Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Chuuk
  • PAIPEL
  • PUK
  • MEETINGS
  • w00 5/1 p. 4-9
  • Ifa Ttamen Ewe Fansoun Lusun Ren Aramas Ingau?

Ese wor video fán iten ei kinikin.

Omusaaló, a wor osukosuk le eppietá ewe video.

  • Ifa Ttamen Ewe Fansoun Lusun Ren Aramas Ingau?
  • Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2000
  • Itelap Kisikis
  • Pwal Ekkóch
  • Eu Fonu Mi Fitikoko
  • “Angangen” Jiowa Mi Amairu
  • Longolongun Apilukulukoch Mi Pochokkul
  • Mmonleta Fan Iten Sopwosopwoloon An Jiowa Kewe Kapas
  • An Kot “Angang” Mi Amairu Lon Ach Ei Fansoun
  • Lúkúlúk Wóón Jiowa me Kúna Manaw!
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú (Fán Iten ewe Mwichefel)—2018
  • Chengel Lon Ewe Koten Ach Amanau
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2000
  • Jiowa Esap Mmangoto
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2000
  • Menlapen Pworaus Seni ekkewe Puken Nahum, Apakuk, me Sefanaia
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2007
Pwal Och
Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2000
w00 5/1 p. 4-9

Ifa Ttamen Ewe Fansoun Lusun Ren Aramas Ingau?

“Pwata ka [Jiowa] fanafanala, lupwen ekewe aramasangau ra arosala chokewe mi pwung seniir?”​—APAKUK 1:13.

1. Ineet ewe fonufan epwe urelo ren sileen lingen Jiowa?

KOT epwe nnielo aramas ingau? Ika epwe fori, ifa ttamen ewe fansoun sipwe chuen witiwit? Aramas won unusen fonufan ra eis ena esin kapas eis. Ia sipwe kutta me ie poluer? Sipwe tongeni kuneer lon ekkewe oesini mi pop seni ngun mi fel, ussun an Kot we fansoun mi filita. Ra alukulukukich pwe Jiowa epwe apwungu ekkewe aramas ingau meinisin. Lon ena chok atun ei fonufan epwe urelo ren ewe sile ussun Jiowa me ewe sile epwe “alolol usun matau a alolol.” Ina ewe pwon a oesini lon an Kot we Kapas mi Pin lon Apakuk 2:14.

2. Ikkefa ekkewe ulungat kapwung seni Kot mi mak lon ewe puken Apakuk?

2 Ewe puken Apakuk a mak orun 628 B.C.E., me a wor eu tettelin ulungat kapwung seni Jiowa lon. Ruu me leir ra fen fisita. Ewe aewin kapwung a fen fis won muun Juta loom mi lukumach. Ifa ussun ewe oruuan? A ina an Kot apwungu Papilon, ewe muu a eriaffou aramas. Ina popun sia tongeni luku pwe ewe aulungatin kapwung seni lang epwe pwal fisita. Pwungun pwe sia ekiekin kuna pwonutaan ekiselo chok. Kot epwe nnielo aramas ingau fan iten ekkewe aramas mi pwung. Repwe nninniilo atun ewe “maun lon ewe ran mi lap, ranin Kot mi Lapalap.”​—Pwarata 16:14, 16.

3. Ifa ewe mettoch epwe kku aramas mi ngau lon ach ei fansoun?

3 Ewe maun an Kot ran mi lapalap a akkarap ngenikich. Me fisitaan ewe kapwung seni lang won ekkewe mi ngau lon ach ei fansoun a lukuluk, ussun pwonutaan an Jiowa kapwung won Juta me Papilon. Nge iei, kopwe sotun anchangei pwe en ita emon Chon Juta lon ranin Apakuk we. Met a fiffis lon ena fonu?

Eu Fonu Mi Fitikoko

4. Ifa ewe poraus mi amairu Apakuk a rong?

4 Sotun le sasingi lon tupuwom noun Jiowa we soufos, Apakuk, mi mommot won chopoopun osun imwan we atun a enien asapwal mi patapat lekuniol. Eu pisekin nikattik a nom unukkun. (Apakuk 1:1; 3:19, kapas mi mak fan) Nge Apakuk a rongorong poraus mi amairu. An Juta we King Jehoiakim a fen nnielo Uria me noun kewe aramas ra moneelo somaan lon leenien peiasen ekkewe aramas kis. (Jeremaia 26:23) Pwungun pwe Uria ese lukulukoch won Jiowa. A niuokkus me a sulo Isip. Nge Apakuk a silei pwe an Jehoiakim mwanesol ese pop seni an mochen atekiata iteuochun Jiowa. Ena sile a letelo seni an ewe king unusen tunalo allukun Kot me an oputa ewe soufos Jeremaia me ekkewe ekkoch mi angang ngeni Jiowa.

5. Ifa pochokkulen Juta lon pekin ngun, me met meefien Apakuk?

5 Apakuk a kuna otuot mi pwokus seni insens a feffeita seni won osun imwen chon orun kewe. Rese keni ewe insens fan iten ar fel ngeni Jiowa. Ra angolong lon ewe fel mi chofana ewe king mi ngau Jehoiakim a alisata. A ifa me eu minen asau! A sur chonun mesen Apakuk me a tingor: “Ai Samol mi Lapalap, ifa ukukun fansoun ai upwe sio ngonuk pwe kopwe awora om alilis, nge kopwap auselinga? Ifa ukukun fansoun ai upwe sio ngonuk fan iten ewe angang mwanewus, nge kopwap amanauakem? Pwota ka fori pwe ua kuna ei sokun weires? Pwota ka tongeni nenengeni ei sokun fofor mi ngau? Feiengau me angangen mwanewus ra nonom mwei, fiu me anini ra fis ekis meinisin. Iei mine alluk a apwangapwangala, nge pwunguoch esap pwonueta. Pun ekewe chon pwung ra oo ren ekewe aramasangau, iei mine pwunguoch a sosor.”​—Apakuk 1:2-4.

6. Met a fis ngeni alluk me pwung lon Juta?

6 Ewer, sola me mwanesol ra choufetal. Lon ekkewe leeni meinisin Apakuk a nengeni a kuna osukosuk, anini, fitikoko. ‘Alluk a fen apwangapwangelo,’ a ussun ita a peelo. Pwung? “Ese chuen pwonueta.” Ese tongeni win. Nge ‘ekkewe chon pwung ra oo ren ekewe aramasangau,’ me ekkewe alluk mi tumunu aramas ra kkuf. Pwungun pwe “pwunguoch a sosor.” A fen ppworongauolo. A ifa me ngauen lapalapen ewe fonu!

7. Apakuk a apposa letipan le fori met?

7 Apakuk a ekieki ussun met a fiffis. Epwe fangeta? Aapwi! Mwirin an enniwili riaffoun noun Kot kewe chon angang mi tuppwol, ei mwan mi tuppwol a apposa letipan ngeni an epwe lukuchar me likiitu ussun noun Jiowa we soufos. Apakuk epwe likiitu le esilefeili an Kot kewe poraus​—pwal mwo nge ika epwe nninniilo pokiten an fori.

“Angangen” Jiowa Mi Amairu

8, 9. Menni ewe “angang” Jiowa epwe fori nge aramas rese tongeni luku?

8 Lon eu langepwi, Apakuk a kuna chon ekkewe lamalam chofana mi asufolungaua Kot. Auseling ngeni minne Jiowa a ereniir: “Oupwe mairu o weitifengenikemi ren mine ou kuna. Pun upwe fori och fofor lon ranin manauemi, ousap mochen luku ika eman epwe urenikemi.” Ese mwaal Apakuk a ekieki ewe popun Jiowa a fos ngeni chokkana mi ngau ina ussun. Iwe, a rong lupwen Jiowa a ereniir: “Upwe fori och fofor lon ranin manauemi.” (Apakuk 1:5) Jiowa a pwisin fori ei foffor rese tongeni luku. Nge ifa ewe foffor?

9 Apakuk a fokkun auselinga sopwosopwoloon an Jiowa kewe kapas lon Apakuk 1:6-​11. Iei an Jiowa we poraus​—me esor emon kot chofana are uluulun ese manau epwe tongeni pinei pwonutaan: “Ngang upwe apwacha ekewe chon Papilon, ewe mwu mi rochongau o mwokutukai. Ra feila lemenen unusen fanufan o liapeni lenien aramas sap lenier. Ra eniweniw o fokun aniuokus. Ra pusin forata ar alluk o pusin atekiareta. Nour oris ra muttir seni ewe man itan lepart, ra rochongau seni ekewe wolif mi echik. Nour kewe chon wawa oris ra feito me toau o sapuropur, ra muttir le sa usun muttirin eman ikel a tur won liapan. Ir meinisin ra feito pwe repwe fori angangen mwanewus, eniweniw a akom mwer. Ra achufengeni chon oola usun foun pi. Ra amangaua ekewe king o urumwotei ekewe samol. Ra takiri ekewe teliniwm mi pochokul tittir, pun ra achukuchukata pwul unukur o liapeniir. Murin ra sa seniir usun asepwal a feila. Ir aramas mi tipis, pun ra eani kot ar pochokul.”

10. Io kewe Jiowa epwe nounou?

10 Mwa met ren ei oesini mi ouroura aramas seni ewe mi Tekia Seni Meinisin! Jiowa a apwacha ekkewe Chon Kaltia, muun Papilon mi mwanesol. Atun an feilo ‘lemenen fanufan,’ epwe liapeni chommong, chommong leenien aramas. A ifa me aniuokkusun! Ewe mwichen Chon Kaltia mi “eniweniw o fokun aniuokus,” rochongau me ngau. A pwisin forata an kewe alluk nge ekkewe alluk rese tongeni siwili. ‘Ra pusin forata ar alluk o pusin atekiareta.’

11. Ifa ussun kopwe awewe won an ekkewe sounfiuen Papilon toki Juta?

11 Noun Papilon kewe oris ra muttir seni ekkewe lepart. Ekkewe sounfiu mi wawa oris ra rochongau seni wolif mi echik atun ar kukkutta aner mongo le pwin. Ekkewe oris ra ‘atai ewe ppwul’ ren pecher kewe pokiten ar atapwalapwal. Seni towau lon Papilon ra feilo Juta. Ren muttirin emon ikel mi as ngeni anan mongo, ekkewe Chon Kaltia repwe muttir toki ena fonu. Ekkoch chok sounfiu repwe muttir maunei Juta me liwiniiti fonuer? Aapwi! “Ir meinisin ra feito pwe repwe fori angangen mwanewus,” eu mwichen sounfiu watte epwe ataielo mettoch meinisin. Meser mi meseik atun ar feilo ngeni notou, ngeni Juta me Jerusalem. Ra mwokutukkai ussun ewe asapwal seni otiu. A kon chommong ekkewe aramas ra liapeni pwe ra ‘achufengeni chon oolo usun foun pi.’

12. Ifa ekiekin Chon Papilon, me ifa ussun ra wiliiti “aramas mi tipis”?

12 Ekkewe sounfiu seni Kaltia ra amangaua ekkewe king me esiita ekkewe nouwis, nge ir meinisin rese tongeni eppeti an Papilon mauneer. ‘Ra takiri ekkewe telinimw mi pochokkul’ pokiten ekkena telinimw ra kkuf rer lupwen repwe ‘achukuchukata ppwul unukkun’ ren ar repwe toki ewe telinimw. Lupwen a tori an Jiowa we fansoun mi filita, ei muu mi pochokkul epwe “sa senir usun asepwal o feila.” Ren ar toki Juta me Jerusalem, repwe wiliiti “aramas mi tipis” pokiten ar efeiengaua noun Kot kewe aramas. Pokiten muttirin an pworacho lon ewe maun, ewe meilap epwe sikasini: ‘Ach manaman a pop seni ach kot.’ Nge atewe ese kon lien silei!

Longolongun Apilukulukoch Mi Pochokkul

13. Met popun Apakuk a apilukulukoch me lukucharelo?

13 Pokiten lapeloon an Apakuk weweiti letipen Jiowa, a apilukulukochulo. Pokiten an lukuluk mi unus, a mwareiti Jiowa. Lon Apakuk 1:12 ewe soufos a apasa: “En ai Kot Ewe mi Pin, en ka nom seni fansoun esepop tori fansoun esemuch.” Pwungun pwe Jiowa ewe Kot “seni chok lom, fefeito, o pwal feilfeilo.”​—feilfeilochok.​—Kol Fel 90:1, 2.

14. Ifa alen ekkewe chon rikilo lon Juta?

14 Ewe soufos a ekieki ewe langepwi seni Kot me a chengel pokiten ewe mirit ewe langepwi a awora. A apasa: “Nge en, ai Samol mi Lapalap, en ka filata ekewe chon Papilon pwe repwe arikeemila, en am Achau ka awiseer pwe repwe apwungukem.” Kot a fokkun apwungu ekkewe chon rikilo lon Juta me ra fich ngeni liwinin ar kewe tipis, eu kapwung mi chou seni Jiowa. Repwe ita apilukuluku pwe Jiowa ar we Achau, leenier mi pochokkul, ar we leenien op, me ewe Popun ar amanau. (Kol Fel 62:7; 94:22; 95:1) Nge, ekkewe nouwisin Juta mi fen rikilo rese mochen chiechi ngeni Kot, me ra chuen eriaffou ekkewe aramas mi mochen fel ngeni Jiowa.

15. Ifa ussun mesen Jiowa ra “fakkun pin”?

15 Ena mettoch a fokkun aweiresi noun Jiowa we soufos. Iwe, a apasa: “Mesom ra fakkun pin ar repwe mo nge nengeni mettoch mi ngaw.” (Apakuk 1:13) Ewer, mesen Jiowa ra kon “pin ar repwe nengeni mettoch mi ngaw,” weween pwe ese tongeni mut ngeni fofforingau.

16. Ifa ussun kopwe awewei minne a mak lon Apakuk 1:13-​17?

16 Mei wor ekkoch kapas eis mi lamot Apakuk a ekkekieki. A eis: “Nge pwota ka tipeeu ngeni ekei aramas mi eani rawangau? Pwota ka fanafanala, lupwen ekewe aramasangau ra arosala chokewe mi pwung seniir? En ka fori pwe aramas ra usun chok ikenen leset, ika usun chok ekewe monun leset esap wor ar sounemenem. Ekewe chon Papilon ra efireta meinisin ren eo, ra liapeniir lon ar kewe cheew o achufengeniir lon ar kewe uuk. Murin, ra mwanek o mweireir ren liaper. Ra mwo nge fel ngeni ar kewe cheew o asor ngeni ar kewe uuk, pun ra manau rer, nge ener mongo a fokun chomong o ano. Ifa usun, repwe chok nounou nour kewe ketilas tori feilfeilachok o sopwela le niela chon ekewe mwu, nge esap wor ar tong?”​—Apakuk 1:13-​17.

17. (a) Ifa ussun Chon Papilon ra angang ngeni Kot lupwen ra toki Juta me Jerusalem? (b) Met Jiowa epwe pwaralo ngeni Apakuk?

17 Ren ar toki Juta me iolapan we Jerusalem, ekkewe Chon Papilon repwe angang me ren pwisin letiper. Rese fen silei pwe ra pwal eani eu angangen kapwung fan iten Jiowa won eu mwichen aramas mi lukulukummang. Sia weweiti weiresin Apakuk ren an Jiowa filata Papilon le efisi ewe kapwung. Ekkewe Chon Papilon mi rochongau rese fel ngeni Jiowa. Me rer, aramas ra ussun ‘iik are eu pwin man’ repwe liapeni me nemeni. Nge an Apakuk wewemmang esap nomottam. Ekiselo chok, Jiowa epwe pwaralo ngeni noun we soufos pwe Papilon epwe pwal kapwung pokiten an sola me nni manau watte.​—Apakuk 2:8.

Mmonleta Fan Iten Sopwosopwoloon An Jiowa Kewe Kapas

18. Met sipwe tongeni kaeo seni ekiekin Apakuk, ussun a pwalo lon Apakuk 2:1?

18 Apakuk a witiwit ren an epwe rong sopwosopwoloon an Jiowa kewe kapas. Ewe soufos a apasa: “Ngang upwe feita won ai lenien mamas o uta won imwei imw tekia. Upwe asukusuku met Kot epwe ureniei pwe upwe apasa, pwal mine epwe palueni ngeni ai sio.” (Apakuk 2:1) Pokiten i noun Kot we soufos, Apakuk a fokkun mochen silei ewe poraus seni Kot i epwe apasawu. An luku pwe Jiowa emon Kot ese mutata fofforingau a fen efisi an ekieki ewe popun fofforingau a choufetal, nge a tipemecheres ngeni siwiliin lapalapen an ekiek. Iwe nge, ifa ussun kich? Lupwen sia ekieki ika met popun a chuen fiffis fofforingau, ach lukuluk won an Jiowa pwung epwe alisata ach ekiekoch me ach witiwit tori Jiowa epwe angang won.​—Kol Fel 42:5, 11.

19. Met a fis ngeni ekkewe Chon Jus mi rikilo me ren an Kot we kapas ngeni Apakuk?

19 Ussun chok a fen ffatelo ngeni Apakuk, Kot a apwungu ekkewe Chon Jus mi rikilo ren an mut ngeni an Papilon toki Juta. Lon 607 B.C.E., ra ataielo Jerusalem me ewe imwen fel, ra nnielo chinnap, aluwon, fopwul, me ra liapeni chommong aramas. (2 Kronika 36:17-​20) Mwirin ar eolo mi ttam lon Papilon, eu mwichen Chon Jus mi tuppwol ra liwinlo ngeni fonuer me mwirin och fansoun ra auetasefalli ewe imwen fel. Iwe nge, ekkewe Chon Jus ra rikilo sefal​—akkaewin ren ar rese etiwa Jises ussun ewe Messaia.

20. Ifa ussun Paul a awewe won Apakuk 1:5 lupwen a mak ussun an aramas oputalo Jises?

20 Me ren Fofor 13:38-​41, ewe Aposel Paul a afalafala ekkewe chon Jus lon Antiok weween ar tunalo Jises me an we moon kepichilo. A aloni alon Apakuk 1:5 seni ewe Paipel itan Greek Septuagint. Paul a ouroureer: “Iwe, oupwe tumunukemi, pwe ete torikemi minne ekkewe soufos ra apasa: ‘Nengeni, ami chon turunufas, oupwe weitifengen o poutmwalilo; pun upwe fori och mettoch lon ami fansoun, och sokkun mettoch ousap fakkun luku, are emon epwe aporausa ngenikemi usun.’” An Paul alleani ena wokisin a affata porausen ewe oruuen pwonutaan Apakuk 1:5, ewe a fis lupwen sounfiuen Rom ra ataielo Jerusalem me ewe imwen fel lon 70 C.E.

21. Ifa ekiekin Chon Jus lon ranin Apakuk ussun an Kot “angang,” weween an Chon Papilon ataielo Jerusalem?

21 Chon Jus lon ranin Apakuk we rese tongeni luku an Kot we “angang,” pwe Kot epwe mutata taloon Jerusalem ren Papilon, pokiten Jerusalem iolapen ewe fel ngeni Jiowa me leenien noun we king mi kepit. (Kol Fel 132:11-​18) Ina ewe popun Jerusalem ese fen talo. An we imwen fel ese fen karelo. Nemenemen aramasen Tafit ese fen koturutiu. Rese tongeni luku pwe Jiowa epwe mutata ekkena sokkun mettoch. Nge ren Apakuk, Jiowa a ouroura pwe ekkena mettoch mi amairu repwe fisita. Me uruwoon ewe fonu a anneta pwe ra fisita ussun chok a fen oesini.

An Kot “Angang” Mi Amairu Lon Ach Ei Fansoun

22. Ifa ewe “angang” mi amairu aramas rese tongeni luku lon ach ei fansoun?

22 Jiowa epwe fori och “angang” mi amairu aramas rese tongeni luku lon ach ei fansoun? Ewer, epwe fori, inaamwo ika chon lukulukummang rese tongeni luku pwe epwe fis. Lon ei fansoun, an Kot angang aramas rese tongeni luku epwe wewe ngeni taloon Kirisentom. Ussun Juta me loom, Kirisentom a apasa pwe a luku Kot nge a unusen ppworolo. Jiowa epwe efisi taloon kinikin meinisin lon an Kirisentom kewe lamalam, ussun chok “Papilon mi Lapalap,” ekkewe lamalam chofana won unusen fonufan, epwe talo.​—Pwarata 18:1-​24.

23. Ngunun Kot a amwokutu Apakuk le fori met mwirin?

23 Mei chuen wor och angang seni Jiowa Apakuk epwe fori mwen taloon Jerusalem lon 607 B.C.E. Met Kot epwe ereni ewe soufos? Iwe, Apakuk epwe rong ekkewe poraus mi amwokutu i le angei ewe pisekin ettik me kol ngeni Jiowa ren kol mi letipengau mi nikinikin iotek. Akkom, ngunun Jiowa epwe amwokutu ewe soufos le esilefeili ekkewe riaffou. Sipwe aucheani ach miritiiti weween ewe poraus lon ekkeei oeisini mi weneiti an Kot we fansoun mi filita. Iwe, sipwe sopweilo ach atittina an Apakuk we oesini.

En Mi Chechchemeni?

• Ikkefa lapalapen Juta kewe lon ranin Apakuk?

• Ifa an Jiowa we “angang” mi amairu aramas rese tongeni luku lon ranin Apakuk?

• Ifa longolongun an Apakuk apilukulukoch?

• Ifa an Kot “angang” mi amairu lon ach ei fansoun?

[Sasing lon pekin taropwe 5]

Apakuk a ekkekieki ewe popun Kot a mutata choufetallin fofforingau. Nge en?

[Sasing lon pekin taropwe 6]

Apakuk a oesini pwe Papilon epwe ataielo Juta

[Sasing lon pekin taropwe 6]

Imw minen loom a ta lon Jerusalem, ewe a talo lon 607 B.C.E.

    Meinisin mi Peres lón Fósun Chuuk (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chuuk
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share