Pagpalambo sa Bag-ong Personalidad Diha sa Kaminyoon
“Kinahanglang magbag-o kamo diha sa gahom nga nagapalihok sa inyong hunahuna, ug kinahanglang isul-ob ninyo ang bag-ong pagkatawo.”—EFESO 4:23, 24.
1. Nganong dili angay ibale-wala ang kaminyoon?
ANG kaminyoon maoy usa sa labing seryosong mga lakang nga himoon sa usa sa kinabuhi, busa kini dili gayod ibale-wala. Ngano? Tungod kay kini nagkinahanglag tibuok kinabuhing pakigsaad sa laing tawo. Kini nagkahulogag pag-ambitay sa tibuok kinabuhi sa usa uban nianang tawhana. Ang hamtong nga mga paghukom kinahanglan aron mahimong malig-on kanang pakigsaara. Kini nagpangayo usab ug usa ka positibong impluwensiya nga ‘nagapalihok sa hunahuna ug sa ingon nagahulma sa bag-ong pagkatawo.’—Efeso 4:23, 24; itandi ang Genesis 24:10-58; Mateo 19:5, 6.
2, 3. (a) Unsay gikinahanglan aron makapilig kapikas sa kaminyoon nga maalamon? (b) Unsay nalangkit sa kaminyoon?
2 Dunay maayong katarongan nga dili magdali sa pagminyo, nga magpadala dayon sa gamhanang mga kailibgon sa unod. Panahon ang gikinahanglan aron maugmad ang hamtong nga personalidad ug kinaiya. Uban sa panahon usab moabot ang kasinatian ug kahibalo nga magsilbing usa ka haligi sa maayong panghukom. Unya, ang pagpilig angay nga kapikas sa kinabuhi makabaton ug dakong sukod sa kalamposan. Tin-awng gipadayag kini sa usa ka sanglitanang Espanyol: “Mas maayo pang magkinabuhi nga dili-minyo kay sa daot nga kinabuhing minyo.”—Proverbio 21:9; Ecclesiastes 5:2.
3 Ang pagpilig angay nga kapikas hinungdanon kaayo alang sa usa ka malamposong kaminyoon. Alang niana kinahanglang gamiton ug sundon sa Kristohanon ang mga giya sa Bibliya, dili kay magpagiya sa pisikal nga kaibog lamang ug sa wala kinahanglanang emosyonal ug romantikong mga kabug-at. Ang kaminyoon labaw pa kay sa paghiusa lamang sa duha ka lawas. Kini maoy paghiusa sa duha ka personalidad, duha ka pamilya ug edukasyonal nga mga kasinatian, tingali duha ka kultura ug pinulongan. Ang paghiusa sa duha ka tawo diha sa kaminyoon sa pagkatinuod nagkinahanglan sa hustong paggamit sa dila; uban sa gahom sa pagsulti, kita mahimong makabungkag o makatukod. Gikan niining tanan, atong makita usab ang kaalam sa tambag ni Pablo nga ‘magminyo diha lamang sa Ginoo,’ sa ato pa, usa ka kauban sa pagtuo.—1 Corinto 7:39; Genesis 24:1-4; Proverbio 12:18; 16:24.
Pag-atubang sa mga Kalisod sa Kaminyoon
4. Nganong mobangon usahay ang panag-away ug tensiyon diha sa kaminyoon?
4 Bisan pag maayo ug pundasyon, may mga panagbingkil, kabug-at, ug tensiyon usahay ang mahitabo. Normal kini alang kang bisan kinsa, minyo man o dili. Ang mga suliran sa panalapi ug sa panglawas mopahinabog kalisod sa bisan unsang relasyon. Ang mga kausaban sa buut mosangpot sa panagbangi sa personalidad diha sa labing maayong kaminyoon. Ang laing butang mao nga walay usa ang hingpit nga makakontrolar sa dila, sama sa giingon ni Santiago: “Kita mapandol sa makadaghan. Kon aduna may dili mapandol sa pulong, hingpit kanang tawhana, nga makahimo sa pagpugong sa iyang tibuok lawas. . . . Ang dila maoy usa ka gamayng bahin sa lawas apan makapagarbo kini ug dagkong mga butang. Tan-awa! Pagkadako sa lasang nga masunog sa usa ka gamayng kalayo!”—Santiago 3:2, 5.
5, 6. (a) Unsay gikinahanglan kon mobangon ang dipagsinabtanay? (b) Unsang aksiyon ang kinahanglang himoon aron maayo ang kadaot?
5 Sa dihang motungha ang mga kabug-at sa kaminyoon, sa unsang paagi makontrolar nato ang situwasyon? Sa unsang paagi masanta nato ang dipagsinabtanay nga mahimong away ug ang away mahimong daot nga relasyon? Dinhi niining kahimtanga nga moepekto ang gahom nga nagapalihok sa hunahuna. Kining nagapalihok nga espiritu mahimong positibo o negatibo, makapalig-on ug hilig sa espirituwal o makapaluya, minandoan sa unodnong mga hilig. Kon kini makapalig-on, ang indibiduwal molihok sa pag-ayo sa kadaot, sa paghupot sa iyang kaminyoon diha sa hustong direksiyon. Ang mga lalis ug mga away dili angay motapos sa kaminyoon. Mahusay ang mga suliran ug ang pagtahod sa usag usa ug pagsinabtanay mapasig-uli pinaagi sa pagpadapat sa tambag sa Bibliya.—Roma 14:19; Efeso 4:23, 26, 27.
6 Ubos niining mga kahimtanga ang mga pulong ni Pablo tukma kaayo: “Busa, ingon nga mga pinili sa Diyos, balaan ug hinigugma, sul-obi ang inyong kaugalingon sa malumong mga pagbati sa kahangawa, kalulot, pagkamapainubsanon, kalumo, ug hataas-nga-pailob. Padayon nga mag-inantosay sa usag usa ug andam nga magpinasayloay sa usag usa kon dunay reklamo ang usa batok sa uban. Sama nga si Jehova nagapasaylo kaninyo, busa magpasaylo usab kamo. Apan, labaw niining tanan, sul-obi ninyo ang inyong kaugalingon sa gugma, kay kini maoy hingpit nga bugkos sa panaghiusa.”—Colosas 3:12-14.
7. Unsay problema sa uban sa ilang kaminyoon?
7 Sayon ra kaayong basahon kanang tekstoha, apan ilalom sa kabug-at sa kinabuhi karon, dili sayon kining ipadapat. Unsa ang paninugdang suliran? Usahay, nga wala makaamgo niana, ang usa ka Kristohanon tingali nagkinabuhi nga adunay doble nga sukdanan. Diha sa Kingdom Hall, nga kauban sa mga igsoon, siya malulot ug mahunahunaon. Unya, sa balay, sa rotina sa panimalay, tingali siya hilig sa pagkalimot sa iyang espirituwal nga relasyon. Didto bana ug asawa lang. Ug kon anaa sa kalisod mosulti siya ug masakit nga mga butang nga dili gayod isulti diha sa Kingdom Hall. Unsay nahitabo? Sa makadiyut, ang Kristiyanidad nawagtang. Ang alagad sa Diyos nakalimot nga siya iya gihapong Kristohanong igsoong lalaki o babaye diha sa balay. Ang gahom nga nagapalihok sa hunahuna nahimong negatibo imbes positibo.—Santiago 1:22-25.
8. Unsay mosangpot kon ang gahom nga nagapalihok sa hunahuna negatibo?
8 Unsa ang resulta? Tingali ang bana mihunong na sa ‘pagpuyo uban sa iyang asawa sumala sa kahibalo, sa paghatag kaniya ug pasidungog ingon nga labaw pang mahuyang nga galamiton, usa nga babayen-on.’ Tingali ang asawa wala nay pagtahod sa iyang bana; nawala ang iyang “malinawon ug malumong espiritu.” Ang gahom nga nagapalihok sa hunahuna nahimong pisikal imbes espirituwal. Usa ka “unodnong panghunahuna” ang mipuli. Busa, unsay mahimo aron kanang gahom nga nagapalihok mahuptang espirituwal ug positibo? Kinahanglan atong palig-onon ang atong espirituwalidad.—1 Pedro 3:1-4, 7; Colosas 2:18.
Palig-ona ang Gahom
9. Unsang mga kapilian ang atong pagahimoon diha sa adlaw-adlaw nga kinabuhi?
9 Ang nagapalihok nga gahom mao ang kiling sa hunahuna nga malangkit sa dihang mohimo kita ug mga desisyon ug mga pagpili. Ang kinabuhi kanunay nga adunay mga kapilian—maayo o daotan, hakog o dihakog, moral ug imoral. Unsay motabang kanato sa paghimog hustong mga desisyon? Ang gahom nga nagapalihok sa hunahuna kon kini nasentro sa pagbuhat sa kabubut-on ni Jehova. Ang salmista miampo: “Tudloi ako, Oh Jehova, sa dalan sa imong kabalaoran, aron pagabantayan ko kini hangtod sa kataposan.”—Salmo 119:33; Ezekiel 18:31; Roma 12:2.
10. Sa unsang paagi atong mapalig-on sa positibong paagi ang gahom nga nagapalihok sa hunahuna?
10 Ang malig-ong relasyon kang Jehova motabang kanato sa pagpahimuot kaniya ug sa pagpalayo gikan sa daotan, lakip na ang pagluib sa kaminyoon. Ang Israel gidasig sa “pagbuhat kon unsa ang maayo ug matarong diha sa mga mata ni Jehova nga [ilang] Diyos.” Apan ang Diyos usab mitambag: “Oh kamong nahigugma kang Jehova, dumti ninyo ang daotan.” Tungod sa ikapito sa Napulo ka Sugo: “Ayaw kamo panapaw,” kinahanglang dumtan sa mga Israelinhon ang panapaw. Kanang sugoa nagpakita sa istriktong panghunahuna sa Diyos bahin sa pagkamaunongon diha sa kaminyoon.—Deuteronomio 12:28; Salmo 97:10; Exodo 20:14; Levitico 20:10.
11. Sa unsang paagi dugang natong mapalig-on ang gahom nga nagapalihok sa atong hunahuna?
11 Sa unsang paagi dugang natong mapalig-on ang gahom nga nagapalihok sa hunahuna? Pinaagi sa pagpabili sa espirituwal nga mga kalihokan ug mga sukdanan. Kana nagpasabot nga atong tagan-an ang panginahanglan sa pagtuon sa Pulong sa Diyos nga regular ug tun-an nga pagakalipayan nga dungan nga hisgotan ang mga hunahuna ug tambag ni Jehova. Ang atong kinasingkasing nga mga pagbati angay mahisama nianang sa salmista: “Uban sa bug-os ko nga kasingkasing gipangita ko ikaw. Ayaw itugot nga ako mahisalaag gikan sa imong mga sugo. Sa akong kasingkasing gitipigan ko ang imong pulong, aron ako dili makasala batok kanimo. Tudloi ako, Oh Jehova, sa dalan sa imong kabalaoran, aron pagabantayan ko kini hangtod sa kataposan. Pasabta ako, aron pagabantayan ko ang imong kasugoan ug aron pagatumanon ko kini uban sa bug-os ko nga kasingkasing.”—Salmo 119:10, 11, 33, 34.
12. Unsa ang mga butang nga makapahiusa kanato sa pagpabanaag sa hunahuna ni Kristo?
12 Kining matanga sa apresasyon alang sa matarong nga mga prinsipyo ni Jehova mahuptan dili lamang pinaagi sa pagtuon sa Bibliya kondili pinaagi usab sa regular nga pagpakig-ambit sa Kristohanong mga tigom ug sa duyog nga pagpakigbahin sa Kristohanong ministeryo. Kining duha ka gamhanang mga impluwensiya mopalig-on kanunay sa gahom nga nagapalihok sa atong mga hunahuna aron ang atong dili-mahakogong paagi sa kinabuhi kanunay mopabanaag sa hunahuna ni Kristo.—Roma 15:5; 1 Corinto 2:16.
13. (a) Nganong ang pag-ampo maoy usa ka bililhong butang sa pagpalig-on sa gahom nga nagapalihok sa hunahuna? (b) Unsang panig-ingnan ang gipakita ni Jesus niining bahina?
13 Ang laing butang mao ang gipasiugda ni Pablo diha sa iyang sulat ngadto sa mga taga Efeso: “Uban sa tanang matang sa pag-ampo ug pagpangamuyo . . . pag-ampo kamo sa tanang panahon diha sa espiritu.” (Efeso 6:18) Ang mga bana ug asawa kinahanglang magdungan sa pag-ampo. Kasagaran ang maong mga pag-ampo mobukas sa kasingkasing ug moagak ngadto sa prangkang panagsultihay aron mahusay ang dili-pagsinabtanay. Sa mga panahon sa pagsulay ug mga tintasyon, kita kinahanglang modangop sa Diyos diha sa pag-ampo, mangayo ug tabang, alang sa espirituwal nga kalig-on sa pagbuhat kon unsa ang nahiuyon sa hunahuna ni Kristo. Bisan ang hingpit nga si Jesus midangop sa iyang Amahan pinaagi sa pag-ampo sa daghang okasyon, nangayo ug kalig-on. Ang iyang mga pag-ampo kinasingkasing ug mainit. Ingon man usab karon, sa mga panahon sa tintasyon, kita makakitag kalig-on sa paghimog hustong desisyon pinaagi sa pagsangpit kang Jehova aron tabangan kita sa pagsukol sa tinguha nga magpadaog sa unod ug luiban ang panumpa sa kaminyoon.—Salmo 119:101, 102.
Magkalahing mga Panig-ingnan sa Paggawi
14, 15. (a) Unsay reaksiyon ni Jose sa tintasyon? (b) Unsay nakatabang kang Jose sa pagsukol sa tintasyon?
14 Sa unsang paagi atubangon nato ang tintasyon? Niining bahina kita adunay tin-aw nga kalainan tali sa mga dalan nga gisubay ni Jose ug ni David. Sa dihang ang asawa ni Potipar malugotong misulay sa pagtintal sa ambongang si Jose, nga daw dili-minyo niadtong panahona, siya sa kataposan mitubag kaniya pinaagi sa pag-ingon: “Walay laing tawo nga labaw kanako niining balaya, ug walay bisan unsa dinhi ang gihikaw kanako sa [imong bana] gawas kanimo, tungod kay ikaw iyang asawa. Busa unsaon ko paghimo kining dakong pagkadaotan ug makasala batok sa Diyos?”—Genesis 39:6-9.
15 Unsay nakatabang kang Jose sa pagsubay sa matarong nga dalan nga masayon man unta kaayong magpadaog? Siya may kusganong gahom nga nagpalihok sa iyang hunahuna. Siya mahunahunaon kaayo sa iyang relasyon kang Jehova. Siya nahibalo nga ang pagpakighilawas uban niining babayeng nabuang sa sekso mahimong usa ka sala dili lamang batok sa iyang bana kondili, labaw sa tanan, batok sa Diyos.—Genesis 39:12.
16. Unsay reaksiyon ni David sa tintasyon?
16 Sa pagtandi, unsay nahitabo kang David? Siya usa ka tawong minyo, nga daghag asawa sumala sa gitugot sa Kasugoan. Usa ka gabii iyang nakita gikan sa iyang palasyo ang usa ka babaye nga naligo. Ang matahom nga Bath-sheba kadto, ang asawa ni Uria. Si David tin-aw may kapilian—mopadayon sa pagtan-aw samtang ang kailibgon miturok sa iyang kasingkasing o motalikod ug isalikway ang tintasyon. Unsay iyang gipiling buhaton? Iyang gipapadala ang babaye sa palasyo, ug nakapanapaw kaniya. Grabe pa, siya pa ang nagplano sa pagpatay sa iyang bana.—2 Samuel 11:2-4, 12-27.
17. Unsay atong mapupo sa espirituwal nga kahimtang ni David?
17 Unsay problema ni David? Gikan sa iyang ulahing mahinulsolong pagsugid sa sala diha sa Salmo 51, kita makapupo ug pila ka kamatuoran. Siya miingon: “Buhati ako ug putli nga kasingkasing, Oh Diyos, ug ibutang sa sulod kanako ang usa ka bag-ong espiritu, usa nga malig-on.” Dayag nga sa dihang siya gisulayan, wala siyay putli ug malig-on nga espiritu. Tingalig napasagdan niya ang pagbasa sa Kasugoan ni Jehova, ug ingong resulta, naluya ang iyang espirituwalidad. O kaha iyang gitugotan ang iyang posisyon ug gahom ingong hari sa pagdaot sa iyang kaisipan nga sa ingon nabiktima siya sa mahilayong kailibgon. Siyempre, ang gahom nga nagpalihok sa iyang hunahuna niadtong higayona hakog ug makasasala. Busa, nakadangat siya sa pag-ila sa iyang panginahanglan ug “usa ka bag-ong espiritu, usa nga malig-on.”—Salmo 51:10; Deuteronomio 17:18-20.
18. Unsang tambag ang gihatag ni Jesus bahin sa panapaw?
18 Ang pila ka Kristohanong mga kaminyoon nadaot tungod kay gitugotan sa usa o sa duha ka kapikas ang ilang kaugalingon nga mahulog sa kahimtang sa espirituwal nga pagkaluya sama kang Haring David. Ang iyang panig-ingnan maoy mopasidaan kanato batok sa padayong pagtan-aw sa laing babaye, o lalaki, nga may kailibgon, kay mosangpot sa kataposan ang pagpanapaw. Gipakita ni Jesus nga siya nakasabot sa tawhanong mga emosyon niining bahina, kay siya miingon: “Kamo nakadungog sa giingon, ‘Ayaw kamo panapaw.’ Apan sultihan ko kamo nga ang bisan kinsa nga padayong magatan-awg babaye uban sa pagkaibog kaniya nakapanapaw na kaniya diha sa iyang kasingkasing.” Sa maong kaso, ang gahom nga nagapalihok sa hunahuna hakog ug unodnon, dili espirituwal. Nan, unsay mahimo sa mga Kristohanon aron malikayan ang pagpanapaw ug mahuptan ang ilang mga kaminyoon nga malipayon ug matagbawon?—Mateo 5:27, 28.
Palig-ona ang Bugkos sa Kaminyoon
19. Sa unsang paagi ang kaminyoon mapalig-on?
19 Si Haring Solomon misulat: “Kon adunay makabuntog sa usa ka tawo nga mag-inusara, ang duha makasukol kaniya. Ug ang tulo ka bakokon nga pisi dili dali nga mabugto.” Sa pagkatinuod, ang duha diha sa malinawong kaminyoon mas makabarog sa kalisdanan kay sa usa. Apan kon ang ilang bugkos mahisama sa tulo ka bakokon nga pisi pinaagi sa pagkanaa sa Diyos niana, ang kaminyoon malig-on. Ug sa unsang paagi ang Diyos maanaa diha sa usa ka kaminyoon? Pinaagi sa pagpadapat sa magtiayon sa iyang mga prinsipyo ug sa tambag alang sa kaminyoon.—Ecclesiastes 4:12.
20. Unsang tambag sa Bibliya ang makatabang sa bana?
20 Sa pagkatinuod, kon ipadapat sa bana ang tambag sa mosunod nga mga teksto, ang iyang kaminyoon adunay mas maayong sukaranan sa kalamposan:
“Kamong mga bana, padayon sa pagpuyo diha sa samang paagi uban kanila sumala sa kahibalo, sa paghatag kanila ug pasidungog ingon nga labaw pang mahuyang nga galamiton, usa nga babayen-on, sanglit kamo usab mga manununod man uban kanila sa dili-takos nga gasa sa kinabuhi, aron nga ang inyong mga pag-ampo dili mababagan.”—1 Pedro 3:7.
“Mga bana, padayon sa paghigugma sa inyong mga asawa, maingon nga si Kristo nahigugma sa kongregasyon ug mitugyan sa iyang kaugalingon tungod ug alang niini. Ingon usab niini ang mga bana kinahanglang magahigugma sa ilang asawa ingon nga ilang kaugalingong lawas. Siya nga nahigugma sa iyang asawa nahigugma sa iyang kaugalingon.”—Efeso 5:25, 28.
“Ang iyang [bana] mobangon, ug nagadayeg kaniya. Adunay daghang mga anak nga babaye ang nagpakitag pagkatakos, apan ikaw—ikaw milabaw kanilang tanan.”—Proverbio 31:28, 29.
“Makalakaw ba ang usa ka tawo ibabaw sa mainit nga baga ug dili mapaso ang iyang mga tiil? Busa bisan kinsa nga manghilabot sa asawa sa iyang isigkatawo, dili gayod makagawas sa silot. Ang bisan kinsa nga makapanapaw . . . nagalaglag sa iyang kaugalingong kalag.”—Proverbio 6:28, 29, 32.
21. Unsang tambag sa Bibliya ang makatabang sa asawa?
21 Kon patalinghogan sa asawa ang mosunod nga mga prinsipyo sa Bibliya, kini makaamot sa pagkamalungtaron sa iyang kaminyoon:
“Kamong mga asawa, magpasakop kamo sa inyong mga bana, aron nga kon duna may dili masinundanon sa pulong, sila makabig nga walay pulong pinaagi sa gawi sa ilang mga asawa, tungod kay nakakita sa inyong maputli nga gawi uban ang lalom nga pagtahod [ug sa inyong] malinawon ug malumo nga espiritu.”—1 Pedro 3:1-4.
“Pasagding ang bana mohatag sa iyang asawa sa iyang [seksuwal] nga katungod; apan ang asawa usab magahimo niana ngadto sa iyang bana. . . . Ayaw paghikawi ang usag usa kaninyo niini, gawas kon gikasabotan ninyong duha alang sa tinudlong panahon.”—1 Corinto 7:3-5.
22. (a) Unsang ubang butang ang makaapektar sa ikaayo sa kaminyoon? (b) Unsay panglantaw ni Jehova sa panagbulag?
22 Ang Bibliya nagpakita usab nga ang gugma, kalulot, kaluoy, kahangawa, pailob, pagsabot, pagdasig, ug pagdayeg maoy laing hinungdanong mga bahin sa mutya sa kaminyoon. Ang kaminyoon nga wala niini sama ra sa usa ka tanom nga walay sidlak sa adlaw ug tubig—kini panagsa rang mamulak. Busa pasagding ang gahom nga nagapalihok sa atong mga hunahuna motukmod kanato sa paglig-on ug sa pagdasig sa usag usa diha sa atong kaminyoon. Hinumdomi nga si Jehova ‘nagadumot sa panagbulag.’ Kon ginapadapat ang Kristohanong gugma, wala gayoy dapit ang panapaw ug ang pagkahugno sa kaminyoon. Ngano? “Tungod kay ang gugma dili mapakyas.”—Malakias 2:16; 1 Corinto 13:4-8; Efeso 5:3-5.
Makapatin-aw Ka Ba?
◻ Unsa ang hinungdanon sa usa ka malipayong kaminyoon?
◻ Sa unsang paagi ang gahom nga nagapalihok sa hunahuna nagaapektar sa kaminyoon?
◻ Unsay atong mahimo aron mapalig-on ang gahom nga nagapalihok sa atong mga hunahuna?
◻ Sa unsang paagi lahi si Jose ug si David sa dihang gitintal?
◻ Unsang tambag sa Bibliya ang motabang sa mga bana ug mga asawa sa pagpalig-on sa bugkos sa kaminyoon?
[Mga hulagway sa panid 18]
Nagakinabuhi ba kita ug doble nga sukdanan sa paggawi—maluloton sa kongregasyon ug mabangis sa panimalay?