Dagkong mga Pamilya Nahiusa sa Pag-alagad sa Diyos
“Ang mga anak maoy panulondon gikan ni jehova,” misulat ang salmista. “ang bunga sa tiyan maoy usa ka ganti. Sama sa mga udyong diha sa kamot sa usa ka kusgan nga tawo, mao man usab ang mga anak sa pagkabatan-on. Malipayon ang kusgan nga tawo nga nagpuno sa iyang baslayan niana.”—SALMO 127:3-5.
OO, ANG mga anak mahimong usa ka panalangin gikan ni Jehova. Ug samang ang usa ka magpapana makakaplag ug katagbawan sa pagkahibalo kon unsaon pagpunting sa mga udyong diha sa iyang baslayan, busa ang mga ginikanan makakaplag ug kalipay sa dihang ilang giyahan ang ilang mga anak subay sa dalan nga motultol sa kinabuhing walay kataposan.—Mateo 7:14.
Dugay na kanhi, ang mga pamilyang nagbaton sa ilang ‘baslayan nga puno’ sa daghang anak maoy sagad taliwala sa katawhan sa Diyos. Pananglitan, hunahunaa ang ilang mga tuig sa pagkabihag sa Ehipto: “Ang mga anak sa Israel nagmabungahon ug misugod sa pagdagsang; ug sila padayong midaghan ug mitubo nga mas kusganon diha sa talagsaon kaayong gitulinon, mao nga ilang napuno ang yuta.” (Exodo 1:7) Ang pagtandi sa gidaghanon sa mga Israelinhon nga misulod sa Ehipto sa gidaghanon nga mibiya nagpakita nga ang mga pamilyang adunay napulo ka anak maoy kasarangan nga gidak-on!
Sa ulahi, si Jesus nagdako sa usa ka pamilya nga tingali daw dako ra alang sa kadaghanan karong adlawa. Si Jesus mao ang panganay, apan si Jose ug Maria nakabaton ug lain pang mga anak nga lalaki ug babaye. (Mateo 13:54-56) Nga sila nakabaton ug daghan kaayong anak lagmit nagpatin-aw kon sa unsang paagi si Maria ug Jose misugod sa pagpauli nga panaw gikan sa Jerusalem nga wala makamatikod nga si Jesus wala sa ilang grupo.—Lucas 2:42-46.
Dagkong mga Pamilya Karong Adlawa
Karong adlawa, daghang Kristohanon mihukom nga limitehan ang gidak-on sa ilang mga pamilya alang sa espirituwal, ekonomikanhon, sosyal, ug uban pang mga hinungdan. Bisan pa niana, ang dagkong mga pamilya nagpabiling normal sa daghang katilingban. Sumala sa The State of the World’s Children 1997, ang rehiyon nga may kinatas-ang proporsiyon sa pertilidad mao ang sikbit-Sahara nga Aprika. Didto, ang aberids nga babaye nagpahimugso ug unom ka anak.
Alang sa Kristohanong mga ginikanan sa dagkong mga pamilya, ang pagmatuto sa ilang mga anak aron higugmaon nila si Jehova maoy dili sayon, apan daghan ang malamposon sa pagbuhat sa ingon. Ang kalamposan nagdepende sa pagkanahiusa sa pamilya diha sa putling pagsimba. Ang mga pulong ni apostol Pablo sa kongregasyon sa Corinto mapadapat nga may samang puwersa sa Kristohanong mga pamilya karong adlawa. Siya misulat: “Karon ako maawhagong magtambag kaninyo, mga igsoon, . . . nga kamong tanan magapamulong diha sa panag-uyon, ug nga angayng walay panagkabahin taliwala kaninyo, apan nga kamo unta sibong magkahiusa diha sa samang kaisipan ug diha sa samang dalan sa panghunahuna.” (1 Corinto 1:10) Sa unsang paagi ang maong panaghiusa makab-ot?
Ang mga Ginikanan Kinahanglan nga mga Tawong Espirituwal
Ang usa ka yawing butang mao nga ang mga ginikanan kinahanglan nga sa bug-os debotado sa Diyos. Palandonga kon unsay gisulti ni Moises sa mga Israelinhon: “Patalinghog, Oh Israel: Si Jehova nga atong Diyos maoy usa ka Jehova. Ug higugmaon mo gayod si Jehova nga imong Diyos sa tibuok mong kasingkasing ug sa tibuok mong kalag ug sa tibuok mong kusog. Ug kining mga pulonga nga akong gisugo kanimo niining adlawa kinahanglang maanaa sa imong kasingkasing; ug kinahanglang isilsil mo kini sa imong anak ug maghisgot niini sa dihang ikaw magalingkod sa imong balay ug sa dihang ikaw magalakaw sa dalan ug sa dihang ikaw magahigda ug sa dihang ikaw magabangon.”—Deuteronomio 6:4-7.
Matikdi nga gipasiugda ni Moises nga ang kasugoan sa Diyos gikinahanglang maanaa ‘sa mga kasingkasing’ sa mga ginikanan. Nianang panahona lamang nga ang mga ginikanan mokiling sa pagpaambit sa espirituwal nga pagtudlo nga regular sa ilang mga anak. Sa pagkamatuod, sa dihang ang mga ginikanan lig-on sa espirituwal, maikagon sila sa pagtudlo sa ilang mga anak sa espirituwal nga mga butang.
Aron mahimong usa ka tawong espirituwal ug aron higugmaon si Jehova sa tibuok kasingkasing sa usa, hinungdanon nga basahon, palandongon, ug ipadapat ang Pulong sa Diyos nga regular. Ang salmista misulat nga ang usang nagkalipay sa balaod ni Jehova ug nga nagbasa niana “adlaw ug gabii” “mahimong sama sa usa ka kahoy nga tinanom sa daplin sa mga sapa sa tubig, nga magahatag sa iyang bunga sa iyang panahon ug ang mga dahon niana dili malaya, ug ang tanang butang nga iyang ginahimo molampos.”—Salmo 1:2, 3.
Maingon nga ang usa ka kahoy mamungag maayong bunga kon kini makanunayong bisbisan, mao, usab, ang giamoma-sa-espirituwal nga mga pamilya mamungag diyosnong bunga, sa kadayeganan ni Jehova. Usa ka pananglitan mao ang pamilya ni Uwadiegwu, nga nagpuyo sa Kasadpang Aprika. Bisan pag si Uwadiegwu ug ang iyang asawa adunay walo ka anak, ang duha parehong nag-alagad ingong regular nga mga payunir, o bug-os-panahong mga ministro sa mga Saksi ni Jehova. Siya nag-ingon: “Ang among pamilya nagmentinar ug usa ka pagtuon sa Bibliya sulod sa kapin sa 20 ka tuig. Among gitudloan ang among mga anak sa Pulong sa Diyos sukad sa mga gagmayng bata pa sila, dili lamang panahon sa among pagtuon sa pamilya kondili diha sa ministeryo ug sa ubang mga panahon. Ang tanan namong mga anak maoy mga magmamantala sa maayong balita sa Gingharian, ug ang kinamanghoran lamang, nga sayis anyos, mao ang dili pa bawtismado.”
Nagabuhat Ingong Usa ka Tem
“Pinaagi sa kaalam matukod ang panimalay,” nag-ingon ang Bibliya. (Proverbio 24:3) Sulod sa pamilya, ang maong kaalam mopatunghag pagtinabangay. Ang “kapitan” sa tem sa pamilya mao ang amahan; siya mao ang tinudlo-sa-Diyos nga ulo sa panimalay. (1 Corinto 11:3) Ang dinasig nga apostol Pablo mipasiugda sa kaseryoso sa responsabilidad sa pagkaulo sa dihang siya misulat: “Kon si bisan kinsa wala magatagana [sa materyal ug espirituwal nga paagi] alang kanila nga iyang kaugalingon, ug ilabina alang kanila nga mga membro sa iyang panimalay, siya nagalimod sa pagtuo ug mas daotan pa kay sa tawong walay pagtuo.”—1 Timoteo 5:8.
Uyon niining tambaga gikan sa Pulong sa Diyos, gikinahanglang atimanon sa Kristohanong mga bana ang espirituwalidad sa ilang mga asawa. Kon ang mga asawa nabug-atan sa mga buluhaton sa panimalay, ang ilang espirituwalidad madaot. Sa usa ka nasod sa Aprika, usa ka bag-ong bawtismadong Kristohanon mireklamo sa mga ansiyano sa iyang kongregasyon nga ang iyang asawa daw walay interes mahitungod sa espirituwal nga mga butang. Ang mga ansiyano misugyot nga ang iyang asawa nagkinahanglan ug praktikal nga tabang. Busa ang bana misugod sa pagtabang kaniya sa mga buluhaton sa panimalay. Siya usab migugol ug panahon sa pagtabang kaniya nga mouswag ang iyang pagbasa ug ang iyang kahibalo sa Bibliya. Maayo kaayo ang iyang pagsanong, ug karon ang tibuok pamilya nahiusa sa pag-alagad sa Diyos.
Gikinahanglan usab sa mga amahan nga ilangkit ang ilang kaugalingon sa espirituwalidad sa ilang mga anak. Si Pablo misulat: “Kamong mga amahan, ayawg palagota ang inyong mga anak, kundili padayong matutoa sila diha sa disiplina ug mapasiboong pagdumala-sa-kaisipan ni Jehova.” (Efeso 6:4) Sa dihang ang mga ginikanan mamati sa tambag nga dili pasuk-on ang ilang mga anak, maingon man usab sa pagtultol nga bansayon sila, ang mga anak mobati nga sila bahin sa usa ka tem sa pamilya. Ingong resulta, ang mga anak lagmit motabang ug modasig sa usag usa aron kab-oton ang espirituwal nga mga tumong.
Ang pagtinabangay naglangkit sa paghatag sa mga anak ug espirituwal nga mga responsabilidad sa dihang sila andam na alang niana. Usa ka amahan, nga usa ka Kristohanong ansiyano nga may 11 ka anak, momatag sayo sa buntag ug magdumalag mga pagtuon uban sa pipila kanila sa dili pa siya mogikan alang sa trabaho. Ang mga magulang, human sa ilang bawtismo, nagpulihanay sa pagtabang sa ilang mas batang mga igsoong lalaki ug babaye, nga naglakip sa pag-ambit sa pagtudlo kanila sa Bibliya. Ang amahan ang nagsuperbisar, nga nagadayeg sa ilang mga paningkamot. Unom sa mga anak ang bawtismado, ug ang uban nagpadayon sa pagbuhat alang sa maong tumong.
Maayong Komunikasyon, Giambitang mga Tumong
Hinungdanon sa nahiusang mga pamilya mao ang mahigugmaong komunikasyon ug giambitang espirituwal nga mga tumong. Si Gordon, usa ka Kristohanong ansiyano nga nagpuyo sa Nigeria, maoy amahan sa pito ka anak nga may pangedaron gikan sa 11 ngadto sa 27 anyos. Unom kanila maoy mga payunir, sama sa mga ginikanan. Ang kinamanghoran, nga bag-o pang nabawtismohan, regular nga nakig-ambit diha sa paghimog-tinun-an nga buluhaton uban sa pamilya. Ang duha ka edarang anak nga lalaki maoy ministeryal nga mga alagad sa kongregasyon.
Personal nga gidumala ni Gordon ang mga pagtuon sa Bibliya sa matag usa sa iyang mga anak. Gawas pa niana, ang pamilya adunay usa ka linangkob nga programa sa edukasyon sa Bibliya. Kada buntag magtigom sila aron konsiderahon ang usa ka teksto sa Bibliya ug dayon mangandam alang sa mga tigom sa kongregasyon.
Usa sa mga tumong nga gipahimutang sa matag membro sa pamilya mao ang pagbasa sa tanang artikulo diha sa Bantayanang Torre ug Pagmata! nga mga magasin. Dili pa dugay, ilang gidugang ang adlaw-adlaw nga pagbasa sa Bibliya sa ilang rutina. Pinaagig paghisgot bahin sa ilang nabasa, ang mga membro sa pamilya nagdasig sa usag usa nga magpadayon sa batasan.
Maayo kaayo ang pagkaestablisar sa senemanang pagtuon sa Bibliya nga walay usa ang kinahanglang pahinumdoman—ang tanan nagahunahuna niana. Sa paglabay sa katuigan, ang kaundan, gambalay, ug gidugayon sa pagtuon sa pamilya nagkalahi na depende sa pangedaron ug panginahanglan sa mga anak. Ang pamilya nasuod sa ubang matinumanong mga alagad sa Diyos, ug kini aduna gayoy mapuslanong epekto diha sa mga anak.
Ingong usa ka pamilya, duyog nilang gibuhat ang mga butang ug naggahin ug panahon alang sa lulinghayaw. Kausa sa usa ka semana sila nagpahimulos ug usa ka “gabii sa pamilya,” nga naglakip sa mga quiz, mga hinlong pakatawa, pagtugtog ug piano, pag-asoy ug sugilanon, ug pagrelaks sa katibuk-an. Usahay, moadto sila sa dagat ug ubang makaiikag nga mga dapit.
Pagsalig Kang Jehova
Walay usa sa nahisgotan ang magpakunhod sa kalisod sa pagmatuto sa dagkong mga pamilya. “Usa ka dakong hagit nga mahimong usa ka maayong amahan sa walo ka anak,” miingon ang usa ka Kristohanon. “Nagkinahanglan kinig dagayang materyal ug espirituwal nga pagkaon sa pagsustenir kanila; kinahanglan kong magtrabaho aron mokitag igong salapi sa pagsuportar kanila. Ang magulang nga mga anak tin-edyer na, ug ang tanang walo nag-eskuyla. Nahibalo ako nga ang espirituwal nga pagbansay hinungdanon, bisan pa niana ang uban sa akong mga anak maoy gahian ug dili-masinugtanon. Nakapasubo sila kanako, apan ako nahibalo nga ako usahay nakabuhat ug mga butang nga nakapasubo sa kasingkasing ni Jehova, ug iya akong gipasaylo. Busa ako kinahanglang mapailobong magpadayon sa pagtul-id sa akong mga anak hangtod nga sila maulian sa ilang maayong panghunahuna.
“Gipaningkamotan ko ang pagsunod sa panig-ingnan ni Jehova nga siya mapailobon kanato tungod kay siya nagtinguha sa tanan nga makakab-ot sa paghinulsol. Gitun-an ko ang akong pamilya, ug pipila sa akong mga anak nagabuhat alang sa tumong sa pagpabawtismo. Wala ako mosalig sa akong kaugalingong kusog aron makab-ot ang mga resulta; diyutay lang ang mapalampos sa akong kusog. Gisulayan ko nga mas pang masuod kang Jehova sa pag-ampo ug nga ipadapat ang panultihon nga nag-ingon: ‘Salig kang Jehova uban sa bug-os mong kasingkasing ug ayaw pagsalig sa imong kaugalingong pagsabot. Sa tanan nimong mga dalan ilha siya, ug siya mismo magatul-id sa imong mga alagianan.’ Si Jehova motabang kanako sa pagpalampos sa pagbansay sa akong mga anak.”—Proverbio 3:5, 6.
Ayaw Gayod ug Undang!
Usahay ang pagbansay sa mga anak tingali daw usa ka wala-pabilhi nga buluhaton, apan ayaw gayod ug undang! Padayon niana! Kon ang inyong mga anak dili mosanong nga positibo o mopabili sa inyong mga paningkamot karon, ila tingaling buhaton ang ingon sa ulahi. Nagkinahanglan ug panahon alang sa usa ka bata nga motubo aron mahimong usa ka Kristohanon nga nagapamungag bunga sa espiritu.—Galacia 5:22, 23.
Si Monica, kinsa nagpuyo sa Kenya, maoy usa sa napulo ka anak. Siya nag-ingon: “Ang akong mga ginikanan nagtudlo kanamog kamatuoran sa Bibliya gikan sa among pagkagamayng bata. Si Papa magtuon sa Kristohanong mga publikasyon uban kanamo matag semana. Tungod sa iyang trabaho, ang pagtuon dili kanunay sa samang adlaw. Usahay, sa dihang siya mahidangat sa balay gikan sa trabaho, makita niya kaming nagadula sa gawas ug sultihan kami nga sa lima ka minuto na lang kaming tanan mosulod na sa balay alang sa among pagtuon sa Bibliya. Human sa among pagtuon sa Bibliya, gidasig kami nga magsuknag mga pangutana o maghisgot sa bisan unsang mga suliran.
“Iyang giseguro nga kami nakig-uban sa diyosnong kabataan. Si Papa regular nga miduaw sa eskuylahan aron pangutan-on ang mga magtutudlo bahin sa among panggawi. Sa usa ka pagduaw iyang nahibaloan nga ang akong tulo ka magulang nga mga lalaki nakigbugno sa ubang mga lalaki ug sila usahay bastos. Gisilotan sila ni Papa tungod sa dili maayong panggawi, apan siya usab migahin ug panahon sa pagpatin-aw gikan sa Kasulatan kon nganong sila kinahanglang mogawi sa ilang kaugalingon diha sa diyosnong paagi.
“Gipakita sa among mga ginikanan ang mga kaayohan sa pagtambong sa mga tigom pinaagig pagtabang kanamo sa pagpangandam sa mga bahin sa tigom. Gibansay kami nga mahimong mga ministro pinaagi sa mga praktis sesyon sa balay. Gikan sa pagkagamayng bata mikuyog kami sa among mga ginikanan diha sa pag-alagad sa kanataran.
“Karon, duha ka magulang nga lalaki maoy espesyal nga mga payunir, ang usa ka magulang nga babaye maoy usa ka regular payunir, ug ang laing manghod nga babaye, nga minyo ug pamilyado, maoy usa ka masibotong Saksi. Ang akong duha ka manghod nga mga babaye, 18 ug 16 anyos, maoy bawtismadong mga magmamantala. Ang duha ka manghod nga lalaki ginabansay. Ako nagaalagad sa sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova sa Kenya sulod sa tulo na ka tuig. Akong gihigugma ug gipabilhan ang akong mga ginikanan tungod kay sila maoy mga tawong espirituwal; nagpahimutang sila ug maayong sulondan kanamo.”
Bisan pag pilay gidaghanon sa imong mga anak, ayaw gayod ug undang sa pagtabang kanila subay sa alagianan ngadto sa kinabuhing walay-kataposan. Samtang si Jehova magpanalangin sa imong mga paningkamot, imong ipalanog ang mga pulong ni apostol Juan mahitungod sa iyang espirituwal nga mga anak: “Wala akoy labaw nga hinungdan sa pagkamapasalamaton kay sa niining mga butanga, nga madungog ko nga ang akong mga anak nagapadayon sa paglakaw diha sa kamatuoran.”—3 Juan 4.