Bakak nga Relihiyon Nagapadulong sa Kalaglagan Niini!

ARON mahibaloan kon ang mga relihiyon niining kalibotana haduol na sa kataposan niini, susihon nato pag-ayo ang usa sa labing madulaong mga tagna sa Bibliya. Mahitungod kini sa misteryoso simbolikong babaye nga gibatbat sa kataposang basahon sa Bibliya, ang Pinadayag.

Imo bang mahanduraw ang usa ka babaye nga nagamando ingong rayna ibabaw sa mga nasod, nga nagaimpluwensiya sa mga kinabuhi sa binilyong tawo latas sa kasaysayan​—usa ka adunahang babaye nga madanihong gisul-oban sa purpura ug sanag-pula, gidayandayanan pag-ayo sa bulawan, mahalong mga bato, ug mga perlas? Diha sa iyang agtang nahisulat ang taas nga ngalan, usa ka misteryo: “Dakong Babilonya, ang inahan sa mga bigaon ug sa dulumtanang mga butang sa yuta.” Siya dayag nga nailhan sa iyang malinapason, mahilayong kinabuhi, nga “nakighilawas” sa mga magmamando sa kalibotan. Ang iyang mga sala nagtipun-og sangko sa langit. Siya nagasakay sa usa ka makalilisang, pitoy-ulo, napulog-sungay, sanag-pulang-bulok nga mapintas nga mananap.​—Pinadayag 17:1-6; 18:5.

Kon imong mahanduraw kining babayhana, ikaw may ideya sa pangunang magdudula sa matagnaong drama nga nakita sa apostol ni Jesus nga si Juan diha sa usa ka panan-awon nga gihatag kaniya pinaagi sa usa ka manulonda. Tin-aw niyang gibatbat kana diha sa Pinadayag mga kapitulo 17 ug 18. Basaha kining maong mga kapitulo sa imong kaugalingong Bibliya. Makaarang ka sa pagsunod sa sunodsunod nga mga panghitabo gikan sa pagyagyag kon kinsa kining misteryosong babaye ngadto sa iyang kamatayon.

Pag-ila sa Bigaon

Ang usa ka tabang sa pagsabot kon kinsa siya makaplagan diha sa duha ka butang diin ang bigaong-rayna sa simbolikong paagi nagalingkod. Sa Pinadayag 17:18, siya gibatbat ingong ang “dakong siyudad nga adunay gingharian ibabaw sa mga hari sa yuta.” Kini nagtugot kaniya sa paglingkod sa “daghang katubigan,” nga nagkahulogan sa “mga katawhan ug mga panon sa katawhan ug kanasoran ug mga dila,” ingon sa gipakita sa Pinadayag 17:1, 15. Sumala sa Pin 17 bersikulo 3 sa samang kapitulo, siya nakita usab nga nagsakay sa usa ka pitoy-ulong mapintas nga mananap​—ang mga mananap komon nga gigamit diha sa Bibliya ingong mga simbolo sa kalibotanong politikanhong mga gahom, o mga organisasyon.

Kini nagapakita nga ang bigaon, ang Dakong Babilonya, mao ang kalangkoban sa usa ka binayaw nga imperyo, usa nga nagdominar sa ubang mga awtoridad ug sa ilang mga sakop. Kini gayod mao lamang ang imperyo sa bakak nga mga relihiyon sa kalibotan.

Ang impluwensiya sa relihiyosong mga lider diha sa polisa sa estado ug politika maoy ilado kaayong bahin sa kasaysayan. Ang The World Book Encyclopedia nag-ingon: “Human sa pagkalumpag sa Romanhong Imperyo sa Kasadpan [ika-5ng siglo], ang papa adunay mas labaw pang awtoridad kay kang bisan kinsang tawo sa Uropa. . . . Ang papa nagbaton ug politikal maingon man espirituwal nga awtoridad. Sa 800, si Papa Leo III nagkorona sa Frankish nga magmamandong si Carlo Magno [Carlos nga Bantogan] ingong emperador sa mga Romano. . . . Si Leo III nag-establisar sa katungod sa papa sa paghimo sa awtoridad sa emperador nga subay sa balaod.”

Ang awtoridad nga nabatonan sa Iglesya Katolika ug sa “mga prinsipe” niini ibabaw sa mga magmamando dugang giilustrar ni kardinal Thomas Wolsey (1475?-1530). Siya gibatbat ingong “labing gamhanang tawo sa Inglaterra sulod sa daghang katuigan.” Ubos sa pagmando ni Haring Henry VIII, siya “sa wala madugay nagkontrolar sa tanang kalihokan sa estado. . . . Siya nagkinabuhi sa harianong katahom ug natagbaw sa iyang gahom.” Ang asoy sa ensiklopedia nagpadayon: “Si Kardinal Wolsey migugol sa iyang talagsaong mga katakos ingong estadista ug administrador ilabina sa pagdumala sa kalihokang langyaw sa Inglaterra alang kang Henry VIII.”

Ang laing pananglitan sa Katolikong awtoridad ibabaw sa sekular nga mga butang sa estado mao si Kardinal Richelieu sa Pransiya (1585-1642), kinsa “sulod sa kapin sa 18 ka tuig . . . mao ang aktuwal nga hari sa Pransiya.” Ang unang gikutlo nga tinubdan nag-ingon: “Siya hilabihan ka ambisyoso ug sa wala madugay nangandoyng makabaton ug mas taas nga katungdanan.” Siya gihimong kardinal niadtong 1622 “ug sa wala madugay nahimong pangunang impluwensiya sa Pranses nga gobyerno.” Dayag, siya maoy usa ka tawo sa aksiyon, tungod kay “iyang gipangunahan mismo ang harianong kasundalohan sa pagsulong sa La Rochelle.” Ang artikulo midugang: “Ang kinadak-ang interes ni Richelieu maoy sa kalihokang langyaw.”

Ang padayong kalambigitan sa Batikano sa politikal nga mga awtoridad tin-awng makita sa kanunayng mga pahibalo diha sa Batikanong mantalaan nga L’Osservatore Romano bahin sa langyawng mga diplomata nga nagpakita sa ilang mga kredensiyal ngadto sa soberanong papa. Dayag nga ang Batikano adunay kutay sa maunongong mga Katoliko nga magpahibalo kanunay sa papa bahin sa politikal ug diplomatikong mga panghitabo sa tibuok kalibotan.

Daghan pang pananglitan ang ikahatag sa pag-ilustrar sa gamhanang impluwensiya sa relihiyosong mga lider​—sa sulod ug gawas sa Kakristiyanohan​—diha sa politikal nga kalihokan niining kalibotana. Ang kamatuoran nga ang simbolikong bigaon nagalingkod sa “daghang katubigan” (nagrepresentar sa “mga katawhan ug mga panon ug mga nasod”) ug nagasakay sa mapintas nga mananap (nagrepresentar sa tanang politikanhong mga gahom sa kalibotan) nagsugyot usab nga ang iyang impluwensiya ibabaw sa mga katawhan, mga nasod, ug mga gahom maoy lahi, mas labaw nga matang kay sa politikal lamang nga pagmando. Tan-awon nato kon unsang matanga kana.

Bahin sa taas nga ngalan diha sa iyang agtang mao ang “Dakong Babilonya.” Kini may kalabotan sa karaang Babilonya, nga gitukod mga 4,000 ka tuig kanhi ni Nimrod, kinsa “supak kang Jehova,” ang matuod nga Diyos. (Genesis 10:8-10) Ang iyang paghupot niining ngalana nagpakita nga siya maoy dakong larawan sa karaang Babilonya, nga may susamang mga kinaiya. Unsang mga kinaiyaha? Ang karaang Babilonya puno sa mistikong relihiyon, law-ay nga mga tradisyon, pagsimbag diyosdiyos, salamangka, astrolohiya, ug patuotuo​—ang tanan niana gisaway sa Pulong ni Jehova.

Ang The New International Dictionary of New Testament Theology nag-ingon nga sa ika-18ng siglo W.K.P., si Marduk gihimong “diyos sa siyudad sa Babilonya, ug busa maoy pangulo sa Sumerian-Accad nga templo sa mga 1300 ka diyosdiyos. Gihugpong niini ang tanang relihiyosong tradisyon ngadto sa usa ka sistema. . . . Sa Gen. 11:1-9 ang arkitektura sa dakong templo sa Babilonya gisaway ingong kapahayagan sa tawhanong garbo nga buot mopuli sa langit.”

Busa, ang karaang Babilonya mao ang sentro sa bakak nga relihiyon, nga sa dagan sa panahon nag-impluwensiya sa tibuok kalibotan. Ang Babilonyanhong relihiyosong mga tulumanon, mga doktrina, mga tradisyon, ug mga simbolo milukop sa tanang bahin sa yuta ug makita diha sa panagsagol sa libolibong relihiyon sa kalibotan. Ang politikal nga mga gingharian ug mga imperyo mitungha ug nalumpag, apan ang Babilonyanhong relihiyon maoy nagpabilin kanilang tanan.

Nganong Haduol na Kaayo ang Kalaglagan?

Ingon sa kanunayng gisaysay sa unang mga isyu niining magasina, ang tagna sa Bibliya ug ang makatandog-sa-kalibotang mga hitabo sukad sa 1914 sa walay pakyas nagpakita nga kita karon nagakinabuhi sa “katiklopan sa sistema sa mga butang.” (Mateo 24:3) Kini nagkahulogan nga ang kataposan sa mananapong sistema sa kalibotan nagadali sa pagkatapos, maingon man ang kataposan sa napulog-sungay “sanag-pulang bulok nga mapintas nga mananap,” nga gisakyan karon sa bigaon. (Pinadayag 17:3) Kining maong mananap dayag nga nagahawas sa politikanhong panaghiusa sa halos tanang nasod sa yuta​—ang Hiniusang Kanasoran. Ang gitagnang kataposan nagkahulogan sa pagwagtang sa makapabahin, dili-diyosnong politikanhong pagmando ibabaw sa katawhan. Apan komosta ang bigaong-rayna nga nagasakay sa mananap?

Ang manulonda sa Diyos misaysay: “Ang napulo ka sungay nga imong nakita, ug ang mapintas nga mananap, kini sila magadumot sa bigaon ug magahimo kaniya nga pinayhag ug hubo, ug magakaon sa iyang unod nga mga bahin ug magaugdaw kaniya pinaagi sa kalayo. Kay gibutang kini sa Diyos sa ilang mga kasingkasing aron buhaton ang iyang hunahuna, gani aron buhaton ang ilang usa ka hunahuna pinaagi sa paghatag sa ilang gingharian ngadto sa mapintas nga mananap, hangtod nga ang mga pulong sa Diyos matuman na.”​—Pinadayag 17:16, 17.

Busa ang tagna nagpakita nga sa dili madugay una pa ang politikal nga mapintas nga mananap malaglag, mosugod kini pagdumot sa nagsakay niini ug mosumbalik kaniya. Ngano? Ang mga magmamando ug mga gobyerno dayag nga mobati nga ang ilang gahom ug awtoridad ginahulga sa organisadong relihiyon nga nagalihok sulod sa ilang teritoryo. Sa kalit lang, kay giaghat sa usa ka mapugsanong puwersa, ilang ipatuman ang “hunahuna” sa Diyos, ang iyang desisyon, pinaagi sa pagpahamtang sa iyang paghukom ibabaw sa mananapaw, nahugawan sa dugo nga tibuok kalibotang imperyo sa bakak nga relihiyon.a​—Itandi ang Jeremias 7:8-11, 34.

Ang kataposan niining bakak nga mga relihiyon sa kalibotan moabot samtang sila daw kusganon ug impluwensiyal pa. Oo, ang tagna nagpakita nga sa hapit nang laglagon ang bigaon, siya magaingon gihapon diha sa iyang kasingkasing: “Ako nagalingkod nga rayna, ug dili ako balo, ug ako dili gayod makakitag pagbangutan.” (Pinadayag 18:7) Apan, ang iyang kalaglagan makapakurat sa iyang binilyong sakop. Kini usa unya sa labing wala damha ug makatalagmanong mga hitabo sa kasaysayan sa tawo.

Sukad pa sa pagtungha sa karaang Babilonya, ang bakak nga mga relihiyon nagbaton ug dakong impluwensiya diha sa katawhan pinaagi sa ilang mga lider ug mga tigpaluyo; ilang mga doktrina, mga tradisyon, ug mga tulumanon; ilang daghan dagkong mga tinukod alang sa pagsimba; ug sa ilang talagsaong mga bahandi. Kini sila dili mahanaw nga dili mamatikdan. Busa, ang manulonda nga gisaligan sa pagdala sa mensahe sa paghukom ngadto sa bigaon laktod nga nagsulti sa dihang siya mipahayag: “Sa usa ka adlaw moabot ang iyang mga hampak, kamatayon ug pagbangutan ug gutom, ug siya bug-os ugdawon pinaagi sa kalayo, tungod kay si Jehova nga Diyos, kinsa naghukom kaniya, kusgan man.” Busa ang kataposan sa Dakong Babilonya moabot samag wala damhang kilat ug molabay dayon, sama “sa usa ka adlaw.”​—Pinadayag 18:8; Isaias 47:8, 9, 11.

Ang kusganong mga pulong sa manulonda motultol sa pangutana, May mahibilin pa bang relihiyon, ug kon mao, unsa ug ngano? Unsay gipakita sa tagna? Kini hisgotan sa mosunod nga artikulo.

[Footnote]

[Kahon sa panid 6]

Ang Pagkasad-an sa Dugo sa Kakristiyanohan sa Aprika

Sa Pinadayag 18:24, ang Bibliya nag-ingon nga diha sa Dakong Babilonya nakaplagan ang dugo “sa tanan kanila nga gipamatay ibabaw sa yuta.” Hunahunaa ang mga gubat nga ginabugno tungod sa relihiyosong mga kabingkilan ug tungod sa kapakyasan sa relihiyosong mga lider sa pagpugong niana. Usa ka bag-ong pananglitan niini nadayag sa pagpuo sa kaliwat sa Rwanda, diin mga 500,000 ka tawo ang gipamatay​—un-tersiya kanila mga bata.

Ang Canadianong awtor nga si Hugh McCullum nagtaho gikan sa Rwanda: “Usa ka Hutu nga pari sa Kigali [Rwanda] nag-ingon nga ang pagkapakyas sa simbahan sa pagtagana ug moral nga paggiya dili ikapatin-aw. Ang posisyon sa mga obispo diha sa katilingban sa Rwanda angay untang hinungdanon kaayo. Sila nasayod sa nagsingabot nga katalagman dugay pa una nahitabo ang pagpamatay. Ang mga pulpito sa simbahan nagtagana unta ug kahigayonan alang sa halos tibuok populasyon nga makapaminaw sa kusganong mensahe nga nakapugong unta sa pagpuo sa kaliwat. Hinunoa ang mga lider nagpakahilom lamang.”

Human sa kinangilngigang dinaghan nga pagpatay sa 1994, si Justin Hakizimana, usa ka ansiyano sa simbahan, nag-ingon diha sa usa ka gamayng tigom nga gihimo sa usa ka Presbyterianhong simbahan sa Kigali: “Ang iglesya suod nga nalangkit sa politika ni Habyarimana [presidente sa Rwanda]. Wala nato sawaya ang nahitabo tungod kay kita nadaldal sa kadaotan. Walay usa sa atong mga iglesya, ilabina ang mga Katoliko, ang nagsaway sa dinaghang pagpamatay.”

Si Aaron Mugemera, usa ka pastor sa simbahan, nag-ingon panahon sa laing tigom sa Rwanda human sa pagpuo sa kaliwat: “Ang simbahan naulawan. . . . Duna na kitay pagpamatay dinhi sukad sa 1959. Walay nagsaway niana. . . . Wala kita mopahayag sa atong hunahuna tungod kay kita nahadlok, ug tungod kay kita komportable.”

[Hulagway sa panid 7]

Kining “bigaon” nag-apektar sa tibuok kalibotan

[Credit Line]

Globo: Mountain High Maps® Copyright © 1995 Digital Wisdom, Inc.