Ipakita ang Gugma ug Pagtahod Pinaagi sa Pagkontrolar sa Imong Dila
“Kinahanglang higugmaon gayod sa matag usa ang iyang asawa sama sa iyang kaugalingon; sa laing bahin, ang asawa angay nga adunay halawom nga pagtahod sa iyang bana.”—EFESO 5:33.
1, 2. Unsang hinungdanong pangutana ang angayng isukna sa mga minyo sa ilang kaugalingon, ug ngano?
IBUTANG ta nga nakadawat ka ug regalo nga nindot pagkaputos nga gimarkahan ug: “Ampingi Kini.” Unsaon nimo pagdala ang maong regalo? Siyempre mag-amping ka gayod nga dili kana maunsa. Komosta na man ang gasa nga kaminyoon?
2 Ngadto sa batan-ong mga babaye nga si Orpa ug Ruth, ang Israelinhong biyuda nga si Noemi miingon: “Hinaot si Jehova maghatag kaninyog gasa, ug ang matag usa kaninyo makakaplag ug kapahulayan diha sa balay sa iyang bana.” (Ruth 1:3-9) Mahitungod sa usa ka maayong asawa, ang Bibliya nag-ingon: “Balay ug bahandi maoy panulondon gikan sa mga amahan, apan ang usa ka maalamon nga asawa maoy gikan kang Jehova.” (Proverbio 19:14) Kon ikaw minyo, kinahanglang isipon nimo ang imong kapikas ingong gasa gikan sa Diyos. Giunsa nimo pagtratar ang gasa nga gihatag sa Diyos kanimo?
3. Unsang tambag ni Pablo ang maayong sundon sa mga bana ug asawa?
3 Sa pagsulat ngadto sa mga Kristohanon sa unang siglo, si apostol Pablo miingon: “Kinahanglang higugmaon gayod sa matag usa ang iyang asawa sama sa iyang kaugalingon; sa laing bahin, ang asawa angay nga adunay halawom nga pagtahod sa iyang bana.” (Efeso 5:33) Tagda kon sa unsang paagi kining tambaga masunod sa mga bana ug asawa maylabot sa ilang sinultihan.
Likayi ang “Dili-Mapugngan Makadaot nga Butang”
4. Sa unsang paagi ang dila makaayo o makadaot?
4 Ang magsusulat sa Bibliya nga si Santiago nag-ingon nga ang dila maoy “usa ka dili-mapugngan makadaot nga butang” nga “puno sa hilo nga makamatay.” (Santiago 3:8) Si Santiago nahibalo niining hinungdanong kamatuoran: Ang dila nga dili mapugngan makadaot. Sa walay duhaduha, sinati siya sa panultihon sa Bibliya nga nagtandi sa dili-malulotong mga pulong ngadto sa “mga dunggab sa espada.” Sa kasukwahi, ang mao gihapong panultihon nag-ingon nga “ang dila sa mga maalamon makaayo.” (Proverbio 12:18) Sa pagkatinuod, ang mga pulong dakog epekto. Kini makapasakit, o kini makaayo. Unsay epekto sa imong mga pulong diha sa imong kapikas? Kon pangutan-on nimo ang imong kapikas niini, unsa kahay iyang tubag?
5, 6. Unsay nakapalisod sa pipila sa pagpugong sa ilang dila?
5 Kon ang masakit nga sinultihan inanay na nga nahimong bahin sa inyong kaminyoon, inyong mapaarang-arang ang situwasyon. Apan, gikinahanglan ang paningkamot. Ngano? Tungod kay kinahanglang makigbisog kamo sa pagkadili-hingpit. Ang napanunod nga sala nagdaot sa paagi sa atong paghunahuna ug pagpakigsulti sa usag usa. “Kon adunay dili mapandol sa pulong,” misulat si Santiago, “siya usa ka tawong hingpit, nga makahimo usab sa pagrenda sa iyang tibuok lawas.”—Santiago 3:2.
6 Gawas pa sa pagkadili-hingpit sa tawo, ang panggawi sa pamilya diin ang usa nagdako maoy usa usab sa hinungdan sa sayop nga paggamit sa dila. Ang pipila ka tawo gimatuto diha sa mga panimalay diin ang mga ginikanan “dili ikasabot, . . . walay pagpugong-sa-kaugalingon, mabangis.” (2 Timoteo 3:1-3) Kasagaran, ang mga bata nga nagdako sa maong kahimtang magpakita ug susamang mga taras sa dihang sila mohamtong na. Siyempre, ang pagkadili-hingpit ug ang dili-maayong pagmatuto dili magpakamatarong sa masakit nga sinultihan. Apan, ang pagkahibalo niining maong mga hinungdan motabang kanato sa pagsabot kon nganong ang pipila nalisdan sa pagpugong sa ilang dila sa pagsultig masakit nga mga pulong.
Isalikway ang Pagpanginsulto
7. Unsay buot ipasabot ni Pedro sa dihang gitambagan niya ang mga Kristohanon nga “isalikway . . . ang tanang matang sa pagpanglibak”?
7 Bisan unsa pay hinungdan, ang pagsultig masakit nga mga pulong ngadto sa kapikas nagpakita ug kawalay gugma ug pagtahod sa kapikas. May maayong katarongan nga si Pedro nagtambag sa mga Kristohanon nga “isalikway . . . ang tanang matang sa pagpanglibak.” (1 Pedro 2:1) Ang Gregong pulong nga gihubad ug “pagpanglibak” nagpasabot ug “pagpanginsulto.” Kini naghatag ug ideya sa ‘pagtiro sa mga tawo pinaagig mga pulong.’ Naghubit gayod kana sa epekto sa dila nga dili mapugngan!
8, 9. Unsay lagmit nga resulta sa pagpanginsulto, ug nganong likayan gayod kini sa mga magtiayon?
8 Ang pagpanginsulto morag dili tingali kaayo dakong butang, apan tagda kon unsay mahitabo sa dihang ang usa ka bana o asawa manginsulto sa iyang kapikas. Ang pagtawag sa kapikas ug buangbuang, tapolan, o dalo magpasabot nga ang tibuok pagkatawo sa maong kapikas masuma sa usa lamang ka pulong—ug kanang pulonga makauulaw pa! Kini dili gayod mahigugmaon. Ug komosta ang naghinobrang mga pulong nga nagpasiugda sa mga apan sa kapikas? Dili ba ang mga pulong sama sa “Pirme ka na lang maulahi” o “Dili gyod ka mamati nako” maoy mga paghinobra? Lagmit gayod nga ang kapikas nga makadungog niini modepensa sa iyang kaugalingon. Sa baylo, kana lagmit nga mosangko sa grabeng panaglalis.—Santiago 3:5.
9 Ang kabildohay nga puno sa mga pagpanginsulto makapagubot sa kaminyoon, ug kini mahimong mosangpot usab sa kadaot. Ang Proverbio 25:24 nag-ingon: “Maayo pang mopuyo sa usa ka suok sa atop kay sa makig-ipon sa usa ka malalison nga asawa, bisan anaa sa usa ra ka balay.” Siyempre, ingon usab niana ang ikasulti sa bana nga malalison. Sa ngadtongadto, ang masakit nga mga pulong nga isulti sa bana o asawa makadaot sa ilang relasyon. Tungod niini bation tingali sa bana o asawa nga siya wala higugmaa o kaha dili hiligugmaon. Tin-aw nga hinungdanon gayod nga pugngan ang dila. Apan sa unsang paagi buhaton kini?
‘Busali ang Dila’
10. Nganong hinungdanon nga kontrolahon ang dila?
10 “Ang dila,” nag-ingon ang Santiago 3:8, “walay usa ka tawo ang arang nga makapaaghop niini.” Bisan pa niana, maingon nga busalan sa usa ka mangangabayo ang kabayo aron makontrolar ang lihok niini, kinahanglang buhaton nato ang atong maarangan sa pagkontrolar sa atong dila. “Kon may tawo nga naghunahuna nga siya usa ka debotadong magsisimba apan dili magbusal sa iyang dila, hinunoa nagpadayon sa paglimbong sa iyang kaugalingong kasingkasing, ang dagway sa pagsimba niining tawhana walay kapuslanan.” (Santiago 1:26; 3:2, 3) Kining mga pulonga nagpakita nga ang paagi sa paggamit nimo sa imong dila maoy seryosong butang. Kini dili lamang makaapektar sa imong relasyon sa imong kapikas; kini makaapektar sa imong relasyon kang Jehova nga Diyos.—1 Pedro 3:7.
11. Sa unsang paagi posibleng mapugngan nga dili mosangko sa grabeng paglalisay ang dili-pagsinabtanay?
11 Maalamon nga hatagan nimog pagtagad kon unsaon sa pagpakigsulti sa imong kapikas. Kon motungha ang problema, paningkamoti nga mamenosan ang tensiyon. Tagda ang situwasyon nga mitungha sa kinabuhi ni Isaac ug sa iyang asawa nga si Rebeca, sumala sa nasulat sa Genesis 27:46–28:4. “Si Rebeca nagpadayon sa pag-ingon kang Isaac: ‘Gikasilagan ko kining akong kinabuhi tungod sa mga anak nga babaye ni Het. Kon si Jacob magkuha ug asawa gikan sa mga anak nga babaye ni Het nga sama niini nila gikan sa mga anak nga babaye sa yuta, unsa pay kapuslanan sa akong kinabuhi?’” Ang asoy wala mag-ingon nga gikasab-an ni Isaac si Rebeca. Hinunoa, iyang gipalakaw ang iyang anak nga si Jacob aron mangitag mahinadlokon-sa-Diyos nga asawa nga lagmit dili gayod makahatag ug kaguol kang Rebeca. Ibutang ta nga mitungha ang dili-pagsinabtanay tali sa bana ug asawa. Ang paggamit sa pulong nga “ako” imbes “ikaw” makapugong nga dili mosangko sa grabeng paglalisay ang ginagmayng dili-pagsinabtanay. Pananglitan, imbes moingon ug, “Wala na gyod kay panahon nako!” nganong dili moingong, “Maayo untag kanunay tang magkauban”? Isentro ang pagtagad sa problema, dili sa tawo lamang. Likayi ang kiling nga tinoon kon kinsay husto ug kinsay sayop. ‘Tinguhaa ang mga butang nga mopatunghag pakigdait ug ang mga butang nga makapalig-on sa usag usa,’ nag-ingon ang Roma 14:19.
Isalikway ang ‘Mapangdaot nga Kayugot, Kasuko, ug Kapungot’
12. Aron makontrolar ang dila, unsay angay natong iampo, ug ngano?
12 Labaw pa ang nalangkit sa pagpugong sa dila kay sa pagbantay lamang sa kon unsay atong isulti. Sa pagkatinuod, ang atong mga pulong nagpakita kon unsay anaa sa atong kasingkasing. Si Jesus nag-ingon: “Ang maayong tawo magapagula ug maayo gikan sa maayong bahandi sa iyang kasingkasing, apan ang tawong daotan magapagula kon unsay daotan gikan sa iyang daotang bahandi; kay gikan sa kadagaya sa kasingkasing ang iyang baba magasulti.” (Lucas 6:45) Busa, aron makontrolar ang imong dila, kinahanglan tingali nga mag-ampo ka sama kang David: “Buhati ako ug putli nga kasingkasing, Oh Diyos, ug ibutang sa akong kahiladman ang usa ka bag-ong espiritu, usa nga malig-on.”—Salmo 51:10.
13. Sa unsang paagi ang mapangdaot nga kayugot, kasuko, ug kapungot mosangpot sa masakit nga sinultihan?
13 Giawhag ni Pablo ang mga taga-Efeso nga likayan dili lamang ang makapasakit nga mga pulong kondili usab ang pagbati nga nagpaluyo niana. Siya misulat: “Isalikway ninyo ang tanang mapangdaot nga kayugot ug kasuko ug kapungot ug sininggitay ug mapasipalahong sinultihan uban sa tanang pagkadaotan.” (Efeso 4:31) Matikdi nga sa wala pa hisgoti ang “sininggitay ug mapasipalahong sinultihan,” gihisgotan una ni Pablo ang “mapangdaot nga kayugot ug kasuko ug kapungot.” Ang giluom nga kasuko lagmit maoy magtukmod sa usa sa pagsultig masakit nga mga pulong. Busa pangutan-a ang imong kaugalingon: ‘Naghambin ba ako ug kayugot ug kapungot? Ako ba “maaligutgoton”?’ (Proverbio 29:22) Kon ingon ka niana, pag-ampo alang sa tabang sa Diyos nga mabuntog kining maong mga kiling ug mapakita ang pagpugong-sa-kaugalingon aron dili mosilaob ang imong kasuko. Ang Salmo 4:4 nag-ingon: “Mapikal kamo, apan ayaw pagpakasala. Makigsulti kamo sa inyong kasingkasing, diha sa inyong higdaanan, ug maghilom kamo.” Kon daw mosilaob na ang imong kasuko, ug nahadlok ka nga dili nimo kini makontrolar, sunda ang tambag sa Proverbio 17:14: “Sa dili pa moulbo ang away, biya na.” Sa makadiyot, biya una sa maong situwasyon hangtod nga mokalma ka na.
14. Sa unsang paagi ang kayugot makaapektar sa kaminyoon?
14 Dili sayon ang pagkontrolar sa kapungot ug kasuko, ilabina kon kini naggikan sa gitawag ni Pablo ug “mapangdaot nga kayugot.” Ang Gregong pulong nga gigamit ni Pablo gihubit ingong “kayugot diin ang usa dili gustong makighusay” ug ‘dili-maayong buot diin ang usa magtimaan sa mga sayop nga nahimo kaniya.’ Usahay ang kalagot mahimong babag tali sa bana ug asawa, ug ang maong kahimtang mahimong magpadayon sa dugayng panahon. Kon ang problema dili mahusay, kini mahimong moresulta sa pagtamay nila sa usag usa. Apan ang paghambin ug kayugot tungod sa miaging kasaypanan walay kapuslanan. Ang nahitabo dili na mabakwi pa. Ang sayop nga napasaylo na angayng kalimtan. Ang gugma “dili maghupot ug talaan sa kadaot.”—1 Corinto 13:4, 5.
15. Unsay makatabang niadtong naanad na sa pagsultig masakit nga mga pulong aron mausab ang ilang sinultihan?
15 Komosta kon ang masakit nga sinultihan komon diha sa pamilya diin ikaw gimatuto ug naanad ka na sa pagsulti niana? Makahimo kag mga kausaban niining bahina. Nakahimo ka nag mga limitasyon sa daghang bahin sa imong kinabuhi diin wala gayod nimo tugoti ang imong kaugalingon nga mogawi sa usa ka paagi. Asa ka man maghimog utlanan maylabot sa imong sinultihan? Mohunong ka ba sa dili ka pa makasultig masakit nga mga pulong? Maayong sundon nimo ang limitasyon nga gihubit sa Efeso 4:29: “Kinahanglang walay mangil-ad nga mga sulti nga mogula gikan sa inyong baba.” Kini nagkinahanglan nga imong ‘hukason ang daang pagkatawo uban ang mga buhat niini, ug isul-ob ang bag-ong pagkatawo, nga pinaagi sa tukmang kahibalo gibag-o sumala sa larawan sa Usa nga naglalang niini.’—Colosas 3:9, 10.
Gikinahanglan ang “Kompidensiyal nga Panagsultihanay”
16. Nganong ang pagbungolay makadaot sa kaminyoon?
16 Diyutay ra ang malampos—ug mahimong moresulta sa kadaot—kon ang bana ug asawa magbungolay. Tingali dili nila tuyo ang pagsilot sa ilang kapikas, kay kini mahimong nagsumikad sa kahigawad o pagkaluya sa buot. Apan, ang dili pagtingganay makapasamot lamang sa dili-pagsinabtanay ug kini dili makasulbad sa problema nga giatubang. Sumala sa gisulti sa usa ka asawa, “sa dihang magtingganay na kami, dili gihapon namo hisgotan ang problema.”
17. Unsay angayng buhaton sa mga Kristohanon nga nagsagubang ug suliran sa kaminyoon?
17 Sa dihang magpadayon ang dili-pagsinabtanay diha sa kaminyoon, walay sayon nga sulbad. Ang Proverbio 15:22 nag-ingon: “Mapakyas ang mga plano kon walay kompidensiyal nga panagsultihanay, apan diha sa panon sa mga magtatambag adunay kalamposan.” Kinahanglang molingkod ka uban sa imong kapikas ug hisgotan ang maong butang. Pamati pag-ayo sa imong kapikas uban ang bukas nga hunahuna ug kasingkasing. Kon morag imposibleng mahimo kana, nganong dili moduol sa mga ansiyano sa Kristohanong kongregasyon? Sila adunay kahibalo sa Kasulatan ug eksperyensiyado sa pagpadapat sa mga prinsipyo sa Bibliya. Kanang mga tawhana nahisamag “tagoanang dapit gikan sa hangin ug usa ka salipdanang dapit gikan sa bagyo.”—Isaias 32:2.
Mabuntog Nimo Kana
18. Unsang pakigbisog ang gihubit sa Roma 7:18-23?
18 Lisod kontrolahon ang atong dila. Mao man usab ang atong mga lihok. Naghubit sa kalisod nga iyang giatubang, si apostol Pablo misulat: “Ako nahibalo nga kanako, nga mao, sa akong unod, walay nagpuyo nga bisan unsang maayo; kay ang katakos sa pagtinguha ania kanako, apan ang katakos sa pagbuhat ug maayo wala kanako. Kay ang maayo nga buot nakong buhaton wala nako buhata, apan ang daotan nga dili nako buot buhaton mao ang akong ginabuhat. Kon, karon, ang dili nako buot buhaton mao ang akong ginabuhat, ang usa nga nagabuhat niini dili na ako, kondili ang sala nga nagpuyo kanako.” Tungod “sa balaod sa sala nga ania sa [atong] mga sangkap,” kita lagmit mogamit sa atong dila ug sa ubang parte sa lawas sa sayop nga paagi. (Roma 7:18-23) Apan, kinahanglan natong buntogon kana—ug kini mabuntog sa tabang sa Diyos.
19, 20. Sa unsang paagi ang panig-ingnan ni Jesus makatabang sa mga bana ug mga asawa sa pagkontrolar sa ilang dila?
19 Sa relasyon nga adunay gugma ug pagtahod, walay luna ang dili-maluloton, masakit nga mga pulong. Hunahunaa ang panig-ingnan nga gipakita ni Jesu-Kristo niining bahina. Wala gayod insultoha ni Jesus ang iyang mga tinun-an. Bisan sa kataposang gabii sa iyang kinabuhi dinhi sa yuta sa dihang ang iyang mga apostoles naglalis kon kinsa kanila ang labing dako, wala sila kasab-i sa Anak sa Diyos. (Lucas 22:24-27) “Mga bana,” nagtambag ang Bibliya, “magpadayon sa paghigugma sa inyong mga asawa, ingon nga si Kristo nahigugma usab sa kongregasyon ug nagtugyan sa iyang kaugalingon alang niini.”—Efeso 5:25.
20 Komosta na man ang asawa? Siya “angay nga adunay halawom nga pagtahod sa iyang bana.” (Efeso 5:33) Ang asawa nga nagtahod sa iyang bana mosingka ba sa iyang bana ug mosultig masakit nga mga pulong? “Buot ko nga mahibalo kamo nga ang ulo sa matag lalaki mao si Kristo,” misulat si Pablo, “sa baylo ang ulo sa usa ka babaye mao ang lalaki; sa baylo ang ulo ni Kristo mao ang Diyos.” (1 Corinto 11:3) Ang mga asawa kinahanglang magpasakop sa ilang ulo maingon nga ang Kristo nagpasakop sa iyang Ulo. (Colosas 3:18) Bisan tuod walay dili-hingpit nga tawo ang hingpit nga makasundog kang Jesus, ang pagpaningkamot sa ‘pagsunod pag-ayo sa iyang mga tunob’ motabang sa mga bana ug mga asawa sa pagbuntog sa sayop nga paggamit sa dila.—1 Pedro 2:21.
Unsay Imong Nakat-onan?
• Sa unsang paagi ang dila nga dili mapugngan makadaot sa kaminyoon?
• Nganong lisod kontrolahon ang dila?
• Unsay makatabang kanato sa pagkontrolar sa atong sinultihan?
• Unsay angay nimong buhaton sa dihang nagsagubang ug suliran sa kaminyoon?
[Hulagway sa panid 24]
Ang mga ansiyano naghatag ug binase-sa-Bibliya nga tabang