Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Chuuk
  • PAIPEL
  • PUK
  • MEETINGS
  • w21 February p. 20-24
  • Jiowa A ‘Aiti Ngeniei ewe Al mi Pwüng’

Ese wor video fán iten ei kinikin.

Omusaaló, a wor osukosuk le eppietá ewe video.

  • Jiowa A ‘Aiti Ngeniei ewe Al mi Pwüng’
  • Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú (Fán Iten ewe Mwichefel)—2021
  • Itelap Kisikis
  • ÁN SEMEI KEWE ME INEI KÁIT A EMMWENIEI WÓÓN EWE AL MI PWÚNG
  • AI FILATÁ LE LÚKÚLÚK WÓÓN JIOWA
  • LÚKÚLÚK WÓÓN JIOWA A PWÚNG FANSOUN MEINISIN
  • SIWILIN WISEM
  • SÓKKOPATEN SÁI
  • SIWILIN NÓNNÓMUM
Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú (Fán Iten ewe Mwichefel)—2021
w21 February p. 20-24
Stephen Hardy.

PWÓRÓUSEN MANAWEN EMÉN

Jiowa A ‘Aiti Ngeniei ewe Al mi Pwüng’

ME REN STEPHEN HARDY

EMÉN alúwél Chón Kraist a eisiniei, “Menni wokisin ka kon sani?” Ua mwittir pélúweni, “Än Salomon Fos 3, wokisin 5 me 6, ewe mi erá: ‘Kopwe lükü ewe Samol mi Lapalap ren unusen lelukom, nge kosap lükülükü püsin om sile. Kopwe chechemeni i won meinisin mine ka föri, nge i epwe aiti ngonuk ewe al mi pwüng.’” Ewer, Jiowa a enletin áiti ngeniei ewe al mi pwúng. Ifa usun?

ÁN SEMEI KEWE ME INEI KÁIT A EMMWENIEI WÓÓN EWE AL MI PWÚNG

Mwirin ewe ier 1920, semei kewe me inei ra káé usun Jiowa, mwen ar pwúpwúlú. Ua uputiw lón ewe ier 1939. Lealúwéli, aua nóm England me ua fiti semei kewe me inei ngeni ekkewe mwich, me mwirin och fansoun ua pwal fiti ewe Sukulen Angangen Chón Kraist. Ua chúen chechchemeni ai we ewin afalafal lón ewe mwichefel. Ua útá wóón eú pwóór pwe upwe tongeni kúna aramas. A wonu ieri lón ena atun, me ua mmen pireir le kúna meinisin ekkewe mi watte seniei mi mómmóót.

Lealúwélún Stephen Hardy, a afalafalfengen me seman kewe me inan me pwal ekkewe ekkóch. Ra amwéchú ekkewe sain mi makketá itelapen ewe afalafal fán iten aramas meinisin lón ewe mwichelap.

Ám afalafalfengen wóón ewe al me semei kewe me inei

Lón ewe angangen afalafal, semei we a taipei wóón eché card eú afalafal mi mecheres pwe upwe áeá le afalafal. A walu ieri atun ua kerán afalafal ngeni emén lón imwan we nge ngang chék. A ifa me pwapwaai atun ewe chón imw a álleani ewe card me a mwittir etiwa ewe puk “Let God Be True”! Ua ssá ngeni semei we pwe upwe ereni. Ewe angangen afalafal me ekkewe mwich ra atoto ngeniei pwapwa me ra álisiei le ámááraatá ai mochen angang ngeni Jiowa full-time.

A lallapóló ai aúcheani ewe Paipel mwirin án semei we chumong ekkewe Leenien Mas fán itei. Ua fókkun pwapwa le álleani eú me eú ekkewe Leenien Mas atun ra war. Ai lúkúlúk wóón Jiowa a lallapóló me ló, ló, ló, ua fangóló manawei ngeni.

Lón ewe 1950, aua fiti ewe mwichelap lón New York itelapan Theocracy’s Increase. Lón August 3, Arúánú, itelapen ena rán, “Missionary Day.” Lón ena rán, Pwiich Carey Barber, ewe mi chóni ewe Mwichen Soupwúngúpwúng, a eáni ewe afalafalen papatais. Atun a tori lesópwólóón an na afalafal a eáni ekkewe ruu kapas eis fán iten ekkewe repwele papatais, ua útá me pélúwen ngeni, “Ewer!” A 11 ieri lón ena atun, nge ua mirititi úkúkún aúchean ai na kefil. Iwe nge, ua niwokkus le tolong lón ewe konik pokiten usaamwo káé á. Tenin semei we a emmwenieilong lón ewe konik me a anúkúnúkúei pwe usap lólilen. Ren enletin, a chék mwittir wes, apachapachei kewe rese tacheri epin ewe konik. Emén Chón Kraist mwán a chék pwikiei ngeni ewe epwe wisen papataiseei, me mwirin ra pwikiei ngeni ewe epwe wisen efiieitá me lón ewe konik. Seni ena rán mi aúchea, Jiowa a sópweló le ákkáiti ngeniei ewe al mi pwúng.

AI FILATÁ LE LÚKÚLÚK WÓÓN JIOWA

Atun ua áwesi ai sukul, ua mochen pioneer, nge nei kewe sense ra peseei ai upwe fiti sukul tekia. Ua tipetipeló rer iwe ua fiti university. Iwe nge ua mirititi pwe use tongeni núkúchar lón ewe enlet me pwal nefótófót wóón ai sukul, ina popun ua filatá le towu me sukul. Ua iótek ngeni Jiowa me ua pwal mak ngeni nei kewe sense me áwewe ngeniir fán súfél pwe upwele towu lesópwólóón ai we ewin ierin sukul. Fán unusen ai lúkúlúk wóón Jiowa, ua mwittir fiti ewe angangen pioneer.

Lón July 1957, ua poputá le angang ngeni Jiowa full-time lón ewe sóópw itan Wellingborough. Ua tingorei ewe London Bethel ika a wor emén Chón Kraist mwán pioneer mi sipeéch ua tongeni fiti. Pwiich Bert Vaisey a áiti ngeniei chómmóng mettóch. A mmen tinikken lón ewe angangen afalafal me a álisiei ai upwe kókkótéch lón ewe angangen afalafal. Lón ewe mwichefel, a chék wor wonomén Chón Kraist fefin chinnap, iwe ám me Pwiich Vaisey. Ai ammólnatá ai kewe kinikin me ai ukkuwawu meefiei lón ekkewe mwich, a apéchékkúla ai lúkúlúkú wóón Jiowa me a álisiei le pwári ai lúkú.

Pokiten use tipeeú ngeni ai upwe wiliti emén soufiu, iwe ua kalapus ren ekis fansoun. Mwirin aua chufengen me Barbara, emén special pioneer. Aua pwúpwúlú lón 1959, me aua tipemecheres le álillis ese lifilifil ia. Aua akkomw álillis lón Lancashire notouááfengen England. Mwirin, lón January 1961, ua ketiw le fiti ewe Sukul fán iten Mwán mi Ásimaw me Chónálillisin Mwichefel lón ewe keangen ofesilap London ren úkúkún eú maram. Atun a wes ena sukul, ua máirú pokiten ua kewis ngeni ewe angangen chónemmwen mi wisen sáifetál. Ren úkúkún ruu wiik, ua káit ren emén chónemmwen mi wisen sáifetál mi sippeéch lón ewe sóópw Birmingham, me Barbara a ketiw le fitiei. Mwirin aua poputá le chuuri ekkewe mwichefel lón ekkewe sóópw Lancashire me Cheshire.

LÚKÚLÚK WÓÓN JIOWA A PWÚNG FANSOUN MEINISIN

Lón August 1962 atun aua sái, a war eché taropwe seni ewe keangen ofesilap. Lón ena taropwe, a wor application fán iten ewe Sukulen Gilead! Mwirin ám iótek usun, ám me Barbara aua amasoua ekkena application me mwittir tinaló ngeni ewe keangen ofesilap. Nimu maram mwirin, aua sái ngeni Brooklyn, New York pwe aupwe fiti ewe ilik me waluen Sukulen Gilead, ikewe aupwe káé ewe Paipel ren úkúkún engol maram.

Lón ewe Sukulen Gilead, aua káé chómmóng usun án Kot we Kapas ewe Paipel, an we mwicheich, me ewe mwicheichen pwipwi wóón unusen fénúfan. A chék 20 som ierim me Barbara me aua káé chómmóng mettóch seni chienem kewe chón sukul. A ifa me pwapwaai lón ám angangfengen iteiten rán me Pwiich Fred Rusk emén me lein néúm kewe chón emmwen. Eú lesen mi amwarar ua káé seni, ina lamoten ach awora kapasen fén fán pwúng, weween sipwe nochchei pwe ach kapasen fén epwe wesewesen lóngólóng wóón ewe Paipel. Ikkeei iir chék ekkóch me lein ekkewe Chón Kraist mwán mi sipeéch ra eáni ekkewe afalafal lón ám we sukul, Nathan Knorr, Frederick Franz, me Karl Klein. Me aua pwal káé seni tipetekisonun Pwiich A. H. Macmillan, ewe mi áitikem ifa usun Jiowa a álisi néún kewe aramas atun ekkewe fansoun weires lón ewe mwicheich lefilen ekkewe ier 1914 ngeni lepoputáán 1919!

SIWILIN WISEM

Arapakkan lemuchúlóón ám sukul, Pwiich Knorr a erenikem me Barbara pwe aupwe álillis Burundi lón Afrika. Aua mwittir feiló ngeni ewe library lón Bethel pwe aupwe katol lón ewe Yearbook fitemén chón afalafal lón Burundi lón ena fansoun. Aua máirú pokiten ause kúna ika fitemén pwiich kewe lón ena fénú! Ewer, aua kewis le álillis lón eú fénú ewe angangen afalafal esaamwo tori. Me aupwe feiló ngeni Afrika, eú fénú ause fókkun silei usun. Aua fókkun niwokkus! Nge ám ikkiótek a ekinamwekem.

Lón wisem we minefé, mettóch meinisin a sókko seni met aua eéreni, a minefé ngenikem ewe weather, eérenien aramas lón ena fénú, me ar fós. A lamot ám aupwe káé fósun France. A pwal lamot ám aupwe kútta ia aupwe nóm ie. Ruu rán mwirin ám wareiti ena fénú, Harry Arnott, emén chienem lón ewe Sukulen Gilead a chuurikem atun a sái ngeni wisan we lón Zambia. A álisikem le kút imwem, me ena leeni a wiliti ewe ewin imwen misineri. Iwe nge, ekiseló mwirin, a poputá án ekkewe néúwisin mwú ú ngenikem, pokiten rese silei usun Chón Pwáraatá Jiowa. Aua kerán poputá le pwapwaiti wisem we nge ekkewe néúwisin mwú ra erenikem pwe ause tongeni nónnóm ika ause akkomw angei taropween angang. Solapan pwe a lamot ám aupwe towu me mwékút ngeni eú mineféén fénú, ina Uganda.

Aua aúreki ám ló Uganda pokiten ese wor néúm visa, nge aua chék lúkúlúk wóón Jiowa. Emén Chón Kraist mwán seni Canada mi álillis lón ewe angangen afalafal Uganda a áweweei nónnómum ngeni ewe chón angangen immigration, me ena chón angang a erenikem pwe aua tongeni nóm ren fitu chék maram pwe aupwe angei ekkewe taropween mumutá. Ena mettóch a ánneta ngenikem pwe Jiowa a álisikem.

Nónnómun ewe angangen afalafal lón Uganda a sókko seni Burundi. A fen fiffis ewe angangen afalafal lón Uganda, inaamwo ika a chék wor 28 chón afalafal lón unusen ena fénú. Aua chuuri chómmóng aramas lón ewe angangen afalafal mi sile fósun Merika. Nge aua mirititi pwe ika aupwe álisi aramas le feffeitá, a lamot aupwe káé mwaren eú ar kewe fós. Aua afalafal lón ewe telinimw itan Kampala, ikewe lape ngeni aramas ra eáni fósun Luganda, iwe aua filatá le káé ena fós. A fitu ier me mwirin ám tongeni sile fósun Luganda, nge ám káé ena fós a álisikem le lipwákéchúló lón ewe angangen afalafal! A lapóló ám weweiti met a lamot ngeni néúm kewe chón káé lón pekin ngún. Lupwen néúm kewe chón káé ra kúna úkúkún ám mochen álisiir, iwe ra poputá le pwári ngenikem meefier wóón met ra káé.

SÓKKOPATEN SÁI

Fitu sasing: 1. Eché mappun Afrika mi pwári ekkewe leeni Stephen Hardy a álillis ie. 2. Stephen a mómmóót lúkún war we van. 3. Barbara, pwúlúwen Stephen we akkomw, a télú ekkewe iasai lón eú waspesen.

Lón ám “sái” Uganda

Atun aua asukula aramas ewe enlet, a atoto ngenikem watteen pwapwa. Me a lapóló pwapwaam atun aua kewis ngeni ewe angangen sáifetál lón ena fénú. Fán emmwenien ewe keangen ofesilap lón Kenya, aua sái lón unusen Uganda pwe aupwe kútta ekkewe leeni mi osupwangen chón afalafal ie, pwe special pioneer repwe titiiló me álillis ie. Fán chómmóng ekkewe aramas ra fókkun awasélaéchúkem inaamwo ika rese mwo chuchuuri Chón Pwáraatá Jiowa fán eú. Ra etiwaéchúkem me pwal mwo nge ffér enem mwéngé.

Ua pwal fiti eú sókkun sái mi sókkóló. Seni Kampala, ua sái ruu rán wóón train ngeni ewe oroor lón Kenya itan Mombasa, mwirin ua fiti efóch siip ngeni Seychelles, eú kúmiin kúkkún fénú lón ewe Indian Ocean. Mwirin, lefilen ekkewe ier 1965 ngeni 1972, Barbara a fitiei lón ai chuchchuuri ekkewe fénú lón Seychelles. Me lepoputáán, a chék wor rúúemén chón afalafal mi nóm ikkena, mwirin ra wiliti eú kúmi, nge iei a wiliti eú mwichefel. Ua pwal sái ngeni Eritrea, Ethiopia, me Sudan pwe upwe chuuri pwiich kewe.

A mwittir siwil nónnómun politics lón Uganda atun kúmiin soufiu ra poputá le nemeni ewe mwú. Ekkewe fitu ier mwirin a fókkun áweires, me a áiti ngeniei aúchean ach sipwe álleasochisi án Paipel ei allúk le “ngeni Sisar mine än Sisar.” (Mark. 12:17) Lón eú fansoun, a allúk ngeni meinisin chón ekis mi nóm lón Uganda ar repwe rechister lón ewe ofesin polis mi kkan ngeniir. Aua mwittir álleasochis. Fitu rán mwirin, atun aua ssá me emén misineri lemenen Kampala, ekkewe polis ra pwere ngenikem me akaúlókem. Aua fókkun niwokkus! Ra tipi ngenikem pwe ám spai me ra emmwenikem ngeni ewe ofesilapen polis, ikewe aua áwewe ngeniir pwe ám misineri. Aua ereniir pwe aua fen rechister ren ekkewe polis, nge rese aúseling ngenikem. Aua ares me ra uweikem ngeni ewe polis station kkan ngeni ewe imwen misineri. A ifan me ngasetiwem atun emén ekkewe polis mi silei pwe aua fen rechister, a esillakem me a ereni ekkena polis ar repwe epichikemiló!

Lón ekkena rán, aua nóm fán watteen aúrek atun aua tori án ekkewe soufiu leenien check wóón ewe al, ákkáeúin ika aua sereniir nge ra fókkun sakaw. Nge lón eú me eú ekkena atun, aua iótek me mwirin aua meefi kinamwe atun ra mut ngenikem ám aupwe ssáló. A mmen eletipechou pwe lón ewe 1973 a allúk ngeni meinisin ekkewe misineri ar repwe towu seni Uganda.

Stephen a áeá eú mwesinen peres.

Ai peresei Ach Angangen Afalafala ewe Mwú lón ewe keangen ofesilap Côte d’Ivoire lón Abidjan

A pwal siwil wisem, aua mwékút ngeni Côte d’Ivoire, West Afrika. Ina pwal eú watteen siwil fán item. A lamot ám aupwe káé eú mineféén eéreni me aupwe pwal eáni fósun France me a lamot aupwe eéreni le nónnóm ren ekkewe misineri seni sókkopaten fénú! Iwe nge, aua pwal kúna emmwenien Jiowa atun chókkewe mi tipetekison me letipwenechar lón ewe angangen afalafal ra mwittir etiwa ewe pwóróus allim. Ám me pwúlúwei we aua kúna ifa usun Jiowa a áiti ngenikem ewe al mi pwúng.

Mwirin och fansoun, a weiweitá an úri Barbara kanser. Aua sái ngeni Iurop fán fite pwe epwe tongeni sáfei, nge lón ewe 1983 aua mirititi pwe ause chúen tongeni féri wisem lón Afrika. A mmen elichippúng ngenikem me rúúemén!

SIWILIN NÓNNÓMUM

A lapóló án Barbara semmwen atun aua álillis lón ewe keangen ofesilap lón London, me ló, ló, ló, a máló. Chón Bethel ra mmen álilliséch ngeniei. Eú pean pwúpwúlú ra enletin álisiei le eérenaaló manawei minefé me sópweló ai lúkúlúk wóón Jiowa. Mwirin och fansoun aua chufengen me emén Chón Kraist fefin mi angang lón Bethel ren fitu rán iteiten wiik me a piin special pioneer. A pwári pwe a péchékkúl an lúkú pokiten ewe tong a pwári fán iten Jiowa. Ám me Ann aua pwúpwúlú lón ewe 1989, me aua angang lón ewe keangen ofesilap lón London tori iei.

Stephen me Ann Hardy.

Ám me Ann lúkún ewe mineféén Keangen Ofesilap lón Britain

Seni ewe 1995 tori ewe 2018, ua pwapwa le wisen tupuni ewe ofesilap (me lóóm a iteni zone overseer) lón New York, ua sái ngeni arapakkan 60 fénú. Lón eú me eú ekkena fénú ua pwisin kúna ifa usun Jiowa a efeiéchú néún kewe chón angang ese lifilifil nónnómur.

Lón ewe 2017, ua liwiniti Afrika lón eú ai kewe sái. A ifan me pwapwaai le uwei Ann ngeni Burundi me ám kúna feffeitáán pwiich kewe lón ewe angangen afalafal! Wóón ewe al ua afalafal imw me imw wóón lón ewe 1964, iei a wor eú ofesin Bethel mi ling ie, me a wor lap seni 15,500 chón afalafal ikena ie.

Ua fókkun pwapwa atun ua angei kókkótun ai chuuri ekkewe keangen ofesilap lón ewe 2018. Côte d’Ivoire ina eú me lein ekkewe fénú upwe sái ngeni. Atun aua wareiti Abidjan, iolapen ena fénú, usun itá ua wareiti wesewesen leeniei. Atun ua katol iten pwiich kewe lón ewe phonebook lón Bethel, a mak iten emén Chón Kraist mwán mi nóm únúkkún rumwem we itan, Sossou. Ua chemeni pwe i a wisen chónemmwen atun ua nóm Abidjan. Nge ua silei me mwirin pwe esap i ena, nge fen néún we át.

Jiowa a apwénúetá an pwon. Ekkewe weires ua kúkkúna a áiti ngeniei pwe lupwen sia lúkúlúk wóón Jiowa, a wesewesen áiti ngenikich ewe al mi pwúng. Aua mochen sópweló le feffetál wóón ena al ese wor muchchun epwe sassaramoló lón ewe fénúfan sefé.​—SalF. 4:18.

    Meinisin mi Peres lón Fósun Chuuk (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chuuk
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share