MAKAYA NIMO ANG STRESS
Kon Unsay Himoon Dihang Ma-stress
Aron makaya nimo ang stress, kinahanglan nimong hunahunaon ang imong panglawas, ang imong pagpakiglabot sa uban, ug ang imong mga tumong ug prayoridad sa kinabuhi—mga butang nga tinuod gyong importante. Kini nga artikulo maghisgot sa pipila ka praktikal nga prinsipyo nga makatabang nimo nga makaya ang stress ug mamenosan kini.
Ayawg Kabalak-i ang Sunod Adlaw
“Ayaw gayod kabalaka bahin sa sunod nga adlaw, kay ang matag adlaw dunay kaugalingong mga kabalaka.”—MATEO 6:34.
Kahulogan: Matag adlaw naa tay mga kabalaka, ug normal nâ nga bahin sa kinabuhi. Pero ayawg dugangi ang imong mga kabalaka karon pinaagi sa pagkabalaka bahin sa sunod nga adlaw. Ang presente lang usâ ang hunahunaa.
Ang stress puwedeng moresultag grabeng kabalaka. Sulayi ni: Una, dawata ang kamatuoran nga naa gyoy mga situwasyon nga makapa-stress nato. Ang pagkabalaka bahin sa mga butang nga wala kay kontrol makapasamot lang sa imong stress. Ikaduha, hinumdomi nga sagad ang atong mga gikabalak-an dili ra mahitabo.
Mahimong Rasonable sa Imong Pagdahom
“Ang kaalam nga gikan sa langit . . . makataronganon.”—SANTIAGO 3:17.
Kahulogan: Likayi ang pagka-perfectionist. Ayaw pagdahom ug sobra sa imong kaugalingon o sa uban.
Magmakataronganon. Pagbaton ug balanseng panglantaw sa kaugalingon ug dawata nga kitang tanan naay limitasyon. Kon imo ning buhaton, mamenosan ang imong stress ug nianang sa uban, ug mas maayo pa gani ang resulta sa inyong ginahimo. Ayaw pod sobra ka seryoso; katawa pod. Kon mokatawa ka—bisan sa makapa-stress nga situwasyon—dili kaayo ka matensiyon ug mogaan ang imong pamati.
Sayra kon Unsay Nakapa-stress Nimo
“Ang tawong may katakos sa pag-ila magpabiling kalmado.”—PROVERBIO 17:27.
Kahulogan: Ang negatibong mga pagbati makaapektar sa imong panghunahuna, busa kalma lang.
Sayra kon unsay nakapa-stress nimo ug kon unsay imong reaksiyon niini. Pananglitan, matikdi kon unsay imong gihunahuna, gibati, ug ginabuhat dihang ma-stress ka, ug isulat kini. Kon kahibalo ka sa imong reaksiyon dihang ma-stress, mas epektibo nimo ning maatubang. Paghunahuna sab kon unsaon pagwala sa mga butang nga makapa-stress nimo. Pero kon dili kana mahimo, pangitag mga paagi nga mamenosan ang epekto niini kanimo, lagmit pinaagi sa pag-organisar pag-ayo sa imong mga buluhaton o eskedyul.
Usba ang imong panglantaw sa mga butang. Ang makapa-stress nimo posibleng dili ra makapa-stress sa uban. Nagdepende kana sa imong panglantaw. Konsideraha ning tulo ka sugyot:
Ayaw dayog hukmi ang uban. Ibutang ta nga naglinya ka ug naay kalit nga misal-ot sa imong atubangan. Imbes maglagot ug maghunahuna dayon nga wala siyay batasan, unsa kaha kon maghunahuna ka nga maayo ra ang iyang motibo? Basin diayg husto ka!
Tan-awa ang positibong butang sa usa ka situwasyon. Pananglitan, kon dugay kang maghulat diha sa airport o clinic, mas maayong gamiton nimo ni nga panahon sa pagbasa, pagtrabaho, o pag-check sa email aron dili kaayo ka ma-stress.
Tan-awa ang katibuk-ang situwasyon. Pangutan-a ang kaugalingon, ‘Kini ba nga problema mahimong dakong isyu ugma o sunod semana?’ Kinahanglang mahibalo ka kon gamay o dako ba ang usa ka problema.
Magmaorganisado
“Himoa ang tanang butang nga may kahapsay ug pinaagig kahikayan.”—1 CORINTO 14:40.
Kahulogan: Magmaorganisado kanunay.
Gusto natong organisado ang atong mga kalihokan. Ang pag-unyaunya sa mga buluhaton makadugang sa stress kay tungod niini magtipun-og ang daghan kaayong trabaho. Sulayi ning duha ka sugyot:
Paghimog praktikal nga eskedyul, ug sunda nâ.
Usba ang mga kinaiya nga maoy hinungdan nga mag-unyaunya ka sa imong trabaho.
Magmabalanse sa Imong Paagi sa Pagkinabuhi
“Mas maayo pa ang usa ka hakop nga pahulay kay sa duha ka hakop nga kahago ug paggukod sa hangin.”—ECCLESIASTES 4:6.
Kahulogan: Ang mga tawong magpalabig trabaho posibleng dili makabenepisyo sa ilang grabeng paghago. Basin wala na silay panahon o kusog aron ma-enjoy ang ilang gihagoan.
Pagbaton ug balanseng panglantaw sa trabaho ug kuwarta. Kon mas daghan kag kuwarta, wala nâ magpasabot nga mas magmalipayon ka o dili na kaayo ka ma-stress. Gani, ang Ecclesiastes 5:12 nag-ingon, “Ang dato dili makatulog tungod sa kadaghan sa iyang kabtangan.” Busa ayaw paggastog labaw pa sa kon pilay makaya nimo.
Paggahin ug panahon sa pagrelaks. Mamenosan ang imong stress kon himoon nimo ang mga butang nga ma-enjoy ka. Pero ang mga kalingawan sama sa pagtan-awg TV lagmit dili makatabang.
Magmabalanse sa paggamit ug mga gadyet. Likayi ang pagsigeg tan-aw sa email, text, o social media. Kon dili na tingtrabaho, ayaw pagbasag mga email nga konektado sa trabaho, gawas kon gikinahanglan.
Atimana ang Imong Panglawas
“Ang pag-ehersisyo naay . . . kaayohan.”—1 TIMOTEO 4:8, footnote.
Kahulogan: Ang regular nga ehersisyo makaayo sa panglawas.
Ugmara ang mga batasan nga makaayo sa panglawas. Ang pag-ehersisyo makapanindot sa imong pamati ug makatabang sa imong lawas sa pag-atubang sa stress. Kaon ug sustansiyadong pagkaon sa saktong oras. Seguroa nga naa kay saktong pahulay.
Likayi ang mga bisyo nga makawala kuno sa stress, sama sa pagpanigarilyo o pag-abuso sa droga ug alkoholikong ilimnon. Kini nga mga bisyo, sa ngadtongadto, makapasamot lang sa stress ug lagmit moresultag mga sakit ug pagkahurot sa kuwarta.
Kon grabe na ang imong stress, ayawg kaulaw nga magpakonsulta sa doktor.
Pagtakdag mga Prayoridad
‘Seguroa ang mas importanteng mga butang.’—FILIPOS 1:10.
Kahulogan: Konsideraha pag-ayo ang imong mga prayoridad.
Ilista ang imong mga buluhaton—gikan sa pinakaimportante ngadto sa dili kaayo importante. Makatabang ni nga makapokus ka sa mas importanteng mga trabaho, ug mahibaloan nimo kon unsang mga buluhatona ang dili dinalian, ang puwede rang ipabuhat sa uban, o ang dili na kinahanglang buhaton.
Sulod sa usa ka semana, i-monitor kon giunsa nimo paggamit ang imong panahon, ug isulat kana. Dayon pangitag mga paagi kon unsaon nga magamit ug mas maayo ang imong panahon. Kon kontrolado nimo ang imong panahon, dili ra kaayo ka mapresyur.
Paggahin ug panahon sa pagpahulay. Ang pagpahulay, bisag kadiyot lang, makapalagsik nimo ug makamenos sa imong stress.
Pangayog Tabang
“Ang kabalaka diha sa kasingkasing sa tawo makapaguol niya, apan ang maayong pulong makapalipay niya.”—PROVERBIO 12:25.
Kahulogan: Ang maayo ug buotang mga pulong gikan sa uban makahupay nimo.
Pakig-estorya niadtong makasabot nimo. Basin makatabang siya nimo nga mahimong positibo o makahunahunag solusyon. Ang pagpahungaw sa imong gibati ngadto sa uban makapagaan sa imong paminaw.
Pangayog tabang. Puwede ba nimong ipatrabaho sa uban ang ubang buluhaton o kaha magpatabang ka sa paghimo niini?
Kon na-stress ka sa imong katrabaho, pangitag paagi nga moarang-arang ang situwasyon. Puwede nimo siyang estoryahon sa matinahoron ug buotang paagi bahin sa imong gibati. (Proverbio 17:27) Kon mao ra gihapon ang kahimtang, puwede ba nimong limitahan ang pagpakig-uban kaniya?
Atimana ang Imong Espirituwalidad
“Malipayon kadtong mahunahunaon sa ilang espirituwal nga panginahanglan.”—MATEO 5:3.
Kahulogan: Gawas sa pagkaon, sinina, ug puy-anan naa pod tay espirituwal nga panginahanglan. Aron magmalipayon ta, kinahanglang atimanon nato ang atong espirituwal nga panginahanglan.
Dakog tabang ang pag-ampo. Gidapit ka sa Diyos nga “itugyan kaniya ang tanan [nimong] kabalaka, kay gimahal [ka] niya.” (1 Pedro 5:7) Ang pag-ampo ug paghunahunag maayong mga butang moresultag kalinaw sa hunahuna.—Filipos 4:6, 7.
Pagbasag mga basahon nga makapasuod nimo sa Diyos. Ang mga prinsipyo niini nga magasin gibase sa Bibliya, nga gisulat aron tagbawon ang atong espirituwal nga panginahanglan. Makahatag sab nig ‘praktikal nga kaalam ug katakos sa paghunahuna.’ (Proverbio 3:21) Puwede nimong sugdan ug basa ang Bibliya diha sa basahon sa Proverbio.