Kon sa Unsang Paagi ang Siyensiya Nakaapektar Kanimo

Ang siyensiya, sumala sa usa ka diksiyonaryo, maoy “pagtuon sa kinaiyahan ug sa paglihok sa materyal ug pisikal nga uniberso, nga gibase sa obserbasyon, eksperimento, ug pagsukod.” Kana dili lalim, ug sagad makapaluya nga trabaho. Ang mga siyentista nag-eksperimento ug nag-obserbar sulod sa daghang semana, bulan, o tuig. Usahay ang ilang mga paningkamot mapakyas, pero daghan sab silag nahatag nga kaayohan sa katawhan. Tagda ang pipila niini.

Gigamit sa usa ka kompaniya sa Europe ang lig-ong plastik ug modernong mga salaan aron makaimbentog galamiton para ang tawo makainom gikan sa hugaw nga tubig ug dili masakit. Kini napuslan panahon sa mga katalagman, sama sa linog sa Haiti niadtong 2010.

Sa kawanangan, daghang satellite ang gigamit alang sa Global Positioning System (GPS). Sa una, ang GPS para lang sa mga sundalo pero karon gigamit na sa mga drayber, piloto, ug marinero. Gani sa ubang lugar ang mga mangangayam ug mga hayker naggamit sab niini. Kay naimbento sa mga siyentista ang GPS, dali na tang makatultol sa atong adtoan.

Naggamit ka bag cellphone, computer, o Internet? Miarang-arang ba ang imong panglawas o naayo ang imong sakit tungod sa modernong medisina? Mosakay ka bag ayroplano? Kon mao, nakabenepisyo ka sa mga kaayohan nga nahatag sa siyensiya alang sa katawhan. Sa daghang maayong paagi ang siyensiya nakaapektar kanimo.

LIMITASYON SA MODERNONG SIYENSIYA

Aron modaghan pa ang ilang mga diskobre, gitun-an pag-ayo sa mga siyentista ang kinaiyahan. Gisusi sa mga nuclear physicist kon unsay sulod sa atomo, samtang gisubayg balik sa mga astrophysicist ang nangaging binilyon ka katuigan, sa paningkamot nga masayran ang sinugdanan sa uniberso. Samtang sila nanukiduki pag-ayo, bisan sa mga dominyo nga dili makita ug dili mahikap, gibati sa ubang siyentista nga kon ang Diyos sa Bibliya naglungtad, makaplagan gayod unta nila siya.

Dili lang kana ang gihimo sa ubang ilado nga mga siyentista ug pilosopo. Ilang gipasiugda kini kunong “pamatuod sa siyensiya nga walay Diyos” sumala sa awtor sa siyensiya nga si Amir D. Aczel. Pananglitan, usa ka iladong physicist miingon nga “kay walay ebidensiya nga dunay Diyos nga naglihok diha sa uniberso, makataronganon gyod nga moingong kana nga diyos wala maglungtad.” Gitawag sa uban ang kalihokan sa Diyos sa Bibliya ingong “madyik” ug “misteryosong mga paagi.”a

Pero ang pangutana, Natugkad na ba gyod sa siyensiya ang kinaiyahan nga nakaingon man sila niana? Wala. Grabe ang pag-uswag sa siyensiya, pero giangkon sa daghang siyentista nga daghan pa silag wala mahibaloi ug tingali dili na gyod mahibaloan pa. “Dili gyod namo matugkad ang mga butang,” miingon ang physicist ug Nobel laureate nga si Steven Weinberg bahin sa pagtuki sa kinaiyahan. Si Propesor Martin Rees, Astronomer Royal sa Great Britain, misulat: “Tingali dunay mga butang nga dili gyod masabtan sa tawo.” Tinuod nga daghan sa kinaiyahan, gikan sa gagmay nga selula ngadto sa halapad nga uniberso, ang dili gihapon masabtan sa siyensiya karon. Pananglitan:

• 

  Wala gyod masabti sa mga biologist ang proseso diha sa mga selula. Kon unsaon paggamit sa selula ang enerhiya, pagpatunghag protina, ug kon sa unsang paagi sila modaghan maoy mga pangutana nga wala pa bug-os matubag sa siyensiya.

• 

  Ang grabidad nakaapektar kanato kada adlaw. Pero misteryoso kini para sa mga physicist. Wala gyod nila masabti kon nganong ang grabidad magbutad kanimo dihang ikaw molukso o kon giunsa niana nga ang bulan padayong naglibot sa yuta.

• 

  Gibanabana sa mga cosmologist nga mga 95 porsiyento sa uniberso ang dili makita ug dili mahibaloan sa mga instrumento sa siyensiya. Ila kining gitawag nga dark matter ug dark energy. Kini nagpabiling misteryoso.

Duna pay ubang nakapalibog sa mga siyentista. Nganong hinungdanong mahibalo ta niini? Ang iladong magsusulat sa siyensiya miingon: “Mas daghan mig wala mahibaloi kay sa among nahibaloan. Para nako, ang siyensiya makapahingangha kanimo ug magdasig nimo nga mokat-on pag dugang imbes limitahan ang hunahuna.”

Busa kon naghunahuna ka nga basin mapulihan na sa siyensiya ang Bibliya ug dili na tuohan ang Diyos, tagda kini: Kon ang intelihenteng mga siyentista nga naggamit ug high-tech nga mga instrumento limitado lag nahibaloan sa kinaiyahan, makataronganon bang isalikway dayon ang mga butang nga dili masabtan sa siyensiya? Human sa taas kaayong artikulo bahin sa kasaysayan ug sa pag-uswag sa astronomiya, ang Encyclopedia Britannica miingon: “Sa halos 4,000 ka tuig nga pagtuon sa wanang, ang uniberso misteryoso gihapon sama sa panahon sa mga taga-Babilonya.”

Girespeto sa mga Saksi ni Jehova ang katungod sa matag usa sa pagdesisyon bahin niini. Naningkamot ming sundon ang giingon sa Bibliya: “Ipaila ang inyong pagkamakataronganon sa tanang tawo.” (Filipos 4:5) Tungod niana, gidapit namo kamo sa pagsusi kon sa unsang paagi ang siyensiya ug ang Bibliya nagkauyon.