Pagbantay Batok sa Usa ka Malimbongong Kasingkasing

1, 2. Nganong dili daling mahibaloan ang tinuod nga kahimtang sa atong mahulagwayong kasingkasing?

UNSA kahay imong himoon kon usa niana ka sayo sa buntag, samtang anaa ka pa sa higdaanan, nagsakit pag-ayo ang imong dughan ug naglisod ka sa pagginhawa? Ikaw tingali maghunahuna, giatake ba kaha ko sa kasingkasing? Dili maayong pasagdan lang kini. Gikinahanglan ang dinaliang aksiyon. Busa tingali manawag kag ambulansiya aron dad-on ka sa ospital ug mahatagan ug labing maayong pag-atiman. Lagmit eksaminon ka pag-ayo sa usa ka doktor, ug tingali gamitan ka ug electrocardiogram (ECG). Ang dinaliang pagdayagnos ug pagtambal makaluwas sa imong kinabuhi.

² Komosta ang atong mahulagwayong kasingkasing? Tingali dili daling mahibaloan ang tinuod nga kahimtang niini. Ngano? Atong mabasa sa Bibliya: “Ang kasingkasing labaw nga malimbongon kay sa bisan unsa pa ug desperado. Kinsa ang makahibalo niini?” (Jer. 17:9) Busa mahimong malimbongan kita sa atong kasingkasing ug tungod niana kita magtuo nga wala ray problema kanato sa espirituwal, samtang ang uban tingali nakamatikod sa mga simtoma sa atong problema ug sila nabalaka niini. Nganong kita mahimong malimbongan? Posibleng kita madaog sa atong mga kiling sa pagbuhat ug sala, samtang si Satanas ug kining sistemaha sa mga butang nagsalimbong sa tinuod nga kahimtang sa atong kasingkasing. Bahin sa pagsusi sa atong kasingkasing, kita adunay makat-onan kang Jeremias ug sa katawhan sa Juda sa iyang adlaw.

3. Unsa ang gipaka-diyos sa daghang tawo?

³ Gipakita sa kadaghanan sa mga taga-Juda nga ang ilang kasingkasing depektoso sa espirituwal. Ilang gibiyaan ang bugtong matuod nga Diyos aron simbahon ang mga diyos sa Canaan, ug wala gayod mahasol ang ilang tanlag sa pagbuhat niana. Gihagit ni Jehova ang maong mga magsisimba: ‘Hain ang inyong mga diyos nga inyong gibuhat alang sa inyong kaugalingon? Patindoga sila kon sila makaluwas kaninyo sa panahon sa inyong katalagman. Kay ang inyong mga diyos nahimong sama kadaghan sa inyong mga siyudad.’ (Jer. 2:28) Siyempre wala nato isipa ang atong kaugalingon ingong mga magsisimba sa idolong mga diyos. Apan ubos sa ulohang “diyos,” ang usa ka diksiyonaryo naghubit niini ingong: “Usa ka persona o butang nga gipabilhan pag-ayo.” Ang karera, maayong panglawas, pamilya, ug bisan gani ang binuhing mga hayop mao ang giuna sa kinabuhi sa daghang tawo sa kalibotan. Alang sa uban, ang labing hinungdanon mao ang esports, sikat nga mga tawo, teknolohiya, mga pagbiyahe, o ang ilang mga tradisyon. Kini ang giuna sa daghang tawo bisan pag kini makadaot sa ilang relasyon sa Maglalalang. Makaapektar kaha kini sa matuod nga mga Kristohanon, sama sa nahitabo sa mga tawo sa Juda sa adlaw ni Jeremias?

ANG MALIMBONGONG KASINGKASING MAKAPAHISALAAG

4. Unsa ka sinsero ang mga tawo nga nag-ingong: “Hain man ang pulong ni Jehova? Paanhia kini”?

⁴ Lagmit makapaikag kanimo ang pagkasayod kon nganong gihubit ni Jeremias ang kasingkasing ingong desperado. Nasayod siya nga ang mga tawo nag-ingon: “Hain man ang pulong ni Jehova? Paanhia kini, palihog.” (Jer. 17:15) Apan sinsero ba sila? Buweno, ang pasiunang mga pulong niana nga kapitulo sa Jeremias nag-ingon: “Ang sala sa Juda gisulat pinaagi sa usa ka dagang nga puthaw. Pinaagi sa tumoy sa diamante kini gikulit diha sa papan sa ilang kasingkasing.” Ang pangunang problema mao nga ang mga taga-Juda ‘nagbutang sa ilang pagsalig sa yutan-ong tawo, nga naghimo sa unodnong tawo nga maoy ilang bukton, ug nagpahilayo sa ilang kasingkasing gikan kang Jehova.’ Sukwahi kana sa gihimo sa pipila, kinsa misalig sa Diyos ug midangop kaniya alang sa giya ug mga panalangin.—Jer. 17:1, 5, 7.

5. Unsay sanong sa mga katagilungsod ni Jeremias sa pagtultol ni Jehova?

⁵ Ang tinuod nga kahimtang sa kasingkasing sa kadaghanan nadayag pinaagi sa ilang sanong sa gipamulong sa Diyos kanila. (Basaha ang Jeremias 17:21, 22.) Pananglitan, panahon sa Igpapahulay ang usa kinahanglang mohunong gikan sa naandan niyang buluhaton ug makigbahin sa espirituwal nga mga kalihokan. Ang mga katagilungsod ni Jeremias dili angayng magnegosyo ug magbuhat ug buluhaton alang sa uban panahon sa Igpapahulay. Apan ang ilang tinamdan maylabot niana nagpadayag kon unsa gayod ang kahimtang sa ilang kasingkasing. “Wala sila mamati o magkiling sa ilang mga igdulungog, ug ilang gipatikig ang ilang liog aron dili maminaw ug aron dili modawat ug disiplina.” Bisan tuod sila nahibalo sa balaod sa Diyos, ilang gipangbuhat ang gusto nilang buhaton panahon sa Igpapahulay.—Jer. 17:23; Isa. 58:13.

6, 7. (a) Sa unsang paagi ang usa ka Kristohanon lagmit dili-maalamong mangatarongan bisan pa sa tambag sa matinumanong ulipon nga matang karong adlawa? (b) Sa unsang paagi mahimong maapektohan ang atong pagtambong sa tigom?

⁶ Karon, kita dili na ilalom sa balaod sa Igpapahulay. Apan, adunay atong makat-onan sa reaksiyon nga ilang gipakita, nga nagpaila sa kahimtang sa ilang kasingkasing. (Col. 2:16) Aron atong mabuhat ang kabubut-on sa Diyos, kinahanglan natong ihiklin ang atong hinakog o kalibotanong mga tinguha. Atong nakita nga dili gayod maalamon nga kita ang mopili sa kombenyenteng paagi aron sa pagpahimuot sa Diyos. Ug lagmit nga daghan tag nailhan nga nagmakugihon pag-ayo sa pagbuhat sa kabubut-on sa Diyos ug sila mibating kini makapalagsik ug makapahupay. Busa, sa unsang paagi kita mapahisalaag?

⁷ Ang usa ka Kristohanon tingali magtuo nga siya dili gayod malimbongan sa iyang kasingkasing, sama sa nahitabo sa daghan niadtong panahon ni Jeremias. Pananglitan, ang usa ka tawo tingali mangatarongan, ‘Kinahanglan aduna koy trabaho aron masuportahan ang akong pamilya,’ ug kana makataronganon. Komosta na man kon siya moingon, ‘Gikinahanglan nako ang dugang edukasyon aron makabaton kog permanente ug maayong trabaho’? Morag makataronganon usab kana paminawon, ug tungod niana basin siya mohinapos, ‘Lahi na ang panahon karon, ug aron mabuhi ka kinahanglang moeskuyla ka sa kolehiyo o unibersidad aron makabatog permanenteng trabaho.’ Lagmit dali ra gayong pakamenoson sa usa ang maalamon, timbang nga tambag gikan sa matinumanon ug maalamong ulipon nga matang bahin sa pagkuhag dugang edukasyon ug unya magsugod na sa pagpalta sa mga tigom. Niining bahina, ang pipila inanayng naumol sa mga pangatarongan ug panglantaw sa kalibotan. (Efe. 2:2, 3) Ang Bibliya tukmang nagtambag kanato: “Ayaw tugoti ang kalibotan sa imong palibot nga mopugos sa pag-umol nimo sa kaugalingong hulmahan niini.”—Roma 12:2, Phillips.a

8. (a) Unsa ang lagmit ipanghambog sa usa ka Kristohanon? (b) Nganong dili igo ang pagkahibalo lamang bahin sa Diyos ug sa iyang mga pagpakiglabot?

⁸ Ang pipila ka Kristohanon sa unang siglo tingali mga adunahan ug may pagkaprominente sa kalibotan. Ingon usab niana ang pipila ka Kristohanon sa atong panahon. Unsay angay nilang tinamdan bahin sa ilang mga kalamposan, ug unsay angay natong panglantaw kanila? Gihatag ni Jehova ang tubag pinaagi ni Jeremias. (Basaha ang Jeremias 9:23, 24.) Inay nga manghambog sa tawhanong mga kalamposan, kinahanglang ilhon hinuon sa usa ka tawo nga ang labing hinungdanong butang mao ang pagkaila sa Soberano sa Uniberso. (1 Cor. 1:31) Apan, unsa ang kahulogan sa pagbaton ug hait nga pagsabot ug kahibalo bahin kang Jehova? Buweno, ang katawhan sa adlaw ni Jeremias nahibalo sa ngalan sa Diyos. Nasayod usab sila kon unsa ang gihimo sa Diyos sa pagluwas sa ilang mga katigulangan didto sa Pulang Dagat, sa pagsulod nila sa Yutang Saad, sa panahon sa mga maghuhukom, ug sa panahon sa pagmando sa matinumanong mga hari. Bisan pa niana, sila wala gayod makaila kang Jehova o nagpasundayag ug tinuod nga pagtuo kaniya. Apan, sila miingon: ‘Kami nagpabiling inosente. Tino nga ang kasuko sa Diyos mitalikod kanamo.’—Jer. 2:35.

ANG PAAGI NI JEHOVA SA PAG-UMOL KANATO

9. Nganong makatino kita nga posibleng mabag-o ang kasingkasing, ug sa unsang paagi mahimo kana?

⁹ Ang mga Hudiyo nga gisangyawan ni Jeremias sa mensahe sa Diyos kinahanglang magbag-o sa ilang kasingkasing. Posible silang magbag-o tungod kay namulong ang Diyos bahin niadtong mamalik gikan sa pagkadestiyero: “Hatagan ko sila ug kasingkasing sa pag-ila kanako, nga ako mao si Jehova; ug sila mahimong akong katawhan, ug ako mahimong ilang Diyos, kay sila mobalik kanako.” (Jer. 24:7) Ang samang pagbag-o posible usab karong adlawa. Dugang pa, ang kadaghanan kanato makapauswag sa kahimtang sa atong espirituwal nga kasingkasing. Hinungdanon kining tulo ka butang: seryosong personal nga pagtuon sa Pulong sa Diyos, pagbaton ug tin-aw nga pagsabot kon sa unsang paagi ang Diyos nagagiya sa atong kinabuhi, ug pagpadapat sa atong nakat-onan bahin kaniya. Dili sama niadtong mga tawo sa adlaw ni Jeremias, buot gayod natong ipasusi ang atong kasingkasing kang Jehova, ang Dakong Tigsusi sa mga kasingkasing. Ug mahimo natong susihon ang atong kasingkasing pinaagi sa tabang sa Bibliya ug pinaagi sa pagpamalandong sa mga gihimo ni Jehova alang kanato. (Sal. 17:3) Pagkamaalamon gayod ang pagbuhat niana!

10, 11. (a) Nganong miadto si Jeremias sa usa ka magkukulon? (b) Sa unsa magdepende ang pag-umol ni Jehova sa mga tawo?

¹⁰ Buot ni Satanas nga pugson sa pag-umol ang tanang tawo sa usa ra ka hulmahan, apan ang Diyos naghatag ug pagtagad sa kahimtang sa matag indibiduwal sa dihang siya mag-umol kanila. Ato kining makita diha sa kasinatian ni Jeremias. Usa ka adlaw, gisultihan siya sa Diyos nga moadto sa balay sa usa ka magkukulon. Ang magkukulon naghulma ug sudlanan diha sa iyang ligid, apan sa dihang kini nadaot, giporma niya nga laing sudlanan ang basa pa nga yutang-kulonon. (Basaha ang Jeremias 18:1-4.) Nganong gisugo si Jeremias sa pagtan-aw niini, ug unsay atong makat-onan gikan sa iyang kasinatian?

¹¹ Buot ni Jehova nga ipakita kang Jeremias ug sa Israel nga Siya makaumol sa mga katawhan ug kanasoran sumala sa Iyang gusto. Unsa ang paagi sa Diyos sa pag-umol sa yutang-kulonon? Dili sama sa tawhanong mga magkukulon, si Jehova dili masayop, ni siya magdaot sa mga buhat sa iyang kamot sumala lang sa iyang gusto. Ang pag-umol ni Jehova sa mga tawo magdepende sa ilang sanong sa iyang ginahimo kanila.—Basaha ang Jeremias 18:6-10.

12. (a) Unsay sanong ni Jehoiakim sa dihang si Jehova misulay sa pag-umol kaniya? (b) Unsa nga leksiyon ang imong mapupo diha sa asoy bahin kang Jehoiakim?

¹² Nan, sa unsang paagi si Jehova mag-umol sa mga tawo? Karong adlawa, sa panguna gigamit niya ang Bibliya. Samtang ang usa ka tawo mobasa ug mosanong sa Pulong sa Diyos, madayag kon unsang matanga siya sa pagkatawo, ug ang Diyos makahimo sa pag-umol kaniya. Tagdon nato karon ang pananglitan ni Haring Jehoiakim aron atong masayran kon sa unsang paagi ang mga tawo sa adlaw ni Jeremias puwede untang maumol o magiyahan diha sa ilang adlaw-adlaw nga pagkinabuhi. Ang Balaod nag-ingong “dili mo tikasan ang sinuholang mamumuo,” apan mao gayod kana ang gihimo sa hari, nga namentaha sa iyang mga isigka-Israelinhon pinaagi sa pagsugo kanila nga magtukod ug “usa ka hamugaway nga balay” apan naghatag kanila ug ubos kaayo nga suhol. (Deut. 24:14; Jer. 22:13, 14, 17) Ang Diyos misulay sa pag-umol kang Jehoiakim pinaagi sa Iyang pulong nga gipahayag sa mga manalagna. Apan, gisunod sa hari ang tinguha sa iyang malimbongong kasingkasing. Siya miingon, “Dili ako mosunod” ug siya nagpadayon sa pagbuhat sa iyang naandang gihimo sukad pa sa iyang pagkabatan-on. Busa, ang Diyos miingon: “[Si Jehoiakim] ilubong ingon sa paglubong sa usa ka laking asno, nga guyoron ug isalibay.” (Jer. 22:19, 21) Binuang gayod kon kita moingon: ‘Ingon ani na man gyod ko’! Karong adlawa, ang Diyos wala na magpadala ug mga manalagna nga sama kang Jeremias, apan Siya nagahatag ug giya kanato. Ang matinumanon ug maalamong ulipon nga matang motabang kanato sa pagsabot ug pagpadapat sa mga prinsipyo sa Bibliya. Kini mahimong maglakip sa mga butang maylabot sa atong inadlawng pagkinabuhi, sama sa atong pamesti ug panghindik o sa musika ug sayaw nga gigamit sa kasal o sa laing sosyal nga okasyon. Magpaumol ba kita sa Pulong sa Diyos?

13, 14. (a) Nganong ang mga tag-iyag ulipon didto sa Jerusalem miuyon sa pagpahigawas sa ilang Hebreohanong mga ulipon? (b) Unsa ang tinuod nga kahimtang sa kasingkasing sa mga tag-iyag ulipon?

¹³ Tagda ang laing pananglitan. Gipalingkod sa mga Babilonyanhon si Zedekias diha sa Juda ingong sakop nga hari. Unya, sukwahi sa tambag sa Diyos pinaagi ni Jeremias, si Zedekias mirebelde. (Jer. 27:8, 12) Busa gilikosan sa mga Babilonyanhon ang Jerusalem. Gibati sa hari ug sa mga prinsipe nga kinahanglan silang mohimog aksiyon sa pagtuman sa Balaod aron mabatonan ang pag-uyon sa Diyos. Kay nasayod nga ang Hebreohanong mga ulipon kinahanglang hatagan ug kagawasan sa ikapitong tuig sa ilang pagkaulipon, gihimo ni Zedekias ang usa ka pakigsaad aron mapahigawas ang maong mga ulipon. (Ex. 21:2; Jer. 34:14) Oo, tungod kay ang Jerusalem gilikosan sa mga kaaway, mopatim-aw nga daw makataronganong ipahigawas dayon sa katawhan ang ilang mga ulipon.—Basaha ang Jeremias 34:8-10.

¹⁴ Sa ulahi, miabot ang Ehiptohanong kasundalohan aron tabangan ang Jerusalem, ug tungod niana gihunong sa mga Babilonyanhon ang paglikos. (Jer. 37:5) Unsay gibuhat niadtong nagpahigawas sa ilang mga ulipon? Ilang giulipon pag-usab sa pinugos nga paagi kadtong mga ulipon nga ila nang napahigawas. (Jer. 34:11) Mopatim-aw nga sa dihang sila nahimutang sa kapeligrohan, daw nakiling ang mga Hudiyo sa pagtuman sa mga balaod sa Diyos, nga nagtuo nga ilang mabayran ug maayong mga buhat ang ilang kanhing daotang binuhatan. Apan sa dihang wala nay kapeligrohan, sila mibalik na usab sa ilang kanhing mga binuhatan. Bisan pag sila nagpakaaron-ingnon nga midawat sa tinuod nga diwa sa Balaod, ang ilang ulahing mga binuhatan nagpadayag nga dili gayod nila buot sundon ang giya nga mabasa diha sa Pulong sa Diyos ug maumol pinaagi niini.

DAWATA ANG PAG-UMOL NI JEHOVA

15. Unsa ka dako ang imong tinguha nga magpaumol kang Jehova? Ipatin-aw.

¹⁵ Pinaagi sa tabang sa tibuok kalibotang kongregasyon ni Jehova, tingali atong nahibaloan ang mga prinsipyo sa Bibliya nga naghisgot sa usa ka partikular nga kahimtang. Pananglitan, lagmit nahibalo kita kon unsay angayng himoon kon ang usa ka igsoon makasala kanato. (Efe. 4:32) Tingali mouyon kita nga ang tambag sa Bibliya husto ug maalamon. Apan, unsang matanga kita sa yutang-kulonon? Mosanong ba kita sa pag-umol ni Jehova? Kon humok ang atong kasingkasing, kita mouswag ug ang Dakong Magkukulon magaumol kanato ingong usa ka mapuslanong sudlanan nga iyang magamit. (Basaha ang Roma 9:20, 21; 2 Timoteo 2:20, 21.) Inay nga magpakitag tinamdan sa kasingkasing nga sama niadtong kang Jehoiakim o sa mga tag-iyag ulipon sa adlaw ni Zedekias, angay natong dawaton ang pag-umol ni Jehova alang sa usa ka dungganong katuyoan.

16. Unsang mahinungdanong kamatuoran ang nahibaloan ni Jeremias?

¹⁶ Bisan si Jeremias giumol usab sa Diyos. Unsa ang tinamdan sa manalagna? Imong maila ang iyang tinamdan pinaagi sa iyang gipamulong: “Dili iya sa tawo nga nagalakaw bisan ang pagtultol sa iyang lakang.” Unya siya nangamuyo: “Tul-ira ako, Oh Jehova.” (Jer. 10:23, 24) Kamong mga batan-on, sundogon ba ninyo si Jeremias? Lagmit nga daghan kamog mga desisyon nga pagahimoon. Gusto sa pipila ka batan-on nga sila ra ang ‘magtultol sa ilang kaugalingong lakang.’ Magpagiya ba kamo sa Diyos sa dihang kamo mohimog mga desisyon? Sama ba usab kamo kang Jeremias nga mapainubsanong moila nga ang mga tawo walay katakos sa pagtultol sa ilang kaugalingong mga lakang? Hinumdomi kini: Kon kamo magpagiya sa Diyos, siya magaumol kaninyo.

17-19. (a) Nganong gihimo ni Jeremias ang halayo nga panaw ngadto sa Euprates? (b) Sa unsang paagi nasulayan ang pagkamasinugtanon ni Jeremias? (c) Unsay nalampos sa pagsunod ni Jeremias sa sugo maylabot sa bakos?

¹⁷ Kinahanglang magmasinugtanon si Jeremias kon unsay gisugo sa Diyos kaniya maylabot sa iyang asaynment. Kon ikaw pa si Jeremias, imo kahang dawaton ang bisan unsang instruksiyon nga ihatag kanimo? Sa usa ka higayon, gisugo ni Jehova si Jeremias sa pagkuhag bakos nga lino ug sa pagsul-ob niana. Dayon, siya gisugo sa Diyos sa pag-adto sa Euprates. Tan-awa ang usa ka mapa, ug imong makita nga kinahanglan siyang mobaktas ug mga 500 kilometros sa maong panaw. Sa dihang makaabot didto, kinahanglang tagoan ni Jeremias ang bakos diha sa giwang sa usa ka dakong bato ug unya mopanaw pagbalik sa Jerusalem. Ug sa ulahi gisugo siya sa Diyos nga mobalik didto aron kuhaon ang bakos. (Basaha ang Jeremias 13:1-9.) Sa katibuk-an, kinahanglang mobaktas si Jeremias ug mga 1,900 kilometros. Ang mga kritiko sa Bibliya dili gayod makatuo nga siya mopanaw ug ingon niana ka layo, nga magbaktas sulod sa daghang bulan.b (Esd. 7:9) Apan, mao gayod kana ang gisugo sa Diyos ug mao usab kana ang gibuhat ni Jeremias.

¹⁸ Handurawa ang manalagna nga nagbaktas latas sa kabukiran sa Juda ug unya, depende sa iyang ruta, moagi sa usa ka desyerto paingon sa Euprates. Gihimo niya kadto aron lang tagoan ang usa ka bakos nga lino! Tingali nahibulong gayod ang iyang mga silingan kon nganong dugay siyang nawala. Sa dihang siya nakabalik, wala na kaniya ang bakos nga lino. Unya giingnan siya sa Diyos nga mohimo na usab sa maong layo nga panaw aron kuhaon ang bakos, nga karon nadunot na ug “dili na kini mapuslan.” Lagmit maghunahuna ka gayod: ‘Sobra ra kaayo kana. Dili kana makataronganon.’ Apan, kay siya naumol man sa Diyos, dili ingon niana ang iyang reaksiyon. Inay magreklamo, iya gayong gibuhat kon unsa ang gisugo kaniya!

¹⁹ Ayha pa human sa iyang ikaduhang panaw nga gipatin-aw sa Diyos kaniya ang mga butang. Kining gibuhat ni Jeremias naghatag ug pasiunang sumbanan sa usa ka kusganong mensahe nga iyang ipahayag: “Kining daotang katawhan nga nagdumili sa pagtuman sa akong mga pulong, nga naglakaw diha sa katig-a sa ilang kasingkasing ug nagpadayon sa pagsunod sa ubang mga diyos aron sa pag-alagad kanila ug sa pagyukbo kanila, mahisama gayod usab niining bakos nga dili na angay sa bisan unsa.” (Jer. 13:10) Pagkatalagsaon niini nga paagi sa pagtudlo ni Jehova sa iyang katawhan! Ang kinasingkasing nga pagkamasinugtanon ni Jeremias kang Jehova maylabot sa daw walay hinungdan nga sugo nagdulag hinungdanong papel sa mga tinguha ni Jehova nga tukbilon ang kasingkasing sa mga tawo.—Jer. 13:11.

20. Nganong ang imong pagkamasinugtanon lagmit makapalibog sa uban, apan sa unsa nga ikaw makatino?

²⁰ Ang mga Kristohanon karong adlawa wala sugoa sa pagbaktas ug ginatos ka kilometro ingong bahin sa pagtudlo sa Diyos kanila. Apan, posible ba kaha nga ang imong mga silingan o kaubanan malibog o manaway kanimo tungod sa Kristohanong dalan nga imong gisubay? Mahimong nalangkit niini ang imong pamesti ug panghindik, ang imong gipili nga edukasyon ug karera, o bisan ang imong panglantaw sa alkoholikong mga ilimnon. Ikaw ba determinadong magpagiya sa Diyos sama kang Jeremias? Ang mga butang nga imong gipili, ingong resulta sa imong pagtugot nga umolon sa Diyos ang imong kasingkasing, mahimong makahatag ug maayong pamatuod ngadto sa uban. Sa bisan unsang butang, ang imong pagkamasinugtanon sa pagtultol ni Jehova nga makaplagan sa iyang Pulong ug ang pagdawat sa giya nga gihatag pinaagi sa matinumanong ulipon nga matang maoy alang sa imong dumalayong kaayohan. Inay nga magpadaog sa usa ka malimbongong kasingkasing, mahimo nimong sundogon si Jeremias. Busa, dawata sa bug-os ang pag-umol sa Diyos ug magpaumol kaniya ingong usa ka dungganong sudlanan nga iyang magamit sa dumalayon.