Ang Kataposang mga Adlaw—Usa ka Linaing Kinaiya
“Si Oppenheimer [nga mitabang sa pagdesinyo sa bomba atomika] husto sa iyang pangunang pagtuo nga ang kasaysayan nausab sa 1945. Dili na gayod mahitabong ang usa ka dakong gubat pagabugnoon sa estilo sa Gubat sa Kalibotan II.”—Weapons and Hope, ni Freeman Dyson.
ANG paggamit sa bomba atomika niadtong 1945 nag-usab sa kalibotan. Kadto nagtimaan sa laing dakong kausaban sa kasaysayan sa gubat. Kana ang pagsabot sa usa sa mga imbentor sa bomba, si Robert Oppenheimer, sa kahimtang. Sa diha nga nahitabo ang sulaysulay nga pagbuto sa New Mexico, si Oppenheimer nagkutlo sa Hindu nga Bhagavad-Gita, nga nag-ingon, “Ako nahimong kamatayon, ang magbubungkag sa mga kalibotan.” Si Oppenheimer nagpahayag usab, “Kinahanglang maghiusa ang mga katawhan niining kalibotan, kay kon dili sila mangalaglag.”
Niadtong 1949 ang usa ka komiteng tigtambag nga mga siyentipiko alang sa U.S. Atomic Energy Commission, nga naglakip kang Oppenheimer, nagpasidaan batok sa paggama sa labi pang makapatay nga bomba idrohena. Nagpahayag ang ilang report: “Kini kinalabwang hinagiban; kini sa bug-os lahig matang kay sa bomba atomika.” Tungod kadto kay ang gahom sa paglaglag sa bomba idrohena mapilopilo pinaagi sa pagdugang sa barato kaayong deuterium nga sugnod. Sa upat ra ka tuig, ang bomba atomika nahimo na lamang nga dulaan.
Si Enrico Fermi ug si Isidor Rabi, mga membro usab sa komiteng tigtambag, mihatag sa mas kusganong pasidaan. “Ang kamatuorang walay mga limitasyon ang pagkamalaglagon niining hinagibana nagahimo sa kalungtaran niini mismo ug ang kahibalo sa paggama niini nga usa ka kapeligrohan sa katawhan sa katibuk-an. Kini gayod usa ka daotang butang kon isipon sa bisan unsang kahayag.” (Italiko amoa.) Sila nasayod nga ang tawo sa maong panahon makalaglag sa kaugalingon. Ang tambag nila batok sa paggama sa bomba idrohena wala tagda.
‘Mga Tagna sa Kalaglagan nga May Siyentipikanhong Pasikaranan’
Ang dili-katuohang gahom sa paglaglag nga karon naangkon sa tawo gipamatud-an sa usa ka kamatuorang gikutlo ni Dr. Lown, kaubang presidente sa Internasyonal nga mga Mananambal sa Pagsanta sa Gubat Nukleyar: “Ang usa ka modernong submarino dunay mga walo ka pilong katibuk-ang kapasidad sa pagtiro kay sa Gubat sa Kalibotan II—igo sa paglaglag sa matag dakong siyudad sa Amihanang Hemispera.” Palihog matikdi—kana ang natagong kagahom sa paglaglag sa usa ra ka submarino! Ang gamhanang mga nasod dunay dinosenang submarino ug mga barko sa ibabaw nga nagdalag armas nukleyar. Idugang niini ang armas sa mamala ug sa kahanginan, kini mototal sa kapin sa 50,000 nuclear warheads!
Kanus-a sa nangaging kasaysayan nga ang tawo sukad may ingon ka makalilisang ug mangilngig nga gahom diha sa iyang mga kamot? Si Dr. Lown miangkon nga ang matag yugto sa kasaysayan dunay iyang wala-tagdang mga manalagna. Unsay kalainan karon? Siya misaysay: “Ang atong panahon mao ang nahauna diin ang mga tagna sa kalaglagan nagagikan sa dili-madapigong siyentipikanhong mga analisis.” Kon ugaling dunay nukleyar nga kalaglagan siya miingon, “bug-os pagkahambogiro ang pagpakaaron-ingnong adunay tawong maluwas tapos nianang ginamag-tawong katalagman.”
Misamot nga “Kagul-anan sa Kanasoran”
Niadtong 1945 gipagawas sa tawo ang daotang higante sa nukleyar nga pakiggubat gikan sa iyang lamparahan sa madyik sa siyentipikanhong kahibalo ug siya walay paagi sa pagpabalik niini. Makalaglag siya sa iyang armas nukleyar, apan unsaon niya paghanaw ang kahibalo nga mahimong motultol balik kanila? Busa, ang tinuod nga mga panghitabo sa Hiroshima ug sa Nagasaki dugang sa paggama sa kinalabwang armas nukleyar nakapasamot sa kalagmitan sa “makahadlok nga mga talan-awon” ug “dagkong mga ilhanan” gikan sa langit, sa “kagul-anan sa kanasoran . . . nga wala masayod sa lutsanan“ sukad 1945.—Lucas 21:11, 25.
Ang kagul-anan sa kanasoran gipasamot usab sa atong katakos nga mabatonan ang dihadihang komunikasyon. Niini lamang ika-20ng siglo nga ang modernong mga sistema sa komunikasyon (radyo, TV, mga kompiyutir, mga satelayt) nagtugot sa tanang tawo nga mahibalo dihadiha sa mga gubat ug mga katalagman, sa ingon nagapakatap sa kahadlok ug kagul-anan sa kanasoran sa paagi nga dili gayod posible sa nangagi. Dili lamang ang katawhan sa kalibotan nahibalo kanila kondili pinaagi sa TV sila makatan-aw sa mga gubat ug pag-ula sa dugo samtang sila nagakahitabo!
Ang mga Ulat sa Gubat
Niining tuig 1988, dunay minilyong mga pamilya sa tibuok kalibotan nga nakasinati sa bahin sa pamatuod nga kita ania sa kataposang mga adlaw. Sa unsang paagi? Sila namatyan sa usa o labaw pang mga minahal sa duha ka gubat sa kalibotan o sa usa sa ubang dagkong mga away (Korea, Vietnam, Iraq-Iran, Lebanon, ug uban pa) nga nakapadiyutay sa katawhan. Tingali ang inyong pamilya usa niadtong makahinumdom sa namatay nga amahan, apohan, uyoan, o igsoong lalaki. Gawas pa, ang minilyong inahan, apohang-babaye, igsoong babaye, ug iyaan namatay sa mga gubat ug sa Uropanhong Katalagman.
Dugang pa, sa atong kaliwatan, ang kasundalohan nagdasdas ngadto-nganhi sa tibuok Uropa ug sa Halayong Sidlakan, nga naglugos ug nagtulis sa mga sibilyan. Busa, ang mga naluwas, ilabina ang kababayen-an, nagadala sa ulat sa ilang pagdagmal hangtod ning adlawa. Ang tawo nahitidlom na ba sa kinaubsan tungod sa maong tumang pagkadaotan ug pagkabuangbuang?
Ang mapula nga kabayo sa gubat ug sa pagpamatay ug ang kabayo nga luspad sa Kamatayon tinong nagadalagan sa tibuok yuta sa walay-ingong paagi sukad 1914.—Pinadayag 6:4.
Apan komosta ang “kabayo nga maitom” sa kagutmanan? (Pinadayag 6:5) Nagahampak ba kini sa atong kaliwatan?
[Blurb sa panid 8]
Sumala sa kahimtang karon, ang gubat sa kalibotan mahimong mahitabo sa makausa na lang—ingong gubat nukleyar. Dayon wala na unyay kanasoran o mga gingharian. Kining butanga mismo nagahimo sa atong panahon nga linain ug nagadugang sa kalig-on sa kabatbatang “ang kataposang mga adlaw.”—2 Timoteo 3:1
[Blurb sa panid 8]
“Ang usa ka modernong submarino dunay mga walo ka pilong katibuk-ang kapasidad sa pagtiro kay sa Gubat sa Kalibotan II—igo sa paglaglag sa matag dakong siyudad sa Amihanang Hemispera”
Unsay Imong Tubag? Sukad sa 1914 . . .
1. Unsang dagkong mga gubat ang gibugno?
2. Pila ka dagkong linog ang imong mahinumdoman?
3. Nakaagom ba ang katawhan ug dagkong mga sakit ug hampak?
4. Unsang dagkong mga kagutmanan ug kanihit sa pagkaon ang nagasakit sa kalibotan?
5. Ang mini nga mga propeta ug mini nga mga mesiyas nanungha ba?
6. May ebidensiya ba sa misamot nga kapintasan ug pagkamalapason?
7. May sa pag-us-os ba sa gugma ug pagkamanagsilingan?
8. May organisasyon bang nag-angkon nga kini mopatunghag kalinaw sa kalibotan?
9. May kagul-anan ba sa kanasoran ug kahadlok sa umaabot?
10. Nakita ba nimo ang pamatuod sa tibuok-kalibotang buluhaton sa pagsangyaw sa Gingharian?
(Alang sa mga tubag, tan-awa ang panid 11.)