Ayaw Pagkapandol sa Kasuko

“GINHAWA ug lawom!” “Pag-ihap hangtod sa diyes!” “Paaka ang imong dila!” Sinati ka ba niining mga pulonga? Tingali gisulti nimo kini sa imong kaugalingon aron sa pagpakalma sa pagbukal sa imong dugo. Ang ubang tawo molakaw sa paningkamot nga masanta ang pag-ulbo sa kasuko. Kini ang yanong mga paagi sa paghupay sa kasuko ug pagpreserbar sa atong mga relasyon sa uban.

Apan, sa di pa dugayng katuigan ang magkasumpaking tambag gikan sa mga propesyonal bahin sa kon ang kasuko angay bang kontrolahon o pugngan nagpalibog sa daghan. Pananglitan, ang ubang mga sikologo nagduso sa teoriya nga “kon kini makapaarang-arang sa imong gibati,” ipahungaw ang imong kasuko. Ang uban nagpasidaan nga ang kanunayng pag-ulbo sa kasuko maoy “mas klarong timailhan nga ang usa mahiagom sa ahat nga kamatayon kay sa ubang mga kapeligrohan sama sa pagtabako, taas nga presyon, ug taas nga kolesterol.” Ang Pulong sa Diyos tin-awng nag-ingon: “Pasagdi ang kasuko ug biyai ang kaaligutgot; ayaw pagkainit nga mohatod lamang sa pagbuhat ug daotan.” (Salmo 37:8) Nganong ang Bibliya naghatag nianang espesipikong tambag?

Ang walay-kontrol nga mga pagbati mosangpot sa walay-kontrol nga mga buhat. Kini nadayag sayo pa kaayo sa kasaysayan sa tawo. Atong mabasa: “Si Cain nanginit nga may dakong kasuko, ug ang iyang panagway nagminghoy.” Sa unsa kini mitultol kaniya? Ang iyang kasuko nag-apektar pag-ayo kaniya ug maoy nagkontrolar, sa pagkaagi nga kini nagpagahi sa iyang kasingkasing sa tambag ni Jehova nga mobuhat ug maayo. Ang wala-mapugnging kasuko ni Cain mitultol kaniya ngadto sa grabeng sala​—ang pagbuno sa iyang igsoon.​—Genesis 4:3-8.

Si Saul, ang unang hari sa Israel, susamang gidaog sa kasuko sa dihang iyang nadungog nga si David nakadawat ug dakong pagdayeg. “Ang mga babaye nga nagsaulog nagpadayon sa pagtubag ug sa pag-ingon: ‘Si Saul nakapatay sa iyang linibo, ug si David sa iyang mga tinagpulo ka libo.’ Ug si Saul nasuko pag-ayo, ug kining sultiha maoy daotan sa iyang panglantaw.” Ang kasuko nagdominar pag-ayo sa panghunahuna ni Saul nga nagtukmod kini kaniya sa paghimog daghang pagsulay sa pagpatay kang David. Bisan tuod si David nagtanyag ug pakighigalaay, si Saul dili buot nga magtinguha sa pakigdait ug pag-uliay sa maayong kabubut-on. Sa kataposan nawad-an siya sa pabor ni Jehova.​—1 Samuel 18:6-11; 19:9, 10; 24:1-21; Proverbio 6:34, 35.

Dili kalikayan, sa dihang ang usa magpadala sa walay-kontrol nga kasuko, siya mosulti ug mobuhat ug mga butang nga makapasakit sa tanan nga nalangkit. (Proverbio 29:22) Si Cain ug Saul nasuko pag-ayo tungod kay ang matag usa, sa iyang kaugalingong paagi, nangabugho ug nasina. Apan, ang masuk-anong mga reaksiyon mahimong mahitabo tungod sa lainlaing katarongan. Ang dili-makataronganong pagsaway, insulto, dili-pagsinabtanay, o mapihigong pagtratar mahimong maoy hinungdan sa pag-ulbo sa kasuko.

Ang mga pananglitan ni Cain ug Saul nagsugyot ug grabeng kakulangan nga pareho nilang nabatonan. Ang halad ni Cain dayag nga wala itukmod sa pagtuo. (Hebreohanon 11:4) Ang kapakyasan ni Saul sa pagsugot sa direktang mga sugo ni Jehova ug ang iyang sunodsunod nga mga pagsulay sa pagpakamatarong sa kaugalingon misangpot sa pagkawala sa pabor ug espiritu sa Diyos diha kaniya. Tin-aw, ang duha ka lalaki nagdaot sa ilang relasyon kang Jehova.

Itandi ang maong mga gawi nianang kang David, kinsa may katarongan nga masuko tungod sa pagtratar nga iyang nasinati gikan kang Saul. Si David nagpugong sa iyang espiritu. Ngano man? Siya miingon: “Halayo ra kana alang kanako, gikan sa panglantaw ni Jehova, nga buhaton ko kining butanga ngadto sa akong ginoo, ang dinihogan ni Jehova.” Dayag anaa sa hunahuna ni David ang iyang relasyon uban kang Jehova, ug kini nag-apektar sa iyang mga pakiglabot kang Saul. Siya mapainubsanong nagtugyan sa mga butang diha sa mga kamot ni Jehova.​—1 Samuel 24:6, 15.

Sa pagkatinuod, peligroso ang mga sangpotanan sa walay-kontrol nga kasuko. Si apostol Pablo nagpasidaan: “Pagkapungot, apan ayaw pagpakasala.” (Efeso 4:26) Bisan tuod ang matarong nga kapungot dunay dapit, anaa kanunay ang kapeligrohan nga ang kasuko makapandol kanato. Nan, dili-ikahibulong nga nag-atubang kita sa hagit sa pagkontrolar sa atong kasuko. Unsaon nato pagbuhat kana?

Ang pangunang paagi mao ang pag-ugmad ug lig-ong relasyon uban kang Jehova. Siya nagdasig kanimo sa pagbukas sa imong kasingkasing ug hunahuna ngadto kaniya. Sultihi siya sa imong mga kahangawa ug mga kabalaka, ug pangayo ug malinawong kasingkasing aron mapuypoy ang kasuko. (Proverbio 14:30) Magmasaligon nga “ang mga mata ni Jehova anaa sa mga matarong, ug ang iyang mga dalunggan gikiling sa ilang pangamuyo.”​—1 Pedro 3:12.

Ang pag-ampo makaumol ug makagiya kanimo. Sa unsang paagi? Mahimong duna kiniy dakong epekto sa imong mga pakiglabot sa uban. Hinumdomi kon sa unsang paagi si Jehova nakiglabot kanimo. Sumala sa giingon sa Kasulatan, si Jehova ‘wala magbuhat kanato sa angay sa atong mga sala.’ (Salmo 103:10) Ang mapinasayloong espiritu hinungdanon aron ikaw ‘dili malupigan ni Satanas.’ (2 Corinto 2:10, 11) Dugang pa, ang pag-ampo mag-abli sa imong kasingkasing alang sa giya sa balaang espiritu, nga makapukan sa nakagamot pag-ayong mga kinaiya sa kinabuhi. Si Jehova malipayong naghatag ug ‘kalinaw nga nagalabaw sa tanang panghunahuna,’ nga makapahigawas kanimo gikan sa kusganong puwersa sa kasuko.​—Filipos 4:7.

Apan, ang pag-ampo kinahanglang duyogan sa regular nga pagsusi sa Kasulatan aron kita ‘padayong makasabot kon unsa ang kabubut-on ni Jehova.’ (Efeso 5:17; Santiago 3:17) Kon nalisdan ka mismo sa pagkontrolar sa imong kasuko, paningkamot sa pagbaton sa hunahuna ni Jehova bahin niining butanga. Repasoha ang mga kasulatan nga espesipikong nalangkit sa pagkontrolar sa kasuko.

Si apostol Pablo naghatag niining hinungdanong pahinumdom: “Buhaton nato ang maayo ngadto sa tanan, apan ilabina kanilang iglabot nato sa pagtuo.” (Galacia 6:10) Ipunting ang inyong hunahuna ug mga buhat sa paghimog maayo ngadto sa uban. Kanang maayo, positibong kalihokan magdasig sa pagpatunghag empatiya ug pagsalig ug maglukmay sa mga dili-pagsinabtanay nga dali rang moresulta sa kasuko.

Ang salmista miingon: “Ipahimutang pag-ayo ang akong mga lakang diha sa imong mga pulong, ug wala untay makadaot nga butang nga magahari kanako. Dagaya ang pakigdait niadtong mga nahigugma sa imong balaod, ug alang kanila walay kapandolan.” (Salmo 119:133, 165) Mahimong mahitabo usab kana kanimo.

[Kahon/​Hulagway sa panid 9]

MGA LAKANG SA PAGKONTROLAR SA KASUKO

□ Pag-ampo kang Jehova.​—Salmo 145:18.

□ Pagsusi sa Kasulatan sa adlaw-adlaw.​—Salmo 119:133, 165.

□ Magmapuliki sa bililhong mga kalihokan.​—Galacia 6:9, 10.