Pagtiho—Inantigo nga Paagi sa Pagpakigkomunikar
TINAMPO SA MAGSUSULAT SA PAGMATA! SA MEXICO
◼ Sa kabukiran sa Oaxaca, Mexico, ang mga lumad nga Mazatec walay mga telepono o cellphone. Bisan pa niana, sila makakomunikar bisag kapin pa sa duha ka kilometros ang gilay-on—pananglitan, samtang nagtrabaho sa plantasyon sa kape diha sa bakilid. Unsay ilang sekreto? Sa kanhiayng panahon, ang mga Mazatec nakaugmad ug usa ka matang sa pagpakigkomunikar, ang pagtihol. Matod ni Pedro, nga usa ka batan-ong Mazatec: “Ang Mazateco maoy pinulongan nga dunay tono. Busa kon kami motihol, among sundogon ang tono ug ganay sa among sinultihan. Ug dili kami mogamit ug tudlo dihang motihol.”a
Gisaysay sa higala ni Pedro nga si Fidencio kon unsay bentaha sa ilang pagtihol: “Motihol lang kami kon ang among kaestorya tua sa layo ug kanang kadiyot ra pod nga pagpakig-estorya. Pananglitan, gisugo sa amahan ang iyang anak sa pagpalit ug tortilyas apan nakalimot siyag tugon ug kamatis. Kon layo na ang bata ug dili na madunggan ang iyang isulti, itihol kini sa amahan.”
Usahay, ang mga Saksi ni Jehova usab motihol sa pagpakigkomunikar sa usag usa. Si Pedro miingon: “Kon mosangyaw kog lagyo nga mga teritoryo ug kon gusto kong magpauban ug isigka-Saksi, dili na ko mistil moadto pa sa iyang balay. Motihol lang ko.”
“Aron mahibaloan namo kon kinsay nagtihol,” matod ni Pedro, “ang matag usa namo dunay kaugalingong estilo sa pagtihol. Kasagaran, mga lalaking Mazatec ray motihol. Dunay mga babaye nga makasabot ug mogamit niini diha sa panimalay, apan dili nila kini gamiton sa pagpakigkomunikar ug mga lalaki. Giisip kini nga dili nahiangay para sa mga babaye.”
Dili lang mga Mazatec ang motihol sa pagpakigkomunikar, kondili ang mga taga-Canary Islands, mga Insek, ug taga-Papua New Guinea usab. Kasagaran kanila maoy mga taga-bukid ug taga-lasang. Gani, tingali dunay kapin sa 70 ka pinulongan nga ipaagig pagtihol, ug labing menos 12 niini ang gitun-an.
Mahingangha gayod kita sa pagkamamugnaon sa tawo. Sa pagkatinuod, kon kana nga abilidad duyogan ug dakong tinguha sa pagpakigkomunikar, ang tawo makahunahuna gayod ug mga paagi sa pagpakigkomunikar!
[Footnote]
a Usa ka basahon nag-ingon: “Pinaagi sa gidugayon, katagning, ug kalanog sa tihol, ang mga Mazatec makakomunikar ug daghang ideya.”