Mga Pangutana Gikan sa mga Magbabasa

Kinsa ang mga Filistehanon nga gihisgotan sa Bibliya?

Ang Bibliya subsob nga nagahisgot bahin sa mga tawo nga nailhang mga Filistehanon, nga nagpuyo sa Canaan sa dihang ang karaang katawhan sa Diyos nanag-iya sa Yutang Saad. Sa dugayng panahon, kining karaang mga Filistehanon nagsupak sa katawhan sa Diyos, ingon sa gipasiugda sa asoy sa pakigsangka ni David sa higanteng kampeyon sa mga Filistehanon nga ginganlag Goliat.​—1 Samuel 17:1-3, 23-53.

Ang Bibliya nagpakita nga ang karaang mga Filistehanon mibalhin gikan sa Caphtor ngadto sa habagatan-kasadpang baybayon sa Canaan. (Jeremias 47:4) Asa man ang Caphtor? Ang The International Standard Bible Encyclopedia (1979) miingon: “Bisan tuod walay igong pamatuod sa paghatag ug awtoritatibong tubag, ang bag-ong mga eskolar nagpunting sa isla sa Creta (o tingali ang Creta ug ang Aegean Isles, nga managsama ug kultura) nga maoy kalagmitan kaayong nahimutangan.”​—Tomo 1, panid 610.

Kaharmoniya niini, ang New World Translation of the Holy Scriptures mabasa diha sa Amos 9:7: “Dili ba kamo sama sa mga anak sa mga Cusihanon alang kanako, Oh mga anak sa Israel?’ mao ang pamulong ni Jehova. ‘Wala ko ba kuhaa ang Israel mismo gikan sa yuta sa Ehipto, ug ang mga Filistehanon gikan sa Creta, ug ang Syria gikan sa Kir?’”

Wala mahibaloi kon kanus-a kining mga tawong dagatnon milalin gikan sa Creta ngadto sa bahin sa Canaan nga gitawag ug Filistia, ang habagatan-kasadpang baybayon tali sa Jope ug Gaza. Daw didto na sila niining dapita sa ubos nga mga patag daplin sa baybayon sa mga adlaw ni Abraham ug Isaac.​—Genesis 20:1, 2; 21:32-34; 26:1-18.

Ang mga Filistehanon nagpadayon sa pagkahimong gamhanang impluwensiya sa maong dapit sa dugay nang panahon una pa ang Israel mosulod sa yuta nga gisaad sa Diyos kanila. (Exodo 13:17; Josue 13:2; Maghuhukom 1:18, 19; 3:3, 4; 15:9, 10; 1 Samuel 4:1-11; 7:7-14; 13:19-23; 1 Hari 16:15) Bisan sa panahon sa pagmando ni haring Uzzias sa Judea, ang mga Filistehanon nagpabilin pa sa ilang mga siyudad sa Gath, Jabnia, ug Asdod. (2 Cronicas 26:6) Ang ilang ubang mga siyudad nga ilado diha sa mga asoy Bibliya mao ang Ekron, Ashkelon, ug Gaza.

Si Alejandro nga Bantogan nagparot sa Filistehanong siyudad sa Gaza, apan ngadtongadto, ang mga Filistehanon dayag nga dili na bulag nga katawhan. Si Propesor Lawrence E. Stager misulat sa Biblical Archaeology Review (Mayo/Hunyo 1991): “Ang mga Filistehanon usab gidestiyero sa Babilonya. . . . Apan, walay naglungtad nga talaan kon unsay nahitabo sa gidestiyerong mga Filistehanon. Kadtong hayan nagpabilin sa Ashkelon tapos sa kadaogan ni Nabukodonosor dayag nga wala na maglungtad ingong lahi nga etnikong pundok. Sila yanong nahanaw sa kasaysayan.”

Ang modernong ngalan nga Palestina gikuha sa Latin ug Gregong mga pulong, nga motultol balik ngadto sa Hebreohanong pulong alang sa “Filistia.” Ang ubang mga hubad sa Bibliya diha sa Arabikong pinulongan naggamit ug usa ka pulong alang sa “Filistehanon” nga dali rang masaypan sa pulong alang sa modernong mga Palestino. Apan, ang Today’s Arabic Version naggamit ug usa ka lahing Arabikong pulong, sa ingon nagpalahi sa karaang mga Filistehanon ug sa modernong mga Palestino.

[Hulagway sa panid 31]

Ang pipila ka kagun-oban sa Ashkelon

[Credit Line]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.