Nahibalo Ka Ba?

Gigamit ba ang mga prinsipyo sa Moisesnong Balaod sa paghusay sa ordinaryong mga kaso sa karaang Israel?

USAHAY, oo. Konsideraha ang usa ka pananglitan. Ang Deuteronomio 24:14, 15 nag-ingon: “Dili mo tikasan ang sinuholang mamumuo nga naglisod ug kabos, usa man siya sa imong mga igsoon o usa man siya sa imong langyaw nga mga pumoluyo nga anaa sa imong yuta . . . aron siya dili motuaw kang Jehova batok kanimo, ug kini mahimong imong sala.”

Dunay rekord sa usa ka hangyo sa ingon niana nga kaso niadtong ikapitong siglo B.C.E. nga nadiskobrehan duol sa Asdod. Kini gisulat diha sa usa ka tipak sa kulon. Ang maong rekord, nga posibleng gisulat para sa usa ka trabahador sa uma nga wala kuno makaabot sa gitakdang gidaghanon sa lugas, nag-ingon: “Dihang ang imong alagad [ang mihangyo] nakahumag pondo sa mga naani pipila ka adlaw ang milabay, ang anak nga lalaki ni Shobay nga si Hoshayahu miabot ug gikuha ang sinina sa imong alagad. . . . Ang tanan nakong kauban sa pagpangani motestigos . . . nga tinuod ang akong gisulti. Inosente ko. . . . Kon dili mosugot ang gobernador nga iuli ang sinina sa imong alagad, kaluy-i na lang ko. Ayaw pagpakahilom kay ang imong alagad walay sinina.”

Kini nga hangyo “nagtudlo nato nga wala lang magpakiluoy ang trabahador nga iuli [ang iyang sinina],” miingon ang historyanong si Simon Schama. “Nagpakita pod ni nga ang mihangyo may kahibalo sa balaod sa Bibliya, ilabina diha sa Levitico ug Deuteronomio, batok sa dili maayong pagtratar sa mga pobre.”