KAGAMHANAN

Ang may-awtoridad nga pagdumala ug pagkontrol sa kalihokan sa mga tawo diha sa mga komunidad, katilingban, ug mga estado. Kini nagtumong usab sa tawo, grupo sa mga tawo, o sa mga organisasyon nga naglangkob sa nagamandong awtoridad.

Diha sa Kristohanon Gregong Kasulatan ang mga porma sa pulong nga ar·kheʹ (sinugdanan) gihubad sa lainlaing paagi ingong “estado nga gimandoan sa prinsipe,” “mga kagamhanan,” “mga magmamando,” “mga Soberanya.” (KJ; Dy; NW; AT; JB) Ang ky·berʹne·sis, nga mas tukmang nagkahulogan nga “pagtultol [paggiya o pagdumala],” ug ang ky·ri·oʹtes, nga mas tukmang nagkahulogan nga “pagkaginoo,” gihubad nga “kagamhanan” sa ubang mga hubad. Sa Hebreohanong Kasulatan, ang “kagamhanan” mao ang Cebuanong termino nga usahay gigamit sa paghubad sa mem·sha·lahʹ, “dominyo” (Isa 22:21), ug mis·rahʹ, “dominyo” o “prinsipenhong pagmando [o gahom].”​—Isa 9:6.

Ang Bibliya nagbutyag nga adunay dili-makitang mga kagamhanan nga maayo, nga gitukod sa Diyos (Efe 3:10), ug adunay mga kagamhanan nga daotan, nga gitukod ni Satanas ug sa mga demonyo. (Efe 6:12) Si Jesu-Kristo mao ang aktibong hawas sa Diyos sa pagpahimutang sa tanang matarong nga mga kagamhanan ug mga awtoridad sa sinugdan, dili-makita ug makita. (Col 1:​15, 16) Gibutang siya sa iyang Amahan nga si Jehova ingong pangulo sa tanang kagamhanan (Col 2:8-10), ug siya magamando hangtod nga mahanaw ang tanang kaawayng mga kagamhanan, dili-makita ug makita. (1Co 15:24) Gipakita ni apostol Pablo nga adunay moabot nga usa ka sistema sa mga butang nga niana may usa ka kagamhanan ubos sa awtoridad ni Kristo.​—Efe 1:19-21.

Mga Kagamhanan sa Kalibotan. Ang Bibliya naglarawan sa mga kagamhanan sa kalibotan ingong “mga mananap” ug nag-ingon nga sila nakabaton sa ilang awtoridad gikan sa Dragon, si Satanas nga Yawa. Ang Diyos nagtugot kanila nga magpadayon ug naglimite sa gidak-on ug gidugayon sa ilang pagmando, sumala sa iyang katuyoan.​—Dan kap 7, 8; Pin kap 13, 17; Dan 4:​25, 35; Ju 19:11; Buh 17:26; 2Co 4:​3, 4; tan-awa ang MANANAP, SIMBOLIKO NGA MGA.

Ang mga Kristohanon ug ang mga Kagamhanan. Si Jesu-Kristo ug ang unang mga Kristohanon wala mangilabot sa tawhanong mga kagamhanan sa ilang adlaw. (Ju 6:15; 17:16; 18:36; San 1:27; 4:4) Sila miila nga gikinahanglan ang usa ka kagamhanan aron molungtad ang katilingban, ug sila wala gayod maghulhog ug rebolusyon o mag-aghat sa mga lungsoranon sa pagsupak sa balaod. (Rom 13:1-7; Tit 3:1) Gilatid ni Jesus ang prinsipyo ingong giya nga pagasundon sa matuod nga mga magsisimba sa Diyos sa dihang siya miingon: “Busa, ibayad ninyo kang Cesar ang mga butang ni Cesar, apan ang mga butang sa Diyos ngadto sa Diyos.” (Mat 22:21) Kini nga prinsipyo nakatabang sa unang mga Kristohanon (ug sa mga Kristohanon sukad niadto) nga maghupot ug hustong pagkatimbang labot sa ilang relasyon uban sa duha ka awtoridad, nianang sa sibil nga mga kagamhanan ug sa awtoridad sa Diyos. Dugang gipakita ni Jesus nga ang iyang baroganan samtang dinhi sa yuta, ug mao usab ang gihuptan sa iyang mga tinun-an, maoy dili sa pagpakig-away batok sa mga kagamhanan ni “Cesar” apan, hinuon, mao ang pagsunod sa ilang mga regulasyon nga dili sukwahi sa balaod sa Diyos. Giila ni Pilato kini nga kamatuoran sa dihang siya miingon: “Wala akoy nakaplagang sala diha kaniya.” (Ju 18:38) Gisunod sa mga apostoles ang panig-ingnan ni Jesus.​—Buh 4:​19, 20; 5:29; 24:16; 25:​10, 11, 18, 19, 25; 26:​31, 32; tan-awa ang GINGHARIAN; LABAW NGA MGA AWTORIDAD.