Kanunayng Tun-i ang Pulong sa Diyos Ingong Pamilya
“Ang tawo mabuhi, dili sa tinapay lamang, apan sa matag pamulong nga nagagula sa baba ni Jehova.”—MATEO 4:4.
1. Unsay giingon sa Bibliya bahin sa responsibilidad sa mga ulo sa pamilya sa pagtudlo sa ilang mga anak sa mga dalan ni Jehova?
SI Jehova nga Diyos naghatag sa mga ulo sa pamilya ug kanunayng mga pahinumdom sa ilang responsibilidad sa pagtudlo sa ilang mga anak. Ang maong instruksiyon magsangkap sa mga bata alang sa presenteng kinabuhi ug makatabang usab sa pag-andam kanila alang sa umaabot nga kinabuhi. Usa ka manulonda nga naghawas sa Diyos nagpakita kang Abraham sa iyang responsibilidad sa pagtudlo sa iyang panimalay aron sila “magbantay sa dalan ni Jehova.” (Genesis 18:19) Ang Israelinhong mga ginikanan gisugo nga ipatin-aw sa ilang mga anak kon sa unsang paagi giluwas sa Diyos ang Israel gikan sa Ehipto ug kon sa unsang paagi gihatag niya kanila ang iyang Balaod sa Bukid sa Sinai, sa Horeb. (Exodo 13:8, 9; Deuteronomio 4:9, 10; 11:18-21) Ang Kristohanong mga ulo sa pamilya gitambagan nga matutuon ang ilang mga anak “diha sa disiplina ug mapasiboong pagdumala-sa-kaisipan ni Jehova.” (Efeso 6:4) Bisan pag usa lamang ka ginikanan ang nag-alagad kang Jehova, kanang maong ginikanan kinahanglang maningkamot sa pagtudlo sa mga anak sa dalan ni Jehova.—2 Timoteo 1:5; 3:14, 15.
2. Gikinahanglan ba ang pagtuon sa pamilya kon walay mga anak diha sa panimalay? Isaysay.
2 Wala kini magpasabot nga ang pagtuon sa pamilya sa Pulong sa Diyos maoy alang lamang sa mga panimalay diin dunay mga anak. Kon ang bana ug asawa dunay pagtuon sa pamilya bisan pag walay mga anak diha sa panimalay, kini magpakita sa hustong pagpabili alang sa espirituwal nga mga butang.—Efeso 5:25, 26.
3. Nganong hinungdanon ang pagkamakanunayon sa pagtuon sa pamilya?
3 Aron makabenepisyo pag-ayo, ang instruksiyon kinahanglang ihatag kanunay, kaharmonya sa pagtulon-an nga gitudlo ni Jehova sa Israel sa kamingawan: “Ang tawo dili mabuhi sa tinapay lamang kondili sa tagsatagsa ka pulong nga nagagula sa baba ni Jehova mabuhi ang tawo.” (Deuteronomio 8:3) Depende sa mga sirkumstansiya sa pamilya, ang pipila ka panimalay maghikay tingali ug senemanang pagtuon; ang uban tingali dunay mas mugbo nga mga sesyon sa pagtuon kada adlaw. Bisan unsay kahikayan nga imong pilion, ayaw ipanalagma ang pagtuon. ‘Palita ang panahon’ alang niana. Ang paghimo sa gikinahanglang sakripisyo alang sa maong panahon maoy maayong pagpamuhonan. Ang kinabuhi sa mga membro sa imong pamilya maoy nalangkit.—Efeso 5:15-17; Filipos 3:16.
Mga Tumong nga Ibutang sa Hunahuna
4, 5. (a) Pinaagi kang Moises, unsay gibutang ni Jehova atubangan sa mga ginikanan ingong usa ka hinungdanong tumong sa pagtudlo sa ilang mga anak? (b) Unsay nalangkit niana karong adlawa?
4 Sa dihang magdumala ka ug pagtuon sa pamilya, dako kaayo ang benepisyo kon anaa sa imong hunahuna ang klarong mga tumong. Tagda ang pipila ka posibilidad.
5 Sa matag pagtuon, tinguhaa ang pagpalig-on sa gugma alang kang Jehova nga Diyos. Samtang nagtigom ang Israel sa kapatagan sa Moab, una pa sila mosulod sa Yutang Saad, gitumong ni Moises ang ilang pagtagad sa gipaila ni Jesu-Kristo sa ulahi nga “kinadak-ang sugo diha sa Balaod.” Unsa man kana? “Higugmaon mo gayod si Jehova nga imong Diyos sa tibuok mong kasingkasing ug sa tibuok mong kalag ug sa tibuok mong kusog.” (Mateo 22:36, 37; Deuteronomio 6:5) Giawhag ni Moises ang mga Israelinhon sa pagtisok niini diha sa ilang kasingkasing ug pagtudlo niini sa ilang mga anak. Magkinahanglan kana ug pagsubli, pagdani sa pagtagad sa mga katarongan sa paghigugma kang Jehova, pagdumala sa mga tinamdan ug panggawi nga makapugong sa pagpahayag sa maong gugma, ug pagpasundayag ug gugma alang kang Jehova diha sa ilang kinabuhi. Ang ato bang mga anak nagkinahanglan sa samang matang sa instruksiyon? Oo! Ug sila usab nagkinahanglag tabang sa ‘pagsirkunsidar sa ilang kasingkasing,’ sa ato pa, pagkuha sa bisan unsa nga magbabag sa ilang paghigugma sa Diyos. (Deuteronomio 10:12, 16; Jeremias 4:4) Lakip sa maong mga babag tingali mao ang pagtinguha sa mga butang sa kalibotan ug sa mga kahigayonan nga malinga sa mga kalihokan niini. (1 Juan 2:15, 16) Ang gugma alang kang Jehova kinahanglang aktibo, mapahayagon, nga magpalihok kanato sa pagbuhat sa mga butang nga makapahimuot sa atong langitnong Amahan. (1 Juan 5:3) Aron ang pagtuon sa imong pamilya makabaton ug layog-abot nga mga benepisyo, ang matag sesyon kinahanglang dumalahon sa paagi nga magpalig-on niini nga gugma.
6. (a) Unsay gikinahanglan aron makahatag ug tukmang kahibalo? (b) Giunsa pagpasiugda sa Kasulatan ang kahinungdanon sa tukmang kahibalo?
6 Ihatag ang tukmang kahibalo sa mga kinahanglanon sa Diyos. Unsay nalangkit niini? Naglangkit kini ug labaw pa kay sa pagkamakabasa lamang sa tubag gikan sa magasin o libro. Kasagaran nagkinahanglan kini ug panaghisgot aron sa pagtino nga ang yawing mga pulong ug pangunang mga ideya klarong nasabtan. Ang tukmang kahibalo maoy usa ka sukaranang hinungdan sa pagsul-ob sa bag-ong personalidad, sa pagtumong kanunay sa pagtagad sa tinuod nga hinungdanong mga butang sa dihang magsagubang sa mga suliran sa kinabuhi, ug, busa, sa pagbuhat kon unsay tinuod nga makapahimuot sa Diyos.—Filipos 1:9-11; Colosas 1:9, 10; 3:10.
7. (a) Ang paggamit sa unsang mga pangutana ang motabang tingali sa pamilya sa paghimog praktikal nga kapadapatan sa tun-anang materyal? (b) Sa unsang paagi gipasiugda sa Kasulatan ang bili sa maong tumong?
7 Tabang sa paghimog praktikal nga kapadapatan sa nakat-onan. Nga aduna niining maong tumong, panahon sa matag pagtuon sa pamilya, pangutana: ‘Sa unsang paagi kining maong materyal mag-apektar sa atong kinabuhi? Nagkinahanglan ba kini ug pagbag-o gikan sa kon unsay atong ginabuhat karon? Nganong buot gayod natong mohimog mga kausaban?’ (Proverbio 2:10-15; 9:10; Isaias 48:17, 18) Ang paghatag ug igong pagtagad sa praktikal nga kapadapatan sa mga butang nga nakat-onan mahimong importanteng hinungdan sa espirituwal nga pag-uswag sa mga membro sa pamilya.
Gamita ang mga Himan sa Pagtudlo sa Maalamong Paagi
8. Unsang mga himan alang sa pagtuon sa Bibliya ang gitagana sa ulipong matang?
8 Ang “kasaligan ug mabuot nga ulipon” nagtagana ug dagayang himan nga magamit sa pagtuon. Ang magasing Bantayanang Torre, nga gamiton uban sa Bibliya, mabatonan sa 131 ka pinulongan. Dunay mga libro alang sa pagtuon sa Bibliya sa 153 ka pinulongan, mga brosyur sa 284, mga audiocassette sa 61, mga videocassette sa 41, bisan programa sa kompiyuter alang sa panukiduki sa Bibliya sa 9 ka pinulongan!—Mateo 24:45-47.
9. Sa unsang paagi mahimong ipadapat nato ang tambag sa mga teksto nga gihisgotan niining parapoha sa dihang naghimo sa pagtuon sa Bantayanang Torre sa pamilya?
9 Daghang panimalay ang naggamit sa yugto sa pagtuon sa pamilya sa pagpangandam sa Pagtuon sa Bantayanang Torre sa kongregasyon. Makatabang gayod kana! Ang Bantayanang Torre dunay pangunang espirituwal nga pagkaon nga gitagana sa pagpalig-on sa katawhan ni Jehova sa tibuok kalibotan. Sa dihang magtuon kamo sa Ang Bantayanang Torre ingong pamilya, himoa ang labaw pa kay sa pagbasa sa mga parapo ug pagtubag lamang sa mga pinatik nga mga pangutana. Kinasingkasing nga tinguhaa ang pagsabot. Paggahin ug panahon sa pagsusi sa mga teksto nga gisitar apan wala kutloa. Dapita ang mga membro sa pamilya sa pagkomento kon sa unsang paagi nalangkit kini sa gisulti sa parapo nga gikonsiderar. Ilangkit ang kasingkasing.—Proverbio 4:7, 23; Buhat 17:11.
10. Unsay mahimo sa paglangkit sa mga bata diha sa pagtuon ug sa paghimo niana nga makalingawng panahon alang kanila?
10 Kon dunay mga bata sa inyong panimalay, unsay inyong mabuhat aron mahimo ang inyong pagtuon nga dili lamang rutina sa pamilya kondili makapalig-on, makalingaw, ug makapalipayng panahon? Paningkamoti ang paglangkit sa matag usa sa haom nga paagi aron ang pagtagad magpabiling nasentro sa gitun-ang materyal. Kon posible, hikaya nga ang matag bata dunay iyang kaugalingong Bibliya ug magasin nga tun-anan. Sa pagsundog sa pagkamabination nga gipakita ni Jesus, mahimong itupad sa usa ka ginikanan ang usa ka bata, tingali agbayan siya. (Itandi ang Marcos 10:13-16.) Mahimong pasaysayon sa usa ka ulo sa pamilya ang usa ka bata sa hulagway nga makita diha sa materyal nga ginatun-an. Ang usa ka bata mahimong itudlo nang daan sa pagbasa sa usa ka teksto. Ang gulanggulang na mahimong itudlo sa paghisgot sa mga kahigayonan alang sa praktikal nga kapadapatan sa materyal nga ginatun-an.
11. Unsang ubang mga himan sa pagtudlo ang gitagana, ug kon kini mabatonan, sa unsang paagi mahimo kining magamit sa mapuslanong paagi may kalabotan sa pagtuon sa pamilya?
11 Bisan tuod gamiton tingali nimo Ang Bantayanang Torre ingong pasukaranan sa inyong panaghisgot, ayawg kalimti ang ubang mga himan sa pagtuon nga mabatonan sa daghang pinulongan. Kon gikinahanglan ang nagpaluyong impormasyon o katin-awan sa usa ka pamulong sa Bibliya, ang Insight on the Scriptures mahimong magtagana niana. Ang ubang mga pangutana mahimong tubagon pinaagi sa pagsusi sa Watch Tower Publications Index o pinaagi sa paggamit sa programa sa panukiduki sa kompiyuter nga gitagana sa Sosyedad. Ang pagkat-on sa paggamit niining maong mga himan, kon kini mabatonan sa inyong pinulongan, mahimong bililhong bahin sa pagtuon sa pamilya. Nga may tumong sa pagpalihok sa interes sa mga batan-on, mahimong maggahin usab kamo ug bahin sa panahon sa inyong pagtuon sa pagtan-aw ug usa ka bahin sa usa sa matulon-anong mga video sa Sosyedad o sa pagpamati sa usa ka seksiyon sa drama diha sa audiocassette ug dayon hisgotan kana. Ang maayong paggamit niini nga mga himan sa pagtuon makatabang sa paghimo sa inyong pagtuon sa pamilya nga makaiikag ug mapuslanon sa tibuok pamilya.
Pasiboi ang mga Panginahanglan sa Imong Pamilya
12. Sa unsang paagi ang pagtuon sa pamilya may bahin sa pagdumala sa dinaliang mga panginahanglan sa pamilya?
12 Basin ang imong pamilya kasagarang magtuon sa tun-anan sa Bantayanang Torre alang sa semana. Apan himulsohi kanunay ang pamilya. Kon ang inahan walay sekular nga trabaho, mahimong makagugol siya ug panahon uban sa mga anak kada adlaw sa dihang mopauli sila gikan sa tunghaan. Ang pipila ka kahimtang mahimong dumalahon nianang tungora; ang ubang kahimtang magkinahanglan tingali ug dugang pagtagad. Kon adunay dinaliang mga panginahanglan sa pamilya, tagda kini. (Proverbio 27:12) Mahimong maglangkit kini dili lamang sa mga suliran sa tunghaan kondili sa uban usab nga mga kahimtang. Pilia ang haom nga materyal, ug pahibaloang daan ang pamilya kon unsay tun-an.
13. Nganong ang panaghisgot sa pamilya kon unsaon pagsagubang sa kakabos tingali mapuslanon?
13 Ingong pananglitan, ang dakong bahin sa yuta nag-ilaid sa kakabos; busa sa daghang dapit, kinahanglan tingaling hisgotan kon unsaon kana pagsagubang. Ang pagtuon ba sa pamilya nga nasentro sa tinuod-kinabuhing mga kahimtang ug mga prinsipyo sa Bibliya mas makaayo sa imong panimalay?—Proverbio 21:5; Ecclesiastes 9:11; Hebreohanon 13:5, 6, 18.
14. Unsang mga kahimtang ang maghimo tingaling tukma-sa-panahon sa mga panaghisgot sa pamilya bahin sa panglantaw ni Jehova sa kapintasan, gubat, ug Kristohanong neyutralidad?
14 Ang laing ulohan nga kinahanglang hisgotan mao ang kapintasan. Kitang tanan kinahanglang lig-ong magtisok sa panglantaw ni Jehova diha sa atong hunahuna ug kasingkasing. (Genesis 6:13; Salmo 11:5) Ang pagtuon sa pamilya bahin niining ulohana makatagana ug kahigayonan sa paghisgot kon unsaon pagdumala ang mga tigdaogdaog sa tunghaan, kon magbansay ba sa martial arts, ug kon unsaon pagpili ug angayang kalingawan. Ang mapintas nga mga panag-away nahimong komon; halos ang matag nasod gisamok sa sibil nga gubat, politikanhon o etnikong panagbangi, o kaha sa mga gubat sa mga gang. Ingong resulta, ang inyong pamilya magkinahanglan tingalig panaghisgot bahin sa kon unsaon paghupot sa Kristohanong panggawi samtang gilibotan sa nanag-awayng mga grupo.—Isaias 2:2-4; Juan 17:16.
15. Sa unsang paagi ang instruksiyon bahin sa sekso ug kaminyoon ihatag sa mga bata?
15 Samtang magdako ang mga bata, nagkinahanglan silag instruksiyon bahin sa sekso ug kaminyoon, nga haom sa ilang edad. Sa pipila ka kultura kadaghanang ginikanan dili gayod maghisgot ug sekso uban sa ilang mga anak. Ang walay-kahibalong mga anak mahimong makakuha ug hiwi nga mga panglantaw gikan sa ubang mga batan-on, ug ang mga resulta mahimong makapaguol. Dili ba mas maayo ang pagsundog kang Jehova, kinsa naghatag ug madayganon apan mataktikanhon nga tambag niining butanga diha sa Bibliya? Ang diyosnong tambag motabang sa atong mga anak sa paghupot ug pagtahod-sa-kaugalingon ug pagtratar sa mga kaatbang sa sekso uban ang dignidad. (Proverbio 5:18-20; Colosas 3:5; 1 Tesalonica 4:3-8) Bisan pag nahisgotan na ninyo kining mga butanga, ayaw pagpanuko sa paghisgot pag-usab niana. Samtang ang bag-ong mga kahimtang motungha, hinungdanon ang pagsubli.
16. (a) Sa nagkalainlaing mga panimalay, kanus-a ginahimo ang pagtuon sa pamilya? (b) Sa unsang paagi gidumala nimo ang mga babag aron adunay makanunayong pagtuon sa pamilya?
16 Kanus-a mahimong himoon ang pagtuon sa pamilya? Sa pagsundog sa mga pamilyang Bethel sa tibuok yuta, daghang panimalay ang nag-eskedyul sa ilang pagtuon sa pamilya sa Lunes sa gabii. Sa uban lahi ang eskedyul. Sa Argentina usa ka pamilya nga may 11 ka membro, lakip sa 9 ka anak, kanunayng mobangon sa alas singko kada buntag aron himoon ang ilang pagtuon sa pamilya. Tungod sa nagkalainlaing mga eskedyul sa trabaho, walay laing panahon nga posible. Dili kadto sayon, apan nagpatisok kadto sa kahinungdanon sa pagtuon sa pamilya diha sa hunahuna ug kasingkasing sa mga bata. Sa Pilipinas usa ka ansiyano ang adunay makanunayong pagtuon sa pamilya uban sa iyang asawa ug sa ilang tulo ka anak samtang sila nagdako. Sulod sa semana ang mga ginikanan may personal usab nga mga pagtuon uban sa matag bata aron ang matag usa maghimo sa kamatuoran nga iyaha. Sa Tinipong Bansa, usa ka igsoong babaye kansang bana dili Saksi maghatod sa ilang mga anak ngadto sa bus sa tunghaan kada buntag. Samtang maghulat sa bus, mogugol silag mga napulo ka minutos nga duyog nga magbasa ug maghisgot sa haom nga Kasulatanhong tun-anang materyal, ug unya ang inahan molitok ug mubo nga pag-ampo sa dili pa mosakay sa bus ang mga bata. Sa Democratic Republic of Congo, usa ka babaye kansang dili-magtutuong bana mibiya sa pamilya kinahanglang maghago sa pagtuon tungod sa iyang limitadong edukasyon. Ang iyang hingkod na nga anak nga lalaki motabang pinaagi sa pagduaw sa pamilya kada semana aron sa pagpanguna sa usa ka pagtuon nga nag-apil sa iyang inahan ug sa iyang mga manghod nga lalaki. Ang inahan naghatag ug maayong panig-ingnan pinaagi sa iyang makugihong pagpangandam. Duna bay kahimtang nga naghimo sa makanunayong pagtuon sa pamilya nga malisod diha sa inyong panimalay? Ayaw paglunga. Kinasingkasing nga tinguhaa ang panalangin ni Jehova sa imong mga paningkamot nga himoon ang makanunayong pagtuon sa Bibliya.—Marcos 11:23, 24.
Mga Ganti Gumikan sa Paglahutay
17. (a) Aron adunay makanunayong pagtuon sa pamilya, unsay gikinahanglan? (b) Unsang eksperyensiya ang nag-ilustrar sa bili sa makanunayong instruksiyon sa pamilya sa mga dalan ni Jehova?
17 Ang pagplano gikinahanglan. Ang paglahutay kinahanglang himoon. Apan ang mga benepisyo nga moresulta tungod sa makanunayong pagtuon sa pamilya takos niana. (Proverbio 22:6; 3 Juan 4) Si Franz ug Hilda, sa Alemanya, nagmatuto sa pamilya nga dunay 11 ka anak. Katuigan sa ulahi, ang ilang anak nga babaye nga si Magdalena miingon: “Ang akong giisip nga labing hinungdanon karon mao nga walay adlaw nga milabay nga dili kami makadawat ug espirituwal nga instruksiyon.” Sa dihang ang espiritu sa nasyonalismo miinit pag-ayo ilalom kang Adolf Hitler, gigamit sa amahan ni Magdalena ang Bibliya aron sa pag-andam sa iyang pamilya alang sa mga pagsulay nga iyang naamgohan nga nagsingabot. Ngadtongadto, ang batabata nga mga membro sa pamilya gidakop ug gidala ngadto sa usa ka repormatoryo; ang uban sa pamilya gidakop ug gibilanggo sa mga prisohan ug sa mga kampong konsentrasyon. Ang uban gipamatay. Ang pagtuo nilang tanan nagpabiling lig-on—dili lamang panahon sa mapintas nga paglutos kondili usab, alang sa mga nakalabang-buhi, sa katuigan human niana.
18. Sa unsang paagi gigantihan ang mga paningkamot sa nag-inusarang mga ginikanan?
18 Daghang nag-inusarang mga ginikanan, maingon man kadtong kansang mga kapikas dili pareho nilag pagtuo, nagtagana usab sa ilang mga anak ug makanunayong instruksiyon sa Bibliya. Usa ka nag-inusarang inahan, usa ka biyuda, sa India naghago aron itisok ang gugma alang kang Jehova diha sa iyang duha ka anak. Apan, naguol siya sa dihang ang iyang anak nga lalaki mihunong sa pagpakig-uban sa katawhan ni Jehova. Mihangyo siya kang Jehova nga pasayloon siya sa bisan unsang kakulangan sa iyang pagbansay sa iyang anak nga lalaki. Apan ang anak wala gayod makalimot sa iyang nakat-onan. Human sa kapin sa usa ka dekada, siya mibalik, miuswag sa espirituwal, ug nahimong ansiyano sa kongregasyon. Karon siya ug ang iyang asawa nag-alagad ingong bug-os-panahong mga ministro. Pagkamapasalamaton niadtong mga ginikanan nga nagbutang sa kasingkasing sa tambag gikan kang Jehova ug sa iyang organisasyon sa pagtagana ug makanunayong instruksiyon sa Bibliya sulod sa pamilya! Ginapadapat ba ninyo kanang tambaga diha sa inyong panimalay?
Ikapatin-aw Mo Ba?
◻ Nganong hinungdanon ang makanunayong pagtuon sa pamilya?
◻ Unsay angayng mga tumong nato panahon sa matag pagtuon sa pamilya?
◻ Unsang mga himan sa pagtudlo ang gitagana kanato?
◻ Sa unsang paagi ang pagtuon ikapasibo sa mga panginahanglan sa pamilya?
[Hulagway sa panid 15]
Ang tinong mga tumong magpauswag sa inyong pagtuon sa pamilya