Ang Imong Gipili nga mga Prinsipyo

IKAW ba de-prinsipyong tawo? O imong giisip nga ang mga prinsipyo medyo kinaraan na? Sa pagkatinuod, ang matag usa nagiyahan sa usa ka matang sa prinsipyo nga iyang gituohan nga hinungdanon. Sumala sa The New Shorter Oxford English Dictionary, ang prinsipyo mahubit ingong “usa ka personal nga kalagdaan sa hustong panggawi.” Ang mga prinsipyo moimpluwensiya sa atong mga desisyon ug motultol sa atong dalan sa kinabuhi. Ang mga prinsipyo moobra samag usa ka kompas.

Pananglitan, giawhag ni Jesus ang iyang mga sumusunod sa pagtuman sa Bulawanong Lagda, nga makaplagan diha sa Mateo 7:12: “Busa, ang tanang butang nga buot ninyo nga pagabuhaton sa mga tawo nganha kaninyo, kinahanglang pagabuhaton usab ninyo sa ingon ngadto kanila.” Ang mga sumusunod ni Confucius nagtuman sa mga prinsipyo sa li (maayong pamatasan) ug jen (pagkamaayo), nga naghatag pagtagad sa mga hiyas sama sa kalulot, pagkamapaubsanon, pagtahod, ug pagkamaunongon. Bisan ang mga tawong dili relihiyoso dunay mga prioridad o mga giya nga maoy nagkontrolar sa ilang panggawi.

Unsang Matanga sa mga Prinsipyo ang Angay Natong Pilion?

Apan, angay natong ibutang sa hunahuna nga dunay maayo o daotan nga mga prinsipyo. Pananglitan, sa milabayng mga napulo na ka tuig, nagkadaghang tawo ang nagkinabuhi subay sa prinsipyong gitawag ug pagkamaki-ako. Bisan pag daghan tingali ang wala masayod sa maong termino o mibati tingali nga dili kini mapadapat kanila, ang pagkamaki-ako maoy usa ka kalagdaan sa panggawi nga gisunod sa daghan sa dihang ilang gisalikway ang taas nga mga sukdanan sa pamatasan. Mao man kanay paghubit o dili, ang pagkamaki-ako maoy timaan sa kahakog, nga sagad giduyogan sa binuang nga materyalismo. “Kita dunay duha lang ka prinsipyo,” matod pa sa usa ka ehekutibo sa TV sa Tsina. “Ang usa maoy pagtagbaw sa gusto. Ang lain maoy pagtigom ug salapi.”

Ang pagkamaki-ako moobra samag usa ka batobalani. Ug sa unsang paagi ang batobalani makaapektar sa kompas? Kon kining duha magtapad, ang dagom sa kompas dili motunong sa hustong direksiyon. Sa samang paagi, ang pagkamaki-ako makapalibog sa moral nga kompas, o kalagdaan sa hustong panggawi, sa usa ka tawo pinaagi sa paghimo sa tanang butang nga ikaduha na lang sa mga tinguha sa maong tawo.

Matingala ka kaha sa pagkasayod nga ang pagkamaki-ako maoy dili modernong panghitabo? Kining maong giya sa pagkamaki-ako nagsugod didto sa tanaman sa Eden sa dihang gisalikway sa atong unang mga ginikanan ang sukdanan sa panggawi nga gilatid sa atong Maglalalang. Nakapausab kana sa ilang moral nga kompas. Ingong mga kaliwat ni Adan ug Eva, ang mga tawo nakaagom ug mga kalisdanan tungod sa maong giya sa kinabuhi, nga niining bag-o pa ginganlan ug “pagkamaki-ako.”—Genesis 3:6-8, 12.

Ang pagkaylap nianang maong tinamdan ilabinang mamatikdan sa panahon nga gitawag sa tagna sa Bibliya nga “kataposang mga adlaw,” nga mailhan pinaagi sa “makuyaw nga mga panahong lisod sagubangon.” Daghang tawo ang ‘mahigugmaon sa ilang kaugalingon.’ Dili ikatingala nga kita nailalom sa pagpit-os nga sundogon ang pagkamaki-ako.—2 Timoteo 3:1-5.

Tingali mouyon ka sa batan-ong ginganlag Olaf kinsa misulat sa sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova sa Uropa: “Lisod kaayo ang pagpabiling tul-id sa moral, ilabina alang kanamong mga batan-on. Palihog pahinumdomi kami kanunay nga kinahanglang mosunod sa mga prinsipyo sa Bibliya.”

Si Olaf nagpabanaag ug masinabotong panglantaw. Ang mga prinsipyo nga gihatag sa Diyos makatabang kanato—batan-on o tigulang—sa pagsunod sa taas nga mga sukdanan sa panggawi. Makatabang usab kini kanato nga suklan ang pagkamaki-ako, kana bay pagtawag niana o dili. Kon buot nimong makakat-on pa ug dugang kon sa unsang paagi ang mga prinsipyo sa Bibliya makatabang gayod kanimo, palihog tagda ang mosunod nga artikulo.

[Mga hulagway sa panid 4]

Daghang tawo karon ang wala magpakitag pagtagad sa mga panginahanglan sa uban