NISAN

Ang ngalan sa unang lunar nga bulan sa sagradong kalendaryo sa mga Hudiyo human sa pagkadestiyero, nga katumbas sa bahin sa Marso ug bahin sa Abril. (Neh 2:1; Est 3:7) Kini nga bulan, nga unang gitawag ug “Abib,” sa sinugdan giisip nga mao ang ikapitong bulan ug dayag nga mao ang bulan nga gihisgotan sa Genesis 8:4. Sa panahon sa Pagpanggula gikan sa Ehipto, gitudlo ni Jehova kini nga bulan ingong “una sa mga bulan sa tuig.” (Ex 12:2; 13:4; Num 33:3) Sukad niadto, aduna nay kalainan tali sa sagradong kalendaryo nga gimugna ni Jehova ug sa kanhing sekular nga kalendaryo.​—Tan-awa ang KALENDARYO; ABIB.

Ang panahon medyo bugnaw niining bulana sa tingpamulak, ug didto sa Jerusalem, maghaling silag kalayo sa magabii aron adunay kainit. (Ju 18:18) Gani moulan pag niyebe sa Jerusalem bisag Abril 6 na, sama sa nahitabo niadtong 1949. Ang Nisan moabot sa mga hinapos sa ting-ulan, ug kini nga ulan o ulan sa tingpamulak gipaabot aron magpabus-ok sa mga lugas una pa kini anihon. (Deu 11:14; Os 6:3; Jer 5:24) Niining panahona sa tuig ang Suba sa Jordan sagad magbaha. (Jos 3:15; 1Cr 12:15) Magsugod ang pag-ani sa sebada ubay sa kapatagan daplin sa kabaybayonan, ug didto sa subtropikal nga Walog sa Jordan ang trigo nagakahinog na. (Ru 1:22; 2:23) Niining mga panahona, ang giani nga lino didto sa atop sa balay ni Rahab sa Jerico nagtaganag katagoan sa Israelinhong mga espiya.​—Jos 2:6; 4:19.

Pagpasibo sa Lunar nga Kalendaryo. Ang sugo sa Diyos naglatid nga ang mga Israelinhon magtanyag ug usa ka binangan sa unang mga bunga sa ilang ani sa ika-16 nga adlaw sa Nisan (Abib) ug nga, sa ika-50 nga adlaw human niana, sila magtanyag ug ikaduhang halad-nga-lugas. Kini nga mga halad mosibo gayod sa mga pag-ani sa sebada ug sa trigo. Tungod niini nga sugo gikinahanglan nga himoon ang pagpasibo diha sa kalendaryo sa lunar nga mga bulan nga gigamit sa mga Israelinhon. Gikinahanglan nga mahulipan ang diperensiya nga 11¹⁄4 ka adlaw tali sa bug-os nga solar nga tuig ug sa mas mubo nga lunar nga tuig. Kay kon dili, sulod sa mga tulo ka tuig, ang bulan sa Nisan moabot ug mga 33 ka adlaw nga mas sayo ug mahiuna pag-ayo kay sa pag-ani sa sebada. Ang rekord sa Bibliya wala mag-asoy kon unsa nga pamaagi ang orihinal nga gigamit sa mga Israelinhon aron himoon ang maong pagpasibo, apan ang ebidensiya nagpaila nga usa ka ika-13 nga bulan ang idugang sa matag duha o tulo ka tuig aron ipasig-uli ang mga yugto sa panahon ngadto sa ilang hustong posisyon diha sa tuig sa kalendaryo. Lagmit gayod nga kini gitino pinaagig yanong obserbasyon, nga itandi ang bag-ong bulan ug ang panahon sa equinox sa adlaw sa tingpamulak, nga mahitabo sa mga Marso 21 sa matag tuig. Kon ang bag-ong bulan nga kasagarang magpaila sa pagsugod sa bulan sa Nisan (Abib) layo ra kaayo gikan sa panahon sa equinox sa tingpamulak, nan ang bulan isipon ingong ika-13 o isal-ot nga bulan, ug ang Nisan mosugod sa mosunod nga bag-ong bulan. Ayha pa niadtong ikaupat nga siglo K.P. nga gigamit sa mga Hudiyo ang usa ka kalendaryo nga subay sa tinong mga sukdanan.

Ang una sa mga pista sa Nisan mao ang Paskuwa, nga sa sinugdanan gisaulog didto sa Ehipto; kini saulogon sa ika-14 nga adlaw sa bulan ug naglakip sa paghalad sa kordero sa paskuwa. (Ex 12:2-14; Lev 23:5; Deu 16:1) Ang mosunod nga adlaw mao ang pagsugod sa usa-ka-semana nga Pista sa mga Tinapay nga Walay Igpapatubo, nga magsugod sa ika-15 hangtod sa ika-21 sa bulan. Sa ika-16 sa Nisan himoon ang pagtanyag sa unang mga bunga sa pag-ani sa sebada.​—Ex 12:15-20; 23:15; 34:18; Lev 23:6-11.

Gisugdan ang Panihapon sa Ginoo. Kapin sa 15 ka siglo human sa Pagpanggula, sa Nisan 14 sa tuig 33 K.P., si Jesus nakigtigom uban sa iyang 12 ka apostoles didto sa Jerusalem aron saulogon ang kataposang balido nga Paskuwa, ug dayon, human papahawaa ang mabudhiong si Judas, iyang gisugdan ang paghandom sa iyang kamatayon pinaagi sa Panihapon sa Ginoo. (Mat 26:17-30; 1Co 11:23-25) Sa wala pa molabay ang Nisan 14, siya namatay ingong ang Kordero sa Diyos. Sa Nisan 16, ang adlaw nga ang saserdote didto sa templo magtabyog sa unang mga bunga sa pag-ani sa sebada, si Jesus, ingong unang mga bunga sa pagkabanhaw, gibuhi pag-usab.​—Luc 23:54–​24:7; 1Co 15:20.

Agig pagsunod sa sugo ni Kristo, “Ipadayon ninyo ang pagbuhat niini sa paghandom kanako,” ang ika-14 nga adlaw sa Nisan padayong gisaulog sa iyang mga sumusunod hangtod karong adlawa ingong panahon sa paghandom sa kamatayon ni Kristo.​—Luc 22:​19, 20; tan-awa ang PANIHAPON SA GINOO.