Init nga Pagkaon Gikan sa Balay Ngadto sa Opisina—Sa Mumbai
KADA adlaw, mobiyahe ka paingon sa trabahoan, nga tingali mogikan sa balay ug alas singko sa buntag. Sa tingpaniudto, ganahan kag lamiang pagkaon nga linuto sa balay. Alang sa libolibong trabahante sa Mumbai, India, posible kana tungod sa mga dabbawala—mga tigdeliber ug linuto-sa-balay nga pagkaon.a
Maayong Oportunidad
Sa hinapos sa ika-19ng siglo, ang Mumbai, nga gitawag kaniadtog Bombay, maoy usa ka malamboong sentro sa negosyo, diin ang Britaniko ug Indian nga mga negosyante mobiyaheg layo paingon sa ilang mga opisina. Hinay ang transportasyon ug diyutay ra ang mga restawran. Busa gusto nilag pagkaon gikan sa ilang balay, ug may mga katabang sila nga mohatod niana sa ilang opisina. Nakita kini sa usa ka negosyante nga usa ka maayong oportunidad mao nga nanguha siya gikan sa baryo ug mga batan-ong walay trabaho ug iyang gisugdan ang negosyo sa pagdeliber ug pagkaon gikan sa balay ngadto sa opisina. Kini ang sinugdanan sa usa ka mauswagong negosyo.
Karon, ang mga tawo ganahan gihapog pagkaon nga linuto sa balay. Bisan tuod daghan nag restawran, ang pagkaon nga linuto sa balay popular gihapon ug dili kaayo gastoso. Gawas pa, daghang tawo ang dunay suliran sa panglawas ug kinahanglang pilion nila ang ilang pagkaon. Ang uban naglikay sa mga pagkaon nga gidili sa ilang relihiyon. Pananglitan, ang pipila dili mokaog sibuyas, samtang ang uban dili mokaog ahos. Kadaghanan niini maoy sangkap sa mga pagkaon diha sa restawran, mao nga mas maayo ang pagkaon nga gikan sa balay.
Kasaligan Kaayong Serbisyo
Sa paglabay sa panahon, kining simple nga sistema sa pagdeliber wala ra kaayo mausab. Apan mas daghan na ang kliyente niini. Sa pagkakaron, adunay kapin sa 5,000 ka lalaki, ug pipila ka babaye, nga maghatod ug kapin sa 200,000 ka paniudto kada adlaw gikan sa mga balay sa ilang dapit ngadto sa mga opisina nga nakatag diha sa siyudad nga gipuy-ag kapin sa 20 ka milyong tawo. Ang mga dabbawala maghatod ug pagkaon sulod sa distansiya nga mga 40 milyas (60 kilometros), nga ang uban maglakaw—tingali magkargag 30 o 40 ka balonan diha sa kariton—samtang ang uban magbisikleta o mag-tren. Bisan unsa pay kahimtang, ang paniudto mahatod gayod ngadto sa tag-iya niana nga untop sa panahon. Gani, gikaingon nga sa unom ka milyong deliberi, usa ray masipyat! Giunsa nila kana paghimo?
Niadtong 1956, ang mga dabbawala girehistro ingong organisasyon sa buhat sa kaluoy, nga dunay ehekutibong komite ug ubang opisyales. Ang mga grupo sa trabahante, nga may superbisor, independente sa ubang mga grupo. Apan silang tanan maoy mga kasosyo ug aksiyonista—ug matod nila mao kini ang hinungdan sa ilang kalamposan. Gani, walay nagwelga sukad magsugod ang maong serbisyo kapig 100 ka tuig kanhi.
Ang mga dabbawala dunay ID ug dali rang mailhan tungod sa ilang puti nga sinina, lawlaw nga karsones, ug puti nga kalo. Kon sila dili magkalo, malangay o mopalta sa trabaho nga walay bug-at nga rason, o kaha masakpan nga mag-inom-inom panahon sa trabaho, sila pamultahon.
Adlaw-Adlawng Rutina
Sa alas 8:30 sa buntag, ang paniudto lutoon na didto sa balay, tingali sa asawa, ug kana ibutang sa balonan nga gitawag ug dabba. Ang dabba maoy gipatongpatong nga stainless nga balonan ug kini may siradora. Kolektahon sa dabbawala ang mga balonan sa usa ka dapit ug ikarga kana sa bisikleta o kariton. Dayon, siya moadto sa estasyon sa tren, diin mag-abot sila sa iyang mga kauban. Unya, ilang lainlainon ang mga balonan depende sa destinasyon niini, sama sa paglainlain sa kartero sa mga sulat.
Ang matag balonan dunay mga letra, numero, ug kolor nga nagsilbing timailhan sa gigikanan sa pagkaon, kinadul-ang estasyon sa tren gikan sa balay, estasyon diin kini inaog, ug ngalan ug andana sa bilding. Ang tanang balonan para sa usa ka dapit tapoon ug ibutang sa kahoy nga kahon, nga masudlag 48 ka balonan. Pag-abot sa tren, ang mga balonan isulod sa usa ka butanganan tupad sa nahimutangan sa drayber. Dayon sa dihang makaabot ang tren sa usa ka sentral nga estasyon, ang mga balonan lainlainon ug dad-on sa estasyon sa dapit nga deliberan niini. Didto, lainlainon na usab kini aron ihatod ngadto sa mga kliyente pinaagig bisikleta o kariton.
Kini nga paagi sa paghatod epektibo ug dili mahal. Dugang pa, ang mga dabbawala dili matrapik kay sila makaagi man sa gagmayng dalan ug makasuot-suot tali sa mga sakyanan. Tungod niana, ang pagkaon mahatod gayod sa opisina eksaktong alas 12:30. Dayon, gikan sa mga ala 1:15 hangtod sa alas 2:00 sa hapon, human makapaniudto ang kugihang dabbawala, iyang kolektahon ang basiyong mga balonan, ug ibalik kana sa balay sa tag-iya, diin kana hugasan sa usa ka membro sa pamilya ug iandam alang sa sunod adlaw. Ang tibuok proseso paspas ug hapsay kaayo, samag lumba sa dagan nga relay!
Ordinaryong Trabaho Apan Tinamod Kaayo
Daghan ang nakamatikod sa maayong rekord sa mga dabbawala. Gitun-an sa ubang organisasyon ang paagi sa pagdeliber sa mga dabbawala aron magamit kana sa laing mga negosyo. Dihay mga dokumentaryo nga gihimo bahin kanila. Ang Forbes Global Magazine naghatag kanilag Six Sigma nga sertipikasyon tungod sa maayo kaayo nilang rekord. Sila gihisgotan sa The Guinness Book of World Records ug sa mga case study sa Harvard Business School sa United States. Ang mga dabbawala giduaw pa gani sa prominenteng mga tawo, lakip na sa usa ka prinsipe sa Britain nga nakadayeg pag-ayo sa ilang trabaho, ug gani iyang giimbitar ang pipila kanila sa iyang kasal sa England.
Sa pagkakaron, ang mga dabbawala naggamit nag mga kompiyuter ug cell phone sa pagkuhag mga order ug pagrekord sa mga transaksiyon. Apan mao ra gihapon ang ilang paagi sa pagdeliber. Sa hapit na ang tingpaniudto, daghang gutom nga mga empleyado sa Mumbai ang makaseguro nga ang init nga pagkaon nga linuto sa balay moabot gayod sa eksaktong oras!
[Footnote]
a Ang dabba nagkahulogang “sudlanan”; ug ang wala nagtumong sa tawo nga nagdeliber. Lainlain ang espeling niini.
[Hulagway sa panid 11]
Pagkarga sa mga “dabba” diha sa tren aron ideliber
[Hulagway sa panid 11]
Ang “dabba” maoy gipatongpatong nga mga balonan nga sayon dad-on
[Hulagway sa panid 12]
Daghang negosyante ang nakakat-on sa epektibong sistema sa pagdeliber sa mga “dabbawala”