PAGBASA

Pagkat-on gikan sa makita sa tawo sa usa ka sinulat; paglitok sa makusog sa nahisulat.

Sukad pa sa unang mga panahon ang mga tawo interesado na sa pagbasa. Si Haring Ashurbanipal sa Asirya, kinsa nagtukod ug librarya nga gilangkoban sa 22,000 ka papan nga kulonon ug mga teksto, miingon: “Ako malipay sa pagbasa sa mga inskripsiyon diha sa bato nga sukad pa sa panahon sa wala pa ang lunop.” (Light From the Ancient Past, ni J. Finegan, 1959, pp. 216, 217) Kini lagmit nagtumong sa pipila ka tradisyonal nga mga asoy labot sa tibuok-yutang Lunop o kondili man sa Asiryanhong mga rekord sa wala pa ang pipila ka lokal nga lunop. Ang naglungtad lamang nga mga sinulat labot sa lunop nga makaplagan diha sa mga kagun-oban sa palasyo ni Ashurbanipal mao ang Babilonyanhong asoy labot sa lunop, nga naundan sa daghang mitolohiya. Kon diha bay tinuod nga mga asoy o mga sinulat sa wala pa ang tibuok-yutang Lunop nga nabatonan sa paganong mga Asiryanhon dili matino sa pagkakaron.

Ang sinugdanan sa pagbasa, siyempre, ikalangkit sa sinugdanan sa pagsulat. Mahitungod sa mabatonang ebidensiya labot niini, tan-awa ang PAGSULAT.

Angayng matikdan nga, sa rekord sa Bibliya sa mga hitabo sa ika-16 nga siglo W.K.P. sa mga adlaw ni Moises, adunay espesipikong paghisgot sa pagbasa ug pagsulat. (Ex 17:14) Ang nasod sa Israel gidasig sa pagbasa ug pagsulat. (Deu 6:6-9) Si Josue, ang manununod ni Moises, ingong pangulo sa Israel, gisugo nga mobasa kanunay sa Kasulatan “adlaw ug gabii,” aron magmalamposon sa buluhaton nga gihatag sa Diyos kaniya. Aron ipasiugda kang Josue ang kahinungdanon sa Pulong sa Diyos, ug sa walay duhaduha ingong tabang sa paghinumdom, siya kinahanglang mobasa “sa hinayng tingog.”​—Jos 1:8.

Ang mga hari sa Israel gisugo sa Diyos sa pagsulat alang sa ilang kaugalingon ug mga kopya sa balaod sa Diyos ug sa pagbasa niini sa adlaw-adlaw. (Deu 17:​18, 19; tan-awa ang PAGPAMALANDONG.) Ang ilang dili pagsunod niini nga sugo nakaamot sa dili pagpakabana sa matuod nga pagsimba diha sa yuta, nga miresulta sa pagkadunot sa moral sa katawhan, nga misangpot sa kalaglagan sa Jerusalem niadtong 607 W.K.P.

Si Jesus mahimong makabasa sa tanang inspiradong mga linukot nga basahon sa Hebreohanong Kasulatan diha sa mga sinagoga, diin, sa usa ka narekord nga hitabo, iyang publikong gibasa ug gipadapat ang teksto sa iyang kaugalingon. (Luc 4:16-21) Lain pa, sa dihang siya gisulayan ni Satanas sa makatulo, ang tubag ni Jesus sa tanang tulo ka higayon mao, “Kini nahisulat.” (Mat 4:​4, 7, 10) Dayag nga sinati kaayo siya sa Kasulatan.

Ang mga apostoles, kinsa maoy segundaryo nga patukoranang mga bato sa balaang templo, ang Kristohanong kongregasyon, miila nga hinungdanon ang pagbasa sa Kasulatan alang sa ilang ministeryo. Sila mikutlo ug mipunting sa Hebreohanong Kasulatan sa gatosan ka higayon diha sa ilang mga sinulat ug gipasiugda ngadto sa uban ang pagbasa niini. (Buh 17:11) Ang Hudiyong mga magmamando nasayod nga si Pedro ug Juan maoy dili edukado ug ordinaryo. (Buh 4:13) Apan kini wala magpasabot nga sila dili makamaong mobasa ug mosulat, ingon sa gipamatud-an sa mga sulat nga gisulat niini nga mga apostoles. Hinunoa, sila wala maedukar sa hataas nga edukasyon sa Hebreohanong mga tunghaan, sa tiilan sa mga eskriba. Sa samang mga katarongan ang mga Hudiyo natingala nga si Jesus adunay kahibalo, bisan tuod, nga matod nila, “wala man unta siya makaeskuyla.” (Ju 7:15) Ang pamatuod nga kaylap ang pagbasa sa maong panahon gipakita sa asoy maylabot sa usa ka kinabig nga Etiopianhong eunuko nga nagbasa sa basahon sa manalagnang si Isaias ug nga tungod niini siya giduol ni Felipe. Ang eunuko gigantihan tungod sa iyang interes sa Pulong sa Diyos pinaagi sa pagkadawat sa pribilehiyo sa pagkahimong sumusunod ni Kristo.​—Buh 8:27-38.

Ang Hebreohanon ug Aramaiko mao ang mga pinulongan nga gigamit sa pagsulat sa bahin sa Bibliya sa wala pa ang unang siglo. Sa ikatulong siglo W.K.P., ang Hebreohanong Kasulatan gihubad ngadto sa Grego, nga nahimong internasyonal nga pinulongan. Ang Kristohanong Kasulatan sa orihinal gisulat diha sa Grego, gawas lamang sa Ebanghelyo ni Mateo. Tungod niini, mahimong mabasa ang Bibliya sa kadaghanang katawhan sa Romanhong Imperyo nga makamaong mobasa ug mosulat, ug kini ilabinang mabatonan sa mga Hudiyo sa Palestina ug niadtong Natibulaag.

Tungod kay daghang tawo ang buot makabaton ug Bibliya, gipakita niini nga kini daling basahon ug ingon man bililhon. Nalabwan niini ang tanang ubang basahon kon hisgotan ang pag-imprenta ug ang sirkulasyon, ug sa panahon sa pagsulat niini nga libro, ang Bibliya nahubad na sa katibuk-an o sa bahin sa kapin sa 3,000 ka pinulongan ug mga diyalekto ug napatik na sa binilyon ka kopya. Gitaho nga kini mabatonan sa mga 90 porsiyento sa populasyon sa yuta diha sa ilang kaugalingong pinulongan.

Gihisgotan sa Bibliya ang daghang kaayohan nga makuha sa pagbasa sa Kasulatan, nga lakip niini mao ang pagpaubos (Deu 17:​19, 20), kalipay (Pin 1:3), ug ang pagkasabot sa katumanan sa tagna sa Bibliya (Hab 2:​2, 3). Kini nagpasidaan sa mga magbabasa nga magmapilion kon unsay basahon: Dili tanang basahon makapalig-on ug makapahayahay sa hunahuna.​—Ecc 12:12.

Gikinahanglan ang tabang sa espiritu sa Diyos aron mabatonan ang tinuod nga katakos sa pag-ila ug pagsabot sa Pulong sa Diyos. (1Co 2:9-16) Aron mabatonan ang pagsabot ug ang ubang mga kaayohan, kinahanglang bukas ang kaisipan sa usa ka tawo samtang basahon niya ang Pulong sa Diyos, nga isalikway ang tanang pagpihig ug namugna nang daan nga mga opinyon; kay kon dili kana himoon ang iyang pagsabot mataptapan, sama sa nahitabo sa mga Hudiyo nga misalikway sa maayong balita nga gisangyaw ni Jesus. (2Co 3:14-16) Dili igo ang taphaw nga pagbasa. Ang nagabasa kinahanglang magbasa niini nga kinasingkasing, maghatag ug bug-os nga pagtagad sa iyang pagtuon sa materyal, nga mamalandong pag-ayo niini, ug maningkamot nga makabaton ug kaayohan gikan niini.​—Pr 15:28; 1Ti 4:13-16; Mat 24:15; tan-awa ang PUBLIKONG PAGBASA.