ka mahigugmaong kauban. Sa pagkatinuod, bisan pa sa akong mga kasakit ug mga suliran, ang mahigugmaong kalulot ni Jehova matahom ug naghimo sa kinabuhi nga mapuslanon. Ang akong kasingkasing natukmod sa pagmantala mahitungod sa among Diyos, si Jehova, sa mga pulong sa salmista: “Tungod kay ang imong mahigugmaong kalulot mas maayo kay sa kinabuhi, ang akong kaugalingong mga ngabil magadayeg kanimo.”—Salmo 63:3.
[Hulagway sa panid 26]
Nanguna kami sa buluhatong pagsangyaw ginamit ang ponograpo
[Hulagway sa panid 26]
Akong mga ginikanan sa 1936
[Hulagway sa panid 26]
Pagsangyaw diha sa dalan sa Belgium niadtong 1948