Matukiong Pagsusi sa Pipila ka Sayop nga Pagtuo Bahin sa Kamatayon

LATAS sa kasaysayan, ang tawo nalibog ug nabalaka bahin sa mangiob nga palaaboton nga mao ang kamatayon. Dugang pa, ang kahadlok sa kamatayon gisugnoran sa bakak nga relihiyosong mga ideya, popular nga mga kostumbre, ug nakagamot pag-ayong personal nga mga pagtuo. Ang problema sa kahadlok sa kamatayon mao nga makapawala kini sa katakos sa usa ka tawo sa pagkalipay sa kinabuhi ug makadaot kini sa iyang pagsalig nga dunay kahulogan ang kinabuhi.

Ang dagkong mga relihiyon ilabinang may tulubagon tungod sa pagpasiugda ug daghang popular nga sayop nga pagtuo bahin sa kamatayon. Pinaagi sa pagsusi sa pipila niini sa tabang sa kamatuoran sa Bibliya, tan-awa kon matin-awan ka ba sa imong personal nga mga pagsabot bahin sa kamatayon.

Sayop nga Pagtuo 1: Ang kamatayon mao ang kinaiyanhong kataposan sa kinabuhi.

“Ang kamatayon . . . maoy bahin na gayod sa atong kinabuhi,” matod sa librong Death—The Final Stage of Growth. Ang mga komento nga sama niini nagpabanaag sa pagtuo nga normal ang kamatayon, ang kinaiyanhong kataposan sa tanang buhing mga organismo. Ingong resulta, ang maong pagtuo nakapalambo diha sa daghang tawo sa pilosopiya nga walay-kapuslanan ang kinabuhi ug naghimo kanila nga mga oportunista.

Apan tinuod ba nga ang kamatayon mao ang kinaiyanhong kataposan sa kinabuhi? Dili tanang tigpanukiduki ang nagtuo niana. Pananglitan, si Calvin Harley, usa ka biologo nga nagtuon bahin sa pagtigulang sa tawo, miingon diha sa usa ka interbiyo nga dili siya motuo nga ang mga tawo “gidisenyo nga mamatay.” Ang imyunologong si William Clark nag-ingon: “Ang kamatayon dili gayod mahimong bahin sa kinabuhi.” Ug si Seymour Benzer, sa California Institute of Technology, miingon nga “ang pagtigulang dili haom nga hubiton ingong orasan kondili ingong kahimtang, nga atong malaoman nga mausab.”

Sa dihang tun-an sa mga siyentipiko ang pagkadisenyo sa mga tawo, sila malibog. Ilang makita nga kita gihatagan ug mga kahinguhaan ug mga katakos nga labaw kaayo kay sa mga panginahanglan sa 70 ngadto sa 80 ka tuig nga gitas-on sa atong kinabuhi. Pananglitan, nadiskobrehan sa mga siyentipiko nga ang utok sa tawo dunay dako kaayong katakos sa panumdoman. Gibanabana sa usa ka tigpanukiduki nga ang atong utok makahupot ug impormasyon nga “makapunog duolan sa bayente ka milyong tomo, nga sama ka daghan nianang sa kinadak-ang mga librarya sa kalibotan.” Ang ubang mga siyentipiko sa utok nagtuo nga sa aberids nga gitas-on sa kinabuhi, ang usa ka tawo mogamit lang ug 1/100 sa 1 ka porsiyento (.0001) sa iyang potensiyal nga katakos sa utok. Angayng mangutana, ‘Nganong kita dunay utok nga dako kaayog katakos nga gamay ra man kaayong bahin niini ang atong magamit sa aberids nga gitas-on sa kinabuhi?’

Tagda usab ang dili-kinaiyanhong reaksiyon sa mga tawo sa kamatayon! Alang sa kadaghanan, ang kamatayon sa asawa, bana, o anak mao ang labing masakit nga kasinatian sa ilang tibuok kinabuhi. Ang bug-os nga kinaiyahan sa emosyon sa mga tawo kasagarang maapektohan sa taas nga panahon human mamatay ang usa ka tawo nga gimahal pag-ayo. Bisan kadtong moingon nga ang kamatayon maoy kinaiyahan sa mga tawo malisdan sa pagdawat sa ideya nga ang ilang kaugalingong kamatayon magkahulogan sa kataposan sa tanan. Ang British Medical Journal naghisgot bahin sa “kasagarang pangagpas nga ang tanan gustong mabuhi sa taas nga panahon kutob sa mahimo.”

Tungod sa kasagarang reaksiyon sa tawo sa kamatayon, sa iyang kahibulongang katakos sa paghinumdom ug pagkat-on, ug sa iyang kinailadmang pangandoy nga mabuhi sa walay kataposan, dili ba dayag nga gilalang siya aron mabuhi? Sa pagkatinuod, gilalang sa Diyos ang mga tawo, nga dili kamatayon ang kinaiyanhong sangpotanan, kondili nga may paglaom nga mabuhi hangtod sa hangtod. Matikdi kon unsay gihatag sa Diyos sa unang tawhanong paris ingong ilang palaaboton: “Magmabungahon ug magdaghan kamo ug pun-a ang yuta ug gamhi kini, ug pagabut-i ang mga isda sa dagat ug ang nagalupad nga mga linalang sa kalangitan ug ang matag buhing linalang nga nagalihok diha sa yuta.” (Genesis 1:28) Pagkanindot nga dumalayong palaaboton kana!

Sayop nga Pagtuo 2: Kuhaon sa Diyos ang mga tawo pinaagig kamatayon aron iyang makauban.

Usa ka 27-anyos nga inahan nga himalatyon ug may tulo ka anak nga biyaan misulti ngadto sa usa ka Katolikong madre: “Ayawg anhi aron sultihan ako nga mao kini ang pagbuot sa Diyos alang kanako. . . . Maglagot kaayo ako kon dunay mosulti niini kanako.” Apan, mao kini ang gitudlo sa daghang relihiyon bahin sa kamatayon—nga kuhaon sa Diyos ang mga tawo pinaagig kamatayon aron makauban niya.

Tinuod bang mabangis kaayo ang Maglalalang nga sa kawalay-pagbati iyang ipahinabo ang kamatayon nganhi kanato, nga nahibalong makapaguol kini sa atong kasingkasing? Dili, dili ingon niana ang Diyos sa Bibliya. Sumala sa 1 Juan 4:8, “Ang Diyos [maoy] gugma.” Matikdi nga wala kini mag-ingon nga ang Diyos dunay gugma o nga ang Diyos mahigugmaon, kondili kini nag-ingon nga ang Diyos maoy gugma. Mainit, putli, hingpit kaayo ang gugma sa Diyos, nga kini nakaapektar pag-ayo sa iyang personalidad ug mga lihok mao nga siya hustong ikaingon ingong ang mismong personipikasyon sa gugma. Siya dili usa ka Diyos nga mokuha sa mga tawo pinaagig kamatayon aron makauban niya.

Ang bakak nga relihiyon nakapalibog sa daghang tawo mahitungod sa nahimutangan ug kahimtang sa mga patay. Ang langit, impiyerno, purgatoryo, Limbo—kini ug daghang uban pang mga destinasyon dili hisabtan ug makalilisang kaayo. Ang Bibliya, sa laing bahin, nag-ingon nga ang mga patay walay panimuot; ang ilang kahimtang kaamgid kaayo sa pagkatulog. (Ecclesiastes 9:5, 10; Juan 11:11-14) Sa ingon, dili kita angayng mabalaka kon unsay mahitabo kanato inigkamatay, sa samang paagi nga kita dili mabalaka kon atong makita ang usa ka tawo nga nahinanok sa pagkatulog. Si Jesus naghisgot bahin sa panahon sa dihang “ang tanan nga anaa sa handomanang mga lubnganan . . . manggula” ngadto sa bag-ong kinabuhi diha sa usa ka paraisong yuta.—Juan 5:28, 29; Lucas 23:43.

Sayop nga Pagtuo 3: Kuhaon sa Diyos ang gagmayng mga bata pinaagig kamatayon aron mahimong mga anghel.

Si Elisabeth Kübler-Ross, kinsa nagtuon bahin sa mga tawong gitagalan na lamang ang mga adlaw, naghisgot bahin sa laing kasagarang panghunahuna sa relihiyosong mga tawo. Sa nag-asoy sa usa ka tinuod nga hitabo, siya miingon nga “dili maalamon nga sultihan ang usa ka gamayng batang babaye nga namatyan sa iyang igsoong lalaki nga gihigugma pag-ayo sa Diyos ang gagmayng mga batang lalaki mao nga gikuha niya ang iyang manghod nga si Johnny ug gidala sa langit.” Ang maong mga pulong mohatag ug sayop nga impresyon bahin sa Diyos ug wala magbanaag sa iyang personalidad ug paggawi. Si Dr. Kübler-Ross nagpadayon: “Sa dihang mihingkod na kining gamayng batang babaye, wala gayod mawala ang iyang kasuko sa Diyos, nga miresulta sa makabuang nga depresyon sa dihang namatyan siya sa iyang gamayng anak nga lalaki tulo ka dekada sa ulahi.”

Nganong kuhaon man sa Diyos pinaagig kamatayon ang usa ka bata aron makabaton ug laing anghel—nga mora bag ang Diyos mas nanginahanglan sa bata kay sa mga ginikanan niini? Kon tinuod nga kuhaon sa Diyos ang mga bata, dili ba maghimo kana kaniya nga dili-mahigugmaon, hakog nga Maglalalang? Sukwahi sa maong panghunahuna, ang Bibliya nag-ingon: “Ang gugma nagagikan sa Diyos.” (1 Juan 4:7) Ang usa ka Diyos sa gugma mopahinabo bag kamatayon, nga bisan ang mga tawong may gamayng moralidad nag-isip niini nga dili makataronganon?

Busa nganong mamatay man ang mga bata? Ang usa ka bahin sa tubag sa Bibliya nasulat diha sa Ecclesiastes 9:11: “Ang panahon ug ang wala damhang panghitabo modangat kanilang tanan.” Ug ang Salmo 51:5 nag-ingon nga kitang tanan dili-hingpit, makasasala, sukad sa panahon nga kita gisamkon, ug ang sangkoanan sa tanang tawo karon maoy kamatayon gumikan sa lainlaing mga hinungdan. Usahay mohampak ang kamatayon una pa ang pagkahimugso, nga moresulta ug patayng bata sa dihang ipanganak. Sa ubang mga kaso, ang mga bata mamatay tungod sa makalilisang nga mga kahimtang o maaksidente ug mamatay. Ang Diyos dili maoy responsable sa maong mga panghitabo.

Sayop nga Pagtuo 4: Ang ubang mga tawo sakiton inigkamatay.

Daghang relihiyon nagtudlo nga ang mga daotan moadto sa kalayonhong impiyerno ug pagasakiton sa walay kataposan. Kini ba nga pagtulon-an makataronganon ug Kasulatanhon? Ang gitas-on sa kinabuhi sa tawo limitado lang sa 70 o 80 ka tuig. Bisan pag sad-an ang usa ka tawo tungod sa sobrang pagkadaotan sa tibuok niyang kinabuhi, usa ba ka makataronganong silot ang walay-kataposang pagsakit? Dili. Dili gayod makataronganon ang pagsakit sa usa ka tawo hangtod sa hangtod tungod sa mga sala nga iyang nahimo sulod sa mubong gitas-on sa iyang kinabuhi.

Diyos lang ang makapadayag kon unsay mahitabo sa mga tawo inigkamatay, ug iya kining gipadayag diha sa iyang sinulat nga Pulong, ang Bibliya. Mao kini ang giingon sa Bibliya: “Ingon nga ang [mananap] mamatay, mao man usab ang [tawo] mamatay; ug silang tanan adunay usa lamang ka espiritu . . . Ang tanan mangadto sa usa ka dapit. Silang tanan gikan sa abog, ug silang tanan mobalik sa abog.” (Ecclesiastes 3:19, 20) Walay gihisgotan dinhi nga kalayonhong impiyerno. Ang mga tawo mobalik sa abog—dili na maglungtad—sa dihang sila mamatay.

Aron bation ang kasakit, kinahanglang may panimuot ang usa ka tawo. Ang mga patay ba may panimuot? Sa makausa pa, ang Bibliya naghatag sa tubag: “Ang mga buhi nasayod nga sila mamatay; apan bahin sa mga patay, sila walay nahibaloan nga bisan unsa, ni sila aduna pay suhol, tungod kay ang ilang handomanan nakalimtan na.” (Ecclesiastes 9:5) Imposible alang sa patay, kinsa “walay nahibaloan nga bisan unsa,” nga makasinati ug kasakit sa bisan asang dapit.

Sayop nga Pagtuo 5: Ang kamatayon mao ang permanenteng kataposan sa atong paglungtad.

Mohunong na kita sa paglungtad sa dihang kita mamatay, apan wala kini magpasabot nga natapos na gayod ang tanan. Ang matinumanong tawo nga si Job nahibalo nga siya moadto sa lubnganan, sa Sheol, sa dihang siya mamatay. Apan matikdi ang iyang pag-ampo sa Diyos: “Oh nga sa Sheol imo unta akong tagoan, nga imo unta akong ibutang sa tago hangtod nga ang imong kasuko motalikod, nga imo unta akong tagalan ug panahon ug hinumdoman ako! Kon ang usa ka tawo nga lig-on ug lawas mamatay, mabuhi ba siya pag-usab? . . . Ikaw motawag, ug ako motubag kanimo.”—Job 14:13-15.

Si Job nagtuo nga kon siya magmatinumanon hangtod sa kamatayon, hinumdoman siya sa Diyos ug sa ngadtongadto pagabanhawon. Mao kini ang pagtuo sa tanang alagad sa Diyos sa karaang kapanahonan. Kini nga paglaom gipamatud-an mismo ni Jesus ug iyang gipakita nga gamiton siya sa Diyos sa pagbanhaw sa mga patay. Ang mga pulong mismo ni Kristo naghatag kanato niini nga pasalig: “Ang takna nagsingabot nga ang tanan nga anaa sa handomanang mga lubnganan makadungog sa tingog [ni Jesus] ug manggula, ang mga nagbuhat ug maayong mga butang ngadto sa pagkabanhaw sa kinabuhi, ang mga nagbuhat ug mangil-ad nga mga butang ngadto sa pagkabanhaw sa paghukom.”—Juan 5:28, 29.

Sa dili madugay pagawad-on na sa Diyos ang tanang pagkadaotan ug magtukod siya ug usa ka bag-ong kalibotan ubos sa langitnong pagmando. (Salmo 37:10, 11; Daniel 2:44; Pinadayag 16:14, 16) Ang resulta maoy usa ka paraiso nga molukop sa tibuok yuta, nga puy-an sa mga tawong nag-alagad sa Diyos. Atong mabasa sa Bibliya: “Nadungog ko ang usa ka makusog nga tingog gikan sa trono nga nag-ingon: ‘Tan-awa! Ang tolda sa Diyos anaa uban sa mga tawo, ug siya mopuyo uban kanila, ug sila mahimong iyang mga katawhan. Ug ang Diyos makig-uban kanila. Ug iyang pagapahiran ang tanang luha gikan sa ilang mga mata, ug ang kamatayon mawala na, ni may pagbangotan ni pagtiyabaw ni may kasakit pa. Ang unang mga butang nangagi na.’”—Pinadayag 21:3, 4.

Nahigawas sa Kahadlok

Ang kahibalo bahin sa paglaom sa pagkabanhaw lakip sa kahibalo bahin sa Usa nga mao ang tinubdan nianang maong kahikayan makahupay kanimo. Si Jesus misaad: “Kamo mahibalo sa kamatuoran, ug ang kamatuoran magpagawas kaninyo.” (Juan 8:32) Naglakip kana sa pagpahigawas kanato gikan sa kahadlok sa kamatayon. Si Jehova lang ang tinuod nga makausab sa proseso sa pagtigulang ug kamatayon ug makahatag kanato ug kinabuhing dayon. Makatuo ka kaha sa mga saad sa Diyos? Oo, makatuo ka tungod kay ang Pulong sa Diyos matuman gayod. (Isaias 55:11) Gidasig ka namo sa pagkat-on ug dugang bahin sa mga katuyoan sa Diyos alang sa mga tawo. Ang mga Saksi ni Jehova malipay sa pagtabang kanimo.

[Blurb sa panid 6]

Ang problema sa kahadlok sa kamatayon mao nga makapawala kini sa katakos sa usa ka tawo sa pagkalipay sa kinabuhi

[Chart sa panid 7]

[Hulagway sa panid 8]

Ang pagkahibalo sa kamatuoran bahin sa kamatayon makapahigawas kanato gikan sa kahadlok

[Picture Credit Line sa panid 5]

Barrators—Giampolo/The Doré Illustrations For Dante’s Divine Comedy/Dover Publications Inc.