Pag-abaga sa Responsibilidad sa Pag-atiman sa Pamilya

“MGA amahan, ayawg palagota ang inyong mga anak, kondili padayong matutoa sila diha sa disiplina ug mapasiboong pagdumala-sa-kaisipan ni Jehova.” (Efeso 6:4) Uban nianang dinasig nga mga pulong, si apostol Pablo tin-awng nagbutang sa responsibilidad sa pag-atiman sa pamilya diin kini angayan​—diha sa mga abaga sa amahan.

Sa kadaghanang pamilya ang amahan wala mag-inusara sa pag-atiman sa iyang mga anak. Ang iyang asawa, ang inahan sa iyang mga anak, malipay sa pag-ambit sa luwan sa iyang bana. Busa, si Haring Solomon mipahayag: “Paminaw, anak ko, sa disiplina sa imong amahan, ug ayaw isalikway ang balaod sa imong inahan.”​—Proverbio 1:8.

Materyal ug Espirituwal nga Pag-atiman

Ang mga ginikanan nga nahigugma sa ilang mga anak dili tinuyong magpasagad kanila. Sa pagkatinuod, alang sa mga Kristohanon ang pagbuhat niana maoy katumbas sa pagsalikway sa ilang pagtuo, ingon sa atong mahinapos gikan sa mga pulong ni Pablo kang Timoteo: “Tino nga kon si bisan kinsa wala magatagana alang kanila nga iyang kaugalingon, ug ilabina alang kanila nga mga membro sa iyang panimalay, siya nagalimod sa pagtuo ug mas daotan pa kay sa tawong walay pagtuo.” (1 Timoteo 5:8) Ang mga Kristohanon nakasabot nga ang pagmatutog mga anak “diha sa disiplina ug mapasiboong pagdumala-sa-kaisipan ni Jehova” nagkinahanglag labaw pa kay sa pagtagana kanila sa materyal nga paagi.

Tagda ang tambag ni Moises sa nasod sa Israel sa dihang sila nagkampo sa kapatagan sa Moab, una pa sila mosulod sa Yutang Saad. Didto iyang gisubli ang mga balaod sa Diyos ngadto kanila ug nagbaod kanila: “Kinahanglang inyong ibutang kining akong mga pulong diha sa inyong kasingkasing ug sa inyong kalag.” (Deuteronomio 11:18) Di pa dugay iya silang gipahinumdoman nga sila mahigugma gayod kang Jehova uban sa ilang tibuok nga kasingkasing, kalag, ug kusog, nga midugang: “Kining mga pulonga nga akong gisugo kaninyo niining adlawa kinahanglang maanaa sa inyong kasingkasing.” (Deuteronomio 6:​5, 6) Hinungdanon alang sa Israelinhong mga ginikanan ang pagpatuhop sa mga pulong sa Balaod sa Diyos diha sa ilang mga kasingkasing. Uban ang mga kasingkasing nga napuno sa espirituwal nga pagpabili, ang Israelinhong mga ginikanan epektibong makasugot sa mosunod nga mga pulong ni Moises: “Kinahanglang isilsil nimo kini [ang mga pulong sa Balaod sa Diyos] sa imong anak ug magasulti mahitungod niana sa magalingkod ikaw sa imong balay ug sa magalakaw ikaw sa dalan ug sa imong paghigda ug sa imong pagbangon.”​—Deuteronomio 6:​7; 11:​19; itandi ang Mateo 12:​34, 35.

Matikdi nga ang mga amahan maoy ‘magsilsil’ niadtong mga pulonga sa ilang mga anak ug “magasulti mahitungod niana.” Ang Merriam-Webster’s Collegiate Dictionary naghubad sa pulong “isilsil” ingon nga “pagtudlo ug pagtisok pinaagi sa kanunayng pagsublisubli o mga pahimangno.” Sa dihang ang mga ginikanan mosulti bahin sa Balaod sa Diyos sa adlaw-adlaw​—buntag, udto, ug gabii​—magkahulogan kinig dako sa ilang mga anak. Samtang ang mga batan-on makamatikod sa gugma nga nabatonan sa ilang mga ginikanan alang sa Balaod sa Diyos, sila sa baylo maimpluwensiyahan aron maugmad ang pagkasuod kang Jehova. (Deuteronomio 6:​24, 25) Makapaikag, si Moises espesipikong nagsugo sa mga amahan sa pagtudlo sa ilang mga anak ‘sa magalingkod sila sa ilang balay.’ Ang maong pagtudlo maoy bahin sa pag-atiman sa pamilya. Apan komosta karong adlawa?

“Sa Magalingkod Ikaw sa Imong Balay”

“Dili sayon,” misaysay si Janet, usa ka Kristohanong inahan sa upat ka anak.a “Kinahanglang molahutay ka,” miuyon si Paul, ang iyang bana. Sama sa ubang Saksing mga ginikanan, si Paul ug Janet naningkamot sa pagtuon sa Bibliya uban sa ilang mga anak labing menos kausa sa usa ka semana. “Among gipaningkamotan nga himoon ang among panaghisgot sa Bibliya sa pamilya matag Lunes sa gabii sa gitinong oras,” misaysay si Paul, nga miadmitir: “Apan dili kana kanunayng mosaler.” Ingong tinudlong ansiyano sa iyang kongregasyon, siya usahay tawgon sa pag-atiman sa dinaliang mga butang. Ang iyang duha ka mas magulang nga mga anak nag-alagad ingong bug-os-panahong mga ministro. Ilang nakaplagan nga ang mga gabii maoy mabungahong mga panahon sa pagkontak sa mga tawo diha sa ministeryo. Busa, ingong pamilya, ilang gipasibo ang panahon sa ilang pagtuon sa pamilya. “Usahay among sugdan ang pagtuon dihadiha human sa among panihapon,” misaysay si Paul.

Bisan tuod ang mga ginikanan maalamong nagpakitag pagkamapailin-ilinon sa panahon sa ilang pagtuon sa pamilya, ilang gipaningkamotan nga mahuptan ang pagkamakanunayon niini. “Kon ang oras sa among pagtuon kinahanglang usbon,” matod sa anak nga babaye nga si Clare, “ipaskin kanunay ni Papa ang bag-ong oras diha sa pultahan sa repridyeretor, aron kaming tanan masayod kon kanus-a kana himoon.”

Ang pagtigom alang sa pagtuon sa Bibliya sa pamilya magtagana usab ug maayong kahigayonan alang sa batabatang mga membro sa pamilya aron ipaambit ang ilang mga kabalaka ug mga suliran sa ilang mga ginikanan. Ang maong pagtuon mosaler sa dihang kini dili kaayo pig-ot nga ang mga bata mobasa lamang sa mga tubag sa mga pangutanang gisukna sa teksbok sa Bibliya nga ilang gigamit. “Ang among pagtuon sa pamilya maoy katigoman sa panaghisgot,” misaysay si Martin nga adunay duha ka anak nga lalaki. “Sa dihang magtigom kamo kausa sa usa ka semana aron hisgotan ang usa ka Kasulatanhong ulohan, imong makita kon unsa nay dagan sa imong pamilya sa espirituwal nga paagi,” siya mikomento. “Manungha sa panaghisgot ang tanang matang sa mga butang. Masayran mo kon unsay nagakahitabo sa tunghaan, ug mas makapaikag pa, imong makaplagan kon unsay nagakaugmad nga mga tinamdan sa imong mga anak.” Ang iyang asawa, si Sandra, miuyon ug mibating siya usab dakog nakuha gikan sa pagtuon sa pamilya. “Samtang ang akong bana nagdumala sa pagtuon,” siya misaysay, “daghan akog nakat-onan pinaagig pagpaminaw sa paagi nga ang akong mga anak nga lalaki motubag sa iyang mga pangutana.” Dayon ipasibo ni Sandra ang iyang mga komento sa pagtabang sa iyang mga anak nga lalaki. Mas nalipay siya sa pagtuon tungod kay siya aktibong nalangkit. Oo, ang mga yugto sa pagtuon sa pamilya magtagana sa mga ginikanan ug pagsabot sa panghunahuna sa ilang mga anak.​—Proverbio 16:​23; 20:5.

Magmapailin-ilinon ug Magmalahutayon

Sa dihang ang oras moabot alang sa inyong pagtuon sa pamilya, inyong makaplagan nga ang usa ka bata tingali abtik ug interesado, samtang ang lain nagkinahanglag pag-alam-alam aron makasentro sa pagtagad ug makabenepisyo. Usa ka Kristohanong inahan mikomento: “Ingon ana ang kinabuhi sa pamilya! Masayod ka kon unsay imong buhaton ingong ginikanan. Busa kon molahutay ka, si Jehova motabang ug magpahinabog mga resulta.”

Ang lugway sa pagtagad sa bata mahimong magkalahi pag-ayo sumala sa iyang edad. Hatagan kinig pagtagad sa masinabotong ginikanan. Usa ka magtiayon adunay lima ka anak, nga nag-edad gikan sa 6 ngadto sa 20 kapin. Ang amahan, si Michael, miingon: “Hatagig kahigayonan ang kinamanghoran nga motubag ug una. Dayon padugangan ug mga detalye sa mas magulang nga mga anak ug pahatagon sa mga puntos nga ilang giandam.” Kining paagiha sa pagdumala nga masinaboton sa ilang mga anak makapaarang sa mga ginikanan sa pagtudlo sa bili sa pagtagad sa uban. “Usa sa among mga anak nga lalaki tingali makasabot,” matod ni Martin, “apan ang laing batang lalaki nagkinahanglag dakong tabang sa pagsabot sa punto. Akong nakaplagan nga ang sesyon sa pagtuon nahimong bansayanan sa pagpasundayag sa Kristohanong pailob ug ubang mga bunga sa espiritu.”​—Galacia 5:​22, 23; Filipos 2:4.

Magmaandam sa pagpailin-ilin sa nagkadaiyang mga katakos ug mga ang-ang sa pagtubo sa imong mga anak. Si Simon ug Mark, nga karon mga tin-edyer, nakakaplag nga niadtong sila batabata pa, nalingaw gayod sila sa pagtuon sa librong Ang Labing Bantogang Tawo nga Nabuhi Sukad uban sa ilang mga ginikanan. “Pamostrahon kami sa among amahan sa nagkalainlaing mga akto sama sa usa ka dula,” sila nahinumdom. Ang ilang amahan nahinumdom nga siya mipungko aron imostra ang sambingay bahin sa buotang Samaritano uban sa iyang mga anak. (Lucas 10:​30-35) “Kadto realistiko ug makalingaw kaayo.”

Daghang anak mosupak sa rutina sa pagtuon sa pamilya. Magpahunong ba kini sa mga ginikanan sa pagdumalag pagtuon sumala sa giplano? Dili, dili gayod. “Ang mga binuang nabugkos sa kasingkasing sa usa ka batang lalaki [o, babaye],” nag-ingon ang Proverbio 22:15. Usa ka nag-inusarang inahan naghunahuna nga siya napakyas ingong tigdumala sa pagtuon sa pamilya sa dihang, sa daghang okasyon, ang mga kabaldahan maorag nagpabalda sa sesyon. Apan siya milahutay. Karon ang iyang mga anak dunay dakong pagtahod kaniya ug nagpabili sa gugma ug kabalaka nga iyang gipakita pinaagi sa paglahutay sa pagdumalag regular nga pagtuon sa pamilya.

Pagtabang sa “Ilo-sa-Amahan” nga mga Bata

Ang Kristohanong mga ansiyano maoy ‘mopastol sa panon sa Diyos.’ (1 Pedro 5:​2, 3) Ang popanahong mga pagduaw sa mga pamilya sa ilang mga kongregasyon maghatag kanilag mga kahigayonan sa pagdayeg sa mga ginikanan nga nag-abaga sa ilang Kristohanong mga responsibilidad. Sa kang kansang mga abaga ang responsibilidad sa pagtudlo sa mga anak sa nag-inusarang mga ginikanan nahiluna? Ayaw gayod kalimot nga ang responsibilidad sa pagtudlo sa mga anak nahiluna diha sa ginikanan.

Ang Kristohanong kaalam motabang sa mga ansiyano sa paglikay sa makapakompromisong mga kahimtang nga mahimong motungha kon ilang pas-anon ang papel sa nawalang ginikanan. Bisag duha ka igsoong lalaki ang makaduaw sa usa ka Kristohanong babaye nga nag-inusarang inahan, sa tanang panahon sila magmabinatayon kon unsay ilang hikayong paagi sa pagpaluyo sa kahikayan sa pagtuon sa pamilya. Usahay, ang pagdapit sa mga anak (ug, siyempre, sa nag-inusarang inahan) sa pag-apil sa kaugalingong pagtuon sa pamilya sa ansiyano mahimong makapalig-on ug praktikal. Bisan pa niana, ayaw gayod kalimot nga si Jehova mao ang atong dakong langitnong Amahan. Siya gayod presente sa paggiya ug pagtabang sa inahan sa dihang siya modumala ug pagtuon uban sa iyang mga anak, bisan tuod siya nag-inusara.

Komosta ang kahimtang diin ang usa ka batan-on mahunahunaon sa espirituwal, apan ang iyang mga ginikanan nagpakitag diyutay o walay kabalaka sa ilang espirituwal nga mga kaakohan? Ang matinumanong mga alagad ni Jehova kinahanglang dili gayod maluya. “Kanimo [Jehova nga Diyos] ang usa nga alaot, ang ilo-sa-amahan nga bata, modangop,” miawit ang salmista. “Ikaw mismo nahimong iyang magtatabang.” (Salmo 10:14) Sa baylo, ang mahigugmaong mga ansiyano sa kongregasyon mobuhat sa ilang labing maarangan sa pagdasig sa mga ginikanan samtang sila nag-atiman sa ilang mga anak. Sila tingali mosugyot ug panaghisgot sa pamilya ug dayon motambong aron sa pagtanyag ug pipila ka praktikal nga mga sugyot kon unsaon pagtuon nga tingob. Siyempre, dili gayod nila langkatan sa responsibilidad ang mga ginikanan, kang kansang mga abaga sa Kasulatanhong paagi kini nahiluna.

Ang mga anak kansang mga ginikanan wala mosagop sa pagtuo nagkinahanglan ug dakong pagpaluyo. Ang paglakip kanila sa inyong pagtuon sa pamilya mapamatud-ang mapuslanon kon kana tugotan sa mga ginikanan. Si Robert, nga karon dako na ug may kaugalingon nang pamilya, nagtambongan sa Kristohanong mga tigom uban sa iyang mga ginikanan sa dihang siya tres anyos pa lamang. Duna siyay gikahinangpang mga handomanan niadtong mga tigoma bisan human nga ang iyang mga ginikanan mihunong sa pagpakig-uban sa Kristohanong kongregasyon. Sa dihang siya diyes anyos na, iyang nahimamat ang usa ka Saksi nga batang lalaki nga nagdala kaniya sa mga tigom. Ang mga ginikanan sa Saksi nga batang lalaki malipayong nag-atiman kang Robert ingong ilo sa espirituwal ug sa ulahi nagtuon uban kaniya. Tungod niining mahigugmaong pag-atiman, siya miuswag pag-ayo ug karon nagatagamtam sa pag-alagad ingong ansiyano sa kongregasyon.

Bisan sa dihang ang mga ginikanan mosupak sa pag-uswag sa ilang mga anak, ang mga anak wala mag-inusara. Si Jehova magpabiling matinumanon nga langitnong Amahan. “Usa ka amahan sa ilo-sa-amahan nga mga bata . . . mao ang Diyos diha sa iyang balaang puloy-anan,” nagpahayag ang Salmo 68:5. Ang ilo-sa-amahan nga mga bata sa espirituwal nga paagi nasayod nga sila makaduol kaniya sa pag-ampo, ug siya magpalig-on kanila. (Salmo 55:​22; 146:9) Ang samag-inahan nga organisasyon ni Jehova makugihong nagtuman sa kaakohan niini sa pag-andam sa makapalipayng espirituwal nga mga pagkaon nga gidulot pinaagi sa mga publikasyon niini ug sa mga tigom sa kapin sa 85,000 ka Kristohanong mga kongregasyon sa tibuok kalibotan. Busa, uban sa espirituwal nga tabang gikan sa atong Amahan, si Jehova, ug sa iyang samag-inahan nga organisasyon, bisan ang “ilo-sa-amahan” makatagamtam ug usa ka sukod sa pagtuon sa Bibliya.

Ang Kristohanong mga ginikanan nga nagdumalag regular nga mga pagtuon sa Bibliya sa pamilya uban sa ilang mga anak angayan sa pagdayeg. Ang nag-inusarang mga ginikanan nga molahutay sa pagbansay sa ilang mga anak diha sa mga dalan ni Jehova angayan sa linaing pagtagad ug pagdayeg tungod sa ilang mga paningkamot. (Proverbio 22:6) Ang tanang nagpakitag kabalaka sa ilo-sa-amahan nga mga bata sa espirituwal nga paagi nasayod nga kini makapahimuot sa atong langitnong Amahan, si Jehova. Ang pag-atiman sa espirituwal nga mga panginahanglan sa pamilya maoy bug-at nga responsibilidad. Apan ‘ayaw pag-undang, kay sa takdang panahon ikaw moani kon ikaw dili molunga.’—Galacia 6:9.

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 23]

Ang pagtuon sa pamilya magtaganag maayong kahigayonan alang sa batabatang mga membro sa pagpaambit sa ilang mga kabalaka uban sa ilang mga ginikanan

[Picture Credit Line sa panid 20]

Harper’s